장음표시 사용
331쪽
CONTRADICTIONES lCONTRADICTIO V 4 L
ANC T vs Thomas prima parte loci te deesse Deἰ, dicit Denmes . est per se notum, & non est articulus fidei, sed prammbulum quoddam ad articulos fidei. Cuius oppositum scripsit a. h. quaest. 6. arr. l. iri corpore, ubi ait, Deum esse, est primum Si principale intEr omnia er dibilia; si igitur connumeratur inter credibilia, ergo inter articulos fidei, ergo non est per se uotum. .
. Variam ventilantur opiniones circa hoe. Prima est Rabi Moysis s. lib. de iniasteri 'gyptiorum cap.3ι volentis Deum inh, sola fide teneri, de esse artieulum fictet , uuia ve habet ut Dent. ao. Audi Israel, Dominus Deus tuus mus: -- est. Η- etiam scripsit Apostolus ad Haebreos c. ix. Accedentem ad Deum' Credere oportet,quia est. Secunda opinio est Damas libaidei orthoae.1.asserentis oppomtum primae opinionis, quod Deum esse, non est articulus fidei, quia cognitio eius est nobis naturaliter impressat quam opinionem e virtus est Anselmus lib. Monolon cap. Seinug. lib.1. solitoquiorum ubi ait, Si veritas non est &c. 6t Vm lib. I. e. 13. de sacramei tis pari. 3. ut recitat Alex. Alens. p suaesiimmae. Tertia est hinio Boetii lib.de Hedidi ninguentis aliquas propositiones esse per se notas omnibus, ut omne totum est maius
sua parte; aliquas vero apud sapientes tantus, ut in corporaliti non sint in loeo,At Deus est; propterea Dauid in Psax protulie, Dixit iusipiens in corde lao, non est Deus di quia diuina essentia ab inspiente potest ignorari, &cogitari, non esse. Quarta est opimio S. Thomae hic, di primo sent. ει primo contrarentes cap. 3.&in Dissi uratis de Verc; qua communiter sequuntur Doctores scholastici ut figidius, Thomas de Argent. Doramidus, asserentes, quod Deum esse est per se notum secundum se, ia praedieatum cst de iratrinseca ratione iubiecti; & tune est, quod eo ita natura mi, statim intelligiciar ipsum esse, Mon tamen est per se notum nobis, quia de his, quae sunt nobis peris nota, ii ullas dubi- eare potest, neq; oppositum opinarit modo suetune hon nulli, qui 3ubitarunt et 'contrarium tenuerunt, ut scripsit Cicero de narura Deorum, de prolatora;&D. Rus ib. s. contra Petillanum, qui dicebatur Atheus, id est negans Deum. Gibus stantibus, diei mir ad punctum contradictionis, ouod utrum dictum starer elitui p. enim p. dixit s. Thomas. quod Deli esse, o alia huiusinodi, quae per rationem naturalem nota possunt' esse de Deo, ut dicit Apostolus ad Roni. cap. I. non sunt articuli fidei,sed praeambula a tarticulos fidei, id est priora iniculis, ut creduntur a nobis, quia fides supponit naturalem cognitionem. sicut gratia supponit natura: in x. a.aut dixit, Deus est remuneraeo: eorum, qui quaerunt ipsum, est primum & principale inter omnia credibilia, qtio supposito humana mens Deo subiicitur,& dantur ei praecepta de alijs eredendis: a.d hanc enim veritatem, quod humana mens subijciatur Deogemuneratori, nullascientia 'reviativit attingere potuit, & ideo sola fide tenetur. Est4gitur verissimum, Deum esse quod sit per se notum, di quod Deus est unus remunerator se articulus fitii, inquirentibus eum Me.
A N e T v s Thomas prima pari quaest. secundit n. secundo ad secun dum argumentum disitiquos quaestio quid edisinuitur ad quasti memanest. Oppositum huius domis s. lib. senten. dis x . qnist. uniea. ari primo, ad secundum arg. vhi elatissimε ostendie , quaestionem quid erieci principium demonstrandi, quaestione an est simpliciter, & quia est a Si ergo quaestio quid demonstrat quaestionem quia, quomodo inquitur eam λ At si ipsam sequitur, quomodo erit principium demonstrandi illam unde in his locis apparet mutuesta conuadictio.
332쪽
NIsi dicamus eum Arist. a. post; quod quaestiones sint aequales numero his , quae
verE scimus ordinatε per artem demostrativam r& quia quatuor tantum sci- Reatue βιmus per artem demonstrativam; unum scilicet sermaliter, scilicet inhaeretiam φρον.passionis in subiecto ; aliud scimus concomitanter, ur propter quid tale acci ' dens inhaereat iabiecto; tertium elicitiuε, puta quid est subiectum; quartum suppositiuε, seu antecedenter, scilicet subiectum esse, quia omnis quaestio est quaestio medii: aut ergo est ipsius medij absolutE, aut medij inserentis; si primo modo, aut quaerit de entitate,&fic datur una quaestio dicta an est,&est prima: aut quaerit de qui de . tate, &sic est
quaestio, quid est, & dicitur secunda: si vero erit quaestio medij inferentis, vel quaerit de causa inhaerentiae passionis ad subiectum, do sic est quaestio propter quid; vel est de ipsa i haerentia, & sic est qugilio quia est. Quibus stantibus dicitur,quod quis io de quidditate, sequitur quillionem de entitate labiecti; & hoc voluit p. p: sed 3. sene. loquitur de inhς. rentia ad subiectum,&sic quaestio quid, est principium demonstrandi , qui stione an est impliciter, & quia est, scilicet ipsius passionis. Et ex his tollitur contradictio. Vel di. camus, quod duplex est quislio Quid; nempe altera quid rei; altera vero quid nominis:
prima sequiturquq lionem an est,secunda vero antecedit, presertim quando demonstra. plex, ρομ cur causa per effectum, in qua re oportet uti effectu loco dissinitionis causet; & hoc maximE contingit in Deo, quia ad probandum aliquid esse, necesse est accipere Quid, si Ggnificet nomen,nomina autem Dei imponuntur ab effectibus, unde demonstrando Deum csse per e flactum , accipimus pro medio quid significet hoc nomen Deus.
N solo Deo, esse & essentia, suppositum & natura, sunt idem realiter, scripsit S. Thomas p. p. qu ελ are. 3. & q. & multis alijs locis habet istam propositionem tamquam famosam, quia Deus est purissimas actus, & simplicissimus; & ideo est sua Deitas, & sua vita. Oppositum
huius docuit primo sent. dist. a s. quaest. I. art. I. ad tertium argumen
tum, ubi dicit, quod in simplicibus, cum nulla sit additio secundum re, non est realis differentia naturae ut sic, significatae ad personam,sed so- Ium quanidm ad modum significandi: & in disp. de potentia Dei q. s. art. primo, in fine corporis are. ait, In substant ijs immaterialibus. essentia &persona est omnino idem secundum rem, Sc differt tantum ratione lec.
CONCILIATIO. DIuersim E Thomistae soluunt istam contradictionem. Aliqui enim dicunt quod
in supposito materiali duo includuntur,quoad eius rationem, quae sunt extra essentiam, scilicet principia indiuiduantia,&omnia accidentia, etiam non indiuiduantia: de ratione enim personae est comprehendere omnia,quq sunt in re, α eadem ratio est de supposito: in supposito autem immateriali sunt quidem accidentia, sed non principia indiuiduantia: si ergo loquamur de supposito, quantum ad essen. tiam suam, te illa accidentia sola, quae essentiam limitant, de designant; sic in rebus materialibus differt natura de suppositum, sed hon in spiritualibus, siue simplicibus, quia illa indiuiduantur per se ipsa, cum sint aliqua talia accidentiar si vero loquamur, quantum ad essentiam, & accidentia, absolute etiam, quae non indiuiduant, sic in omnibus creatis differt natura de suppositum, de in solo Deo sunt idem, quia in eo nullum est accidens, in creatis vero quibuscunq; est aliquod accidens inuenire. Aliqui vero dicunt, quod in substantijs materialibus suppositum de natura distinguuntur realiter,intrinsece de extrinsece, ει secundum rationem, ut Sortes, de humanitas; in substantiis vero spiritualibus distinguuntur surpositum de natura, non intrinsece, sed extrinsece, secundum rem, deseeundum rationem, ut Gabriel, de Gabrielitas; in Deo vero sunt omnino idem secundum rem, non tamen secundum rationem, Deus enim de Deitas sunt idem realiter, sed non ratione .dchiuc fit, ut haec sit vera, Deus generat; hac autem haeretica, Deitas ge- et g a rati
333쪽
s , CONTRADICTIONES IN DOCT. s. THO M.
rat. Sed isti sic dicentes aduersantur sibi ipsis, hic & in a. p. q. .ar.1.ubi disputant de prsonalitate Angeli, quomodo addit aliquid persectionis supra naturam ipsius an*elia etimi vero, nihil applicant ad rem ipsam. Propterea alij dixeruiit, quod in rebus iamplici bus alijs a Deo, suppositum distinguitur realiter a natura, quia suppositum in eis Itnλturam x subsistentiam, Se complementum per uale, sed natura outa Aog: Noe tantum formam, qua Angelus eli: unde ista propositio est salsa, fingelus elisua esse ψ'
quia aliquid reale includitur in subiecto, quod nullo modo, nec seris aliter, nec virtua a ter contiuetur in praedicato . Sed isti nihil de nouo dicere videnriir, sed coincidunt cum secundis. Propterea aliter philos handum mihi videtur, quia Arist. 3. de Anima tex. s. de septimo Metaphys. tex. ao de r. disputat hoc qua situm G determinat, quod soluminentibus per accidens. quod quid est distinguitur ab eo cuius est, in omnibus entibus
per se sunt idem : quod intelligendum est, logicE, quia Ofinitio et definitum sunt idem in genere, & in specie; in particulari vero aliud est magnitudo, Ac magnitudinis esse. Me-raphysic etiam loquendo in materialibu* dni inguitur, quod quid est, ab eo cuius ei quia ipsum quod quid est constituitur ex pr*dicatis substantialibus , id cuius est, quod
est suppositum, claudit existentiam de praedicata accidentalia, propterea distinguuntur in rebus materialibus; in rebus autem immaterialibus secundum Αuer. ponentem ipti' actus puros, sunt penitus idem: & est vulgata propositio a pud Auerroistas, ve scribit Zimarra in theoremate 39. In conceptis cum materia, aliud est quodquid, est ab eo,c ius est; sed theologice loquendo in solo Deo sunt idem: quia cum omnis natura creata sit assumptibilis, etiam natura Angelica, ut disputant Sententiarii, a. sent. dist.2.praesertim Gabriel, Marsilius Almainus; suppositum autem est inassumptibile, propterea in omnibus creatis distinguitur suppositum & natura. Et quando S. Thomas dicit aliquando. quod in siniplicibus natura S suppositum sunt idem, loquitur secundum suum genus, hoc est in genere simplicium, & substantiarum separatarum, est unum, scilicet Deus, in quo suppositum di natura sunt idem; & hic modus loquendi est familiaris Philosophis,ut patet 7. Metaphys textu de substantia, quae est prior.accidente tempore: quae propositio intelligitur secundum suum genus; in genere enim substantiarum datur una, quae
st immunis ab omni accidente. Et sic conciliantur diuersa dicta Sancti 1 homae.
334쪽
Efinitio Naturalis memoriae est; quae nostris animis est insta,insimul
cum cogitatione nata,veIest, perquam animus repetit illa, quae fuerunt. Vel est imaginatio eorum,quae a sensu communi, di exteriori percepta suerunt. Et ista est sita in tertio ventriculti cerebri in occipite,
cui porrigitur ab alijs cellulis spiritus vitalis purissimus ac tu nuis, quae claritate, & subtilitate gaudet. PRlMO: A Natura, id est,ex uterornam integritatem complexi Isim vis aliqui contrahunt ex matre tam valida, ut non solum memoria, sed & ratio Indaturi Atq; ita stultitia fiat, cuius inter caetera signa sunt pergrandes, t erectae aures. SECUN Do. Ex prauo conuictu, est frequens cerebri remperatura , quandoqὲ ea insalubri aeris eir mambientis constitution , ita ut 'bificςior aςr, ibi & anima prudentior, meliorq; sit.
TERTIO Ex casu, ex percussione, militione eapitis . praesertim occipitis ex
morbo, infirmitate. Si alijs iniurijs naturae, saepius tota deperditur memoria. ARTO. Exerasiare supina ignorantia. quae vocatur siue dispositionis,qua ali qui ave nolunt, aut non possunt studere, & qu cquam recordari. QVlNTO. Quando sic constricti sunt spiritus, ut non possint transire ad puppim Kerebri, nihil homo reminisceriir ; E contra, qui velocem ba ni huiusce viς apparitionem, prudentes sunt, & velociter respondent, ut sunt Colericit qui vero pigram illam di Tardam habent, sunt tardi ad discendum, di respondendum, ut sent Flegmatici, di Mς : Iancolici crassioribus ei bis utentes... PRIMO. Frigiditas,&haec vel sola, vel cum humiditate coniuncta ea si quidem con. - , sisndit, impeditq, motum necessarium ad memoriam . mgiditatista; est filia obliuio, quuhumores Se spiritus congelat, ita quod spectrum siue species imprimi non valeat. SEC V N DO. Humiditas vero, retent tuae contrariatur, quae sicco proportionat conlarratur, nam siccitas superflua nocet appraehensioni, oum impedit, ne sigillentur sormae i frigidi est sistere, calidi moueret retentionem vero impedit hun, iditas. P Ri Mo. Quorum intellectus,& memoria perit, somnos obseruare oportet, utrum .i vehementer, an modice sint somnolenti; aut omnino non sine somnolenti, 'd si amna. - auram habeant. Signa autem temperaturae fige sunt ; Ex multo somno homiditas obest, ex vigilia siccitas i temperaturi autem qualitas optima est. s EC U N D O. Attendendum est: Vtrum excernat quippiam ex naribus . vel ex ore,
quod a capite defluat, an excidat ex toto, vel ut plurimum ille partes sint;& sic cito causani cognosces.
TER Tl O. Vbi praedoni in tur cerebri humiditas. multa somni cupiditate teneno tutioris plurima saliua, & in naribus, oculi'; pituita sequens, omnes motus hebetes sunt, talςs praesentia recordantur, de nuperrimε gestat dudum vero facta, aut dissicut . eri aut nequaquam recordantur, nam humidum cerebrum facile admittit, & dimittie quaslibet impressones. Qv R R T Ο. Siceitate doni hante, quae eonifaria humiditati est,eiritis vigiliae,sto
queates leuitates, rarissima stiperfluitatum ex creatio,iam ex naso. qtam palato,&ocu hiis cito calui fiunt, tum abundabit cerebrum, praesentia dissitu iter recordantur,sed manifesta diutius tenemur, dudum facta recordamur, praesentia autem non recordamur,
aut confundunt, ut patet in senibus, qui potius utiqua gesta, quam noua recordantur
QVlNTU. Si dominatur frigiditas, his saetes albet,lumina languent,Venae in conm picabiles. fiunt somnolenti, paties eapitum parum calidae nec rubicundae,stupida mens, Eaput veri stinosum; quare plurimum obhst cerebio, inerre'; ae immemores facit. SEXTO. Praedominanti caliditate, caput calidum, & rubicundum cernitur, oculi veris rites, eostq; oculorum apparentes, capilli crescentes, nigri, robusti crispi, somnus brevisti ecptos dos, motium,eloeitas. 6creeordationis inest, si audetur in naturalis
calidi s, erunt vigiles, hic nimius ςalor animales spiritus excoquit, in fumos &foligi-
335쪽
ves diripit, de succos spiritibus genera Mos terrefacit, Sese memoriam perdi ex his Uro quatuor qualitatibus simu Hesuperantibus cognosces, quantum quis plus, vel minoingenio, vel nae inoria polleat. Pi l MO. Quis. Esto vir bonus, maximo labore sequere temperantiam, sobrietate, continentiam, virtutem omnem; ocium vero, ebrietatem, voluptates, libidines suge
tanquam pestem,& Deum Opt. Max. sedulus exora ex dabit tibi sapientiam. S E C V N D O. Quid. Distenda sunt plum. nia ex scriptis iiostris, alienisq; ad scien
tiae, virtutis, sapientiae , eloquentiaq ri r sectionem pertinεtia, cum maximo exercitio, ec labore multa cogitare, nam saepe iecordari medicamine sortius omni .
TERTIO. Vbi in omni loco, in scholis, in templo, in mensa, domi.soris, in plateis sedendo, ambulando, sed potissimum se sequestraudo ab omni sabulosa, ociosa,& perniciosa societate hominum. V ARTU. Quoties. Memoriter tenenda saepiusti frequenter reponenda, ex se se enim nascitur memoria, ex memoria saepius reposita experientia, ex frequenti vero experientia, nascitur ars S scientia, usus, & diligentia legendi, cogitandi, reperiendi cogitata, audita, levia, alioq; modo percepta omnia ad gloriam Dei, ει sapientiam consequendam, ad propriam, it ad aliorum salutem, praesertim, quae coram alijs pronunci re debemus, animum a curis di cogitationibus auocando, Bito rem addiscendam inserendo, nam pluribus intentus minor est ad singula senish PR lMO, Optima rerum dispositione: nam facile retinemus concionem, vel orationem benὰ dispositam, quam malὰ dispositam. Oportet igitur artes methodicas addi, stere , atq; secundum eas omnia disponere, se alijs communicare. Si diligenter principalem conclusionem, aut totius corii dere mus, de si quastio plures habeat palles, ut sitidi facile animaduertitur in aperte facta diuisione, partes singulas obseruare,tum argumenta videre, quibus ordine probetur quaestio vel diuisionis pars, vel caput, propositio aliqua generalis vel singularis. SE C UN DO. Dispositio argumentoru, de rerum videnda, qua aliud primo, aliud secundo, & ita deinceps ponitur, obseruare argumentationeS, expositionem, rati ina tionesi Primorum propositionem, postea assumptionem, tertio conclusionem vel alio
TER TIO. Quibu , ordine temporum, natura dignitatis, aut firmitatis probati
nibus singulae argumentationis partes comprobantur. Iuuat obseruare seriens & catenam argumentorum,causarum, ratiocinationum, asse' diuum, factorum. dictorum, partium exemplorum, locorum, temporum elementorum,
causatuin, virtutum, vitios um,
V ARI O. Iuuat memoriter consectari locos dialecticos, rhetoricos in singulis Parcibus orationis, argumentationis, figuras amplificationis, distributionem, subiecti
y I N T O. Fabulae, quorundam memoriam iuuant, praesertim quae methodum o seruant, te singula suo ordine disponiant, sic de fictilia carminae, quibus res Meuiter recolligunt, ut tabulae B:hliae, se prohibent, reccant, de librorum bibliae, quae circa biblias
reperiuntur, tam veteris qpam poui testamenti.
SEXTO. Quomodo: Quando. Serviunt erecto pectore, capite in aurora,fleves perivr plurimum accommodatissimum tempus est. Revila quo P R I MO. Ex ordiue, de reminiscibilium consequentia, cum enim didicerimus ordi- μή rem se natim aliqua .connexione de de prudentia quadam ordinata I facilE oblita reminiscemur ordine repetito, cognito enim antecedenti tacite deperditum consequens reperiemus, facile enim gesta recensemus, cum eo ordine in oratione c0llocantur, quo facta sunt; quoniam sicut se habent res pestae ad lauicem, ita se habxnt, mouendo animum. s E C V N L o. Vt uno simili in consimile prouehamur, ut si Homeri non record mur, latinorum principem poetarum Virgilium memoramur. Ex quo facile enim in Homerum Graecorum poetam primarium descendemus, vide.Cicerone In Demosthenem. T E R T I Q. Vt aliquornm contraria recogitemus: qui enim memor erit Hectoris, recordabitur Achillis; peccati de viiij : Iustitiae Se iniustitiae. QvΑRT o. Loci ac temporis incordatio, in quo res facta est. Locus enim δὲ tempus facile adducit. memoriam, sunt etiam ucs yrgumentor Rm sedes, videlicet t. Λ simi
336쪽
QVINTO. Res omnes proprietate relictere, ut si Epulones, diuitest epulonem,
si auari Lucq ix. Si proditores , Iudaei: Si sit perbi pharisaei, Lucae i8. Si humilis Christi
Domini, Matth. II. recordemur.
P RI M o. Iudicato stulta, quae sequeris esse praestantissima, Eeret et felicem, si con
sequetis sapietitem audias praeceptorem, quem etiam cogaris 'admirari, plurimum enim memoriae conducunt, si ea, quae audiantur, vel leguntur cum admiratione, ac voluntate incidant.
s E C V N D O. Seientiam, quam studes iudicato dissicilem, & per paucis bene t gnitam, attenteq; lege, quod legere, & audi, quod audire desideras, quia ex diligenti
attentione maior fit motus, ac impresso firmior. TERTIO. Cum multa sis collecturus, quo ac potes ad paucitatem, breuitatemq; reducas, vel genera in species secando usq; ad specialissimas, vel multitudinem in unu, vel saltem in pauca redigendo, tum N ordo struetur in diuisione corporis in membra, totius in partes, de capita in conclusiones membratim seeando, nesit con sio, quae eon.
Qv ARTO. Singula saepe repetenda, ita ut unum caput, Si sequens didiceris ,& prismum, te secuntum, rursus omnino repetes, & cum tertium didiceris, rursum a primo inchoandum erit. 8: sie successiud, de eadem re frequenter cogita, disputa, alteri declara, nec te timor de pudor abstrahar, nam tenacius tenebiv. quae eum pudore didiceris, quae vero vis memorari, intelligere, satage. di plura intelligere quam legere cures. aut pau- ea, multum legas, non nugas i sed proficua, plus quoq; studeas mente possidere, quam Iibeo, non soluiti quoq; audienda, sed videnda sunt, quae vis recordari, vis, et im ten eius haerent memoriae,quam audita, de interrogatis non confestim, sed praemeditatus re--ndeas, ne confundaris. Q U I N T o. Procuranda tibi concoctio, c noctua fugienda, proficua memoriς quς- renda, liberandusq; est animus ab ii , quae studium impediunt; Metire vires ingens; tui, diure moriet ne in eras illi plus quam semel capere possit t sicut enim stomachus oneraeus cibo plus obis, quam prodest, sic de memori et obest multitudo, & varietas lectionis; Ad certum ergo ponius tuam astringe memoriam, horamq; certam statue studio tuo,ilis Iam pretes γε quando stomchus est vacuus,sero ante coenam,& in galli cantu,& nunquadeseras tempus studio determinatum, vesperi quoq; quotidi E quid discendo lucratus fueris, repetes, a iuuentute stude, in qua omnia noua & mirabilia facinni seriem impressionem. SEXTO. Ne discedas a praeceptore tuo, antequam benE didiceris, plures enim pudet esse discipulos, quam sapere valeant, proderit tibi alios docere, dictare, declara. re, interrogare, re spondere, dubitare de aliquibus, sed non sine ratione, illum infelicem Cise diem puta, quo aliquid non didiceris, aut aliquid boni egeris. S E P TIM O. Ad animi vacationem, viriumq; reparationem,non ad obscoena confugies, alternis vicibus, sed non mutato animo post studia grauia ad historias, non ad fabulas coniagiendum, ad exercitia musicalia, ad quietem tempestiuam palmariae, pilae, Iudus schaccorum vel alearum, sed non pro cupiditate non sit diuturna recreatio,sed frequens, deambulatio prodest capiti, post haec omnia ad incoepta studia conuolabis, ne tempus, quo nil carius, depereat. PRIMO . Cauere oportet in uniuersum omnes cruditates tanquam rationi infestis. simas'. & tori corpori. SECUNDO. Vini potentis potio est pessima, vehementer enim humectat caput, di quatri maximEoblivionem inducit. TERTIO. Exterior Digiditas praesertim nocturna excedens propter mala capitis coperturam laedit memoriam, similiter & caliditas intensa valde,quandoq; totam rati nem perturbae, 8e memoriam isdit. VARTO. Ciborum sumosorum commestio, Et potus, ut aliorum ceparum, casei, & leguminum vitetur. Potus post commestionem dum cibi fiet eoncoctio, eam interrumpens, praesertim a coena plurimum nocet, crudae herbae coinesse perdunt memoriam, acetosa omnia, & acetum, sunt, qui dicunt gallorum ossa. Q v ι N i Qui , superstita calorem debilitat, seperfluitates retinet, & aggravarila eoque laedit memoriam, somnus cibo propinquus, anteaquam descenderit ad
ventriculi Luduiti. maxime iliiasti uvi dormire calaatis pedibus cum sostularibus
337쪽
memoriam impediti propter refluxum vaporum, somnus immoderatus, vomitus, laba.
riosus, coitus frequens, destruunt memoriam. .... -
SEXTO. Videre, vel audire non placentia animo , di huiustem i anum sympi mala, metus perimit memoriam, vel tristitia perseverans. PRIMO. Fructuum stlipticorum ex natura mel arte, aerata lumptio, proniqen do famos eleuari, memoriam valde iuuat, temperatorum quoq; ciborum, & potus licue Eallinarum, perdicum. praecipuE cerebellorum eorum temperat refeGio, non tantumi memoriam, sed totum corpus confortat. Gallinae cerebrum adeo iuuat memoriam, ut qui delirare coeperint, rcisilc e fecerit . . ri s nS E C U N Do. Ante cibum moderate, de conuenienter exerceri, stare pedes pcu commestionem, vel suauitet deambulare,quo cibus ad suadum ventriculi descendat, multum memoriae. & corpori prodest. . TERTIO. Superflateatum per intestina, per nares. palatum, per OS, aures,
capitis frictionem cum pectine conueniens, At debita expulsio conseri plurimam, it semnum se ante exercitium fiat. Saepe quoq; lauare pedes in aqua calida, in quarit Melyssopbilon, solia lauri, Ganae melon, & similia, eapiti memoriae, oculisq; princita Item abluere caput decimo quoq; die cum lixitato, in quo parum bullierit Camem Π, vel assatum Moyssophilon, salua, amaraeus, siue iamlutus, lauri Blia, vel similia, addi
eis in aetate rosis, memoriam corroborat, & confirmari . - . eQ V A R T O. Corriandi pene pi aeparati taceam obducti, post cibu assumptio fumos
prohibet ad caput ascendere, iuuatq; memoriam. Item facit Diacoteneon Masticatiomasticis cum modico Einaibere facto ieiuno stomacho ab humiditate fleuiatica, siue molestia, caput purgat, de praepedita confortatur memoria. Item thus albi ulmum terrae in puluerem,mne, in pura, & simplici aqua frigida, bibe in augmento lunae in ortu diei, in meridie, solism occasu facit bonam memoriam, acutum sensum, exciccans cerebrum,& ventriculum. idem facie granum thuris albi deglutitum, cum lectum petis, nam --.pitis humiditatem exsiccata de ventriculi, fac hoc post purgationem bis terq; in hebdomada, si multa adsit humiditas. Item fel perditas arterijs temporum illitum, ut Penzir semel in mense memoriam confirmata V IN T O. Melisophylon, quocunq; modo comedatur, ingenium industriamq; p xit similiter nasturcium. Item Melissa tranquillitatem, de soporem capiti inducit. item semen ocmini, seu se lareae domesticae, si in puluere sumatur in aliquo cibo, aut potu mirabiliter restaurat memoriam. Item eboris limitatura, si parum de ea in vino modico su matur mane. Item plices sarcholicum eonsectio duarum drachmarum pondere, hora lamni assumpta, vel myrrobalanus chebulus conditus sumptus in aurora horis quatuor ante cibam, beneq; mansus semel in hebdomada memoriam restaurat, ab humido laeta
intellectum roborat, de iuuentutem conseruat. SEXTO. Visorum, auditorumq; frequens reeordatio, gaudium temperatum,& ho nesta delectatio non solum memoriam, sed etiam virtutem intellectivam, caeterasq; partes corporis augmentat, nam nihil aeque, aut eura augetur, aut negligentia intercidit,
ac ipsa memoria, quae nisi excolatur sicut ferrum, aut ager fertilis: utertia situq; cor rumpitur; in materia humida, quae potissimum est debilitatis memoriae causa, prius seri
Ita inis arei PRIMO. Obliuio i natura reportam non facile remouetur, nee quae a causa calid
ἀ--π ---sicca suerit sano in caeteris corpore.
μ -- s E C V N D Ο. Si praeter eonsuetudinem fuerit abolita memoria, tunc timendum est de peiori aegritudine, nisi Ocyus succurratur, scilicet Letargia, Epilepsia, Apoplexi
paralysi, caeterisque id genus,quae a segmate in cerebro fieri solent. Si etiam ob extremm senectam memoria perierit, frustra laborandum admouendis remedijs. non est cibi r 'tione conueniente contentos esse oportet, dentur cibaria, de fructuaria humectantia,Nrestaurantia, siccitatemq; Mcentia. TER Tlo. Si propter vehementes purgationes, exterasq; immmodidas innani tiones, vel a siccitate memoriae noxa sit peruenerit, victu tamen reficiente succure ooportet, corroborato siquidem corpore, collectisq; viribus memoria reparatur. Cibi ferrent succulenti,de boni succi,qui iacile concoquantur in ventriculo.Vinum sit maturum, dilectum, exercitia moderata, de citra fatigationem, caput clementer uice uti prolixi dormiant, mollite e cubent, tepidae aquae balneis utantur, sudores vitς ο ςν
338쪽
piti abrata epItemata insendantur, vel Ementationes ex decocto florum Camae melli meliloti, seminis lini, hordat decorticati, aut exclacte recenter mulcto, inungarur oleo amigdalino, dialthea, butyro non salito, semant conseruam horagilias, AglQIae cotis lices cithri conditas &c. V ARTO. Si a stigida cerebri intemperie malum ortu fuerit, fine materia opponatur caliditas stigiditati, humiditati siccitas, idq; rem perate, nee minus cale lacter du, nec minus exsiccandum cerebru. Qui igirer corruptionῆ tren oriae patiuntur,ex intenso calido & ficeo, quam coniunctione stene ses, Et deliriam sequuntur, ijs ex Dodinum capi ei infundantur. & alia quE testigerant & humectant; si vero ex nimia Digiditate adnixa intensae siccitati fuerit, quod accidit, vel ab extrinseca stigiditate , vel propter longost rbos, vel ob vehementes labores, aut validas animi affectiones, hume ctantia, & me. diocriter calefacientia admoueantur; & cum adsuerit humorum copia, euacuatio conueniens praemittenda erit. Si sanguinis copia venae postulat sectionem, cum medici cona.filio humeraria, id est, cephalica incidatur, si solum caput grauatur: si vero totum cor. Has aut interna aut media secetur. Si bilis flava abundauerit,consilio medici cum educentibus bilem purgetur, ut cum reumbarbaro, manan, cassia. succo rosarum, electario rosato, stropo rosato solutivo tamar indis, vel aureis vocat is pillulis. Si atra bilis consilio medicorum praesidiis ebnuenientibus educatair,ut sine infusione epytimi cveratri inafortioribus di asenae pillulis indisq;. ει V IN T o. Quod s fuerit eausa frigida, & humida fit curandum. Maneat in lumi.
noso aere non ventoso; euit et quae stegmam multiplicant, omniaq; frigida, & vaporosa
ut caepa, multam repetitionem, stitietatem, cruditatem, multum potum, crudosum fruinctuum commellionem, cibi grauis concoctionem. ablutionem cum nimis aqua calida vel Diola, potationem xquae vel vini nimiam. Fugiant medullas ossium, gruinas carnis, pisces viseolas dilacunales, olera frigida, lac, caseum, praecipue multum aut prauu,' somnum prolixum diurnumque, nec super micham vel super nimiam repletionem fiat: aisperflua vigilia plurimum caueat, exercitium cibos praecedat, & succedat cum fricatione partium capitis, facta primum purgatione, cum patinis asperis,& pedum,de manuum. de dorsi. ' , Circa flumina, vertiginosaq; loca non versentur, austrinos & pluuiosos flatus deuitet, lucidam, di altam domum ne habitent. Cibi autem conferendi sunt, inlidum di spum sana sanguinem gignentes, vervecina, haedina, capi phasiani, perdices, quorem iunt oua
prima, peplones, turtures, passerculi, galeritae , turdi, merulae, anseres, parentur cum hysopo satarcia, tymo, samsuto rosmarino, gari ophilis, macere,etin2ibere. pipere,cyn momo, iunipero, pcq sertim in hyeme,cerebrosum animalium excepto gallinae,quod plurimum Iaudatur, di recenter natae carnes plurimum sant cauendae. Caput, conuenienti.
rus oleis inna deis ibendis, ungatur, & i multo coitu, Misequenti abstineanti fi igiturpituita fuerit tenta & crassa, fiat eius prςparatio ad eductionem eum aximelle composito vel scyllit leo, vel dequitiq; radicibus, scilicet, de stieade , deetaphani radicibus, facto melle rosam, prout opus fuerit. ει aquis decoctis conuenientibus. Exhibeanturi
quoque pillulς hiers salieni addito modico castorei & m eis myristicς: addatur etiamur parata eo locynthis secundum consilium medici, vel detur hiera magna cum nuces scata, vel hiera russi. Conueniet etiam hierogladij,δε alia, quet conueniunt dolori carnifex'stemate. deinde fiant minari sint, lamentationes, unctiones sacculi. clister si opus fuerit, extrus, quq conueniunt capiti. Demum sternutationes cum pipere stru-tio fiue condisi eleboro albo. Conserunt .etiam, si pituita vi erius Exundat, quae Q. tivam moueat, seu apophlegmatismi odoramenta , inhebe masticatae .seu commaniar modis omnibus auxiliantur, auribus molaret oleum Castorei, lavindu Is spieie. Edictvia est cerebro laigidior, canendum ne sergestentia , quae Brinsecus indue torpio occiput cadant et calida igitur temperata intus, Si extra proderent , extrinsecus inunctiones capiti ex oleocalido, i aestate adhibendae, ut ruta in anetino: Hye-ime vero, irinum, in quo incoctum fit scepi nun, vel calamentum, piperi baec lori, ad ἡγdendo acetum modκum ad penetrationemίVtile etiam erit, eastoreum Decipiti illi tu, vel olea inserius deseripta; Intrinsecusquoq; conserime acorus coninitus, quem calamuaromaticum crebrorvel galangam saccarum floriam bellonicς, msmarini; lauamlulae,
spicanardi, melysophili, iatinis longo pipere, gariophilis, ein amomo, nuce mutata, si id genus alijs odoratis. valde atiam coalere memoriariariberconditum ad auritanae h quan
339쪽
quantitatem, praesertini in ventriculo isisti do,& humido, sumptum mane in ina porι non calidis, horis quatuor ante cibum . in hyeme comedant synapim, allium, puleiumst. paros, vinum bibant album, aquam non nisi eum aliquilvis radicibus coctam. In primis Olia inunguinta. Recipe. olei de lateribus de Castoris ana une. medi. radie. acori, phil. seu valet adaean. scrup. I. piretri, rutae ana. serum med. cum cera, quantum sufficit, fiat unguestum , quo rasum occipitium inungitur,&subinde sacculus imponatur,qui recipit florum ros
marini, me lymphili, lauandulae, singulorum manipulum medium, si irum sambuci manip. unum stichadis, Machmς tres, nucis muscatae,ligni aloes, maceris ana scruP. I .cian tusa in sericum dimittantur, formetu a sacculus.
Recipe olei sambuccini unc. i. olei de been. unc. i. olei eusorbij Castoreian. unc. sem acetiyrachm. 3 misce inungatur locus. Item oleum philosophorum oecipitio inuncto memoriam restaurat. Item, recipe radic. rutae buginta, phacum radicibus an. unc. astorei duorum, vel trium annorum linguae auis, quam semen starim vocantcan. drach. a. redigantud tu put . rem & misceantur, postea recipe succi fragia ormini, quam salaream vocant verbe nae .une. q.medulae Enacandi une. r.uongne ursi quantum satis est, fiat unguentum liquidum, & ponatur in vase cupri vel stanni, ut stet Iiquidum naturaliter, nihil valeret
ungaturq; oecipue. Emplastrum quoq; de synapi bono valebit in eflectu frigidiori, vel oleum de synapi.
Itemprobatissimum experimentum ad iuviandam memoriam quo erunt eo Amtotelis. Reeipe. ut si pinguedinem quam habet in humero, seu spatula dextera, eamq; repo , ne in vesica ipsius ursi,simul cum eius urina,& simul stent octo diebus, tunc extrahe & ac .cipe succum Ormini siue selareae domesticae Eustagiae,verbenae, glossae, phu, seu v lς-rianae aloes omnium aequaliter, ει simul milae cum praedicta pinguedine, super igne cum lignea spatula agitando, quoad fiat unguentum spitam, ex quo cum volueris , βῆς ip*quantitatem paruae fabae & vnge frontem, de tempora fricando aliquantisper, di Rudit .
Recipe florum Citrulorum siceorum, Bulos Rot manui an rach. 2.Camomilli vio riarum, rosarum m. drach. una. 5 med. secelli drach. a. sem. viti. Ruti campestri . O scrup. . soliorum lauti viridium, Maioranae clicadis. salutae, iam c. Artemisiae drach. s. contundantur optime, de infiindantur in lib. 3. aquae vitae optimae de unc. 6. Ace isti litiei fortissimi, ae simul qui estant duobus diebus in vase vitreo bene coopere dc PQ istea distilla ad cineres eumfuaui igne. Deinde recipeolei de trabentina distillati oriunt Iune. 8. olei deben distillati une. 8. ρος lictae aquae distillatae unc. 14. loco olei de Mnῆi potes accipere olei distillati deadi ursino, seu melius est,si de veroq; acceperis p - ςMi mediam: si vero, utriam repetieris. recipe oleum sambucinum, adde praedictisις 3. eapillos hominis Mia adustos ana a proprietate vigilare iaciunt, di excicant. i. axo icos, misceantur vidi stellentur. in vase mitteoeusq; MLexactionem totius aquη, ava
ipsam seorsum semia. DeindeReeip. Euserta, drata. piperis linigi drach. med. Curimini drach. s. thuris masculi Mari,unc. x.6t drach. a. Mastr Misipelectae an. vuc..ta An 'cardorum bene matularumivnci t. de de th.1I, Carpobalsami drach. q. pulpae casto qudrach. mediam, M ira laninum empς litorum drach. Et med. opopanaeorum vnc. ImSerici cruci munutim ineis Dath. i in med.Comaadi eum peoniae feminae, Cyperi ei qcti an scrup.6. cadam drae. 3. sanguinis draconis. a. gummi ob similitudinem a leti drac due, de med. Clari: drach s. puluerizanda, pulueriaenent, optime. At omnia MDDdwatur in praedicto oleo. toto, de qmescant in balneo temperato simul in vase vitreo bςn obturato diebus quinq; sed fingulo die arundine sicca commouuantur miscelido, postz4 colentur, &opesine exprimantur cum pannorudi prius infuso in aqua & bene exproii
Noleu postea taliter expressum distinetur. Vel fiat, si ve indistillatione olei de cada iis fit, scilicet primo incipe eum, levi igne cat oum ad fornacem; donec leuiter ebulie M. incipiat, comuniret distillare,deinde meede cum leui de pinea fiamma, de qua udoqi id tet poliata, donec liquidum αλbtile distilletur, quasi eorum ex appositis oleis , id quod scite poteris ex visu, iniureliusex pondetentei distulati, pollea procede cum s I 'ia εἰ bonum
340쪽
bonum vindicieri omittemio omnino flamm3m &gistjssuum seruetur in vase vitreo b ne clauso . Demum recipe Galliae mostatae. Gariophilorum macis cusebiris m, nucim muscatarum,cλrdamomian.scrup. spice lami ammatici .coeti cum citrei exteriori a n. scrup. a. ligni Aloes Myi drach. a. di med. Ambari electi drach. x. 8e med. Moschi optimiis ch. r. di med. pulueriuntur omnia iubtiliter cum toto pret dicto oleo distillaro, sicq; simul quiescant duobus vel tribus diebui, in calore temperato, & postea iterum distillentur, & in iubtilem sub ntiam reducantur, seruenturq; in vase vitreo sorti bene clauso cum cera, & est optimum. Vtendi modus t ji est,ut prius, fi oportet, facta purgationς totius, vel capitis, eo rutaris incipien=o pessie Nouembris per dies qii inquagiura continuos, postea semel in fiebdomada ,pbstea solum questiuis memorari, capiendo.il- .lum in sero praecedenti aute pi de .p'teris r it re vel concionari.
item Keς ipe Adipis ursi sapi, Galliae, V ςcae &.Gumi Mederi an a pondus aequale, omniaq; in lambico vitreo d stilla si aut igne,quo oleo,unge tempora & pulsus mazuum
ter in hebdomada, & rem DPtimam senties. .. L. . . .
Item Recipe Talpae pinguedinem, Vrsi, MusteIIae, Castoreiq; secti heri6nicae, Esron
marini λα ex omnibus confice unguentum, Ac tempora unges mediocriter tempore
h m. nata, ut memoriam profunde teneas, , perpetuo velociterq; apprehendas:hocvssunt multi magni viri. 'Mcipe. radi eis linguae bovinae, radices 'al rianae an. vne.4. rad. rutae unc. a. sic inde Pulveres subtilissii nos, postea Recip. succum suffragiae scamboreet siue orinini, verbenaeq; an. unc. coletur benEsuccus per pannum, postea misce succo timui,ambo ramen sep ratiin, postea Reei p. medullam Mn turdoruin unc. i. ponderet & fac pulverem , ut infra de anatardis. Item recipe linguam auis id egi semen fraxini, & ne puluerem ubtilinsimum, postea misce omnia praedicta simul,sciliςti su ςρ' & pulueres , , accipe sartaginem terrea vitreata,& po .ie ad ἰgnem, in tu' pone ex via pinguedine, ει liquetae paulatim .&impone hos pulverescumsuccis, miscρndo,semper apponendo de dicta pindu 'dine, donec sat unguentum subtilissimum, quo pii 'tempora . de partem memoriae, &frontem, bc verticis partem, & hoc quater ist anno c tiri auabis ungend6 plus vetm,nus, ve oportebit,& valet super omnia alia. iItem si quis ex debilitate, vel vertigine amisint memorram, valet etiam vertigini. Recipς Hsmarini. id est, liba nolidis, boraginis 5 Aomeli, violarum. rosarum ad. vnc. r. sti is, soliorum la in maistranae, saluiq.an. unc. Homnia incide, tuet pone inopi movino,&poi diem distilla per alembi cum iit telii a aut vitreatum,&distillatum seue - , in qM Pone terebi agri, doratε lib. I. T vir albi unc. massicis mirrhae an cardorum an. Vnc. . Omnia. te ς, &-yyre dic s quinq; ἰ cum diistillatibne coopetra, postea disi illa i 'tan um cum igne sortiori .dishec ex eis oleum subeat, quod stru bene clausum in ampulsa vlire' bene cuniosa. &pargameno obstructa, Rechie ex eo quantum cortex ausi sanae capere possit per Os,'& vnge etiam partes memori sci Mee,iscipμφ&tempora ν optimum experieris. , pillulae. I. Rrige thuris masculi, mirrhiae electae, et inalberis an. drach r de med. Castὀreteotia. cinthidis in. scrup. d. c fide cumbona ter benta, de cuni serapio de sticaae,3 fiat pusta, dent rq yillhinnumerulauc , sed crassae supra i dem caenam. 'IA i inlaq- scelidenti possunt etiam auferri ea, quae soluunt, ut tintum con tentisae pii tui serunt principatum in Kae cauci, sciti cet memoriae. Item ad coi borandum M electuarium . Recipe Melysophitrii . vile r. v utaeondliae, ZInχiberis v ridi, vel condiri an . ut1E. Ut Q. Corticis eitrei doliditae dra t. s. Dyitrieon pipvtion Di ambarct an: e. med. eum modiscis,quae vitatu quis vitreis semel distillatae ex vino bono uel cum aqua .nieli , unx florum lilia conualii com-
Recipe. Thuris ciperi, piperis. iungi ricroci , intrinae, alti confice. cum mel se, de ex eo omni die sumatur dr iaci is sepiadictis,Praesertim, mane. .c itςm Pt missimi. I sc inςbis. pic risi 'i, thuris albi, cieeri, acciriueri, an a partes 2. rotundi piperis & longi an . partem unam, mirabullanorum cepulorum, ceruleoriam, anis