장음표시 사용
341쪽
partes . eimini partem unam, mellis quantum sinest, draeltis. sintvlonianti
Di ambar etiam conuenit. . Item Acorus nutritus & eoctus in melle, fle reservarus, de condiuntorces, similiter piper longum mitratum coctumq; in mellς α sς Πλyum i. augent memorizm,dosis communis dracs. DExpe' ha est mecticina. irem ris expertum. Ree, thuristi liter. & per cribrum duello, de fiat puluis, de quo omni mane, dum surgit, detur ara. 1 uel sero in ingressu lecti: dc est expertu n. Item rec. cymini piperis an. drach. a.saecari albi dra. q. terantur & fiat puluis, acci
m. ne totus uno haustu bibatur per plures aurorari cum tribus unciis aquae melus, ve, deeini e innamomi modici.&g riophilorum' ... M-- Ixem certum ει bonum. Rec.Cimini drach. 3. piperis novi drach. . Aemi Ieri, vel GaIangae, Cyperi, Mirabulanorum nigrorum an. drach. a. Mellis ana cardi, de quo nodra I .mellis communis unc. 3. sunt terenda, terantur& cum melve prius despuma in corporeatur. fiat coctum in priatide, detnrqῆ in omni mane drach. ltem mirabiliter consesens memoriae, letargiar, obliuioni, veniticulum confortar, Nomnia debilitata membra ex flegmate dis igore. 'Recipe. Zinalberis, Galangae, Masticas, Cymini, Origam, drach. s. nucis moscatae, calami arom tici, Asari, Calpesiorum, id est, ciliabarum, ligni aloes, Maceris, seminis apii, A meos, an drach. x. thuris albi, garophilorum, cardamomi, 2ed ariae, pirecra,eas orei, piperis longi, & nigri, costi cydri. an. drach.'. mentae siccae unc. med. teranturidi pulueritentur omnia. de cvih penidiarum & Mellis despumati quantitate si ficienti fiat clima, cuius usus sit, ut aliorum, praesertim tempore stigido,& non calido multum,' Item gulae, quae languenti eerebro conueniunt, praesertim senioribus ac frigi s.
. Recipe. Succini odorati, seu Ambrae delectae drach. i. ligna aloes strup. s. Cubebarum scrup. 1.chm vino meracissimo se n. confice quindecim,da binas ante caenam. Item pomum odorandum pro qm xi ' . . . , . . Reci radicis iridis drach i. med. seminis seseli, id eit fideris montani, stieadis M. drach a.nucis ustatae drach. med. mentae drath. l. ambari, vulgo ambrae, thuris calamenti, styracis, ligni aloes an. drachin ed. ladani quantum sussicit. fiat pomum se a
item lixivium pro ablutione eapitis humidi, stigidiq; conmrtat uum,St n emoriae emferens: iactet autem esse ex cinpte sarmentorum, vel quercus, postea intus haec bulliatι Rec. acori, veri. sticadis, sodiorum lauri, rosis marini, viae saliuae an. mahip. r. 'uato caput, post vero ablutionem, aqua vitae modico sincipue madeficito ,& sequent
puluere aspergito. Rec. puleggij calamenti, garibphilorum, sandaratae, macis.sticaditimentae siccae, maioranae an. drach. i. misce. N fiat puluis subtilis, & post 1hspersionem superpone stup m canapis r alijs quoque diebus ingrediens testum, pcte luper capitis Megmate ex puluere illo, etiam illoto capite nam sicc r. . . Itemlixiuium pso humido capite, quo bis, veI stipelin hebdomada utendum. Ree. seise. osarum, florum caniostilli, cori siccadis, soliornm lauti, nucum cyprem saluis, 'iae, b G rum hederi partes aequales, haec in hyeine bulliant pro triti ne eaput M t ia haestate repsimve sticiae ,&rosas adde,& aliqua mirmig an ;u milius ealido utare.
neeipes halires a quae Omnia. . seliorues heder, . sinadis amissi. r. de med. manatur simul in aqua ad butiendum se te ad conismatiotiem aquae, postea coleturi hen Emexprimatur, & intus pommodi us Teirmiotarim sum .miscea, postea caput lauacum bono lixiuio, Ac Post siccationem unge isto l iquore tempora At occiput. Item pomum bdoriferum ad confestati em cerebri stipidi. . Recipe. Ladani, ligni aloes, sticadis M. Mach. I. gario ilorum, nudis mustata semii Bisorinian. drach. medicum aqua miscea, in qua non nihil Moseri, et Ambatisimo.
342쪽
rmn cxlulum ad eonfortandum caput, & memoriam. Recipe. Hederam muralem, rosmarinum, laurum, stieadem, marrubium, ave betonl- eam,& bulliant in lixivio, quo eaput laua: idem fere operantur cupressi nuces stequentivssi Anacardi. item prodest eonsectio Anacardina, si probE conficiatur, & post sex menses ea viaris. Maec enim acuit ingenium, & sensem ει intellectum, clarificat mentem, reuocat sopita. lerargiana curae, dc arteticos, confertq; dolori ventriculi, & alui a stigiditate, &e. Me vero fit. Rec. Mirabulanorum Empelitieorum, belezieorum, piperis albi & longi an. drach. ta ainalberis, mellis, anacardini m. vne. I. Castorei stiraeis, gariophilorum. an. dra g. s. storum Camemeli, Baecarum lauri, Cyperi an. draeh. s. mellis quantum lassicit, misce in modum electarii. datur in sero in modum paruae nutis auellanae, id est,draeli. r. scilieet eum vino calido deeoctionis seminum, anisy, pheniculi, potest di manE sumi.C ueat autem sumens a stigiditate, a cibis negmati eis, ab ira, i eoitu, Ze ebrietate. Anaeardi vero antequam in aliquibus medicinis ponatur, compositio debet M preparari. Recipe. Anaeardos. & eos ommE tere in mortario, atq; in Meto Metissimo ponatur per dies septem, post lento igne in eodem aceto coquantur. quo ad aceti pars tertia rem maneat, tune percola seeem illam, quae in fundo vasis permanserit, prius aceti, leuiter extracolata, eam h eolo stem transinissam in medicinis pone, neq; enim Anaeardora ructus in medicinis percis sumendus miscentur, nisi prius hoc modo, vel simili praepa
Quod si mel Anacardinum saeere vesueris, pone eum ipsis anacillis, eo modo in ace. ebeoctis, tantundem mellis despumaei, ae simul ambo halliant ad spissitudinem, &fiemel habebis anaeardinum, quod in praedictis affectibus memoriae Raeratur mirabiliter,s ex eo edes duas drachmas in aurora. Potest eti m eonfici sic. Rec. A nacardos de pone in melle prius liquefacto, εe permitte diu morari, ει sic erit mel Anaeardinum prius decoquendo in melle, id duas drach. sumendo, recuperat mem riam ex proprietate sua. H ae e sunt extracta ex libello Guilhelmi sotaroti Bertomatis Itali, Doctoris Medieis nae, ad Maximilianum Imperatorem editi. Caetera de eadem memoria idem auctor perquirere mandat ex libris Antoni, FIrin teli Medi ei Veronensis, in opere suo de compositione medicamentorum.
Restat de memoria Attificiali siue Artificiosa aliquid dioere, de qua in alia parte s fiam.
ARTIFICIOSA MEMORIA, EST EXTRINSECORUM OBIECTUM.
R1Mo. Memoria artificiosa constat loeisi quae loca dicemus regi nes, Ciuitates, domus, templa, fle partes eorum, εe partes in homine, λια quibus locis id ipsum cuius recordari volumus, veluti came inscribismus, dum in illis locis imaginem collocamus. s E C V N D o. Imagines sunt simulaehra rerum earum, quas recordiri volumus, & sunt veluti lineae, quae eatetis & tahulis depingunc . tur, verbi causa, res quas meminisse volumus, sunt equi, leones, aqui. ς, Imperator.Rex. Harum rerum si meminisse volumus,imagines earum incertis locis sonstituemus. Itaq; si volumus recordari praecipuorum eapitum Matthaei, vel Lueae,vel Marci, v l Ioannis. constituemus loca i, homine, in bove, in leone, in aquila . primus locus in homine ρrit iti capite. Secundus in pectore, Tertius in ventre, Quartus in pedi bus; tintus in manu dextera; Sextus in manu finistra. locis ima ei nes, di simulachra, nos faciunt recordari eorum, quae volnmus. Venuoniam Matthsis in primo capite sui Euangelia eractat denatiuitate Christi,& deponeto ongeli 'horum rςcordemur, constituam in primo loeo hominis, in capite Cbraehin puertim he angeliim: la secundo loco homicis,id est iis pectore, constituam
343쪽
trςs coronas, quae signabunt tres Reges adorantes Christum In ventre hqminis,scilicet tertio soco ptisterium,qui signitie bit 31ptismum Christi: in quarto loco, id est in pedibus, daemonem, id est,tentationem Christii in quinto I qco facies octo,sHibruar, id est,
beatitudines edoctas i Christo, Matth. s.&c. rCaetecum haec satiε de hac structura dicta sunt i quoniam & absurda esse videntur, cithomulis membra alia pudica, alia impudiea sint, & praesertim mulierum, quae si pro obiecto tabuerimus, quis non turpe existin abie praementibus cogitationibus ad membra humana praesertim muliebria ut vult Isidorus, te abj de artificiosa memoria scribentei memoriam sitam alligare cum & pretete pro Christi contradicat Se propter spetiem mulieris multi periere. Adde quod haec operosa, de inutilis ars. multos confusioni, atq; c6-
temptui exponerer, quoniam nou solum in rebus laborandum esset, verum etiam in coq-stituendis locis. 6c imaginibus rerum, quarum meminisse volumus; ita ut trium oporteat - nos recordari, locorum im aginum ac rerum. Deniq; haec impedit praecepta methodi n)turιlis, ac prudentiae, di artis Rhetoricae, & Dialccticae, maxime disputationem partiunt oratio iis, argiamentationis, & singulorum axgumentorum. . 'Si quis vero disputationem locorum I ialecticorum, S: generum, causarum, amplificationum, c thenam , δι connexionem rerum inter se, virtutu milvitiorum. & arpium, diagnitatum,& authorum illustrium vomisadc Lempora ordine quodam memoria retaeat,&eorum ordinem ita dicendo, uti scribendo sequatur,noli sol 'm in eredibilem rerum copia gignet, sed etiam fidelem memoriam sine dianio consequetur. . 'bi quis volui rit rei fietosam memariam possidere, has duas manus hiemesiae mandabie, quarum dextra sinistraq; ali hab. tu mi palmis continetur; coaptapter nedulo clarandum.
vi tractiturus da It qa i maedria ad lincam liue vocalem. siue comodantem reducat sua periodunn Nam uocales ex xenii: tib.,S digito um continentur, consonantes ver eliquis articulas, ut supra patet. 1 extrλ mauu Omu bona,sia istra vero omnia mala eom. prehendendor verbi grλtia. r η
si oratialis tractabit materiam de fide, ad F. lineam recurret. Si de Charitate ad C. st de Humilit te adad. de sic de singulis. Et sic manu experta quicquid voluerit, occurret, tantum ut vocalem aut consonantem, dictum factumue redoleat. R IN X. Locuturus de medicina, prosequetur rilphabetum , Artemisia, Been, Carduus, Diazingibet, Eleborus, Feniculum, Galanga, H. isopus, Karabe, Lavanda, Melit istum Nemphar, oricuς Pipeta iniucumςr, Rapae, Synapis, Timiama, verbena,
SECU M l O. aieturus avtho rem christianum, Augustinum, Ambrosium, Bern res dura, Bernardum, Besam, Chrisostomum, Chri sol. Dionysium, Eusebium, Filonem, Gregorium, Hieronymum, Ireneum, K, Leonem Papam, Mamertum, Nicephorum, O, P, ulli cardu .:,enuariarunt Inagistrum, F. Timo lacium V, X, Y, ZOZOmenum. Sie se , a,ii. Aciliololes, Cato, Dinn, tinei cS ERii nidus, & a iTER Tl o. Locuturuq de viiij se filiaritia. Betitialitas, Cupido, D, Ebrietas, pia dei fractio, G us. Hetesis Iae iiiiiii. I. S g. Normuratio, Nequitia, Oditrua, Pertinaintra, QIe relatio. Rixae, viperbia, uinor, Vana elacia, x, T Z QU AR. ro Loqunturus de virtutibus, Abstine itiA, Benigqitae , Charitavi Dis ctio, E, Fides, Gloria Vei, Humilitas, ieiuni una , Xastitas, Laus Dei, Miserisordia, Obedientia, paupertas. Resurςentia inOrtuorviri, Stabilitas Sc. ' . Primus Inventor huius mirabilis artis localis reminiscentiae fuit Metrodotus. Se peius in Simonidis Medicus, ut placet Arist. Ciceroni, & Quintiliano, Qui dicunt finis datam fuisse super experientiam natiiralem artem istam,&eise facilem, ut patet pellexε- plum illud de ciuibus, qui inbrtui fuerant in illo conuiuio ex domo diruta, Ac eraneadi murati cum eisigis,& persona, ut 'arentes eorum non potuissent ipsoς agnoscere,ad hoc, ut possent ipsos in locis proprijs sepelire,sed ,ynionides iraedicus attendens ad ordinem, quo sedebant tu eonuiuio, statiui recordatus est eornm loca. in quihu, iacebant, & eorti nomina, diriuo d personas.&quoad omnia pertinentia ad illosi quia etiam ipse erae in conuiuio, sed vocatus exivit foras, S tunc temporis diruta fuit domus, & mortui Rerunt conuiuant Α, unde dii sirile ipse recordari potuerat. - rsed nota o*nca quinq; sensus exteriores sentire sua propria obiecta,& non alienamisi per a idens; veluti gustus .non sentit nimi saporem, Auditus sonum soloratus Odorem: Tanua M. ur valitat fas sibi lc., α rceta scutant eorum spectus Gmaginatius γὰ
344쪽
siena ur in seonte, transfert huiuste modi species ad memoriam, ut statim possit uti ipsis
quomodo voluerit: namq; quem di modum quis inspiciendo aliquam picturam praesentialem intuetur ipsam. ita etiam imaginatiua intuendo species illas in memoria i aquam in quadam pictura animata, reminiscitur illorum obiectorum: Unde memoria nil aliud cit, nisi ii, tegra pictura custodita in tabella quadam animata, quam cerebrum appellamus, ut tangit Arist. in lib. de memoria, & reminiscentia i & hanc artem potius reininiscentiam, quam memoriam dicere deberemuS, quia memoria est pars ipsius animae, haec vero ars eii, quidam habitus artificialis, per quem habet ipsa memoria, quae est pars Potentialis animae. ut facilius operetur: sed ita vocatur communiter, proprie tamen nonti eua oria, sed reminiscentia dici deberet. Hinc deceptus fuit Ioannes Baptista porta vocans hanc artem memoriam, seu reminiscentiam naturalem, quia reminiscentia natui liseil bonitas celebri Adde quod nullum animal gaudet reminiscentia nisi homo: Unde reminiscentia ista,quam localem dicimus,est quaedam speculatio illarum rerum, quas homu vidit, aut intellexit alias, quae esse non potest absq; tantasmatibus e & Aristoteles in librode memoria, & reminiscentia, vocat eam syllogismum quendam prouenientem ex bonitato intellectus, o non reminiscentiae naturalis,propterea Cirus, de Carneades Graecus,&nonnullial , recitabant omnes libros quos viderunt in bibliothecis, aeti actu illos legissent, & hoc procedebat ex bonitate cerebri exercitati per huiuscemodi artem. Vbi nota, quod si vis hac mirabili arte uti, debes eligere aliquem locum uniuersalem continentem multa particularia,puta, eligere aliquam domum, in qua intueri debes superficies omnes illius domus, sic etiam & angulos, portas, senestras.& omnes alias Condictiones illius domuis,&saepius eas intueri: vel aliquam ciuitatem,& considera omnes vias illius ciuitatis, & palatia, in quibus habuisti aliquam satisfactionem, & delectationem, & sic consideraudo etiam diuersas cellulas existentes tu illis palatiis, sic &ε olumnas: quae omnia se debent habere consequetiater, R non confuse, quia loca illa deis bent esse M lectab;lia,& differentia,& sequemia sine aliqua interruptione.& luminosa, α illis locis applicare sententias, v xl carmina, vel nomina, vel quascuitq; alias res, quarii reministentiam habere desideras, secundum qu ntitatem, & numerum orationum. aut praedicationum, seu lectionum, quas recitare volueris; puta habere centum millia
Ioca, quae saepius in die deambulando, vel sedendo, vel iacendo rei terare debes in memoria tua, fabricando semper aliquid sisper illa loca,&sic videbis mirabilia de hac arte. Nora etiam,quod inuentis huiuscemodi locis,poterii collocare illispersonas, familiares.& amicaF, puta mulieres,aut. Pixtatos, & Reges, & Principes, alia'; personas nobi . Iissimas omnibusq; cognitas, vel tauem tibi notissimas, & has personas. debes collocare Iocis illis diuersimodὰ, puta stantes vel iacentes,vel pendentes,ut facilius possis eis accommodare actiones, quarum reminiscentiam desideras.& tales personae collocatae non debent esse odiose aut inimicae, quia tunc turbarent animum. & nullam delectationem conferrentis xeonsequenti nem reministentiam. Nota adhuc,quod imagines, similitudines, locos, larinas, de simulachra oportet esse simplices, vel compositas. secundum illa, quorum reministaentiam desideras, ut puta si volueris remitiasti fabulae Andromaelis, fin .uas perinam aliquam in aliquo loco nudam, doligatam serreis cathenis semiuiuam, aesentem id ic etiamsi volueris reminisci historiae regum,Scaliorum, quando expulsi me runt de Regno, fingas in aliquo loco personam altinuam habentem habitum galeni, acrem ntem in suis manibus ensem denudatum, nec non & flentem,& fugientem a propria domo, & sic de aliis. Attende etiam circa hoc admirabile exercitium, quod habet duas partes; alteram sabilem, di immobilem, alteram veroJnstabilem, de mobilem: Pars stabilis atq; immo. hilis, sunt loca ipsa accepta, &stabilitas pars vero mobilis, sunt imagines, conceptus, verba, nomina, oratione S, praescationes, & caetera huiuscemodi, quae accommodari so- ent locis ipsis, quae loca solent tenere rationem lapidis supra quem pictores solent trahere imagines: unde personae positae locis, sunt veluti notae& imagines, ac signa quae deleri possunt,& iterum aliud stribi,& millies ita fieri poterit,& semper lapis remanebie intactus, ita ut eo uti poterit equoties voluerit: sic erit de locis ipsis, quia nos de his,quq recitamus, volumus ut aliqira fit initer remanegni in memoria, aliqua vero non curamus, sed eorum obliuiscimur, queni admodum sunt nonnulla verba atq; nomina , & lectiones, & orationes, de comediae,quibus iam actis parum curamus,ut remaneant in me moria, sed attendimus, ut loca remaneant vacua, & innitida, ut eis alias orationes, &
345쪽
praedicationes appropriare possumus:& in hoc similes incimur pictoribus, qui, postquasi
designarunt aliquam imaginem super lapidem. vel tabellam, delent iterum ipsam, praeparando eam ad recipiendam nouam picturam , ita etiam nos delemus orationes , de praedicationes appositas locis illis immobilibus, & applicare alias , pro ut nobis utile, vel necessarium videtur, & 'pius in die, vel in nocte, quando sensus uuiescunt, debemus hoc exercitio pti, ut facilios ae promptius tali viatissima arte uti possimus. Attende etian ; quando aliquis vult reminisci aliquorum verborum particularium, vel nominum, debet obseruare regulam illam, quam ponit Arist.intractatu de memoria,& reminiscentia, quae consistit in tribus , scilicet, per propria, vel smilia, vel cootraria Verba enim, quorum recordari debemus, aliqua habent imagines, aliqua nos; illa, quFhabent imagines, significant res materiales, ut puta tabula, atramentum aut calamum: Ilia vero, qui non habent, sicuti sunt aduerbia, puta, Quia, Quoniam, Etenim, Tantu'Quantum, Cinae, aliqua dicunt quantitatem, aliqua vero quq runt rationem t tunc enim recordamur verborum per propria, quando recordamur illorum verborum, γε haben
suas imagines, & hqe est facilior reminiscentia: unde si quis voluerit recordari alicuius auis puta luscinis. imaginamur auem grandem & magnam, veluti aquila. Recordari vem per similia, est quando verba non habent proprias imagines, sed fingimus aliquas propinquas,& si non quoad totum, saltem quo ad aliquidi verbi gratia, si quis voluerit recordari unius relativi, ut puta patris, imaginetur suum oppositum Pu ta filium. . . ' Recordari vero per contraria est, quando volumus dueere in memoriam aliquodnset grum, vel calidum, & imaginamus suum contrarium, puta album vel frigidum. Sic infirmitatem per sanitatem, & si tim per bibitionem. Hac arte usi sunt sapientissimi viri, qui existimatistini quasi miraculum in natura , ostendendo felicissimam memoriam, media hae arte. Sed qui usurus est hoc exercitio, debet prius eligere, in quo genere debet uti, puta in genere predicationis. aut lectionis, seu deliberativi, seu demonstrativi vel hi iiuscemodi, & ad hoc propositum eligere diuersa loca, quibus possit applicare verba, va nomina simili, vel contrario, vel a proprio, ut dictum est t& si e vel diminuendo, vel transponendo, vel mutando, vel diuidendor diminuendo a principio, vel a medio, seu a fine: quia poterit aliquis, quando habet loca fixa de flabi lia, inchoare sententias, a prin cipio locorum 8e ire usq; ad finem, vel l medio, di proficisci ad finem, vela fine eundos superius usq; ad medium, vel nsm ad principiumr vel transponendo ab uno, loco derelim quendo aliquem alium, Ae prosequi alium post illum,uel mutando ex uno loco Mathun. seu diuidendo sententias: di ex hoc apparet aliquis mirabilis tum legendo, tum praedi cando, eum Risputando, ut feci e Thomas de Vio metanus,& Picus Mirandulanus inlquadam publica disputatione habita Ferrari , ubi Picus ille ottendendo suum subtilis smum ingenium, centum dissici luna argumenta propositit, quae omnia diuersis modis, utendo hae regula supradicta , replicauit cum stupore,& admiratione inimium astantium: Sie etiam nonnulli at id fecerrive Reuerendi mis ille Fr. Franciscus Pisiga-rola ordinis fratru Minorum:&admodum Reuerendus Francischinus Ferrariensis exi-.mius praedicatori veluti etiam quidam magistent Thomas Parisiensis Domini eatius, qui fiat admirabilis in hac arte. Sic.etiam quibusdam medicamentis in sine ad habendulix memoriam te tuam,qtia mediciumnosi perinpositati- ' - i
346쪽
De quae regulant primam intellectus operationem.
R O. Mari directiva actuum ratisviri e . . . . t IV E R S.I Doctores diversim E definierunt, seu descrIpseram ipsam Logicam: Aliqui, ut fuit Petrus Hispanus in principio su miliarii iti suam, sib nomine Dialecticae descripsit intam Logicam, asserens, quod Dialectica est ars artium, scientia scientiarum, ad omnium methodorum principia, viam habensi quia Logica dat nobis viam, de modum cognosicendi principia altarum scientiarur haee autem via cistars disinitiva, diuisiva, inductiva, & argume tativa. Aliqui vero di Munx, quod Logica est scientia rationalis diseretiua veri a falso. Alij autem volunt, s Logica est aptissimum instrumentum omnium artium di omnium sc tytiam , sine qua nulla ars, nullaq; scientia perfecte sciri potest. Sunt & alij, qui dicunt,in Logica est ars artium,scientia scientiarum,qua aperta,omnes aperiuntur,&qua clautia, omnes clauduntur. Nihilominus dissi nitio assumpta ab auctore est excelsior cunctis alijs,quia amplectitrer id,ad quod propriὸ ordinatur ipsa Logica, quod non est aliud, nisi dirigere actus rationis, siue operationes intellectus:quavis N aliae non laut sper ii bHum sint traditae a grauis is Do ribus.
strumentum seu organum quoddam, ut ait D.Thomas .Metaph. distinguendo tylam, in Logicam docentem,& utentem,& finia Logicae facultatis est reddere operastiones intellectus faciles, promptas, & expeditas, sicut finis cuiuscunque artis, ut docet D. om.in prologo a .reri r I. st. Ut redde operationes sine error hine optime dictum est, . Logica est directiva actuam rationis, qui non sunt nisi tres,ve docet D.Th. in prologo a .Periher.& r.eost. rus Arist. 3.de anima tex xl. dieat,quod duplex operatio intellectus,Vna quε dicitur indiuisibilium intelli entia, per iam Lapprehe die essentiam cuiuscunque rei in seipsa; Alia est operatio intellectus,scilicet componen eis. & diuidentis: additur tamen tertia,stilicet ratiocinandi ,secundum quod ratio pro teditanotis ad inquisitionem ignotorum: & ideo optime sunt assignatae tres operatio.
Ila erasermisi, antri adprimam operationem, suactum intellectas I iari nube diraminιονι in inprimipilam Peribremmio. HI sunt decsan praedicament significantia voces inet plexas, visibstantia, quan tuas, qualitas, ad aliquid, via, quando, situs, habitus, actio,&passo, nomen ,
347쪽
di ver m 8e hi termini possunt considerari fribus modis ; Primu in μι ceptione intellectus, & sic vocantur termini mentales; Secundo in prolatione truciet se dicuntur termini vocales ; Tertio perpenduntur in conscriptione literarum , nam untur terinini scripti, ex quibus iussicienter regulatur operatio intellectus, va m Minatur prima pars Logiri, cui correspondet liber Praedicamentora: secundae patri Log corres madet liber Perihermenias. idest de interpretatione:tertiae vero reliquia ibri L sces, qui sunt de syllogismis: hinc est, quod aliqui, ut suit Petrus Hispanus formauit com- Pendium Logicae, per voces; liqui vero, ut Paulus Venetus formauit per terimum; dent cogi hius processit,quani pro Ilarit Petrus Hispanus. . . . . . . Ot οὐ eo de uti isti tremunit . P. Duplicium erimo intentionaliter; cundo intentionaliter. IN teaiectus noster intuetur aliquando ista praediramenta, inspiciendo ea, quae conue niunt sibi ex natura propria, utputa, dicit sibilantia substat accidentibus, & quantitas est mensura substantiae; & sic consideratur primo intentionaliter: aliquando intellectus intuetur ista praedicament ans ciendo ea quae conueniunt eis, ex adinventione intellectus, & sic considerantur secundo intentionaliter. vleuta, dicit quod subnantra
Iste terminus est inuentus a Loeteis, ad exprimendumenticeptuni, qvi haberi, θ' tura humana, quippe qui accipitur ab ipse humana natura es est sinii litudo, siue ima go eius, di in ea immediate fundatur, quia natura humana est eius obiectum in diatum,&vocatur nomen rei; lit,ino, leo, nimal, Bucesalus. Δ
Θώὸ λι--usseunda immtionis p vi Agni cat coinceptu mentis, immediati aereptum, non an interem, da modo inrisiomu rιm ipse m . CVin humanas intellectus conceperit siliquam natur1ni , puta leoninam, εἴ videris eam conuenire gulis leonibus, fodit M seiuni o demitti dematura leon siquis primo considerauit ipsam secundum se,nunc autem eosiderat eam secundum quod est in multis, vel in omnibus Iebul si de isse eo eptus licitur secunda intentio. qui ac
ceptus estnon re immediate est natura testaina, sed abillo modo iptessu in m
eam in ellexit omnibus leonibus conuenire,&'sic vocat eam uniuersalem, via speciem, fici communem; de dicitur nomet notriinis, Nynus, species, dic . 3
Icee genus multipliciter sumitur, tamen seeundum quod de eo se sermo apud Logi. cum, hoc modo describitur. Ee praediens alteram de altem, est enuneiare hoe esse illudi unde iam duo, homo est animal, animal dieitur praedicatum, quia de homi, ne enunciatur; homo dicitur subiectam,quia sisrupit praedaeationem animalis. Illa dica tur disserre specim, quae sunt diuersarum naturarum, quae quidem diueritias, Ognbicitur ex diuersitate figurae,& propriarum operationum, ut homo,leo,& equus,qui di riint spe cie, ut patet ex figura, & propria operatione uniuscuiusque. Illa autem disserunt numero solum, quae habent eatidemnaturam spebifieamMirae tamen sane diuersae res, ut is lx mines dicuntur differre numero , quia in numerapdo diff.runt, dum semper aliαρα lita accipitur. Illud dieitur praedicari in quid, quod re sedetes iasinterrogationem Tatiam iniquid: te cum dico,quid est homo sonte Mos andetur an movitationalicata id-mal i igixur iam I praedicatust in quid de hominetis i .e-ri L . .ezaia α Λ
348쪽
Vm genus generalissimum non habeat aliquid supra se univoce dictum, propterea uere transirendentia, ut en unum,uerum, Muirini aliquidi 8 Reso sint supta Dirur, gener elisiunum,tamen cum non pratallaesitur univoce,nou.dic tur genera: genu enim generalissimum non respicit superius, ed bene inferiora, in qua diuidituri ut siti,- saneta, qua diuiditur p corporeum , dcincorpor in Γα quantitas, Per continuum, d
ANimal enim si referatur ad minantiam vi data species; si comparetiist ad hominem vir genus v nde habet duas, hi Zin e . ex qui ua tiqntur diuersa
vocabita. Genus generalissimum habes Blum uriam habitiamnem, scilicet ad inferiora, ex sua sortitur nomen generis: si autem ag superiora referatur, non sortiturram h pei, se senipla retinoi ncimen generisς similiter species ex una tantuni liab initiae siciliret da superiorae; ibrii turnomen spesteis ex habitudine aurem ad inferiora
.iorentibus nari ro, isset ρel uid, in homo. a sipitqs multipliciter etiam ab ipsis dimisitur. Prim. enim acciti tur sec dimi qboa sinest geneH,iά recta licta prae 6 diuinaentali; .leadeo vicitur de ea , quod positur sub assignato genere, non . sed det metinatE. sedis 'consideratur,ves ingeneri in propositione,& M Assi 'nitur secundo; Species est de qua genus praericat an quid . Tertio consideratur prout 'est unum praulicabile dissurietita abaliis ; δese datur sertia deis iptio, quae hie tradita resivismajiter hane omnes fiexEamplectuntur. Et adurite, qu tam sinereIatiua, genus, di species, Meesse est genus poni in deseriturione. speciei, & speciem in desci ipti
ne neris, quia unum. nox test,necesse, nec in indigi sine reliquoi vade species eu ve-i Iuti homo, qui praedicatur de Sorte,&Titio, qui diemuit numero ..i a- a . m
F ter ara inraum set Oenu,n-picia, genui, νιμ Η 'ae deseriptio solet elisaria hicis exemplo semiliae: in aliqua. im familias puta Iovis, aliquis est pater tantum, ut primus parens Iuppiteri; aliquis est filius tantum,ut ultimus heres Agamem nin aliquis est filius, & pater,ut intermedii genitore-Atreus, Pelops,.&Tantalus et sic in una mordinatione praedicamentali, ali-ν quid est genus tantum, ut substantias alliquid est species tantum, vi homo ; aliquid genua Ze species, ve inimal & corpus.. , .. . 2μis es individuum ιδ Es ιι minui, quinaricatur ἰροουμανιμυιιι.Solet enim quadrupliciter sumitodiuiduum: primo pro indiuiduo discreto, o Tithas & Sortes. Secundo pro indiuiduo circumloquuto, ut primogenitus Caesaris. Tertio pro indiuiduo demonstrato , vibille homo. Additur.& quarto, indiuiduum vagus ut aliquis homo: hic descriptum est individuum primo modo sumptum.
349쪽
Differentia est lxrtium prinlicabile i nam eam omne quod podicaturi vel in 'iiel, vel in quale, ne*sse est praedicari: si primo modo, vel de pluribus des itidus specie, de Meth genus ; vςl numero, do sic est specior ii in quale, vel est equale vel aeςidentale; si primo, sic ςst ditaruntra: si accidemate, fio dupliciter; vel conuinita Iiter, , sic ς θ proprium; vel non conuertibiliter,& sic est accidens: non Miltiaue plura, nec p uciora predicabilia. Et licet multipliciter diuidatur disterentia, tamen descriptio hic assignata est famosior, & est descripta dictrenti a nobis cognita, di praedicatur in quale: quo si s interrogaret, qualis est homo Reimmdetur ,rati alis; vade in .sionale, quae est dii nona, praedicaria in quale siniplicitas, idest uiiuncialiter.
Illa e pitur accidens, pin praedi eoaecidentali,ndistinguitur contra genus, re ciem disserentiam, εἰ proprium;:non autem proud diuiditur contra abstantiam.'. desse, &abesse, non siimus v hie realiter, sed prout senificant veritatem propositioni et qma aeeideas estiquod assirmatur& negatur desia biecto salua natura eius,ut a coruus est niger, vi conius in tenuitis amas stante natio eius. Dissimi quoque accis νdens,quod don est genus, nec spepies nee proprium, sed semper est in sibi eia subsistens. quia praedicatum accidentalς semper habor sit biecum praeustationis, Mut praedicatum: ale habet sp pctum inhaesionis. . 'μ. . - 2 2b rhi. Emεν - νον--οι initioinstinctu I uirisi ii r -rses ratiora, meamn HR est notanda illa distinctio de κquiu o aequivocante, di de aequium, aequino. cato. AEquia una aequivocans est terminus significans diuersas naturas,ut canissimi fieat animal latrans. 'dus m este, Et canem marinum. AEquiti cum aequi- uocatum est res ill significata per illud nomen ut animal latrans ydus ciniuste. dc Gnis rinus, sun* mutuo is sub et nomine cauis. o. FQMdra univorum i t terminui emurnum pluroauscundism tinam ratisne iis di nishm-,mam aEAndςm quoque distin stionem ota de univoco; nam aliquod est univocum vntu Lan , aliquod univocum vniuocatum. Vniuocans est, terminuν communis Hari ribus conuenientibus in vor natura communi, siue in una distinitione, ut animal conu*nit homini, dc leoni. α ςaprr, quae eonuoniunt in vindissinitione ἔ nam quaelibet species hi malis ςst sebit antia animata, sensiei-- Vario ea sunt, res illae quae conue zniunt iii Uno no nine,' una natura, ac di.*titione,ut homo,leo, capr3, sunt uni uocat sub choim animal.
350쪽
m 1omisas, vi sio di inclis rauonsus, νιι si, una iva valite partis es r. pluris ara --ο impraorit, etsi Morussignisseant sanum. SAnum primo signis r sani tem,quae pst in animali, quod nilnal est subies uni sanitatis ; deinde significat seni parem, quae τst in mςdicina , qur est caula sanitatis; tertio significat sanitatem,quae est in urina, urinaenina est signum sanitatis: simili. terens est terminus analogus,quia sub hac ratione qua est,cui debetur esse, significat prinio iubstantiam, deinde accidens, quando sebstantia est pns simpliciper, α ascidens est
P. um m. smansuatforma mnota is subiectum, is lGratum. TEminus eoncretus. idem est quod denominatilius, ve hoc nomen iustum,quod suomitur a iustitia, o dissere a nomine iustitiae in fine pronunciationis, & conuenit in ntineipio,vt patet studiosis: & si a virtute dicatur,non tamen denominatura vi rate; ι similiter mulier musica,a musica distiplina denominatiuὸ non dieitur.
plex, de pura serma, ut albedo apud Grammaticum dicitur nomen primitivum , quasi non dependens,nec ori natum ab aliquo;concretum siue denominatiuum, incitur apud Grammaticum derivativum auasi descendens ab aliquo. . Quid es termix a meo sexus P .ia, qui unica dictione exprimitur. Humin nominil ν, H. . sed uiam in Orebis, Gismo, νεις init. i
. v. . mphπὸ quadam prima, Fada fisa da. VBi aduerti, quod multis modis fit diuisio,vt aequivoci in aequivorata, ut racs, Iri 'eadem marinum, celestem,& terrestrem; &vniuoci in univocata, ut puta qua do genus dividitur in species, totum continui in partes suas, ve domus in fiundamentum,*iam, parietζm; vel totum essentiale in partes essentiales,ut homo, ando dividitur in animam & corpus. Et analogi in analogata . sicut ens diuiditur & eis. Est etiam diuisio totius potestatiui,in partes potestativas, ut quado animadiuiditur in suas potentias. Divisio substantiη in primam,& secundam, nulla istarum est, sed dicitur diuisio ista modalis ; quia λbstantia, aut concipitur particulariter,&sic dicitur iubstantia prima; aut concipitur uniuersalitςr, sic vocatur iubstantia secunda.
P. Pinna subsantia, γορηiὸ , principalisι , ct maxim4 es te minast romphistimque Asabum dictur,niquoi 2bis eximam τι--s homo. Nota,quod di finitum in hae parte est totum hoc, sebstantia,quae propriἡ p etpaliter,di maxime,quia hic loquimur de substantia proprie non communiter. rapiatur hie substantia prout dieitur a iubstando accidentibus, quod principaliter cenvenit primae substantiae. seeundario convenit secundae: non autem evisur hic substantia prout dieitur a per se essendo, quia sic etiam Deus est substantia: dimitio est illiud quod equitur terminus completus ut exeludadtur partes di hic terminus inest in subiecto . ἀ