장음표시 사용
241쪽
προυμα , κ, ἔν τρι- ε ν πρόσεισον , Sabellius unam hym sin se dixit Patrem, O l ialium O Spiritum Saninum, O unam trinominem per am Paulus Samolatenus , Pii tinus atque Ariaemas de Lopo innquam mero homine senserunt. Hos sequuti sunt s ciniani, iater quos Artemonius sive Samuel Gellius evulgavit initium Eoangelii Gineti Ioannis Apo si ex antiquitate ecclesiastea nesiturum . itide inque nota rasone illustratum. δd hoe quam diversa interpretamenta circumseruntur illorum Uernorum , UM ἡ ωγος σανς ἐγινισο , Verbum caro factum es 8 Sociniani sic habent, verbum γινισθα valere idem iptum, quod esse , exi te eamque ob rem Amitolica verba explicant in fumolen ium . Logos caro exi bati Nestoriani ita accipiunt. quasi Apostolus dixisset. Deum in homine habitaste. Nanque eonum princep auctor Nellorius Christum vocavit, ουπι
hominem potius eum Deo tanquam dignitatis aequali ate conjunctum , quod prodit Cyrillus lib. u. contra Nokrium rom. 6. Contra nutuches contendit . Logon ita hominem esie factum, ut tamen ivili coniunctionem in eo humana natura absumota sit. Sic ille in Ae iis concilii Calcnedonensis' Adt I. - λωιευ ἐκ δ s φι.εων γε γεννῆσθεω πιν iam ν
ris esse Dominum nosrum an e conjunctionem : ps consendi ovem rem unam naturam pros eor. Quid plura percurramus 8 In eadem tortuna iunt omnes sacrorum loriptoruin periochae , si in iis aliquod dogma explicatum iit , de quo contra limetici lentiant, atque catholicum univer tum nomen credit. Discrepantes vero liuia simodi sententiae non in verbis. sed in rebus iisque praecipuis positae sunt. Haec qui intelligit tropius pro- steatur necesse est, maximam in utriuique Foederis tabulis haerere obicuritatem, quae tollenda sit a Divino in Ecclesia interprete . Atque omnes Patres ita doeent. Inter eos Augustinus haec tradit in e M. Ii I. nune cxxvii. ad Volusianum. Tanu ma flum in Derbis , quibus i a dicti itur , v rum e 'iam in rebus. quae intellionia fune . caret altitudo f/ientiae ut annosis inis . a risimis. Magrantisimis e cupiditate discendi hoe eontingat, quod eadem Serip ura quodam Ioco habet: Cum con mmai eris homo. tune incipis. Liuin re in a. de Actrina Christa- ω cap. 6. . Multis, inquit, O multiplicibus obiciaritatibus O ambitui aribus decipiun ur, qui temere lemne . alias pro alis sntientes ; qui inam aurom loris quis ini fas uo D ipia centur, non ιumeniunt . ita ob re quae iam a cis denses. mam ea litinem obducunt. Quod eorum proia in esse diuinitus non dabiro ad edomandam labore lup.rbiam , O intellectum K Iasilio in eandum , eui facile invo ata plerumque talescunt. seem denique in Praefati Ioui. cxL. scribit, Sunt in Scrip uris Sanctis profunda mystiria , qbae ad hoc abscon dantur, ne Nilemni, ad hoc quaeruntur, ut exerceant, ad hoc aperiun tir , ut pascant. Neque enim supervacaneum est ipsos Haereticorum Principes alterre , qui non iacile esse negotium dixerunt. quod in explicetndis Divinis oraculis fulcipiendum iit. Lutherus Praef. in Pyat. dixit, Impudentis mae Ute timeritatis eum , qui audeat propteri unum Scrip urar librum a se in omnibus partibus intellerium . Idem Actim e vita de eis in us erat. Dronuntiasse
ab historicis sui temporis sertur, Virgilium in Bucolieis non posse in ellisi .nis ab eo, qui fuerit quinque annis Pastor, Ciceronem in Episolis non teneri , ns ab eo . qui viginti annis insatus fidi in asiqua Republiea in gni, ita Scripturas Sanctas neminem deguIcare,ns emtum annis eum Elia, Eliu , Ioanna Ea νώ O eum Chriso O Apossis E
' Asiam gubernarie . Henricus VIII. Anglica nae letallionis auctor an ino I 5 . lege Ca Ut . ne quivis de populo civis ad explicandas Scripturas accederet . quoca ea iacris Ministris credita esset provincia , de quo Bossuetius in His. Variae lib. v . num 6 APerte inita herus q 5. eap. l. . Concedimus, inquit, multa loca obora se . O Seria p. uras egere explicatione o ob hanc causam MPminos Dei audiendos ese O Gripturae
242쪽
EO ITATIO CRITI EA perliis os Ulia eonfundos. Ad eos Zuinglius in Eb. p. de Bam. perficit eontra Ana bapti itas non ad singulos, sed ad Ecclesiam pertinere , ut sacros libros interpretetur. At Zuinglio caeteri haeretici concinentes consulantur apud Belaminum in lib. Dr.
IV. Jamvero pauca Grotius disputavit, quibus perspicuitatem utriusque F leris tabulis ad iungeret. Obiecit Apostolicum illud epis. ad Rom. x. 8., Prope es Derbum imore tuo O in corde tuo: hoe e si verbum Fidei , quod praedicamus . Nam ex his verbis eonfecit , lacras omnes disciplinas , aut certe quae in iis traduntur praecipua dogmata , ab omnibus facile intelligi & intissimum ab iis, qui Reipublicae preesunt. H etenus Grotius , qui non animadvertit , Apostolum respicere ad Mosaicam illam orationem . quae legitur in Deut xxx. I 2. , Ausultabis νοri Jefimae Dei tui, Η braica reddimus ita ut observes praerepta ejus O insitura seri a in libro hujufide
legis : nam remer,s fueris ad Ieho m Deum tuum, toto animo O tota mente : neque
enim praereptum, quos tibi hodie edo, es tibi lenotum, neque procul tetendum. Non es in Coelo. ue dieas, quis nobis adsendet in Carsim , ut illud nobis aecipiat O audientibus referae , idque faciemus . Etenim proxima haee tibi sunt in ore tuo atque in animo tuo, ut id furios. Sermo Moysi erat non de intelligenda sententia legum, quas tulerat, sed de implendis officiis, quae in illis erant facienda. Id sonant verba , ut observes praecina ejus O insitituta scripta in fidiro hujusce legis. Atque haec alia , Neque enim prae eorum . quod tibi hodie edo, es tibi ignorum , neque trocul tetendum , ad eam facilit tem significandam spectant , quae omnibus est in Divinis iervandis legibus . Hebraea
sex . quae sonat ignorum , ab Interpretibus Septuaginta Graece convertitur ἰπέρογκ die di talis es alibi aurier e . Quinimo verbis iis , in ore tuo a Ie in animo tuo, ii dein Interpretes addunt κώ ἐν γ ι in manu rua. Quae autem in manu sunt, iactu sunt i cilia . Hoc igitur, quod de Legibus Hebraeorum pronunciatur, ad evangelicam Religionem magis pertinere Apostolus docuit, cum Romanis Mosaicae illius orationis mentionem inaecit , Prope es verbum in ore tuo O in eoiae tuo . Quasi is dicebat , nihil esse in evangelicis institutis, quod difficile sit aut fieri non possit et quae sane Cath
licis non obsunt, qui laeras Tabulas egere interprete eodemqne cognitore constituunt. Jam vero de caeteris disputare necesie non est, quae caussae suae favere Crotius existimavit. Quod enim omnes homines a Deo edocti dicantur idque ex voto Moysis , qui universos cives exoptaυerat esse P hetas, ec quod Apostolus pronunciaverit , Deum velle omnes M praesertim Principes ad agnitionem Ueritatis Uenire , propterea tamen affirmari non potest , sacras tabulas ea perspicuitate esse perfusas , ut line interprete plane explicari possint . Nam quum Deus sacros Pastores eosdemque Doeiores crea
x erit , ipse per eos videtur Populum ad pietatem instituere , & Religionis veritate imbuere. De Imperatoribus autem I heodotio & Justiniano quorum exempla opponuntur a Grotio, iam disseruimus in Prolusone. V. Accedamus ad alterum, quod Grotius confidenter in hoc capite landit, regnutionem de publicis sacris ita ad Principatum pertinere , ut etiam ethnici Magi linatus de iis judicare atque edicere possint . Hoc argumentum ille Peri equitur line ulla paria titione, quae tamen negligi non poterat. Nanque aut illud quaeritur, an Principes, qui orthodoxi non sunt , de rebus , quae ad Christianam Religionem l clant , publicum ex 'ornere judicium valeant, aut noc alterium, an iidem Princi Patum, qui conditus est ad puliticam Civitatis tranquillitatem, in eos omnes sibi tribuant , qui ab eorum Re ligione ei screpant . Quod primum est , nec pluribus , nec paucis Irarro dici a nobis oportet. Si enim orthodoxis Imperatoribus ea non si potetias , ut cognitionibus de de Religione praesint . prosecto sequitur , huiusmodi aurisdictione eo magis carere illos politicos R ectores, qui ad Eccletiam nondum accesserunt , aut impietatem aut superliitionem asciverunt . Disseramus igitur de eo , quod postremum est . Atque non modo ex Divina lege, sed ex veteris sanctissimaeque Ecclesiae institutis pmnuntiandum
243쪽
est, Religionis diversitatem esie causae non posse, quam ob rem cives Principum sumram Imperium detrectent , atque iis em non pareant. Non desinunt enim Imperium justiim habere qui in Religione dissentiunt ab iis , quibus ima era at . Sancti itimus humani generis Servator Christus apud Lucam eap. XXII. eom. XXV. Cum Apostolox avoraret ab omni politico dominam sibi arripiendo, dicit , Οε βαμ ne η- δνων vipuit mν ωγ ν . Raeges Gratium dominantur iis , Sc si verbum ex verbo Latine convertere velimus , Reges Gentium Domini fum tis : Nanque in pu-ν idem sonat , atque Domianum esse, cui contra respondet διυλι- δεμ iis , Quod sane eo pertinet, ut intelligamas, Reges M politicos moderatores, qui tum temporis Re abii as gerebam, quamvis ethnica sacra colerent , tamen Christi testimonio lagitimos esse Dominos , quibus mos a Populis esset gerendus . Explicant Apostolε , quid Christus de Regibum ethnicis se siet. Petrus Apostolicae coronae prinoeps in catholica epistola iussit, omnes Judaeos, qui in Ponto , Galatia. Cappadocia, Asia & Bithynia lares posuerant, uuiversita earum provinciarum magistrati diis obtemperare . Nanque eos fui ovici i comm nefecit , uc parerent ταπη τη - ρωπινου amisia, euilibet humanae mee fati. quam idem ipis intelligit. tam de Rege, quam de Priesiidibus, qui ab eo ad regendas Regni provincias.
ἔπαινον δἰ άγαθ1ποιωμ , Proinde is diti e te omui humanae ordinationi propter Domianam . me Regi tanquam supereminenti , me Praesidibus , ve grai per eum mittuntur adestionem quidem nocentium , O ad laudem recte agentium . Atque de Midus Regibus. ii seruerit ipse, percipere nobis licet ev iis regionibus, in quibus Judaei diversim tur. Parebant alue Neroni non modo impi , sed tyranno omnium, quotquos unquam fuerint, immanissimo, aliae Parthico Regi, aliae aliis Dominis, quorum nemo Ed --ram Relisionem. animum adiecerat . Hos igitur tanquam legitimos Rectores Petrus existimavit , quibus Judaei honorem habere, atque obedire deberent ia iis , quae Divinis consentientia legibus ement Linci a.
Ad hoc Apostolus, eum ex Corintho nobilissimam omnium epistolam ad Romanos mitteret, hos monuit, ut Imperatoribus & Magistratibus, quos ii dein Reipublicae praefeci sient, libenter subessent eorumque jussis auicultareat . Rest exit ille ad eas se uitiones quas paulo post id tempus non modo Iudaei , sed Roniani sub v indice, Galba , Othoae , & Vitellio secerunt . Nanque diu illi animos ad factiones & bellaci Milia inclinaverant, quod adparet non modo ex Fl. Josepho , sed en iis, quae LatinLicriptores de conspicationibus in Julium Caesarem dc Caium Produnt. Itaque caρ. XI I .
Romanos sic affatus est, nisi, ἐξ Misc -ριχούσαις υπo σινεσθω , Omnis anima
Porsutibus sublimioribus subdita se . Attulit autem causiam , cur iis parendum sit, Vo
es enim potesas , nili a Deo , quae aurem nunc exi sum , a Deci ordinatae sunt Hae scilicet , quivis ut intelligat , et linicos Imperatores , de quibus. Aposcitus loquitur , Deum habere Imperii auctorem sui, iisque obtemperari oportere . Pergit enim , αν-
ὁ αν τασσομενος τιν ἐξω- , του του tam δι- η ἀνθέστantis , itaque qui resistit pote- μοι, Dei ordinationi res it: Mditque, Δει ά; οπιν υποταπσεσθαι , ideo necessario ob rite . ω μουν διὰ τ- όσγην non solum promer iram . sive non lotum larmidine poenae . quam leges sanciunt , sed δώ σουν συνεπε, propter consciscium , ne nimirum Orficium
deseratis, & crimini animos obligetis. Atque hoc praeceptum cepe Apostolus rogavis in aliis Π inolis. In ea , quam ad Titum scripsit cap. m. v.ri. , is iplo flagitavit . ut auditores tuas de colendis Regibus.& Magistratibus tanquam Dominis suis commonefaceret . Et in prima ad Timotheum cap. I i. ad Deum adhiberi preces voluit , pro Regibus O Omnibus qui in Iublimitata Iaut, ut quietam O tranquillum ineam agamus, in omni pietate O doctrina . At quot nam
hos Principes dicemus, quibus pareri, dc pro quibus Uiuinam implorari opem Ap stolus
244쪽
stolus iussit λ An Nobos & pios ῖ An potius eos , quos summa tenebat superstitio φHos quidem intellinie , qui Ethnico orbi praeerant , Gentiumque sacra sibi habebant. iHaec eum Divinb dicriptores satin dixi sient , plane nos docent , colendum a Civibus Imperium , etiamsi qui illud administrant , orthodoxam Resi omin nunquam adscivistent, aut ab ea defecissent. Videamus quid vetus Ecclesiae cla Imperatoribus ethnicis senserit. Justinus martvr in sologia pro Chaesianis, ita Caesares alloquitur . qui , cum in superstitione versarentur , Christianos in centes publicis sippi iesia a Sciebant. ODν μόναν πρHσκυHυμαν ,
εν φῆναι , Deum fatum a Ioramma , in his Nero ad exteνa omnia libenter o hilari animo insertamus , Reges vos ae Principes generis tamari esse fatentes . otiam Orantes ut eum regia potesate moderatum mimum. O temperatinin pratis . Athenagoras alter Christi
nus Plutosophus , in apologia , quam Marco Antonino , di Filio dius Commodo inscripsit , perspiculae uerbis docet , eos Dech auctore Rei publieae gubernacula ius cepisse, dc uti omnia in eorum potestate & manu suot posita , ita Deo bc Filio ei Christo
stasime , de Cario, Im rium cons uris . num anima Raetis in manu Dei es seeundum artritor propheticum , ita uni mo O Verbo ejus Filio menti Infeparabili omnia sum subjecti . Ad Os Tertullianus ire Mologetleo , Nos judiciam Dei fis rimus in I ratoribus, qui Gentibus illos praefecit: idem ad Seapulam. Chri ianus nulliin hinis es, nedum Imperatoris , quem sciens a Deo tuo eonsilui , ne se es ut O trium diligat Ormcreatur O honoue o MLum velit . Ille vero loquitur de imperatoribus Christrini nomi uis hostibus. Nanque scriptit aduersu Gentes Apologet eum ad rioconsulem Afrucae es Praesides Prouinciarum post. Albinum ae Severo A. C. I p. devictum V cum Christiani plurimo suppliciorum genere assicietantur , quod ostendit Jo: Laurentius
Moslirim. in Di cis lane ctron uis eritisa de vera aetate Tertullianei votogetiri. Alis ter vero Liber loriptus eth ad Scapulam Proconsulem saevientem in Africanos Chri silanos post. mortem Severi ia sortasse Caraealtae . Id enim coniiciunt Scali est ad Eulebium dc Lucas Holstentus in me ad Acta Sy Perpetuae 9 Felicitatis . Quod Tertullianus . hoc ipsum sentit Irenaeus eon'. Geire., euos Iu ou. inquit, hsmines nasum rur, hujus juba O Reges Gnsituuntur . Hinc auctor Consitutiomm , quae Clementis
sem time , sciens a Domino se re nciatum . Vatias igitur Ecclesia Caelares aliosque Princ Nes, in quorum Imperio erat, impios quidem & tyrannos, quase Dominos suos & Rectores coluid , nec unquam recusavit . quominus iis pareret .. nisi torie ea sci scenentur, quae Divinis jussis essent eontraria . Haec illius fuere sanetissima instituta, Rquibus quam licenter dc audacter iuniorum seriptorum chorus ille descivid, qui docum mnt, iis Regibus. quos in Religione discrepantes ab Eeclesia. aut Tyrannos existi mant. , nullam cives Sacramenti fidem habere obstrictam . Quid enim agas cum his, Periri etae frontis hominibus . quos quidem ab omni humani generis societate extermis uari necesse est y Minos scilicet illos saeimus . Satis enim de argumento , Quod in manibua est . disputavit s , Sc pluribus persequutr sunt Samuel l eritus in Diatri de jure . Primipum edictis . Eceses Uiro , nee armis ad 'ersus temerames aud antiquames inniueata. dc D. Christianus Koriholura in Oft acore pasam . vi. Jamfero ad Grotium redeamus, qui pluribus. pugnat Brincipes sive pios Μpmbos . sive impios & nefarios Reipublicae eo, eum Imperio praeesse. ut de sacris Christianae Civitatis decernere possint. Hanc sententiam primum concludit ab exem lis Regum Piraraonis, Natachodonosoris, Cyrido Ptolomaei , qui, Gentium licet sit initionem
245쪽
sequerentur, tamen de acris Hebra oram judicium tulerunt. Verum huiust sexemplae non tinent, quo valere Grotius putavit. Concedamus enim id quod dari nullo modo potest): Ethnicos Reges, qui Hebraeorum Rempublicam Imperio Lo adsunxerunt i ter eos publieum cultum jure administrata. At nihiloiectus noni sequitur, impios illos Imperatores qui tribus prioribus saeculis orbi praefuerunt, Christianae Religionis e pestere ' gubernacula potuisse . Nanque ex iis , quae uberrime dilputavimus in Prol fione , perspicuim est, surranis Magistratibus non eandem esse potestatem in gerendis saevis ex evan elicis legibus, atque ex illis, quas Moles rogavit. Igitur pergamus ad
i Obvertit i. ille Petrum S Joannem AE . I v. existimasse , in Hebraeis magistratibus eam resedisse auctoritatem , ut de ptaecipuo Christiano domare judicarem . Hoc, quidquid est, facile diluitur. Vocantur, imo rapiuntur in Synedrium Petrus M Joa nes, quod tot miracula ederent, eoque tempore aegrum hominem sanassent . Interr gantur , qua virtute, quove nomine -- μιι u ἐν ποιν ἐνο τι in id peregissent. Petrus , si id interrogemur , inquit , quod de intumo homine optime meruimus, pla
sii Nazarini , quem vos Cruci adfixi tibi , quem Deus fluctimis a mortuis , in eo iseum ineolumen corum inbis adstare. Hinc Grotius colligit, Petrum lynedrium habuisse I co Judicis . cui ieie pareret . Quid ni φ Nanque Petrus sus mesonem injeperat , quasi magicis artibus miraculum illud protuli met , quae res ad synedrium periinebat: ex quo is rogatus eo crimine se liberavit , nec krum excepit . Haetenus enim Hebraeis Magistratibus sese subjecit in rebus quae ad publicam tranquillitatem iaciebant . Cum Re porro , re deliberata , esset sancitum , ne Apostoli in nomine Christi docerent,
κριν- , Si jusum.es in eoi pecta Dei vos potius audira , Fum Deum , D icate . Εκ quibus verbis Grotius effecit . Petrum ad Synedrium provocasse , ut decerneret de controversia, an iesus effet Μessas. .At contra se gessit Apostolici Senatus princeps. Is reipsa declaravit , Deo potius , quam hominibus parendum , id quod inter omnes Hebraeos at9ue ipsos Ethnicos conveniebat. Dixit enim, ab ipso Deo commissam esse sibi provinciam docendae Religionis , quam Christus ivlsit , nec posse politicos 1la matus contra mandare, idque si sacere ausint , iis impune non obteInperari, tanquam de rebus, quae in sua non versarentur potestate , 3ubentibus. Hoc vera ita extulit Iκ-rinde atque id ipsum ad eorum judicium deferret , An υobis potius, quam Deo pareamus , ipsi judicate y Hine Petrus quin expertaret, quid ipsi iudicarent, ita tim addidit, O . δυναμεθα γαρ ἡ-ς ἁ λῖομιν και ἡκxυσα-ν , Mu λκλων , Non posts Is enim qtiae Diadimus O aussimus, non loqui. Igitur peripicuis verbis negavit, in Hebraeis migiltratibus inesse potestatem, ut de Religione, quam Christus susserat, publice deliberareneta censerent. . Obsieit a Paulum Apostolum, cum sisteret in Iure coram Felice dr deinde F M, Praesidibus Romanis, sic quidem habui me, eos esse legitimos Religionis Judices de Cognitores, ita ut nisi in judicando a Divinis legibus discelli sient , horum 1ententiam velut ab iis prolatam existimasset , ad quos id negotium pertinebat .' Ita lle mutat quaestionem , quae in Apostolam instituta est: Ea enimvero erat de publicis crimini-hus, nee de nova Religione quidem, sed de politico facinore, quod ex ea metui posset: de quo quidem, cum postularetur Paulus, cautam dixit. dc Praelides, qui huius modi quaestioni praesuerunt, lam Judices 9 Dominos reputavit. Evolvamus Alnstolium aeta ev. xxiv. Tertullus Sophistes , homo Romanus in Jure Paulum reum egit, tanquam pestem Civitatis, Judaeos ad res novas inflammantem, Nagarenorum Principem dc Templi contemptorem. Sic enim inscripsit more Romano , E-Hες ρον σιν
246쪽
mim hune hominem pessorum O est uamem se Hones omnibus D. is in uniuerso Urbe, anti Eum Nazarenorum ci qui templum Diolare eo rus est. tria nimirum sumna erant crimina, quorum Apollotus arcellitus eii , quod Nagarenorum s sive Christianorum secte antilios et hi, qaod seditiones cieret . & quod, introductis alienigenis . publici Templi maiestatem offenderet. Nanque Judass, quorum nomine Tertullus agebat apud Praesidem, in animum induxerunt . Nazarenos Mosaicis legibus , ici quibus niteret unCivitatis latus , derogare. novisque rebus studere : cumque aliquem Nazarenum nos. sent, id satis este cresiderunt, ut eum de iis delidiis accular z. Apost lus Uem a
cepta a Iudice loquendi sγotestate , negavit . ea, sibi eonscivisse , de quibas postularetur: consessus quidem est, sese Nagarenis ancilii tem ei se adiunetum. sed statim addidit in ea Religione, quam asciverat. Moysi 9 Prophetis adhibere iidem Perrexit se : igitur eorum. 'uae ipsum reum facere possent, ii ibntem esse, nisi forte crimini id ipsum daretur, exploratam sese spem habere, Deum ad vitam omnes, qui occubuerunt, revocaturum. Dixit lese clamitasse in Synedrio , πιοὶ δνὰστασεως νεκρω ἐγω κυν μου σμμεαν υς νικων, hac die a DGADfere aes resurrectitiome mor uorum , quod in ' eum se sum exorersit, ut Uraeses intelligeret, domis tale non esse, de quo ipse, aud Judσ rum Princi es judiciarent ; itaque a Pelice ampliatus est etiamsi vinculis non liber retur. Venit iterum in sus. praetide Festo , qui in Felicis lacum subrogatus est. Eccontra Judaeos acculatores se ipse magna cum animi alacritate defendit . Nangue libri
nee in legem Iudaeorum . nec in Templum, nefue in Caeliarem 'ocata : quibus veruis p Iam lacere studuit , sese . licet ad Christum accellisset , nihil tamen commilime, quod Judaeis iniiceret . aut Statum commoveret. Cumque porro rogaretur , an Hier solum; s in Suntario 3udicium accipere vellet. statim resimadit, E,ι τ ὐ si ματο ....
επικαλeu vi In Caesaris Tribunati oportet me judicari ... . Iubia non nocui . . . nec dignum mor.e asiquid feri . . . irem appello. His prolatis annotatus est , ut RO m remitteretur. Itaque universa quaestio, que coram Romanis Praesidibus habita est , non erat Religionis , quod Grotius singit, sed publicorum criminum . quae RPoliolo ob eam caudam, quod Nararenorum laetae adscriptus esset , Judaei obiici bant : ex quo is Caesarem Neronem in publicis rebus , non vero in sacris Iudicem suum O Dominum existimavit. Contendit A. Grotius, priscos Patres eo consilio apologeticos libellos ad ethnicos Impenitores conscriosisse, ut Christiana Religio approbaretur 9 confirmaretur eorum quasi legitimorum Judi m 9 cognitorum auctoritate & imperio. At quibus argumen iis , quove auetore effecit, Patres illud sibi proposuisse aut cogitasse Confidenter numirum de ipsorum mente iudicavit: Nanque illi in conscribendis apologiis duo studuerunt, at erum , ut Religionis , quam Christus pertulerat. veritatem Ec sancti intem ostenderent, alterum vero . ut proderent, legra, quibus Christiani. Parent , noa modo ad sempiternam eorum salutem, sed ad c ivitatum . incolumitatem, intamque hominum quietam Sc beatam esse conditas . Atque utrumquem quidem pluribus persequuti suam, ut Principes , sublata superstitione , h GIeliae adsungerentu , aut certe ab assicizndo Probris Christianarum populo animum morarent. Quadratus post Publium Martyrem Atlicniensis Episcopus Apostolicorum temporum aequalis Ana. I. orationem si Uepotius librum pro Christiana Religione constri M. eumque imperatori Hadriano trandidit ad legendum: per hoc ipsium tempus Artilides, Allieniensis iniisso alius alteram Pro Christianis Apologeticum eidem Imperatori obtulit. Quid illi Patroat secuti sitit, nobis explorate percipere licet ex Hadriani Lege , quam deinde missis ad Minatium FunHanum Asiae Procon fialem litteris sanescit . Hanc Eusebius mys. ιν tum vero an Chron. dc ex eo Syucellus pag. 343. describit , Muινα πιι ι αν κτινειν α -
247쪽
hmian τὼν --. nullum Christianum ), crimine non pleris probato, O are otio, non praemissa , capitis supplicio esse a ciendum. Ergo utriusque apologiae aue tores
fit ad egerunt ut eos cives, qui ex evangelicis legibus vitam diligebant, omni erunι. fium genere eise inibntes , nec Christianum iis momen esse fraudi docerent . Porro
lustinus ieripisit duplicem pro Christianis apologeticum, breviorem unum ad Senatum
tonianum, α longiorem alterum ad Antoninum Pium 4 quamquam complures viri docti exi fumant, utrumque ad Imperatores Marcum Aurelium Antoninum Ec Lucium Verum. Senatumque Romanum suuse missium A. Q ios . . de quo loco copi te rit tonius Pagius in Critiea Earonimia ad A. C. I 6 I. . Ruinarius in Actis ferectis Martyrum pag. g., Jo rnesius Gra in Speciles. Patrum Tom. a. , valelius aa Eusebium 1υ. 16.S Tinemontius Tom. r. pag. 'A. Ad eum. Athenmoras Atheniensis iidelium periecit, quem ων ὐπερ χω -- π εσβεωζικ. ν teranonem vel potius se recationem VI mrbianisi iis eriplit, tetie Ρbilippo bideta in frasmento, quod edidit Do ellus pollinuertati nes in Irenaeum . Hanc oraIionem R. C. I p. obtulit M. Aurelio Antonino & LCommodo, quorum Imperatorum nomina exprimuntur in M,S. Codicibus ec praeseratim i a Bononiensi, quem memoravit Mabillonius Tom. r. Musi I ac pug Ib6. Atque hi quidem aliique Patres Antoninum Pium N Marcum Aut oliuin Imperatores impulsrunt, ut legem iuberent , qua Ciaristianis Civibus considerent . Nanxerunt enim. nequis ob Religionem in ius vocaretur , si contra tarium iit . ea res ac 1atori officeret. Sic enim Marcus Aurelius ad commune Afite apud Eusebium IR I 3. Ios και
του πατρος γνωυη α λ. Porro de his hominibvs Christianis ) plurimi Provinciarum Muctores Diis Patri nubo antea scripserunt. Quibus ille reser sit. Humori homines ratia molestia assciendos eis . nis forte contra flutam Imperii Romani aliquid moliri videremtur. Sed c, multi ad me de illis retulerunt: quibus ess Patris mei eon tutionem securuare spondi. Sic M. Aurelius . Patres igitur in apologeticis siris ad id speetabant, ut quum Christiani nominis Divinam esse auctoritatem evicissent, praeterea ipses Cinitianos ab omni publicorum criminum genere & cuiusvis fraudis'suspicione liberarent . Haeo quidem, ex quibus Imperatores intelligere lacile possent, e Republic* lare, ut Clitianiana Religio in orbem Romanorum reciperetur. Insistamus in reliquis , quae Grotius disputat. Nanque opponit A. , Aurelianum ethnicum Imperatorem requisivisse , an Paulus Samosatenus Christianis legibus conse tientia doceret , cumque ab iis reperisset discrepantem , sanxisse ut ab Antiochena Ecclesia depelleretur. Haec scilicet contra facrae antiquitatis consensum fingit ut Religionem esse in manu & potestate summorum ingit tuum efficiat : id satis quidem libere M fidenter . Nanque veteres omnes ad unum prodiderunt, convocatam esse An tiochiae multorum Episcoporum Synodum, quae Paulum Samolatenum cum Artemone de c. hriito sentire censuit , eundemque rogatu & admonitu suo ab haeresi non disce dente In munere sacro abdicarit , subrogato in eius locum viro sanetiissimo Domno: Paulum tamen Synodi decreto non paruime, atque Ecclesiae suae gubernacula tractasse, donec Antiochia exterminaretur ab Anreliano Imperatore , cujus pnesidium orthodox1 Antistites expetiverant. Rem enim memoriae mandarunt Antiocheni Patres in Syn dira Epistola apud Eusebium lib. v M. cap. go. , uitur. incutiunt, Paulus a recta με simia O Eei copatu excidis, Domno, ut dictum est, admini rationem Amtae unM E GD 'sejunis. Sed cum Paulus e domo Eecti e millo modo excedere vellet , βαι-ευς
λοιεν, interpellatas Aurelianus Imperator rectis me hoe nrsorium jisi vir, iis domum
trudi praecipim, quibus Italici chriglianae Religionis Antistius O Romanus Episopus
248쪽
I Iberem. Hactenus Patres, a quibus cognoscimus , sese ad Aurelianum Imperatorem recepto m habuisse , non ut de Samolatent doctrina judicium promeret , sed ut publicum Ecclesiae praesidium ferret , sive eum depelleret e gubernaculis Ecclesiae , quem Collegae omnes ex suis legibus damnaverant: quod praesidium sibi facile ominati suerunt, superata Zenobia Orientis Regina, cum qua Paulus in bellum adversus Romanos coniuraverat , bc gratiam iniverat. Itaque Nicephorus in libro 6. cap. ur. scripsit, Hulum ea de cauta , quod Iudaeae genobiae studeret , in Artemonis partes defecisse : idque accepit ab epistola Athanasii ad fontarios , Si libro secundo Theodoreti Laeretiearum
Fabularum. Attamen consulendus est ea de re Frid. SPanhemius N. E. Saec. m.
Commemorat 5. Grotius de Gentilibus illis Iudicibus , quos Marcellus vir Pri ceps in Mesopotamia disputationi praefecerat, quae inter blanetem Mani haeorum auctorem Sc Archelaum Episcopum erat ineunda. Mirum equidem , nisi Grotius id arripuisset . At non perspexit , Gentiles illos , quamvis judices dicantur , testes tamen reipsa fuisse, eum in finem vocatos ut Maneti stultitiam panderent suam . Res enim ita gesta est. Manes, eum ex Perside in Mesopotamiam veni mei, in animum induxit, Seetae . quam condebat, Marcellum quendam adjungere , virum in ea regione Pri cipem dc fama nobilissimum. Igitur acl eum mim epistola do alis sui rationem exposuit. Marcellus rescripsi, ouidquid ille dixisset sese non intelli xime , ex quo eum rogavi , ut, si per res suas i ceret. Carras ad colloquium Ueniret : idque consilio Scauctoritate Archelai in Castharis sive potius in Carris Mesopotamiae Antistitis , qui, cognita hominis stultitia ex litteris, eum eo congredi. statim exoptaverat. Itaque Mariscellus, simul atque domum suam Manes pedem intulit , evocato Archelao , diem dus utationi dixit, cui praeesse voluit Manippum Grammaticum, i Egidium Archiatrum, laudium Sc Cleobulum fratres , egregios Rhetores , Omnes Oentiles . Quorsum hos Iudices. 9 Religione ethnicos ' non quidem ut ii ius de sacris dicerent : nanque ea dili Haratio ad faciundum potius periculum , quam ad auctoritatem dignitatemque Religionis habita est: sed ut ordini in dicendo praeessent, di testimonio suo Manetis confidentiam irangerent. Cujusmodi disputationis historiam ipse Arehelaus pertexuit ialibro Syriaco . fc in epistola. quam ad Diodorum Presbyterum misit. Totum hoc opus Graece conversum est, cuius meminerunt Hieronymus de Seritioribus Ecclest icis , Cyril lus Hieroso mitanus Caractes sexta Se Socrates Hisi mel. lib. I. cap. 22. Uberrimum ejus tramentum ex ms. codice Bibliothecae Ambrotianae, qui fuerat olim Monasterii Hobienus , acoeptum ab Emerim Bigotio quulgavit Henricus Valesius in fine Annotationum . quas ad Socratem Si Sozomenum conscripsit . Tandem Laurentius Zacagnius Bibliothecae Vaticanae Praeseetias integrum pene opus descripsit ex antiquissima versione Latina, quae reperta est in codice annorum plusquam o o. Bibliothecae Casinentis , descriptumque exemplar publici juris fecit in suis collectaneis Monument
Addit 6. Grotius, magnum Athanasium de Catholico dogmate cum Ario decemiasse coram Probo gentili Magistratu. quem in eo certamine sudicem Constantius Im- Perator creaverat ἔ 9 cum Hunnericus Uandalorum Princeps Arianus Catholicos de Arianos suos compulisset ad colloquium , cui ipse praeesset, Eugenium orthodoxum Episcopum non reculasse , quominus veniret es disputaret : Ad haec orta Romae contra Romanum Pontificem ructione . quae male gestae Ecclesiae crimen ei obiiciebat , uni- Nerium negotium fuisse commisitim Theodorici Regis arbitratui , qui erat Arianus. ic erim Orotius edisserit, cuius haec singula ordine expediri necesse est. Atque primum ducimus . confictum esse cerimen illud , quod inter Athanasium de Arianum Laodiceae consectum serunt jussit Imperatoris Constantii . Prorsus enim ita est. Nanque in epistola, in qua Constantius Probum decertantium judicem constituisse dicitur, Athanasus diaconus appellatur . qui tamen ante illum Imperatorem Alexandriae Archiepiscopus erat renuntiatur. Porro Athanasius Arium arcellit Photiniani dogmatis, ot. Hin. I. qua
249쪽
ouamvis Photinus post Arii tempora haeresin condidisset tuam . Denique Arias cum mnasio eonfitetur, Christum non ei se iacium, sed progenitum e Patre: Mirari mezri, sie thanasia inducitur Arium affari, cum creaturae nonun tu hissium rJugias,
ii illa quis 'unquam .eterum dixit φ uuae cum ita se habeant , intelligi par est , verum non e se cui)uuid inter Arium Sc Athanalium esse gelium fingitur coram Judiςe Ρi c Venimus ad Eugenium Carthaginiensem Epucopum. Hunnericus vandalorum Rexam d Cartha minem universam iactionem coegerat Arianorum Epileoporum qui disputa- donem cim Catholicis committerent . Horum Princeps Epi opus Eugemus , cum orthodoxam' Fidei concentionem Regi obtulillet, libere reurandit, si dispuωι-- non
Amicos δερ a nat diis serare , O praecipua Acrii eorum Haec quidem , ex quibus intelligimus, Eugentum V eonii l o ut judice Hunnerico, de Religionis Dogmate discepta- nunquam in e ' il iridam esse synodum e qua Hunnericu , ω ς
Basileenses enim cuilibri Μὴν ἡ , ideditioni, ad Philippum Reg
sibi eum Catholicis er nx syy Us Gratius decertabat , tamen non eis etiamsi faciant contia GO Ri i δ ' ri esse rideatur . Quaenam enim ad remetunt , ut ea causia, qum δῖ . - leensibus 9 Calvino auctoritas acce ipsam , quae venit in quaestionem , a Belgis , nam mi γοας D ix pho frietes reipsa judex sederit inter Apostolum u
vinarum rerum sudices e uti SH G Cypri Procontultor. Res enim ita Pr
vinciarum Prieside ' se &Vehatam domum evocavit, ut ab v Vςr
250쪽
πυ-ν Ams a Uν λυον οὐ θεω expetiine verbum Dei audire . Apostolis vero Uymas magus obsistebat, qui a vera Religione avertere propraetorem enitebatur. Paululum certatum est , donec Elymas , amissis miraculo oculis , impietatis suae Ivenam solverit, ex quo Sergius Apostolorum partes sequutus est M C sto nomen dedit. Haee Lucas E quibus adparet, Apostolos adivisis ad Sergium non tanquam judicem, sed tanquam eum, qui Religionis doctores audire exoptabat . Nunc gradus faciendus ad Gallonem Achaiae Proconsulem. Is recusavit, quominus de rebus Religionis inter
Paulum de Iudaeos judicaret . Ex quo Iudaei Sosthenem Archisynagogum Seditionis
auetorem, quae contra Paulum facta erat , pene flagris confecerunt. Neque enim tum
Gallio satis cavit, ne homini injuria fieret. Qua igitur in re ille reprehendendus est Reete enim respondit , se de criminibus 9 injuriis cogniturum . non de Religione, siquidem Claudius Imperator . quamvis contra Judaeos legem tulisset , tamen contra Christianos nihil edixerat. Nam si esct iniquum aliquid , inquit Act. κου . I . , aut facinus pessimum , o Viri Iudaei, recte vos Austinereret, A vero quaestones sunt de verbo, denominibus O se lege infra, vos ira Diuersiis . Iudex em horum nolo ese . Quod autem haud providit , ne Sotthenes in discrimen adduceretur , hoc ipsum , quod negligenter omisit , argumento esse non potest, eum male rem peregi me , quod de sacris dece
Grotius '. suum confirmare studeret quidquid dixerat de gentilium Principum porestate in sacris, se edisserit: Non modo Christianis, sed iis etiam . qui hac piet
te imbuti non sunt, Divinum Deus aikrre solet presidium , mentemque collustrare , ur iudicare de Divinis rebus valeant. Nemo enimvero Christi Religionem asciscit, nisi eam omnium esse optimam, re diu deliberata , censuerit . Iudaei Beroenses A Lxv II. I. Christum colere coeperunt , postquam ex Seripturis de illo rudietum reddi
ἰχυ ταυτα όη- , Susceperunt ismum eum omni ariditate, im estigantes Scripturas , an
ea ita se h iberem, quae nimirum Paulus 9 Silas docebant. Quovium is spectat , cum haec dicit φ Settieet probare enititur , summis Magistratibus , ut ut ethnicis, omnem fieri potestatem de Christianis sacris publice decernendi, iisdemque praesto esse Divinum presidium, quo reete id munus obire possint. Quae ratio quam imprudenter &temere conclusa est y Constat quidem , iis, qui ad Ecclesiam accedunt , principio illud esse persuasum debere , Chri litanam Religionem divinitus fuisse perlatam , eandemque in utriusque Foederis saeris libris contineri , quos ipse Deus dictivit. Hoc vero ab hominibus teneri non potest, nisi illi argumentis, quae si ve praeam bula ad Fidem Theologi dicunt , adjunistis 1 orro Divinis auxiliis , plane convieti
eam rem contra non esse existimaverint . In hanc sententiam affirmari fas est , eos ,
ut Christianam Religionem suscipiunt, judicio suo deliberare , an eam sibi habeant. Atque Beroeenses ea de causis, cum Apostolos audivisient, ad evolvendas Scripturas ammis fuerunt, ut perscrutarentur, an ea, quae Prophetae de Christo porienderant, Jeta Domino nostro convenirent. Quod tamen ita intelligi necesse est, ut iidem qui, missis in consilium nebul omnibus , iisque bene perspectis , in Ecclesiam venerunt, deinde animum appellere adigantur ad omnia credenda, quae Ecclesia, sive universus sere Pali rum caetus doceat, nec iudicio suo, si contra sit, auscultent. Nanque adduci in dubia intionem non debent, quae amplissimus ille sacrorum Pastorum senatus constituit , qui in perserenda Religione falli nescius est. Redeamus ad Grotium . Quomodo is evin cet, Ethnicos Principes iure decernere posse de Christianis sacris eam ob rem , quod nemo Christum colere ineipiat , nisi ita sibi esse laesundum judieaverit φ Ouomodo alterum ex altero sequetur Nanque constitui antea illud mortebat , Christianae Reliugionis administrationem ad publicum Principatum periinere, idque Christum lanxisse, quod, quamvis ille multis disputaverit, nul quam tamen emcit. VII. Antequam Grinius hoc caput perorasset, locum illum, . qui legitur in prima