장음표시 사용
321쪽
ut sic, conceptum proprium de materia In cognitione diraeea impli eat haberi. ut patet ex supradictis. Quibus adde, quod in quacunque cognitione, siue praesuppotita me
conceptus co Initione , siue non praesupposita, nullus de materia in se conceptus haberi potest immediate ut patet nec mediate, quoniam non per speciem propriam, cum nousit actualis qui aditas, neque per conceptum formae cum opponantur ad inuicem in ratio ne actus. Si potentiae. 8c species siue habitus alterius contrarij oppositum eius nonnis priuatiue, vel negitiue repraesentat. Quare cognoscitur materia, per speciem compositi substantialis. At de ipsa habetur conceptus interpretativus, siue arguitivus,dum tale compositu in no .anili ex materia, Se forma constitutum concipituri fle eum compositum,cuius est esse propriε, fiat lib. 7. Metaphys de substet utriqae generati . nis termino materia , sic arguendo de generati ne compositi,& resoluendo ipsem in partes, interpraetamur materiae quidditatem. quae sine forma unquam existit,nec cognoscitur,licet interpraelative,&arguitiuε ad ipsius considerationem non primo deueniat intellectus. Et oportet sic esset secus primo , vel secundo formando conceptum proprium de materia suae quidditatis species apud intellectum est reponenda, sed habere speciem, ut dictum est,sibi repugnat, igitur lec. Et per hoc patet,quid sit dicendum ad contradictionem in dictis S.Tho. quod quae in disputatis dixit de conceptu arguitiuo , & interpretatiuo materiae intelliguntur acum quo verificatur, quod materia in sese cognoscitiuo nunquam a forma denudatur, reeius conceptus arguit tuus. vel interpretativus, in conceptu compositi substantialis fundaturile ab ipso oritur,di ad materiam in se,non praeter 3psam terminatur.
liter opus vel operatio,aut usus potentiae sit actus de finis potentiae, inquit, quod quando per actionem potentiae constituitur aliquod operatum, illa actio perficit operatum,&non operantemr unde est in operato. sicut actio & persectio eius non autem in operante . Ex quibus verin his colligitur,de mente N.Th.actione hi transeuntem, quia est persectio passi, lubiectivari in passo formaliter, ut actio eius, de non tλntum materialiter, pro relatione ει motu sumptam , aut concomitanter pro re acta. Oppos tum huius affirmat in Disputatis de Po entia q. .art. s. ad septimum, ubi ait, Actio ex eo quod actio,coti sideratur ut ab agente, inquantum vero est accidens, consideratur ut in iubie
cto agente Et ibidem infra q 8. art. a. Cor. dicit. Nihil prohibet aliquid esse inhaerens . quodnnn significatur ut inherens, sicut fle actio non significatur ut in agente, sed ut ab agente .Quae verba repugnant his quae in Metaph. scripsit.
CONCILIATIO. Disse ilis admodum 6t ardua est qii aestio, determinatὶ eognoseere. In quo actio
'transiens subiecti uatur in mouente, vel in moto, siue in agente vel in pata: Nedum enim com exteris,uerum inter se altereantur Thomistae, iniurijs primum se afficientes Be extra Doctoris sancti scholam se facientes. Nos autem in totitantisque dissid js. malumus com Caietano circa hanc materiam errare, quam cum caeteris plus sapere . quam oporteat sapere r& statuimus in primis,praedicamenta esse entia
realia, atqui ut m idi essendi reales realiter inter se distincti poenes id quod propriE addunt ad ens: Sc cuin omnium accidentium genera, id quod sibi commune est vendicent, videlicet inesse,qitoniam accidentis esse est inesse, ex parte in ordinem dependentiam,
T. ii se respectum ad receptiuum dicunt, secus naturam accidentis subteris
accidentium genera praecis E important. aduenit eorum .es i. . inesse, minime ut superadditum, sicuti est modus intrinsecus, ae per hoc sexvltima gen ra,neque absolutum neque respectivum tantum,sed absolutum sub respectu dicunt: quod etiam Cantib x. sent.dist. a. q. I.defendit. Et oportet sic esse, quoniam accidentium gen ra conueniunt in una ratione communi accidentis, cum eius praedicationem in recto suscipiant,de distinguuntur rationibus propriis: quare proprium Et commune in ipssest accipiendum .di illud commuae oportet esse absolutum a teri nitio, non autem a receptiuo, scin
322쪽
vo, secus ultima sex genera dicerent respectum sit, respectu,quin est ridiculum.His praenotatis, addo aliud, quod ut actio sit completa, isthaec omnia concurrunt: Agens quod, ut ignis calet aciens: potentia, qua potest agere, Ie praecedit actum s. Metaph.tex.de concia
I it ut instrumentum. Et quia de actione praedicamentali sermo est quicquid sit de crearione & gubernatione respectu Dei agente disposito & passo debitE approximato, antequam actu agat, oportet ut mediante potentia eliciat actum secundum, qui est agere,&postmodum sequitur motus, cum potentia activa sit principium transmutationiSin alia,
Prout aliud est, st. Metaph tex. Σ.qui motus subiectiuE recipitur inmobili lib. s. phys. dein termino motus consurgit completa relatio, inter agens,& passum, quia tunc perficiuntur ad inuicem, praesertim quando agens. & pallam sunt eiusdem ordinis: N patet in inchoato exemplo de igne calefaeiente aquam,qui habet potentiam calefaciendi.& elicit actum secundum, dum approximatur aquae, & postea motus alterationis subiective in aqua recipitur,& tandem in fine alterationis, consurgit intei ea activi & passivi relatior hoc affirmabat philosophus lib. 7. Phys. tex. mouens de motum oportet esse simul quod MMMm trD.ThOm.in doctrina sua, te mouente incorporeo, te mouente corporeo exponit, praesertim prima pari. quaest. 8. art. primo. Cor. quare requiritur illa immediatio, ut ille actus secundus, inter potentiam, & motum, ac relationem, medrus eliciatur,tanquam potentiae perfectio,& id quo operatum producitur; non susscit enim potentia absque actu se. Cundo, ipsam determinante di specificante. Hinc D. Thom. pluries dicit , quod relatio Paternitatis iandatur super genuisse, & relatio filiationis, sup r g nitum fuisse:& c6stat. quod sunt relationes activi,& passui,& tamen non sundantur super potentiam generandi actiue,vel passiuE, sed super illum actum secundum, genuisse, vel genitum fuisse, quae
nec generatio cum praeuia alteratione, nec relationes sunt. Quare actio praedicamentalis
nisi protervire velimus distinguitura potentia agentisa motu, & a relatione, si Tho-
mistice incedere cupimus. Quo rone adhuc conuincitur, eo in agens,ab actione denomi
natur agens. Nec lassicit denominatio extrinseca, aut princi j a quo, quonia potentia agendi realiter est in agente, & per consequens mus potentiae, cum finis potentiae vemodo sermo est de his quae agunt per moto ii sit actus,9. Metaph. & ut sic est intrinsecus potentiae,in ratione finis spectificantis a priori, intrinsece, tanquam id quod est eiusdem generis,Muti actus & potenti sunt.Quod si actio fluit ab agente, tanquam ex principio a quo, peto ab ipsis, qualiter ag ns ad passum sundet relationemὶ non enim reperitur re- Iatio sine sisndamento, neque immediate iunSatur huiusmodi relatio in substantia , cum non sit relatio identitatis:nec xtiam in potentia a sentis iandatur,quoniam inquit Phylo sophus lib. I Metaph. te κ.eto. Actiua vero& primu , secudum activam N pat suam pote ibam,& potentiarum actionesiviphta calefactivum ad causictibile,&c.Vbi nota poten- Garum 3cti opes vult enim ibi huiusmodi relativoru fu ameta explicare philolapbus, quae sunt Potentiarum actio tet,pi ter potentias. Haec.saxjs fiat pro nunc ad propos um ii η , cum in Metapl.ysteis quaestionibus qua situm v nuequaque absoluerimus , cum Laetani defensione, ex quorundam calumnia. Quod si aut horitatem S. ho m. praesertim lib.9. MLIaph pro se a m quod actio praeter relationem, S mptuni,tiihil aliuὸ imporint;Sciant O.i hon .prout opus erat de actio transeunt suit se trauutum,modo ex par ec agentis , moi vero e parte passi, quandoque ex parte utriusque: de primo modoqixit in Ospnt ii , quod relatio est inhaerens licet non sic signiscetur: s ndo
'xplicuit ad ionem in lidis .Metaph. quoniam de opere, qui est finis potentia, erat sermo, ec idcirco in passo subiectivari dixit; se' si ex parte utriusq; consideremus actiquem dixit iuλ.
lib. I. sen. dist. O.q. I.ar. I.Quaedam sunt action , quae transtulis materiam exteriorem,
d . in inis Linio est recepi: .in es, quod fit per modum passiopis, secundum quod mo tus in in moto, ut in subiecto, & in talibus est inuenire actionem in re agente, & passionem in patiente: N insta in eadem resp. ad primum inquit S. Thom. quod operario agentis , quaedam est ut transiens in effectum . & haec proprie actio vel passio dicitur, & tali
actioni semper respondet econuerso passior unde inuenitur calefactio actio,& calefactio passio: Ac loquitur ibi S.Iho.de actione Physica,quae realis eum sit,in aliquo agente, cumst accidens, subiectivatur, non autem in passo, quia non est actio passio, igitur in agente. Et per hanc distinctionem respondetur ad ea, quae ex aduersarijsobij ciuntur, falso opinantibus, praeter relationem & motum nihil aliud actionem praedicamentalem siόnificare t cui fundamento innixi,argumentantur contra Caetanum: immo patet, quids sit dicetu--AA T . I
323쪽
sit direndum ad ea. 4uae in contradictione sunt opposis, ciuersimodE eonsideranilo
A N C T vs Thomas lib. to. Meaphys. in principio, & in fine expositi ni S tex. I .explicans post Philosophum,quomodo contraria se habeane ad hoc, quod differant genere, & specie, k in fine iei'. io. quod conue nientia in genere non sunt idem,aut di aeris specie, cum ipso genere. ait,quod genus est materia 3 34 verba Philosophi sunt, Nam materia negatione ostenditur,genus autem materia Oppositum defendit supra lib.7. Meltaph.circa tex. I.lect. ra. ubi probat, quod genus non est materia, quia genus praedicatur de eo cuius est geaus, materia vero non praedicat non enim dicimus quod homo sit caro,aut os, &c.
CONCILIATIO. SBd respondentes ad hane apparentem, immo nullam eontradictionem, neque is
verbis Sancti Thom. ditanantiam dicimus, imo utroque loco eandem doctrinam docere: nam lib. . dixit, licet idem secundum nomen possit esse genus, & materia, non tamen idem eodem modo acceptumi di dat duplex exemplum, alterum de corpore quod potest accipi, ut materia animalis,& ut genus; fi enim in intellectu eorporis intelligatur substantia,completa ultima forma, habens in se tres dimensiones, si Corpus est genus, & species eius renne substantiae perfectae, per has vltimas fimnas determinatas, sicut per Ermam auri,vel argenti, aut oliuae,aut hominis: si autem in intel in lectu corporis,non accipi tur nisi hoc, quod est habens tres dimensiones,cum aptitudine ad larmam ultimam, sic corpus est materia. secundum exemissum est de voce; si estim in intellectu vocis intelligatur ipsa vocis inmatio in communi, secundum inmam quin distinguitur in diuersas larmas literarum,de syllabarum, sic vox est genus:si autem tui telle vocis accipitur solum, eui possibile est aduenire praedictam Hrmationem , sic vox erit materia literarum. Libuit eadem verba Sanctis Thom. referreaduersus co ciliantes , ubi non est coqtradictio,ex adueris modo,vnumsdemque eonfiderandor Vn de D.Thom.lib.de ente re essentia, idipsum confirmas inquit, quod animal consideratur
i. Ἀ- ii dupliciter ἱ primo, ut indistincte significat totum quod est in suis inferioribus, at fie fi- --gnificat totum, & praedicatur de illis ut genus t Alio modoe potest simi fictis inseri
rario. ra,cum Praecisione disserentiarum,& siesse habee per modum partis, & se habet .e matePriar &nomo componitur ex animali & rationali, laisquam ex materia & -- i & lux ro.Metaphys ubi supra dicit, quod tanus est quodammodo materia, non autem quod sit simpliciter materiar & A t; quod degenere nune Imisimur, quod in rerum ham ris inuenitiar,&non degeriere M in hominibus, ve estu dinus Romanorus, M. ergo' nul Ia est contradictio. Vel dicimusteum Philosepho lib. io elaphys Genus autem, . .materia est; id est habet in seo abstracto conceptu eonsideratumites di direntiarum. - di specierum, proprietatem materiae, idest possibilitatem &e eradibilitatemi eaeteret secundum suam quidditatem consideratum genus, distineuitur omnino a materia, & de .genere naturae loouentesmodaliter tantsim potest diei stulteria. Et ita nulla est eontradictio, etiam in Philosopho, ne dum in D.Thom prout in suo eo eptu praeciso tingiti-
324쪽
A. N c T v s Thomas , prima parte . quaestione prima , articulo primo dicit , meter physicas disciplinas necessariam esse aliam doctrinam
reuit latam , ad humanam salutem e sequendam: hocetiam voluit in prolog. I. senta aest Irarg. i. dc prim contra genti casu Lee y. Huius
tamen olet tum scripsit a. a. q. a. artic. 3. quod sola fides est necessa riaad salutem,quia ad hocvt homo perueniat ad beatitudinem supedi naturalem,sincit ut credat Deo. Hoc idem scripsit det Ueritate, Martici ro. ex sententiacluatoris nostri. apud Mareum, capite ultimo. Qui non eredide. ait, ecmdemnabitur. Nee dici potest ad hanc contradictionem, quod idem intelligi e per doctrinam,& fidem ; eum quia doctrina fit en praerastenti cognitione,ve habetur i. Post eo. I .non autem fides; tum qaia doctrina de qua loquitur in 1. Poster. est seientia , & sa. menti λει argumentatiu non autem filor unde acquiritur studio &lab e.impediturque propter multiplicinonem iunxilium Maestinrticulonim . di argumentorum, ut affomat s. hom.in prologo prima partis, quacomnia de fide dici non possuat: vade apparet In his dictis express contradictio.
Vidam soluentes hane contradictionem,dixerunt s.Thomam, perdoctrinam, o ri in prima parte. intelligo e uitionem reuelatam a Deo, quae cognitio,&ὐ- ei turdoctrina,&disciplina,&non est praecisε sciemia neque fides.sMabstrahit ab utrisque: Mabstractive dixit in prima parte, talem cognitionem esse necessariam; secunda autem secunda,voluit fidem esse Meessariaman qua fide elavditur doctrina Theologica,scuti animal in hominet re sic nulla est eontradictio. Sed pace isto, rum dixerim, per hane selutionem non tolliturcontradictio, quia omnis habitus cogno scietuus teponitur sub aliqua specie specialissima, sed cognitio reuelata. abstracta a fideae scienti non ponitur sub aliqua speeie specialissima. puta sipientiae, aut scientiae , aut Prudenti vel artis,aut opinionis, igitur chimerica est talis cognitio reuelat .ut fici Adde,quod S. Thomas hic per hune remunum doctrinam intellexit illum habitum cognosc1riuum,quem probavit esse necessarium. vltra habitus naturali lumine acquifitos; hic si intem habitus non est cognitio abstractas ratione eredis. & stiti, ut patet ex probatio-nα quam adducit s. I moverisis Apostoli seeunda epi Ead Timoth. α3. omnis scriptura diuinitus inspirata . utilis est aa docendum, ad arguendum, ad corripiendum;ade die diu ad uastitiam; seriptura autem diuinitus inspirata non pertinet ad Physieas discipi inas, e sunt secundum rationem humanam inuentae.vnde praeter physicaa disciplicias; necesso est esse aliam scientiam diuinitus inspiratam. Vide quaeso,quoi do S. Ita exponens seipsum, per doctrinam positam in titulo articuli, intelligit scientiam inpio. batione: non e reo cognitionem reuelatam abstractam, ut isti voluerunt. Propterea alii dixerunt,quod doctciat, di fides,non distinmatut realites laut resare,sed sunt una res. ec una qualitas,& essentialiter idem,distinguuntur autem realiter,accidentaliter,per intrinseca connotata importata in rationibus eorum,& de hoc habstu putest aliquid quaeri ingenere inrout est doruina, & in specie prout est fides i Primo mcido intellexit hie s Thomas: secundo vero mado, eunda secundae. Quibus stantibus,nulla apparet contra-dinie Sed fine.quae isti dicunt,non sunt ad mentem S.Ihomae; tum quia uisur st,fidem disciqntiam non distingui traliter, sic resare, cum fides possit esse fine Theologicas ientiaret patet in poetis 8crusticis . Adde etiam . quia illi habitus sunς re liter distincti,qui habine obiecta realiter distincta,modo fides di scientia Theologica fimae iusmodi,obiectum enim fidei unt principia. i u articini ustriectum scieotiae s-ssuas avara
325쪽
ex illis deductae,& quia prineipia & conelusiostes sunt realiter distincta, ergo &e. 'ae terea docet S.Thomas.sacram doctrinisa esse aikvinent tilia tn, ex orbis Timar,c. r. de Episcopo amplectente eammissecudum do uun ε fideleni tam M. potens se exhortari in doctrina iam, α' qui contradicunt argueret fides auem non est argumentativa, quomodo ergo doctrina sicra, & fides erunt unus at ideminabitus realiter Ex quibus patet solutionem datam in genere, & in specie , ab istis non esse ad propositum praesertim MnxS.Thim s pro fueris , praeter P-Mas disciplinas esse necessariam aliam sictrinamἰ& non vixie aliamHisciplinam, reverbum .em, responderet. Doctrina autem duplex est, ut scripsie Sadoletus vir eloquentissimus i .Poster. tex. r. Altera, quae ore docentis emanae, Altera vero, quae libror inra monumentis di luci ltionibus tradita praescribituri hoc autem de fido dici non potest, tam sit consensus' aquisitus,vi docuit Damas i.lita fidetorthod. e. . non m go stare potest istorum resposso. Propterea pru salute veritatis,Seiendum est Prim quod eadem cognitio testase doctrina disti plina sed diuersere.inui nam ut est a Magistrodmente discipulos, seotordo ina, est enim doctrina actus docentis ut autem reeipitur in discipulis a cente,dicitur disciplinat unde doctrina de disciplina se habent, ve calefactio activa, tiealefictio oassiua; di sie omnia misteria pertinentia ad nostram salutem ex parte De re uelantis dreuntur doctrinas ea parte illoriumquibus tacta est reuelatio latini disti tina. Secundo sciendum est, quod a prima origine mundi, usque ad legem scriptam Moysi, tradita fuit doctrina reuelata in Eeclesiadicetaon scriptoded ver & po uam De caepit loqui Moysi, tradendo ei doctrinam, Moyses ipsi tradebat populo,ut habetur Ex
di i & oeul. σ. Narrabis haec εα. ει Deut. cap. 3I. interroga patrem tuum, ει dicet t1hi adi maiores tuos & annunciabunt tibi; &Iob. s. interrogam. de Psas. Quanta audium
mus &c. Tertio est sciendum, quod aliquid est necessarium ita aliqua Repubila quodni est necessarium singulis hominibus illius Reipublicae; verbi gratia, in Republiea Christiana sent necessarid praelati, non tamen est aesessarium, ut omnes Christiani sint praelati ascetiam doctrina reuelata supposita diuina ordinatione est simpliciter neeessaria in
Ecclesia, pro eius conservatione & salute,siue fit verbo,siue sui si tradita ..h rara avest necessaria singulis hominibus t praesertim doctrina scholastiea, quae erepit atempore
Magistsi sentemiarum,usque ad nostra tempora. Fides vero,dpq ia loquitur S. Thomas 21.q a. art. 3. est simpliciter die cessaria singuli, hominibus, ipsa enim est substantias randarum rerum rgumentum non apparmatium. istis stantibus, nunc sedatur eonti dictior quod in a ar.S.Thomas loquutus est de doctrina necessaria in Ecclesia i a. a.au. tem locutus est de fidei cuius signum est, quod probat ipse conclusio m suam ex verbis A postoli ad Haebreos cap. i.r .Sine fide impossibile est placere Meo: quae verba de fingulis, inibus intelliguntur,qua duo credere debent; Alterum,quod Deus est; Auerum ro, quodinquirentibus se remunerator sit propterea Bbdebat, Accedentem aut Deum oporte rectere, quia est,&quod inquirentibus se remunerator siti haec duci credere voeessarium fuit omni tempore a principio mundi, singulis hominibus, volentibus conse qui eorum salutem ι Alia ver ut Deum esse trinum. & unum, & mysterium incarnarioams,& eaetera huiusmodi, non fuerunt omni tempore necessaria credere, sed prout vena successiuE reuelainei inde sicut creuit explicatio fidei, erevit de extensio credendorum 4 Iropterea notanter apposuie L Thomas in titulo articulis An credere aliquid is arastionem naturalem fit necessarium p scilicet fingulis hominibus ad salutem dic. Et in tit,are. I. par. ait , An sit necessarium praeter Physicas disciplinas aliam doctrinam ha-et stillaetin Melesia. Ea quibas patet solutio contradictioni S . i.
Theologi qme ad sacram Scripturam pertino, digeri secundem manus,ab illa Theologia, quae pars philoisphiae ponitur, oppositum hu ius ha t t.'s an rina primum argumentum, v scribit,quod Omones illi habitus qui sunt in eadem persona, tune eiusdem generis, limedisserant secvndiim speciem 4 modo Theologia mi elata, de Theologia natarat, an habitu exist res in eadem persona,stilicet intellectio , itur mi ei iam miretis. Et anetur vi illas,quia ηzipsemet S. Thomas cito
326쪽
Arist. y. Metaphy. tex. 37. ibidet', IIIa sent diuersi genere, quoriam materia est dinosa, Theologia reuesata.& Theologii isaturalis vertantur circa eandem materiam, quae st Deus benedictus, igitur erunt eiusdem generis,& non diuersi.
quod est duplex; Alterum remotum, ve substantia est gemis remotum ipsius hominis ,& leonis; Alterum vero est genus propinquum, ve animal. Qua distinctione stante, voluntNahomam in priam parte loquutum suisse de genere propinquo; in prima vero secundae, de genere remotor & sic existimane contradictionem eri nullam. Sed hi fie dicentes, meo iudicio, valde hallucinantur: quia cum ambo isti habit mempe Theologicus, ερ Metaphysicus,reponatur in praedicamento quali alis,
dein prima spem sequitur, uod e ueniunt tam in genrae remoto, quod est qualitas, quam in genere propinquoe, quod est prima species μὰλ r quae quidem species non est speetatissima, sed subaltema. ut expomini Si ilicius, Amaeonius, & MEtius, deprae sertim Caieta mi ait, ins Arist.enumeravit species subalternas qualitatis, quando dixi quod prima specimqualitatis est habitus Se dispoisio; εecunda . naturalis poteneia & impotentia'; tertia, lino de passibilis qualitas flee. Propterea alia dixerunt. Genus esse dupline, Logicum, tu Pusicum, & quod in pruna parte loquutus merie Sanctus D ctor de genere lagis in pri. semindae de genere physico. Sed nec ista responsio stare potest,quia genus testicum est genus praedicamentale, modotam qualitas. ma habitus, praedicantur de Mempsyfica.&de Ureologia. igitur e neruunt in genere rogico: ergo divctum Sthcti Thomae in prima parte, non moest intelligi de gemere logi eo. Ob hoc alia est meditanda responsio. Pro cuius intellectu est stiendum, primo, quod distinctio habituum est triplex; Alia numerata, alia specifica. aliam ricae prima sumitura distin. cito in subiectorum vi Theologia Seoti,& Theologia Diui Thomae, distinguuntur numsero, quia sunt in intellectibus numero distinctis idistinctio specifica sumitur ex distincti ne rerum, vescientia libri de Coelo,s scientia de generatione,distinguuntur specie,non genere iratrix sumitur ex distinctionerationum se alium, ut physica& mathematica M. ne edistinguuntur,quia habent distinctas ratioaes fomesis. Secundoest scietam, quod R- ratio sermalis est triplex; V ex parte scientis, per quam sesens venit in notitiam obie, ειν --.cti σει hee est species intestigibilis existens in intellectu ineatis: Secunda est ratio Dr- malis obiecti,utres est, per quaminsunt passiones ipsi obiecto. H mobilitas in ratio see. ma lis suhiecti physicae,entitas subiecti metaphysicae, Deitas subiecti Theologiae. Tertia in ratio larmalis obiecti,in ordine ad habitum,& denothinat obiectum, vi obiectum est, et est diuersa abstractio, Wi in philosophia naturali est stractio a materia sensibili particulari, in metaphysica ratio tarmalis est abstractio materia sensibili At intelligibili. :Hasotiones sermales vocavit Auere. εο. metaphys eom. a. diuersos modos dissimendit hinc indefinitione naturalium aeeipirer latina,in dissin tione diui uotum Deus,in definitione voluntariorum voluntas: Tertio est sciendumquod genus est duplex. Alterum ge c- , . . nos resaluod quidem non est materia sed est simile materiae,ve stripsit.Αu r. primo me- ρωπινι instataphyseom. 17. quia fieut materia e trahitur & perficitur per larmas , ita genus per με. disserentiri; Alterum vero dieitur enis scibile,rietis mobile abstractum a materia lensibili particular dieitur genus scibile physieum ι ens quantum, abstractum ab orimi ma. teria sensibili,est genus scibile in mathematiea ι ehis abstractum ab omni materia sensibi. Ii,& intelligibili, est genus stibile in Metapri sim i ens stibile Theologicum est genus in
Theologia. Istis sic iactis,nune sedatur contradictior quod quando ait β.Thomas, Them ogiam de Methaphysicam distin i genere,loquitur Mynere scibilit quando vero af. firmaeomnes habitus existentes in una potentia esse Huldem generis,loqvitur de genereret . Maisanisestum fieri potest ex titulo quaesiti.ubi dicitur, num diuersi habitus pos, ' . 'sint esse in una potentia de eo ludit. ubdM quia Physsea, Mathematica oratis,Me eaphysici, re Theologia, sunt habitus distinctisteundum ectus stibile, & tamen sunt in
uno intellectu,tanquam in una potentiar idcired Meesse est intelligere omnes hos habiatus,eiusdem generis ,rei subiicibilis,& praedicabilis. Et sic etiam soluitur eonfirmatio contradictionis, quod Metaphysiea de Theologia versantur etro eandem materiam, quae est
gemis avi on autem genua scibile,& speculabile. Ex his patet responsio ad Brmam con eradietionis. CON-
327쪽
OeTOR Angelicus vult prima parte qnest. .ar. a. saeram doctri messe scientiam: cuius oppositurit vieme videtur in prologo primi sentiquaest. I. art. s. quia cum sacra doctrina sit habitus infulias, At reuelatus, scientia esse non potest, quandoquHem selestia petristu iunt
Η AE e contradictionare vie mentem plurtinorum Theologorem. uari traher
ipsos in diuersas opiniones; unde Scotus eum suis sequacibus ahsolute nega uit, ipsam Theologramesse scientiam, quia Arist imo possieme . vult ad ra tionem scientiae quatuor concurrere, videlicet, ut sit de coemto necessario, auri sata a causaeuidente,intellectuiapplicata ad cognitum, per discursum syllogisticum, O . . .. ,- dixit,scire est,rem per causam cognostere, qrii illius est eausa die.&eum haec non conueniane Theologiae, potius erit dicenda fides acquisia, quam scisnrix. Alexan Alen. . parrisumm.q. r.memb. .tenet esse sapientia quia perficit aut mani in assectum, mouendo in bonum, per principia timoris fleamoris. Alberius Magnus, quem sequutus est Henricus Gandauensis, vult esse scientiam. Marfilius in prologoq. t. ait, esse scientiam, non abis lute, sed per attributionem ad veram scientii. Darandus in prologoq.a. de Gregorius. - eam voluntnon esse scientiam propti E sumptam, sed impropriε. Thomas Argentina a. narrat ditas opiniones in prologor quarum prima distineole Theologiam esse triplicet. Primam, qua doeentur, quae sunt in scriptura, de talis est fides; Aliam, qua defenduntur. 1 ε ea, quae habentur in scriptarra, & ralta dicitur defensium, Tertiam, qua deducuntur coninelusiones saerae scripturae ex articulis Mel. & talis Theologia dieitur Huitiua; moda nulla istarum Theologiarum potest vera diei scientia. Seonaeam opinionem narrati quae vult Theologiam esse scientiam consequentiarum,stueonisciuentium,de non rem .ran dem ipse, ex propria opinione, asserit Theologiam esse ναὶ scientiam, non tamen si ς Μ' natura rei scibilis patitur, sed sicut natur scientis. Antonius Andri in recognition quam habet super quatuor lib. Mori, ait quod Theologia in se, ut est in intellectu Dei. est verissima scientia quantu ad aliquas conditiones,& se est Theologia beatorum, non tamen Theologia viatorum ;distinguis etiam de Theologia necessariorum S co ingenistium r&tandem concludit, non ine seram scientiam. Sic etiam tenet Franciscus de Mayronis, Ricardus, Ioannes Maiori Nicolaus de Ni ,ερ multi alij. S. vero Thomas,
in Disputatis de Veritate, dicit Theologiam esse seientiam imperfectam. Propterea, ut N. - ονἀ sedetur contradictio,Sciendum est primo, quod Theologia dupliciter eonfiderari potest; -ε -wa Uno modo secundum se, de absolui. ; de sie est euident ma scientia, quia est de his,quae maximae veritatis Si euidentiae; Alio modo potest considerari,prout est in nobis via. E q=ς -& potest etiam dici. quia sit seientia. sed non ita persecte ve primo modo, do. hoc non ex defectu rerum scitalium,ised potius viatorum . Secundo est. stiendum ,quod Nata in se. scientia est duplex; Altera subalternans, ut Geometrias Altera subaltemata, ut sciea, Theologia. ut est in nobis statoribus, non est scientia subalternans, sed baltersata stientiae Dei. & beatorum, in qua articuli fidei, qui sunt principia Theol giae Wiatorum sunt cui dentes di certissimi. Tertio sciendum is, quod Theologia Wiatorii pote dupliciter considerari; Vno modo respeia principiorum, &sie est hiultus infir---ra ι. -& reuelatus, quemadmodum cognitio principiorum in scientijs naturaliter inuentis, Nisi os dicitur habitua principiorum a natura; filio modo respectu conclusionum deduo rum πιπιω- da ex articulis fidei, &talis cognitio non est habitus reuelatus, sed aequisitus p studium & laborem 1 ει sc loquutus ruiti S. Thomas prima parte. quia talis habitus est scientia, primo modo loquutus sui , primo leni Ee in hac decisione conueniunt omnes rhomistηὲ& Cap.&Caiet. & Siluest. & Chriis m. Iauelliis , de Domnicus Mapeti expositioiri us articuli et clarius est videm apud illos.
328쪽
A Nc Tvs Doctor prima parte quael .r .art. 3. meorpore:& secundo contra gent. c. 4. dicit Theologiam esse digniorem omnibus scientiis. opposta huius docet x. sendidissi primo metaphyc Iect. 3.νbi asserte, Metaphylicam esse digniore cunctis aliis scientiis,quandoquidem ipsa Metaphys. dirigit omnes scientias, ut ratio iuperior dirigit inseriorer de primo post. lect. r.loquens de ipsa logica,amrmat, quod est dignior caeteris scientiis, tumst ars artisi, Ee scientia scientiarum: quibus in locis aliqua discrepantia esse videtur.
CONCILIATIO. R Espondendo dieimus, quod si quis recte eontempletur mentε S. Doctoris in his
Iocis, nulla apparet contradictio, quia prima hir. & a. contra gent. loquitur comparando Theologiam ad omnes scientias humanitus inventas ineluden- do etiam Metaphysicam,& Logicam, & sie dicit, quod theologia transcendit omnes, tum propter dignitatem subiecti,de quo considerat, quod est ipse Deus; tum N Pter certitudinem diuini luminis, quod errare non potest, fieut lumen humanae rationis; eum pro 'ter altiorem snem, ad quem Theologia ordinae suam considerationemr nam scientiae humanitus inuentae, considerant res suas secundum illa, quae conueniunt eis ex Propria natura, sicut igni serri sursum, & quod substantiae conuenit subiici accidentibus: Theologia vero considerat res suas, prout refer tur ad Deum, & proue in eis relucee divina Oinnipotentia, sapientia, de gloriat unde theologia primo considerat Deum, &deinde arias rest & ex hoc etiam sequitur, quod sit perrectior, quia similior cognitioni Dei, qui seipsum cognoscens alia intueturr propterea de ea dicitur Deuci eap. . Haec est sapientia vestra, & intellectus eoram populis: fritaphysica vero est nobilior aliis seienesis inferioribus ipsa; in quibus verbis non elanditur Theologia, quia theologia est etiapraessantior ipsa Metaphyssea. Et ta voluὶts. Thomas a. sent. dist. et .art. 2. In resp. ad . aTgumentum, ubi ai t, quod diuersitas regulantis, & regulati, n6 demonstrat diuersam Potentiam, sed diuersum bab ': unus enim habitus est regulatiuus alterius, sicut putet i n seleneijs speeulati uis,quod metaphysio: qua est capientia, dirigit omnes scientias, di sapientias, scilicet in genere rerum humanarum ; &hoc pacto ratio superior inferi re na dirigere dicituri quoδ latius ostendie Alex. Aphrodisaeus hi prolose i. Metaphys ubi assignat conditiones, qui fis Memphmea, sapientia dieitur & sommatur. Logica vero dicitur etiam nobilior alijs scientiis, non rati me materiae consideratae, aut certitudiniae, aut finis, sed quia est adminieulum quoddam scientiarum, habens viam cognoscendi earum principia, hine dieitur excellentior emeris scientiis vis sui subiecti, de applicatione eius ad acquirendum tias scientiata dcc.
ANC TvS Thomas prima parte, quaest. I. arg. s. in respon. ad secun dum arg. ait, quod scientia imperat alijs scientiis, di utitur eis tanquainferioribus & ancillis. Oppositii huius dicere videtur prima a. quaest. 17. art. in corpore, quia imperare est actus rationis, &non scientiae, quia imperans ordinat eum, cui imperat,ad aliquid agendum, intimando,vel denuneiando; sic autem ordinare per modum euiusdam intimationis, spectat ad rationem ; uti quoq; pertinet ad niluntatem, &
non ad scientiam, ut docet ipsemet S. Thomas p. a.q. I 6. art. I.de mente Aug. ΤΟ. de tris
nit. cap. 6. vii est assumere aliquid in siccitate voluntatis. Vnde contradieto tibi vide tur ia his dictis. ν
329쪽
D rationem. imperi, tria concurrunt , scilicet. ordinatio , intimatio , di motio: quando praecipitur aliquid a Praelato. ut puta silentiumr ordinatur aliquis . o non loquatur, & intima rhoc ei,& mouetur ad hoc ab imperanter ordinatio autem. S. intimatio spectat ad rationem, tanquam ad principium directivum, quo ad esse rei imperatae ; motio autem ad voluntatem: & hinc est . quod actus rei im-Wri 1, componitur ex eo, quod est intellectus. ει ex eo , quod est voluntatis , deo in imperando voluntas concurrit, vi suprema potentia , ut primum mouens ad exercitium et intellectus vero ut ordinativus,& intimatiuus; de quia intellectus est etiam ratio. cum non distinguantur realiter propterea dicitur,quod imperium essentialiter est actus rationis, ut scripsit Gregorius Nisi nus in Homiliai Epiphan. quod appetitus: obedierationi: ponitur etiam in intellectu, sapientia, scientia, prudentia di ars: hinc ad omnes hos habitus aliquo modo spectae imperium. quia imperare est regere, & gubernare egere est opus sapientiae, iuxta illud, Per me Reges regnant,& legum conditores iura decernuost ad scientiam quoq; spectat imperare, quo ad bene esse rei stirae, ut scita est hinc T Hostia reuelata dicitur imperare omnibus alijs scientias, tanquam,rincipalis intiariis omnium. Dicitur etiam usi alis, quia utitur omnibus scientiis in obsequium sui, ut patet. Og b. in omnibus artibus ordinatis quarum finis unius est stib fine alterius ; sicut finis plenien-'tariae artis, quae est consectio medicio tum ordinatur ad finem medicinae , quae est sanitas, unde medicus imperat pigmentatio, & utitur pigmenti. ab ipso iactis ad suum it nemi sic etiani cum finis omnium scientiarum sit infra finem scientiae Theologicae,& ordinetur ad ipsum, scientia Theologica debet omni bys aliis scientiis imperaret 8e uti eis tanquam.ancillis, respectu eorum,quq incis traduntur. Ex bis etiam apparet, quomodo imperare attinet quoq; ad prudentiam , qua reguntur, , gubernantur oper bumana. quomodo etiam ars gubernatqria,ad quam speciat usus nauis , qui est finis nauis,&di-'citur archithetonisa re ectu nagis facti , quae ei famulatur; sic Ae equestris respectui freni faetiui &c. unde apparet Manilist quomodo imperare spectae ad icientiam, de ra-.tionem, de voluntatem, ait qu m solam spectare hon istest ρisi apud illos, qui dicunt. sic volo, sic iubeo,Mery ratione voluntas
ocrox At gelicus, lo os delabi ho ias Theologiis, p. p. . ,. .
are. T. consta*ter assi frat, Deum benesi um esse subi cautii scientiae. Oppositum huius expresse habet r. pent . in prolog q. . ubi narrat tre opinio'es Theologorum de subiecto 1 heologi Gi-,dam dixςiunt . mmeae subicctqinequidam opera restauratio οῦ sui - .dam ens credibile. bus reprρbatis,aairm t ipse,quod ecfatum cognoscibile perinspirationem,est subiectum theologiae:&alugnatia. tionem,quia hoe comprAhenditqfiniamupta dicta'see se vin Fontradictionem,quod enim allirmauit in sentent ijs, negat hic.
, senti loqgurus est,ut Ba alat eus, ac dum opinionem aliorum, quibuS no luis deseare; in prima autem parte loquutus ea secundum propriis senten tium, Κτε Doctor gist r Theologiae. Sed haec responsio stare non potest, nitia fi L Thomas o upus sui ad mentem aliorum, oon impugnasset ipsos, modo vi domus Moa pse impugnauit omnes alios, &pro sedit nouam opinio aem,' igitur non valet istorum responsio. Quod autem impugnat aliorum stntentias, patet xx Verbis eius. s et m AE ait enim ipse, Quia subiectum habet ad scientiam ad minus tres comparationis; Ftitia a est, quod quacunq; sunt in scientia, debent contineri sub subiector unde coli siderantes F. . i. o. hanc conditionem, posuerunt res & signa esse subiectum huius seientiae; Se haee opinio est ρ,-- Mag. senti ex Aug. cap. I. de doctiina Christiana, ubi dicit, omnis doctrina, vel est . . O rerum,
330쪽
rerum, vel signorum: narrat secundo opinionem Cassiodori super psalmistam, ubi vult, quod Christi is Dorni ni s t nquam caput cum membris est subiectunt. Secunda compara- Se Wia tio est, quod subiecti cognitio principaliter attenditur in scientia: unde quia ista scien tia principaliter eit ad cognitionem Dei, posuerunt Deum esse subiectum; Se hane sen- entiam sequuntur Arabes, inter quos sui e Alpharabius. Tertia est comparatio, quod pei.subiectum distinguitur scientia ab omuibus aliis, quia secantur scientiae, quemadmo dum Se res, ut dicitur in tertio de anima tex. 18. & secundum hanc conliderationem posuerunt quidam, credibile esse subiectu in huius scientiae: haec enim scientia in hoc differe ab omnibus alijs, quia per i i spirationem fidei procedit; & hanc opinionem sequitur D. B nauentur. in prologo quael. 1. ubi dicit, quod proprie loquendo,credibile est subiectsi in theologia. Quidam autem posse runt 'pera restaurationis; & hanc sententiam docuit . Hugo de Sancto Victore. vi scribit Alex. Alens. prima par.q. l. membro I. Demum S.I ho Πι.--.mas omes has quinq; opiniones recitata i improbat, assignando sextam, tamquam propriam, dicens et Si autem volumus inuenire s*biectum, quod haec omnia compraehendat,
nossumus dicere, quot eqsciuinum cog Ribile, per inspirationem,est subiectum huius frientia: vide quomodo non sequitur opiniones aliorum, sed propriam suam. Propterea alij dixerunt sublestum esse duplex; Alterum materiale; Alterum vero formale: & quod in prima parte loquutus est de subiecto formali, in primo autem sent. de subiecto materiali. Quae, etiam responsio stare non potes, quia Ῥ secunda comparatione erat opinio Arabum, assare liuet, muni inς sibi ectum iii Theologia, & hanc inter alias impugnat.
de Deus per litos elisubjutum formale, ergo impia Pac opinionem de subiecto formali.
non autem materiali Νςc Malet, quod dicit. Dominicus dannes Hispanus, p. p. q. I. M. quod S. Thomas initentius stirebatur opiniones vulgares Rholasticoru, quia quinq; iniones ii pugJaula, de nou in, ut propriam adduxit. Praeter , quando Doctores assignant subiectum propriu i in scientia, loquuntur de subiecto formali, dc non materiali, ut p*tet apud Thumam Argentia am q. I trologi, tenentem subiectum Theologiae esse erum sumne diligibile, ut proportionatum est rationali animae, nondum perfectae per habitum luminis luminis gliataei &apud Henric. Ganae asserentem Deum esse subiectu.*b ratione absoluta, di inissali sua infinitae Deitatis: de apud Guilhelm varr. in prolonq.; ponentem, Deum sub ratione qua bonus, quae est ratio accidentalis iapud AEgidium quoq; lib. 3.ponitur, Deus sub ratione redemptosis, vel glorificatoris, quae est ratio respo tua. Apud Scoturn q. a. ponitur Deus, sub ratione propriae essentiae, & quidsitatis, tamia τ heologia in se, Uam Beatorum, & viatorum. Apud Duri ponitur actus meritorius, optin s. Thum imponitur Deus, sub ratione Deitatis, essentialiter, vel participale. Οmnes isti Doctores loquuntur de subiecto sermali, & non materiali. proprerea oportet al- rerum istorum dioere, ad hoc ut tollatur eontradiatio, vel quod L Thomas retractauitia hie de eo. quod dixis in primo sent. quod non est inconueniens, cum hoc Authores Giamsi;m; grauissimi secerim. M patet de Augustino lib. retractationum ;& ipsemet S. Thomas ex, votiam j, presse in quibusdam locis se retractivit, ut habetur 3.Rq. 7o, art. q. ubi loquens de circumcisione ait, quod quidam dixerunt, quod in circumcisione conserebatur gratia, sed non at implendum mand talepis, quod etiam aliquando mihi visum est: Deinde su die, Sed diligenter consideranti apparet, hoc non esse verum; ideo aliter dicit, quibus oetu se retractat s Et ide5 non est inconueniens dicere, iod hie etiam implicite seretractat; vel quod loquatur hie de subiectoprimo, primitate principalitatis, Ze in senten. iijs de subiecto primo, primitate adaequationis. Adsit e dc subie m primum, primitate attributionis, & tale est Chrictus Dominus, ut saluatori quemadmodum in Logica mincipale subiectumest, demoqstratio ι adaequatum, eas rationis; attributionis, syli Osirius:&in Physica subiectum smncipala est, primus mytor; adaequatum ens mobile; ttributionis, corpus mobile: te in Metaphysica principale labiectum est, genus abstractori daequatum, ens in quantum eas ἱ auributio is subtantiai de qua re latius egi