장음표시 사용
351쪽
stitieet inhaesionIs , quia est substantia ; neque dicitur de subiecto , quia est particularis, ut aliquis homo, aliquia bos. Quid .LII Notioseonatip 3 . . Es ter ut complitus,in quo est,ubsantra prima, infinius in suosum ori, ot homo in quo e ahquis homo. SEcundum Peripateticos secunda substantia est species, puta homo,in qua est prima, puta hic homo: est etiam & genus, in quo est species: quod semperes intelli ἡdμna, tanquam inferius in suo superiori,cani esse in,multis modis dicatur,ut patet, Fbye,
unde his versibus notantur ; -- Insunt pars totum; ries, enui; maseria,forma, 'κ iu Rum; rra in C, si oqua sitatum .
. d. Esterminas mensurasiuin stantia. . .' . i. i sciamuis Aristoteles in praedicamentis non definiae quantit testi, sed taniam dii dat iis eontinuam, Stiscretam,quia intcntio sua non erat scrutari naturas reri sed tantum adunare omnia ad quasdam semitas; tamen quia hic tractatus est eompilatus pro nouitijs, qui instruendi sunt definitionibus terminorum, pertinentium ad primam operationem 4ntellectus; propterea nemini mirum v ii debet, st destitissisit tradita de quantitate in equamuni,derelinquendo quid sit continuum, cum speciebus eius, puta linea, superficies. corpus, tempus, & locus ; di similiter quid sit discretus - , eum speciebus eius,scilicet numeren & orati . . : . ON .
dicuntur relatio aequiparantiae, relatio superpositi odis, & relatio suppositionis. Relatio aequiparantiae est illa, quae in utroque extremo denotat aequalitatem, ita quod neutrum e cedit alienam, nec exceditur, ut vicinus,vinnosianus. latio super positionis est illa,quae in suo relativo denotat maioritatem super correlatiuum,Vt pate
nitas in patre super filium, unde dicitur pater filij pater. Relatio suppositionis est illa, quae in suo relativo denotat minoritatem erga suum eorrela um, It vitatio insilio erga patrem,unde dicitur filius, patris filius; & seruus, domini seruus. - id es quakυι ι . ' i l. d. ra urinnus,se undam a Iubiectum dicitur quate, malbedine paritidistim alba litas quoque est quoddam genus generalissimum, sub quo ponuntur specie siue, genera subalterna,puta habitus & dispositio; naturalis potentia,vel impotentia; οε passio,&passibilis qualitas;forma,&figura,constans circa aliquid. Et destri- iptio haec tradita de qualitate est ab eflectu, & a posteriori,cum q alitas sit causa ma- iiis, qua subiectum dicitur quale accidentaliter, puta papirus dicitur alba albedine, &
P. EA terminus, scamiam quin in id quod cietur agere disimu , MFranat . dicitur agιre in W quo cat, puta in signo; idrosectio eo actio. ACtio est duplex in doctrina Aristotelis,&Sancti Thomae, Immanens,&transim s.
Immanens est illa, quae remanet in agente, & perficit ipsum, ut intelligere, v/lle desigerare, sentire. Transiens est illa, quae causatur ab agente, & recipitur subie- , ctiue in pasta, ita quod licet agens si eius principium, non tamen subiectum,ut cala ictis, iaγε ab igne est tanon remanet in igne,sed recipitur in aqua:& dς has aβione in serm .s ' ia prae- Diqitigeo, - gle
352쪽
in praesentiarum,& est genus generalissimurn, sub quo ponuntur subalterna, ut generare,
i sito etiam apud Arist.& D.Thomam sumitur iii quando pro qualitate iensibili, non ιι firmata insubiecto, utruburc usaeus eX verecundia, & haec est tertia species quaIi: i , qatis a M.qu ndu pro cooceptu intellectus, di de hac Philosophus in prologo primi Peribςrmen. dixit, quod ea M. suot in voce, sunt signa passionum,quae sunt in anima: ali inutiandosinnitur promotu a st sensitivi, in quo dic uresse passiones animi, ut amor, Ori,isub M*dςrim, & ira si bus tractat Philosephus a.de anima et aliquando sumituepto qualitate fluente a principijs naturalibus alicuius rei, ut risibilitas in homine hinni. tus in equor aliquando passiosus M prout caus Ut,& insertur ex actione fluente ab anente, ut calcfictio passiua, illata ex calefactione actitia, emanante abisne, ut calidus est; de fit dii disturhie. AHa heidis generalissimum sab quo ponuntur genera subalterna, in aerari, murumpMn. diminui. 4
Ribus modis sumi .muin ipsi quando: Prima relatiuri ut Tilms scribit, quando S L . . num lem traieci insumi eur interrog uiuE, ut si quis diceret, quando venistiyresponde tu,nudius tertius: Tertiosumiturindefinitein hoc modo,quando importat esse in tempore. i. mensurari aliqua differentia temporis, ut esse hodie, importat respectum praesentis temporis,ad rem temporalem, vahquam mensurae ad mensiiratum; Zc est genus generatismum, sub quo ponuntur genera sub iterna, scilicet esse in tempore continu5,veIdiscrero, esse in stub, em in aeternitate. '
HIcemermode ubi citaumscriptiuE,firuti corpus est in .loeo; non dissinitiu , quo pacto Ragella e uelut esse idest in loco Eecimui scriptio capitur aliquando . ... intueom continentia qua Corpus locans circuli dat,&in se concludit corpus Iocatum; &sic ponitur in praedicamento actionis Faliquando capitur passinει.&est con clusio, qua concluditur locatum a locante, ut aqua a vase; & sic est in praedicamento pas. sonis: Tertio capitur respectiuti pinordine locatiad locum, quia locus circumscribit, &Iocatum circumscribitur; sic definitur hie,et est mnus generalissimum, sub quo ponuntur generastibalterna,idest ini sinplex, uM a miniuio Ioco procedi det ubi compositum, quod procedit a loco compofito, scilicet hahente partes manifestas quantitati uas.
Ρ initio. aliquando est ditaredicia mantitatis, proue disit ordinem partium inter se, Se per respectum allimum: vndeshnosophus dilaeblx,quod quaedam qua aettas habens positionem, quaedam carens positione. Ali Endo sumitur pro propositione verissima, quae supponitur th aliqua silantia , pqta apud Mathematicum haec est positio , Punctus cuius pars nos est. Τeruq capitur positio, pro ordinatione partium alicuius cor pori Ioeati th loco, quis non Alum locatum est in loco, scilicet totum, sed Ze partes sunt locatae,quoniam aliqua parvest sarium,ve caput iii homine, aliqua deorsum, ve pes; & siccitfinitat hic: unde sicut ubi importat filum totius locata in toto loco, sic positio importae uelim partium locati, iis partibus loci torrespondentiam: & est genus generalissi- im, sub quo ponantur, simari surtan, silvari deorsum, a dextris, asinistris.
353쪽
avid υε babitus a . Eii adiacentia eorporam, ct eorum qua elata corpussum, ut esse in istum Η 'bitus in praedicamento qualitatis sumptus fuit ab Arist. pro qualitata radicata,&dissicile mὀbilii quo pacto Usi prima species qualitatis: in prεdicamentis sumptus
uit pro Hrma debita alitui subiecto determinat6: cui opponitur negatio eiusdem ι,rmae cum aptitudiae,derelicto ih eodem hiecto ut oculo debetur vis leuius priuatio est coecitas. Potest quoque lami hahitos pro accidente,ex vestimento, Si ex homine vestitit, quo pacto dicitur accidens respectivum, proueniens ex mutua adiacentia ipsius vesti menti, ει hominis vestiti: ει ita dissinit ne hic, ει est genus generalissimum, cuius genera subalternatant habitus totius, ut esse vestitum, vel togatum ει habitus partis, ninec
Quotvim es oppossis r . ld. Est quadrupum relat i , 'traria, pris siua, o contradictoris . . , CErtum est enim, si oppositio cum sit repugnantia duorum terminorum ineo laetxorum: vel uterque terminus est ens; desie vel est abistutus,vel relativus: si primo, essititur oppositio contraria, M dulae εὶ amarum: si secundo, essicitur oppositio relativa,ut dominus de seruus: Vel unus terminus istius oppositionis estens, it alterno en ιε si hoc secundo modo, dupliciter inteIligi potest ; quia vel unus terminus est non ensti mpliciter, de sc efficitur oppositio contradictoria, ut sedet 8e non sederi vel unus termisnus est non ens circa determinatum labiectum, de sic erit oppositio priuatiua, ut visio, de cincitas: coecitas enim est negatio visus in oculo.
cianquam multipliciter solet dimetiri relativa oppositio, tamen haec quae tradita est hic, est clarior c teris. Solent enim dicere aliqui , relativam oppositionem in hoc consistere Hrmaliter,quod ad inuicem relativa lane vel dicuntur: ita quod ex hoc pater de filius opponuntur tetatiuE, quia pater contra filium ponitur, de E conuerso, me hoc quod pater filii est pater, ει filius patris est filius. Sed illa quae tradita est hic ἡ est clarior, quia talatiue opposita, ex hoc repositionem relativam habent, quia non compatiuntur stinuicem in eodem, secundum idem; impossibile enim est respinu eiusdem , idem esse patrem de filium, dominum deseritum i
iunt mediata,vi album,de nigrum,interquae datur medium, quod est color rubem, vel . viridis;quaedam sunt immediata, inter quq non.sadit medium eiusdem generis, Ut sanum,&aegrunt. Contraria quoque mediata quaecramunt,quorum mediissem imposita nomina, ut mediis coloribus,3es oribus; qua damiunt; qubruin media sint romia nata. ut inter bonum dc maluae, datur medium innominatumia.
in rantium etiam vicissim, ut eritat, erviso. .
LIcet Arisbdistingitat habirem, ab ipso habente habitum, fli privationem ab ipso h
354쪽
cte hoe modo Neeitas dicitur miratio visus . & mors priuatio vitae r hine summr timo sa illa propositio, Λ priuatione ad habitum non est regressus,fecundum cursum naturae.
P.υ reptimatia duorum treminorum isompliorum, quorum significata nonρο muri augu smia esse Φra, ut bomo,'non homo ἐδεdere,'non δεdere . INter contradictoria no datur medium, quia unum extremorum est ens,& alterum nociet M& inter entide non ens non datur mediumquanquam medium duplex sit,Alterum per participationem utriusq; extremi, ut tubeum de viride; Alterum, per negationem, num non est nec sanus, nee adigere oppositio relatiua poterit habere miaium per negationem, quia, ut dictum est, lapia nec est pater,nec filius; sc similiter oppositio contraris. R aetiam privativa, sed contradictoria nullum medium habet: vade solet etiam diei, Coa-
uadictio est oppositio, cuius seeundam se non est inuenire medium. . Quot modis disitin prius 8 μ Quingur modis , seundum imus,seeundiam nasu - μώηA- πῶμοι, - sonuim dignitatem, cundum eas timem .
cuid se unusquissur forum modorum IPRius secundum tempus est illud, quod idit in aliquo tempore in quo non sule aliud, ut
Adam fuit prior mise. Prius secundum naturam est, 1 quo non conuere ur subsistendi consequentia, ut si sunt tria, ergo sunt quatuor, non valet ideo tria sunγpriora quatuor.prius secundum ordinem est illud,quod praecedit aliud in doctrina,de conuitione, ut principia scientiae,sunt priora,quam ipsa scientia. Prius secundum dignitatem est illud, quod praecedit aliud in doctrina, c auctoritate, ut Rex est prior suis Capitaneis. Prius seis cundum causalitatem est illud, a quo aliud pendet,& non E conuerso, ut res est causa veriotatis in propositio et vade dicitur,quod ab eo,quod res est,.oc non est, oratio est vera, vel MIM . a 2us modis rapis-M It Quinqua modis.
pore,ut duo gemelli orti in eodem tempore,de subiectum, ερ passio: secundus modus est simul secundum conuertentiam, S conuenit his, inter quae datur consequutio in affirmando,& negado,ut si ponitur unum,ponitur Ec alterum, ερ si remouetur unum, remo vetur Be alterum,ut patet in relativis:tertio dicitur simul secundum naturam,de eonurnithis quae diuidunt idem genus, ut sunt duae differentiae, pura rationale, et irrati .nxie, quae dividunt animali quartus dicitur simul dignitate, dc conuenit his quibus coalartur eadem dignitas ut duo homines Senatores in Republ. quintus dicitur simul sec dum causalitatem,& conuenit his, qui simul caulant,ut duo trahentes eandem nauim.
P. Sex, videtis merario, eorruptio, ara nuntiam, diminutio, altinatio,inmatus rues LVT docet Arist. 3. Physmotus est actus mobilis, inquantum mobile; ει ista dissinitio competit omnibus speciebus motus, licet Logici soleant dissinire unem quamque speciem, dicendo , quod generatio est progremo a non e dind esse, ut m Endo ge.
nerariar Soletes,corruptio est progyessio ab esse subitantiali, a non eue, ut corrum pitur. Augumentum est praeexistentis quantitatis additamentum, ut si minc quantitati addatur maior. Decrementum est praeexistentis quantitatis minoramentum, ut si v quan titate aliqua abstrahatur aliqua pars. Alteratio est mutatio quaedam de conerario in eon. trarium. Motus localis est mutatio de uno loco in alterum,ut quando totum subiectum et itaquit unum locum, dc ingreditur viserum .
355쪽
ΡRimus est,quando quis liabet qualitatem,ut Tisius dieitur habere virtutem,vel scientiam:Secundus est,quando quis habet quantitatem,ut Ioannes dicitur habere quaatitatem bicubitalem, & Franciscus tri cubitalemr Tertius est, quando quis dicitur habere ea quae insunt corpori, vel partibus eius, ut Sortes dicitur habere vestes, vel bire- tum in capite: Quartus est,quandoquis dicitur habere membrum aliqnod, t Titius tabet manum. vel brachium: Quintus est,quando quis dieitur habere posseisionemve Tatius habet ciuitatemiliquam. vel agrum: Sextus est, quando quis dicitur haberecontenrum,uelagena habet vinum, di modi triticum, de continens contentum et Septimus est, quaad. . quis habet uxorem, ut iantes cohabitae cimiliaritercum Beria sua uxorc.
eius pro nouit ijs loquimur de pertinentibus ad primam operationem intellectus,
propterea per terminum, bc non per vocem dissiniuimus ipsum nomen, terminus enim de in voce,& scripto, ει mente esse poterita unde septem particalaepositae sunt inhaedissinitione; Prima est, quod nomen est terminus, S ponitur loco generis, quia in plus est terminus,quam nomenci quidem verbu est terminus.cti sie pars propinqua orationis,&c tamen non est nomen. patet igitur terminum esse communiorem, quam ipsum nomen is Secunda est, per se signifieativus, ad disserentiam terminorum, qui non per se signi ficari ut sunt termini syncathegorematici, ut sunt signa valuersalia, vi partitularia, omnis, NIus, de aliquis. Tertia est ad placitum, di ponitur ad excludendum terminos significantes naturaliter,ut Iatratus canum,St gemitus infirmorum. Quarta est sine tempore ad exelia dendum ipsum verbum,quod significat cum tempore, licet sint quaeda nomina,quae signis cent tempus,ut ait D.Thom. I. Periher.de mense,septimam,& hora. Quinta est,cuius nulla pars separata aliquid significat,ad exeludendum orationem,cuius partes separatae signi cane aliquid: Se licet partes nominis alicuius significant aliquid,non tamen significant i Iud quod prius significabant,vedocet philosophus r. periher. Sexta particula est ficii tus,ve excludatur terminus infinitus,puta non homo,lapis, qui licet sint nomina apud Grammaticum , non tamen apud Logicum. vltima particula dicitur rectus, ut excludatur novici obliquum,quod quidem etiam apud Grammaticum est numen, n tamen apud Logicum ut puta Catonis, Catoni, Catonem, haec nomina obliqua cum non miliae facere propos-tionem veram, vel salsam, non considerantur a Logico.
IN hae quoq; dissinitione ponuntur septem particulae: quarum Prima est terminus, qui
est loco generis, cum omnε verbum fit termini , non tamen econtrario, cum nomen
quoque sit terminus. non tamen est verbum: Secsida particula est per se tanificativus. ad differentiam verbi non per se signifieativi ve dictum est in dissinitione nominis: Tertia particula est ad placitum, propter verba mentalia, quae significant naturaliter. Et non ad placitumiuiuarta particula est,cum tempore,ut excludatur nomina,de pronomina,quibusn'n conuenit significare eum tempore, cum non significent per modum actionias, Oe passio . nis, sicut verbum, de participium: Quinta particula est,cuius nulla pars separata aliquia fignificat: haec phrticula ponitur ad excludendas orationes omnes,quarum partes separa. in figuideant,sed partes verbi siue simplicis, siue coposset, nullo pacto significant id,quod prius lagnificabanti sexta finita,ut excludatur ver m infinitum ponitur,puta non cuno, non labor ocenim verbum non significat aliquid determinat4, propterea non est verbuapud Logicum. Ponitur di septima particula rectus,ut exclud ur σerbum obliquum puta pratuitι,.dc Iuturi in oris, dc cuiuslibet modi, quae coa suae vel ba apud Logicum, cum
356쪽
non faciant propost Ionem veram, et salism& proprerea Log eus tanremmodo eonsiderat verbum indic'tiui. Addita mariue est, dc ultima particula. sextremorum vnitivus, ut exeludath ipsum vinium a participio retini cet competant particula diffiitionis verbi suprapositi, non tymen com citrae ultima, nam participium non unit.&biectum n pr ii tot vo de si quis diceret, Titius studens, non facit propositione iis iubintelliis-εur verbum, est, puta Titius est studens; propterea tantum verbum vnit, & copulat sum cium cum praedicato, di iacit proposition inupsum autem p relaipium non potest em c puta inter praedicatum, di sit biectum. Et hηc dicta sussiciam de terminispertinenti s ad primam operationem intellectus . Sequitur videre, quomodo regulatur secunta operatio intelliatus, di irac in sequenti pariet. . t
. De propositio ur, subseruiem eςundae operationi intellectus.' -
ut homo G animat. . I verum est Logicam esse artem directivam actuum rationis, siue operationum intellacto, quia Ur primum tractatum de terminis, habet nouitius aliqualem co gnitionem eorum, quae resulant primam opera- hibis Athilhctus operepreMm est modo tradere Eognitionem de his, quae regulant secundam operationem intellectus; haec autem sent prin positioneatquas antequλm ductaremus, 'portet definire quid sit oratiori de dictum est, quod est xerminus.s complexus,siue in mente,siue in voce, sue in striptor& licti: ς mnstinea& verbusin rmiisi,non tamen sene complexi, propre. rea e particula posita est loco teneris. Dicitur ad placuum propter orationem menta- Iem, q significat naturalieor. Dicitur quoque,suius pars separatim aliquid siqnificat, vehomo est pars orationis, separato ab oratio . significat naturam humaoam , sicut de omnis oratio ἱ & hoc proptςrpartes nominia dc verbi, qua separatae nihil significant.
Est illa,quae perfectom sensum generat in animo auditoris, ut homo est animal, ut ait
D.Thomas I .periherm. tunc oratio est perfecta, quando perfectε exprimit sensim orationis,in quo consistit veru, vel falsum ερ quia in sola indicativa. siue enunciativa oratione est verum, Ecfalsiam, propterea ipsa sola absolut4 est persecta oratio; licet Aestis quoq; sint orationes persectε quoad complementum sententiae,ut imperat tua, o Petrefac igneti η8c deprecatiua,ut utinam essem felix; & interrogativa, unde venis & voeativa, ut o bone Pi tre; est etiam dubitativa, quae reducitur ad interrogatiuam,& optatiuam,quq reducitur ad deprecatium, bς enim non dicuntur persectae, Quia non significant verum,
vel salsum, sed quia complent sententiam: hine est, quod de illis non tractat Logicus, sed motum G cnunciativa, qta non omnis est, sed illa, ia qua est verum, vel falsum . Es in Mimo aistoris, a m otiescunque non amnitur verbum substantivum inter duo nomina, illa nomina non constituunt pe stam orati mem unde hqe nomina, Sortes homo,vel Sortes μ λ nonsierunt orationem persectam, etiam quod capiatur nomen eum ver-hobi per nati, dicendo, sortes incipit, vel desinit r propterea hae orationes poti- ψ
357쪽
V Erum & talium reperiuntur in oratione tanquam in signo, quia in intellectu reperritur rerum, de falsum tanquam in M, tecto, ut scribitur 6. Metaph. in rebus ritur verum di falsum. tanquasti in causa, ubi dicitur: iii lib.praedicametormina eo uod reges Pueamon est, oratio est vera versa uar unde propositio dedi e rei indie Lui. ouia propositiones aliorum modorimi non signi Mant verum,& rauum,ninreducam tutad orationem moli iudicativi. Ecdiei ii F propositio,quasi proauo posita,qimponit pro conclusione probanda. Dicitur etiam di praemissa, quia praemittitur conclusi M. -
iam: & per propositionem simplicem, intelligunt Logici propositionem cathegormeam.i. praedicativam , ut homo est albus t Sper propositionem hypotheticam. i. su positi' m: μμ β 'textra animam aliquid est unum simplex, si t in diuisibile, Vel continuum; & aliquid rii tum ςolligatione, aut compositione, utamus νita in propositionibus, aliqua propositio est simplex, aliqua composita .
H Omo dicitur subiectum, quia de hoe dicitur rationale,quod quidem dic pridia
catumi de quia labiectum, praedicatum sunt relati in auerum diffinitur ad alterum propterea praedicatum ponstur in definitione subiecti, de ecorra. C la est verbu,quod mediae inter subiectum, S praedicatum, &i serie principales partes exq bus componitur propositio caehegorica:&per hoc excluditur hvpothetica quae habet prasuis principalibus partibus non sibi xtium, se praedicatum tantum, sed plures eathegoriis cas vi si sol est sipet terram,dies x inparies huius propositioisibis t. Sol est sileteterii
idem est hypothetica, quod suppositiva inmpositior fle diuiditur inconditionaim, si bucetalos haberet alas, volaret; incautam, utquia solis iuper terraim, mes est; in rationale e Plato est homo ergo est risibilis; in temporaIεμ seruus eomeditis ando eius dominus dormiu de in copulatinam, et Petriis deloannes scribsit. Et in propoli es apud Aristaeicutitur propositiones p es ad disserentiam propositionis cathego cae, qui dicitur propositio una,sed hypothetica non dicitur propositio fures simpliciter, qvia ira est nota cisiunctionis, perquam plures caesi oricae iunginorthopinea dicitur aliquan- .qubd hypothetica est propositio una coniunctione. Distinguitiaretiam a cathegorica per hoc, quia princi pales partes eathegorica iam subiectum, praedicatum; pri acie partes hypotheticae sunt cathegoricae.
ista quapν duatum G ---vis mim fuli. E Nunciatio seu propofitio assirmativa hst prior negatiua, tum quia simplicior negat ua enim propositio addit supra affirmativam negaridam p releulam; um etiam quia in tiua propositio significat est negativa significae non esset M sicut habitus est prior ptiuationes
358쪽
P. Es illain qua os subiectokogensu non est C Vm ergo Regati ut pNpositio illa sit in qua negat lo praecedit vel mi proterea dictiam est,quodpraedicatum debςe negari a subierio:quia si negatio postponeretii everbo,tulic efficeretur propositio affirmativa, S non negatiua,ve patet tali exemtilo, eis, infit m species, stidie itur affirmaehrade praedit aisne eo.
- Ropontis debet signifieare aliquid esse, vel do' esse. secundiam congraen hiam re;r pterea aliqu pro sitio est vera, ei aliqua salsa, di vera poterit ilia affiniatiua , de sine 'meitii psopositio affirmat tira' veta,quando enunciatur in prou ettone , ita in Pseut ea in re, e puta cum Sortes legit, dici trius Imrrem legere. Quando ni repotidiumentirietatis at quid non esse, quod titia est, tinnie essicitur propositio negativa vera, secum dicitur, henm,on est speei t. ε λ ,1
- 'Hhisthbiho, immissaeo. t ieiturirethahibiti est,quia non est neces,ut rem uniuer-' sa mimo reamus, quod actu tam de niuiti, 'praediomiij, sae me, 6 im inelitidos ut sol, mundus; Aequando huic rei additur signum uniuersale.efficitur propositio uni uersalis:signum autem uniuersalestiis hihil fimifictae stem,sed iunctum cum re universali, indi rivs Momnibus et nuribus vel pro nullis a pitutioma mim diu r signum voluersale.quod est affirmativum, ut omnis, quilibet,qbisque: aliquod est heg artuum, ut nul- - Πm,omnem,ex signo dissi marilao viiiii si eon initiis propositio affirmativa uni.
359쪽
' liquid νι, σι ιι ut homo puisber est,honislustri non i l . propositionis non deeerminatur per fictum particulareseu univer sale,ve pomi acciri pro uno seu pro Huribus; ulule Mostiam fissiliis, sun e inpositio indefinita est iu in qua subiicitur termitius communis, nullo signo uniuersali determinaltis,nec etiam ali quo particularι, ut homo pulcher est; prout exeinpitheae Arist. i. Periherin.
sila,m eam Mei tur m gularis nil iuressis,cum pronomum domnibuli HAEci propositio distihmitpr b omnibus alijs supradictis, quia in propositione uniau risin particulari, definita accipitur subiectum,quod est vhiu sale, ut anima hpnis , ico: sed th b3ς p positione accipitur subMctum singulare, ut Smee ι subietium untdersale tignatum,cum rro nomine mi himstrat u vidi ni est in illo exe-plo, illud lignum est album. Pro maiori retentione harum propositionum, adiuerte, quo si quis te interrogam de proposir lyssibo per Me intertiaeetuum, ae est ista proponti homo est albus Respondeas, Est cathecorica. Ethee, i Sol est super ream, dies est, quae propositio est ne spini deiis. Est hypothetica. Et siquisiti errogaret reser hucini ais rogatiuum quale. ut Mai. ei, tu Pwmiuio, homo est assius Responiuas. Assirmatis idi:,mo non est albus, est nes tilia.. M uis inrerrogaret per hoc in I satiuui . Quanta est haec emposilao, os ut 'i' sit rationalis Respo eas ruolutE . est uniuerusal is; aliquis homo est risib, b, particularis; homoestauimal. 8 in sinit ;sortes sibi
risi ilis ste te, Sories est altriis per acςideos. Plato citrrit vel iter, sessalus surriptardE. Non loquimur modo nos de istis modi ii, Ied de ii sis. qui sicliu .pr atione modalem apud Logicum, ut sunt illi sex,necessario,contingenter, possibiliteir, impossibiu-ter . vere , &Blse. Vnde mus ita latet describi, 'dus it adiacens rei determinatio. semper enim modus dicitur itinitare ipsam re dc Logicus considerat modum prout qua ii si eat propositi m 1 di sienti se habet copuia in propositione cathegor,ha de inesse . ita se hinet modus in cathegoricam alii de quia copula semper se tenet aparte praeda ti, sie modus quoque se tenet par Pr in bortem currere sigmatio a '. . ι
360쪽
Qua si oppositis tantiaria Ira illa, quasi intre pranstionem vntur Obm assemativam ct ne uiuam Hinniti exegiam pras cutis, copulis, Ostibis iis, ut omnis bram est iustis,ntillus bomo Os ιssus. ando assirmatio assirmat totum quod negatio negat, tune efficitur oppositio e6traria hoc autem es: non potest, nisi propositiones componantur ex eisdem si biectis,ut si quis diceretiomnis homo est iustus, nullus homo est iustus, saceret op- pom ionem contrariam, debee enim componi ex eisdem praedicatis, &copulis, aliter non essem etintrariae, ut omnis homo est iusiusmullus homo est albus: termini quoq; assumpti it inpositionibus debeat esse volu t; unde illae propositiones non sent contrariae,omnis canis est animal, nullus canis est animal, quia ly terminus canis, non est unis usi si haee
oppositio eontraria habet hanc legem, quod nunquam sunt simul verae, quia si essent simul verae, necessarium effet contraria esse simul in eodem subiecto, quod est impossibile. Qua s Oppia sis emtradictoria δF. ω illa, quasit ex univisasi a maliua,t γρaristulari negatura, eongessis ex ιμ-ρ ad eatis, dis biectis Oninore, ut omnis homo os rationalis, quidam homo non se rMimasia. Contradictio uniuersalis consistit in sola remotione assirmationis per negationem tuniuersalis autem assirmativa remouetur per solam negationem particularis, nec aliquid aliud ex necessitate ad hoc exigituri particularis autem affirmativa rem .ieri non potest nisi per uniuersalem negariuam quia particulares negatius non opponuntur particulari aiurmativae contradictoriE, sed subcontrariὸ, ve patet cuilibet speculantireaetera vero intelligantur sicut dictum est in oppositione contraria
HAEe oppositio necessario requirit, ut sit inter duas particulares. ut excludantur finia gulares,quia inter eas inadatur oppositio subcontraria; & ratio est,quia duae sin sulares non potant simul verae esse, nec simul falsae. sed semper una est vera, & altera salsa; εe hoe loquendo in omni materia, siue naturali, siue remota, siue contingenti tunde sit e est vera, Sortes inuitas, heeerit falsa, Sortes non est iustus: sed duae subcon. Hariae possimi esse simul verae in materia contingenti; in materia vero naturali, τυ et vera, pura Mimalia ,seut istarividam homo est animalinegativa est salia,quidam homo non est animal. in materia remota negativa est vera, ut illa, quidam homo non est lapis, di affirmativa est falsa, sicut ista, quidam homo est lapis ; cetera vero intelligantur sicut dictum est in oppositione contrarivi .
EH ira, quas intre OMMU lim a maritiam, partimis em in malivam, O vnim . sedem negatiuam, edi partieularem negatiuam, Grifrimseisi is, Opradieatis tuor umptis, Ot omnis homo a I animai, quidam homo es anum, .nistis homo s animal, quidam homo es arumia. Israe propositiones dirantur subalternae,quia altera ponitur sub altera:& ' habent sicu.ti antecedens. de consequens: nam bene sequitur, si omnis homo est animal ergo qui . dam homo est animali in materia naturali.& etiam in materia remota valet ista con .sequentia, nullus homo est lapis. ergo quidam homo non est lapis; in materia contingenti
valet quoque.ut si quis diceret,omnis homo est iustus,ergo quid1 homo est i inusi& debee praedicata,& subiecta,& copula sumi vatu E, ut et dictu est in oppositione cotradictoria.