장음표시 사용
61쪽
' ieiunant hebdomadas:in prima tame utuntur lacta rijs,reliquis sex etiam a piscibus abstinent. Sunt qui Dominicis & sabbati diebus tantum edant,alijs nul-rgunius. tum penitiis cibum capiant. Seruant etiam ieiuniurini. Petri ab octaua Pentecostes usque ad ferias Petri &Pauli. Item ieiunium beatissimi Mari q virginis a pri- Ieiunium ma Augustiusq; ad eius Assumptionem. Ieiunantvira praeterea sex septimanis in Aduentu D fit,idq; vocatrinis. ieiunium P ilippi,quod iuxta illorum Calendariti, Ieiunium initium eius co tingat festum Philippi. Nullius sis- aduentus. cti vigiliam ieiunio venerantur, praeter decollatio nem s.Iohannis Baptistae,quae est 29. Augusti. Monachi potu acido & aqua fermeto mixta in ieiuni j si . 'contenti esse co untur. Sacerdotes aqua mulsa &. cereuma tum uti non possunt:quanquam nuc leges omnes &statuta dimitant ac vitientur. Extra tem
pus ieiunij Sabbato carnes eduri die Mercurij car- nibus abstinent. Est apud illos praecipuum S. Trini- monasteriu tatis monasterium, ubi S.Sergius conditus, multis S. Trania sertur carere miraculis, eoque adnitrabilis fit gen νatu. tium & populorum concursus,qui monasteri j libe ralitate aluntur. Habent Moscouitae mulieres iam ess tas,quas proscurnicas vocant, quae pane ad sacrificandum coquunt. Missam quo lue celebrant, Mulieres sed lingua vernacula.Mulieres apud illos miserrim Nineouita- sunt,quippe perpetuo sere domi conclusi ,ubi nentrum miseri duntaxat de fila trahunt,sed nihil fere praeterea tu rim. ris aut negocij habent, demptis tamen pauperiori bus,que domesticos labores obcut & coquunt. Ra rissimus in templa, rarior etiam ad amicorum colloquia, nisi senes admodum sint, illis permittitur accessus. Quidam Alemanus illic uxore Ruthenam duxerat. Ea querebatur marito se ab illo non amari, propterea quod eam nunquam verberaret. Ulu
62쪽
iN ollux ors TARUM. Mne ille audiuit, testatus est se illam impense ama-- , nec putasse verbera esle amoris argumcnta. aque durissime eam verberauit, sensitque eius ga se amorem in ipsis verberibus longe auctio-:m euasse. Saepius ergo 'cam verberauit, sed .ndem etiam ceruicem & crura illi homo cruelis praecidit omnes Mos uitae se Principie ruos fatentur, & est genus hominum scruitu magis deditum, quam libertati. Cuncti tuni s oblongis fine plicis, manicis strictioribus utun-ir. Miris utuntur caeremonijs, cum alterius do tum ingrediuntur, saepius sese inclinando, Mia quaedam faciendo. Habet Princeps diuersisi locis veredarios, & certum equorum mime ana, quibus equis intrae triduum nonnunquambo. milliaria Germanica conficiunt, licet ijdem qui parui admodum sint, & negligenter cureri ar. Sunt in Moseouia diuersorum generum pel-rs nobilissimae, Tebellinae, madauricae, hermelina sipreolorum, & alie non paucq. Ditio tota Princi is Moscouitae amplissima est, ita ut quidam allicia bisscos iaient tam in latum quam in longum obtinere eam Muingenta milliaria Germanica. Urbs Mosco uia, russiae caput & metropolis cst. Eiusdem nominis 'rouincia,in qua urbs haec sita est,hyemes & frigo- ' i a habetasperrima,ita ut aqua in aerem effusa,prius Ongeletur, quam terram contingat, & interdumrboru rami,pecora & holes Digore pereant. Non unquam vero etiam nimio aestatis ardore non ineν iocriser amiguntur. Quanuis aut oes Moseouitae ocent,attam e Moseouia Puincia neq; lata est, neq; la paret Moscouitet Principi, sed multet praeterea Vrbs Moisti : ipsa vero in extremis circa Asiam Europe sini Ieoura amis
us sita est Vrbs Mosco uia amplissima est, ct in ipsa plissima.
63쪽
eo MMENTAM vs BREvIs Ru Ruri Principis castrum Italicae structurae munitissimum; statim & quod urbis cuiusdam amplitudinem prae se serata gemaxim . quippe in quo praeter alia, multae sint aedes sacrae. Domus urbis pleraeq; omnes ligneae sunt, sed castri propugnacula & principis Palatiu cx lateribus conis structa sunt Regio salubris est,adeo ut vix unquam pestis ibi grassetur: quanquam interdum aliud genus morbi, pesti non dissimile,patiuntur. Longissimus illic dies est horarum π.& quartalis unius. Reliquas Moscouitae Principis ditiones & Prouincias enarrare longum foret. sussiciat Lectori pro comperto habcri,eum Principem esse potentissimum,&qui Germanis iam imminea cuius no contemnendam partem in Livonia sibi vendica it: qua de re infra suo loco dicetur. Non dubiti est,quin ille ob.
lata occasione maiora sit attentaturus, nec id difficile admodum,quando apud nos,id est, in Germania, tam foeda religionis varietas animos quoq; dic cordes facit. His ferὸ titulis in literis suis uti sol bat pater eius,qui nunc rerum apud Moscos potitur: Magnus Dominus Basilius, D EI gratia rex &.. , Dominus totius Russae,&magnus Dux Vuolodi meriae, Moscoesae, Nouogardiae, Plesco uiae, Sino lochiae,Tuucriae,Iugariae,Permiae, Machiae, Bulgariae,&c.Dominus & magnus Dux Nouogardiae ters' rae inferioris,& Q ernigoviae,Rezaniae, Vuolothiae,
Risthoui ,Beloiae,Rosto uit,larosauis,Bieloetorii, Udoriae,Obdoriae, Condinis, &c. Postquam vero hodie multa quoque in Livonia, non sine magna Romani Imperij isnominia,Occupant,nondubium ruri indu quoq; titulos sibi auxerint. In tota Ru a multi sunt fluuij,multaeq; paludes. Veteres scri-rat Hs ptorcs opinati sunt, naim nuuium celeberri , oriatur. qui Asiam ab Europa disterminat,cx Riphaeis mon
64쪽
IN ORBE GEsTARUM. Asa bus oriri, sed ij montes nusquam extant: porro anais octo fere milliaribus Germanicis a Tulla,aae urbs a Moscouiae oppido triginta sex milliari '. .us Germanicis distat,ex lacu ingenti, qui in lonsu: latum circiter iso o. ost Nevit, Italicum fe- milliare est patet,in sylva quadam ortum habet: que ex eodem lacu aliud grande flumen nergi quod in Occidentem tendit, sicut Tanaium imo rceta pergit in Orientem ad aliquot millia ardeinde reflexo in meridiem cursu,paludes Meto dis efficit.Et Tanaim quidem,quem non vocat,a optimorii pisciu copia singulari,& quod utran- τὸ auir ue ripam diuersae herbae, radices suavillimae, multa coni
jugae arbores ad multam amoenitatem occupent,
uitaq; ijs locis ferarum sit copia, quae facile sagit
s conficiantur,ut qui illac proficiscuntur,non nisi te & igni opus habeant, mirisce praedicant. Μο- oui et proxima est Lituania,quae hodie Poloniae re- Uituaniat paret. Vtitur proprio idiomate, & ritu Romano, regio. imetsi eius incolae bona ex parto Rutheni sunt. lina est eius regionis caput. Ea vero ciuitas ampla Vsina ei 1,sita intra colles. Sunt ibi tepta multa, S aliquot latiionasteria, in quibus excellit eximium Francisca orum de Obseruantia coenobium, maximis sum tibiis extructu .Hodie in ea gente Arriana& Ne oriana haeresis perniciosissime grassatur & multasaeclesias occupat. Sunt ibi haeretici,qui sacrosanctac omnibus modis colendam & honoranda Trinita item,incredibili impietate vocent Cerberum tri-ipitem. Atque haec& id genus alia nefanda domata, quae sub praetextu & specioso titulo verbi et,quod solum voluit Luterus, omnium horumi lorum fons & origo,valere oportere,passim imseritae multitudini obtruduntur, eo certissime in
65쪽
. tendunt,ut religio Christiana in impurissimam Maia hometane superstitionis abominationem ta lem transformetur Nec dubium qαin Turcq & barbara nationes mirum in modum his rerum Christianaruperturbationibus & exagitatioibus Letentur, quippe qui illis quandoque optatisirma sint Germaniae de vicinorum regnorum nullo ne 'ocio in durisii mam seruitutem redigendorum praebiturq occasio nem. Porro licet Uin Guti di ximus,multet sint aedes sacre,& ipse quoque Villiensis Episcopatus Romanum agnoscat Pontificem, tamen multo plura in eadem urbe sunt Ruthenorum,quam Romane obe dientiae templa. Sunt autem in Lituantioprincipasta tres Romanae obedienti Episcopatus, Vilnensis,Samogithiae & Chio utensis. Utuani mei,ceram,
cinerem,picem, afferes fabricandis nauibus aptos, etiam ad exteros transmittunt. Sale aliunde impo et lato utuntur. Est Lituania sylvis frequens, paludi bus & fluuiis abundans. Caeli inclementia fit,ut fruoia mentum raro maturcscat.Gens misera est,& duram 'I ' seruit seruitutem.Sunt qui scribant etiam viri Tra
υes,a Vultoldi principis tempore pud eos huc se uari inbrem,ut qui capite damnatus est, iubete domino,seipsum suspendere cogatur. Quod est sane perquam horrendum:& tame ni id sacrat, dire ver-hcratur & cxcarnificatur, ac tandem suspenditur: quae res plerosque miseros metu verberum cost ibijpsis laqueum ini j cere. Habet Lituania bisontes,Vros & alces. Errant quidam, dum uros vocant VH σῖ- bisontes,cum tamen bisontes multilm ab uris boui-Iontes ut nam sorinam habentibus differant: quando bisondisserant. tes iubati sunt,& villos circa collum & armos,bar ba a mento propendente, pilis moschum redolentibus, capite breui, oculis grandioribus S toruis,
66쪽
ΤN ORBE ons TARUM: Quasi ardentibus, fronte lata: cornibus plerunque leo diductis S porrectis,ut in ijs tres bene corpunti homines insidere queant. In tergo extat gibas clatior,priore & posteriorc corporis parte hu-
iliore. Vros sola Mazouia Lituaniae contermina iibet, qui sunt boves sylvcstres, nec a domesticissserunt,nisi quod omnes nigri sun albicat te co-ixtim linea dorsum obtinente.Alces vero animal Alcesaniat ceruo procerius,auribus & naribus prominulis, mal et Idirnibus a coruo nonnihil diuersi , colore item agis ad albedinem tendente. currit mira pernici te,non tamen Vt c tera animantia,sed gradarij in. r. Verum hactentas de rebus Moscouiticis velathenicis egisse satis sit. Nobis quidem roganis est D E U S, ut nos ab haeresibus & impro-ς moribus repurgatos, non patiatur vel Tari
, vel Turcis, vel etiam Moscoestis dire castigantais obijci: quanquam verendum est, ne qui hodie Germania & vicinis prouincijs tantopere Rotaini ponti scis obedientiam detestamur, iusto Dei dicio sub eorum quandoque iugum mittamur,4 nos usqueadeo intoleranda premant seruitute, nos ipsius quoque vitae nostrae pertaedeat. Ccr- Philippus Melanchthon non longe ante obitumam, cum a quibusdam nedum symmystis, sed etii discipulis Luteranae sectae addictistimis,parum mm Oae tractaretur, his verbis scripsit de illis: agunt, inquit, concilia, quando & ubi ipsis pla-
, atque vendicant sibi maiorem, magis intolera- Meianaeem, Sc minus excusabilem authoritatem ac po ebibonis datatem,quam Papa Romanus unqu m. Quae quo LMteranis idem euasura videatur,cogitetur,inquit ille Lu-Iintentia.
anorum Coryphaeus Melanchthon. Verum de
67쪽
ANNO iso1. uisiima pestis omnem Germa Pestis sa niam longe latcci; populata est. Multorum opinio- in Germa ne ij tum extincti sunt,quorum vestibus supra diximus cruces sanguineas incidisse: &quod dictu mira est,etiam illis in vestibus lincis cruces inuenis sunt, quae cistis incluta tenebantur, atque etiam in ipsis hominum corporibus. Isthdc vero in tertium usq;
Sebrum Hoc anno in dioecesi Spirensi a duobus rusticiuspire . ebria primum orta est conspiratio & rebellio aduersuuspiratιo Episcopum & Canonicos contra iusiurandum & fiadem illis datam tanquam dominis suis. Crevit paulatim seditiosorum nominum numerus, quos ij rustici callidis persuasionibus in suas partes pertraXerunt: Sc nisi Numinis prouidentia id malum breui detectum fuisset,illa hominum tax postea prq multitudine opprimi vix potuisset. Submittebant clam ex his foederatis homines versuti in pagos & oppi da,qui quoscunque possent,in clcrum,in Principes& omnem magistratum concitarent, ipsorumq; f ctioni adiungerent. Iam duos sibi duces delegerat, penes quos rerum esset summa potestas, quibusque uniuersi sine ulla contradictione par ent. Cum diem certam designassent,ad quam in locumum omes conueniren ecce capti sunt duo huiuς
perfidiae authores, qui quaestionibus Sc tormentis subiecti,omnia sua nefanda consilia enunciarunt, quae eo fere spectabat,ut omni iugo exculta, perniciosa gauderent libertate,licereicque cuique suo viuere arbitratu:magistratum omnem Se principatum profligarent, Se sequi ipsorum conatus retardare aut iplis obsistere instituissent, eos immaniter trucidarent, tanquam iustitiae diuinae hostes & aduc
serios. Inprimis quidem statuerant inuadere Ma
68쪽
etionem Badensem, inde Spirensem Episcopum,
postea Monachos & clericos &c.denique in omni modam se vendicare libertatem. Qui conatus tam
etsi erant seditiosi, impij, & omni supplicio digni,
tamen videbantur sibi homines deploratae caecita tis & stultitiae aequam & bonam fouere causam: atq; vires tam nefaria prosperos haberet successus, ce ras eo nomine preces quotidie a singulis dici vole bant, scilicet ut DEUS tantae nequitiae se patro num & fautorem praeberet. Preces erant quinque orationes Dominicae & totidem Angelicae salut is risi aditones,fexis genibus dicendae. Nec hoc cdntenti, siel.rum tiam symbolum sibi statuere virginem Matrem ohannem Euagelistam,quasi Sancti hominum se eribus faueant.Verum Maximiliano Caesare graui-er in eos animaduertente, publice suae temeritatis astas dedere poenas,plurimis eorum criptis & vlti io supplicio affectis. Eos exitus plerunque haere solent turbulenta & seditiosa, praesertim ad- 'ersus Magistratus,quibus diuinae literet nos iubent se morigiros, consilia& machinamenta, suisque illioribus viplurimum exitio esse consueuerunt, Tum humanarum peruigilem curam gerente di-na prouidentia,quae etsi interdum occulta sua iu- tia permittit homines pessima quaeque moliri,nomen patitur semper eos voto potiri suo. Hab ni coniurati isti tesseram quandam mutuae cognimis, ne ab alijs depraehenderentur, eaque erat smodi, ut si quis eius foederis esset, percontatus
do rerum status est interrogatus responderet,
e ciero salui esse non possumus. Atque hunc in dum ridebantur illi quidem cum solo clero D nego
69쪽
nesocium habituri, sed sub hoc praetextu iugum
omne cuiuscunque Magistratus, a suis ceruicibus deij cere moliebantur.
aliberiis Huius anni m8nse Septembri Waltherus αα Pletten, tacitenberg Magister Livoniensis, ab Alexandro berg. rege Poloniae, eodemque magno Lituaniae Duce persuasus, bellum mouit Moscouiae Principi.Pro-- miserat Alexander, se cum magnis copijs ipsi subsidio venturum. At ubi Mosci Plettenbergij a
uentum sensere, cum ingenti multitudine et o currunt, porro Alexander non venit. Cernens
ergo taciten bergius se sine summa turpitudine &ι . periculo non posse retrocedere, suos hortatur ad pugnam, & displosis tormentis acrique facta imis pressione, hostes in fugam vertit. Sed cum fugientes prae suorum paucitate & graui armatura persequi non posset, Mosco uitae re, ut erat, ani- maduersa, quod pauci essent cum Plettenbergio, rursus sese colligunt, coguntque in ordines: ap- gressique peditatum Plettenbergij, multos ex ijs caedunt, & in ijs aliquot viros fortes & prima, rios. Fuit tum inter Livonienses quidam Lucas Immersteter, qui ad Ruthenos dosecit, cuius d sectione factum est, ut quadringenti fere pedites,
a Mosco uitis crudeliter perimerentur,reliqua tu
ba cum equitatu ad suos seruatis ordinibus, incolumi euadente. Pauci erant cum Magistro Li-uoniensi, alioqui non tam facile semel in fugam 'compulsi Moscouitae, rursus praelium instauras. tuo,ἰa sent. Est Lilionia non ita pridem, nempe Anno quando ad salutis Ii9 o. aut circiter, per Meinardum quen-sdem com dam virum religiosum, qui ex Lubeco cum me ues. catoribus eo nauigauit, ad fidem conuersa, quam
70쪽
oR8x o E TARVM. tamen Teutonicorum militum ordo multum it lic & auxit Se tutatus est in nostram usque aetatem, qua ille insignis ordo illis in locis, dum ab auita discedit Religione, Moscouitis diripiendum
se praebuit, ut dicemus suo loco. Oportet a9-. tem latroniae gentem certe barbaram & ab omnisere humanitate olim fuisse alienam, quippe apud quam hodieque tanta est idiomatum varietas. ali ter enim loquuntur Litiones, aliter Estones,Le Idiomatati quoque secus atque Curoni. Haec enim idio- varia in mala quatuor Lilioniae pagos occupant, cum alio- Linonia.
qui Arces & Oppida sint Saxonica. Sunt in Liuosaia tres praecipuae urbes, Riga, Torpatum, Reuata, e quibus Reualia, quod mirum videri possit, piscopum habet, qui subsit Archiepiscopo Lun tensi in Dania. Sed huius ratio est, quod olim
'valdemarus rex Daniae eius nominis secundus, eualiam extruxit, de repertum illic populum ius. t baptizari. translatis eo ex sua prouincia secer otibus, qui populum docerent,& Sacramenta adlinistrarent. Noe etiam Anno Gallorum rex classem in . . .
raeciam misit contra Turcas, duce Philippo Ra- sterio qui cum ad Lesbum insulam peruenis t, ct Mitylenas tormentis oppugnaret, ea sepV γ' enuitate Turcae defenderunt, ut re infecta ab- - ' dero compulsus sit, cuius deinde classem saeuanpestas adeo disiecit, ut post multa pericula di que maris iactationes & naufragia, Tarentum vixe attigerit. Galli eam improsperam oppugnanem Venetis imputant, qui sane circa id tem- ς,iuncto sibi Consaluo, cui ob singularem sorti-uncm α multa pretesara iacinora Magni cogno- D 1 men