장음표시 사용
91쪽
ne assequi possent habere, d in latitudine ad lapidis iactum patere dicebat, profundum in latere occidentalicis. 4 .iteque o. 9. 6 8. Orgyas Vbi ab occasu fretum illud ingressus fueris, Carimon ad Austrum,quinque fere leucas remotum deprehendes, copulo quodam administram instar duarum columnarum e re to Peruium non apparet, nisi quis prius ingressus fuerit. In latere Orientali profunditas est quinque, itemque quatuor cum dimidia orgrarum. Septentrionem versus exitum siue angulum quendam habet, ubi pagus quidam videtur, quem incapuram vocari asserunt. Scaphae igitur ad finem freti peruenientes circa Insulam Austrum versusatieto remotam nauigarunt, ut ad naueS sua iterum peruenirent, inuenientes ibi fretum aliud profunditate optima, ita ut melius naues suas per hoc quam per Sin re ae fretum translaturas putarent.Post meridiem venatum commodum nacti progrediebantur, cursum Versus Septentrionem dirigentes, ut copulum meridiem versus situm euitarent, tametli tramite
inter scopulum, vallum meridionale medio transire etiam commode potuissent, profunditas fatis magna ibi deprehensi esset Fretum hoc quibusdam in locis leucas duas dia amplius patet Circa vesperam autem dimittebant sese ad Orgyas . s. ut ita eo melius transire dia superare fretum hoc possent, quod ab occasu incipiens sese ex Carimon versius ortum diameta diem ad quinque miliaria extendit. Reperitur ibi exigua quaedam Insula colle quodam multis arboribu, consito conspicua. Hae ctranseuntibus ad sinistram, scopulus quidam ad morem columnae alicuius sese stuper aquam extendens, ad dextram relinquenda sunt. D1stat autem scopulus iste ab Insula dimidio fere miliari,
Mibi quidem fretum illud quam maxime patet, ortum versus excurrens, nec quicquam in eo magnopere praeter scopulum modo dictum extimescendum est,& propterea prestat cursum iuxta vallum Septentrionale Continere, ubi multae Insulae occurrunt ad sinistram omnes relinquendae. Qui vero per alterum illud fretum Sincapurae angustius transire expetiit, in altero sese latere contineant,& Insulas illaS ad dextram relinquant,
habebatat, postmeridiem autem cursum suum versus portum Ior, qui alias Portus de Patana vocatur, direxerunt. Protunditas Vbique conuenien ,,
tissima est Versus Occasum autem albus sese collis exerit, unde ingens lapidum cumulus ad sesquileucas fere meridiem versus in mare se profundit circa vesperam anchoras ad 49. Oigyas proiiciebant, remoti a terra ad tres fere miliaris quartas. angulum album versus ortum relinquentes. Veniebant autem ad illos multa nauigia, quae ipsi Davum vocant, inter alia etiam unum , quod ad Admiralem maris pertinere dicebant, qui Gubernator Insulae Arattha erat flet nisi
Sedi nauigium quoddam ad eos veniebat, literas a Rege in Ior ipsis
afferens,quas scripserat quidam obiu Bus, ab Admirati Hemskirchio ibi ibi relictius, idque in urbe Batti vobis, quae ad sex fere miliaria fluuium ascendendo ab hoc portu aberat,ac ab aula Regia celebris habetur. Ex hisce literis intelligebant Hollandi, ij. Septembris duas Lusitanicas praesidiarias naueS, quatuor triremes&zo. mn ibi aduenisse, uti nauibus Macari CiS&la ponicis, quae intra tres menses adfuturae , ibi, naues Hollandicas ad c u lactamusque deducturae dicebantur, insidiarentur. Interea autem nauesist prasidiariae Pracven Iunias quotquot poterant, diripiebant. Capitaneus & Praeseiatus earum dicebatur Epena Te eis de Made.
92쪽
8i DESCRIPTION INDIAE ORIENTAL Is
Ad has iteras responderutit statim Hollandi, se pugnam cum Lusitanis, eluam primum daretur occasio,inituros, Regemq; per Dei gratiam ab illis facile vindicaturos. Petere autem det operam, ut quam primum ad se veniat, coram de rebus omnibus secum loquatur. N-giaqμη Caeterum s. Octob. cum aliquot nauigia circa portus exitum vide- ir vero ad classem Lusitanicam ea pertinere putarent, Scaphas sta' a.a ista tim militibus iis structas, Una curia quinque ravum ex Lor, quae per noctem illam ibi permanserant, nauigiis illis immittebant,sed cum Celoce ad locum illum processerunt.Verum enimuero nauigia illa arrepta fuga inde abierant Circa meridiem Hollandi progredientes, portum recta sese petere arbitrati sunt. Verum deprehendebant paulo post se vallo saxeo ex albo colla derivato, iamiam cum nauibus suis imminere. Itaque cursum suum in Euroaustrum conuertentes, iuxta vallum ad decem Or-gyas progrediebantur. Postea autem profunditatem maiorem inuenien tes in occasum directo cursu portum petebant. Cogebantur autem circa vesperam propter fluctuum vehementiam anchoras suas proiicere, cumque omnino decreuissent, classem Lusitanicam adoririri oppugnare progrediebantur sequenti die versus introitum fluminis, circa meridiem cumvento placido illud ingrediebantur, duas exiguas Insulas ad dextram relinquentes. Confluebant autem multa ad illos nauigia ex variis locis, ut portum sub patrocinio eorum eo tutius iocurius ingredi possent. Cum igitur tandem classem Lusitanicam conspexissent, Mad sesquileucas ab ea adhuc abessent, ad decem fere Orgyas sese demiserunt. Circa tertiam postmeridianam Scaphas aliquot minores ad se appropinquare, exploratum videlicet qui essent, viderunt, quae vero conuerso statim itinere ad classem, unde venerant, reuertebantur Circa vesperam sublatis anchoris paulo amplius progressi sunt, seq; iterum ad 7. Orgyas demiserunt, omnia parantes , ut sequenti statim die classem Lusitanicam aggrederentur&oppugnarent. Hostandi si Septimo Octobr. progressi ad syrtes, breuia trium Orgyarum deteras a Iac ferebantur. Accipiebant autem ibi literas alias a Iacoboluistio, qui scri-B sit AE ci benat se literas Hollandorum . Octobr. scriptas accepisse, & Regi totiq;ρ η' populo interpretatum esse, qui omnes singulare gaudium inde percepit
1ent, sperantes nimirum fore, ut quasi ex diuturno carcere liberarentur.
Referebat porro, fratrem Regis Rahu Boriso prima occasione iter ingressurum, apud Hollandos permansurum, done per gratiam De Regis suosq; communes hostes profligassent. Hic Rabuboris adia orat etiam expugnationi nauis de Macao, permanseratq; in naui Hemshirchii, dbnec expugnatio nauis illius ab Hollandis facta esset Paulo post venit ad Vice- admiralem Lusitanus quidam Renegado, minister Regis in Lor, nomine GHώ ab Delpab literas adhuc alias a Iacobo Buissio asterens Addita autem erat etiam epistola a Rege in Ire, Malaica lingua scripta, quam praedictus BuiLsius in Germanicam verterat, qua Rex maximopere se. Hollandorum opera a persecutionibus Lusitanorum liberari petierat. Exorto postmoduvento breuia illa&syrtes superarunt. Cu autem Viceadmiratis fundo ite-11.ndietis rum insedisset, anchoris ad 6. Orgyas proiectis expectare paulisper, donec M., Lustra ipse se inde explicaret, coacti sunt. Accrescente autem paulo post fluctu, meam oppu- cum Viceadmiratis sese inde expedivisset, sublatis iterum anchoris pro-1ηψος. gressi. Erant iam ad pugnam parata omnia, itaq; cum non procul a classe illa consedissent, fusis ad Deum precibus, auxilium diuinum implorarunt,mo l
93쪽
moxque ad tormenta conuers, frequenti displosione sulminare, clas.sem oppugnare coeperunt.Lusiitani non usque adeo frequenter, sed dextreadmodum respondebant. Habebant autem triremes quatuor,&iuXtaeas
Bantyn suae Pravum aliquot, quibus ad vulneratos ex nauibus deferendos utebantur. Durabat haec tormentorum seloporumque displosio totum istum diem , donec circiter horam quintam discessiim parare inciperent Non poterant autem commode propter Hollandos ab inferiori loco pugnantes abire, qui cum impetum eos in se facturos putarent, excipere eos pro dignitate tractare modis omnibus adlaborarunt. At illi cum triremibus luis summa vi Hollandos praetereuntes,&inter media tormentorum tonitrua perrumpentes, ad vadum illud,ubi Hollandi postremo substiterant,anchoras suas exposuerunt. Interea dum pugna haec duraret praedictus Rahu Bon ocum triremibus Regis in υναμ avvensiue nauigiis aliquot, speci ator in plaga occidentali haerens, e f/μtςrg uentum pugnae cognoscere gestiebat. Erat autem cum illo praedictus Ia Vi ς-cobus Buisius, qui profligato statim hoste ad naves statim Hollandicas ad
uectus est, una cum multis Domini sui ministris, qui gratias Viceadmirati uinmaximas agens eleganti V siue pugione eum donauit. Hoc facto ad triremes sese suas iterum recepit, quae una cum 'iuvenaliquot iuxta naues Hollandicas substiterunt, cibos Hollandis varios potumque ua&fructus offerentes. In pugna hac Hollandi sex viros amiserunt, tres nempe ex naui Vicecdmiratis,4 tres ex Sepe Eandica, ubi duo a tormenti alicuius disruptione, tertius vero glande plumbea petcussus occubuerant. Sed&vulnerati quidam fuerant,maxime vero 'umsi duae Nauarchus,
qui glande plumbea per genu alterum traiectus fuerat. Sequenti die putabant quidem Hollandi Lusitanos ad vadum illud ad Rex in kνιῶ huc haerere, verum illi noctis beneficio sese inde subduxerant Rahu Bonoo tisi sua adigitur cum Nobilibus suis Viceadmiratis nauem ingressus est, probe per Hastandos lustrauit. Cumque obventorum tranquillitatem proficere nihil possent, coacti sunt ibi per noctem illam subsistere, idque eo magis quod nuncium sub vesperam de Regis ipsius aduentu acceperant,illa eum cognito pugnae huius successi pios ero, ut Lusitanos ex finibus suis plane profligaret,cum triremibus nauigiisque aliis & multis armatis sese Hollandis coniungere, MLusitanos persequi voluerat. Sequenti igitur die, cum ventus ipsis fauere aliquo modo videretur, sublatis anchoris, progredi cum triremibus&mυ- coeperunt. Per uenientes autem ad ostium fluminis illius, recedentibus aquis,subsistere ibi coacti sunt, viderunt vero etiam classem Lusitanicam ad duas propemodum leucas a se remotam. Itaque sequenti statim die ea rursus aggredii penitus profligare decreuerunt. Vndique autem classe Regis Circumdati erant, quae qo Pravumvi quatuor vel quinque triremibus, in quarum maxima Rex ipsemet, in duabus vero aliis duo eius fratres vehebantur, constabat . .
Ingressus autem fuerat Viceadmiratis triremem Regis, quivi gratias ei ex in Drmaximas pro praestito hoc sibi officio egerat, Crisisiue pugione pulcher Ηρι ηι Timo eum donauerat Simul aute etiam Viceadmiratis de pipere cum Re νη - εν gelocutus fuerat, quod breui accepturus erat, dummodo portum suum liberium retineret Rogauit igitur Rex Hollandos modis omnibus, ut in suo portu aliquandiu subsistere vellent, quo fine quidem etiam Gubernato-Tem de Campate, quem in triremi sua tecum habebat, ad eum ablegauita
94쪽
s DESCRIPTION INDIAE ORIENTALIS
Is linguam Lusitanicam mediocriter callebat, promittebatque Viceadmirati daturum sese operam, ut piperis,quantum ad onerandas naues suas sussiceret, accepturus sic Illud enim ex Campate, isndrogiri, & locis aliis, eo magna aduectum iri copia assirmabat, modo portum ut retinere liberum possent. Verum viceadmiratis respondebat, se iam diu admodum in itinere ruisse,&inde commeatum suum valde imminutum, ut necesseesssi vecturam suam alibi inquirere, primo quoque tempore reditum
hi interum Io. Octob. Iamulatque dies illuxisset, Zephyro utentes ventosis et iaci in hostem progressi sum, Rahum svna cum multis Nobilibus,&Iacobo hama,his, uisio,in Viceadmiratis nauem ingressis Lusitani igitur videntes Hollan-οnpugnant. Os ad se venire, Cum triremibus&Pra vven omnibus coniuncti ab altero
latere substiterunt. Constituerant quidem Hollandi nauem maximam solummodo oppugnare,&tormentis suis petere, fusis itaque ad Deum precibus, circiter nonam decimam horam ad eam delati, tormenta sua omnia in eam disploserunt 'Animaduertentes autem Lusitani, qui in minori naui erant, maiorem tantum ab Hollandis peti, auxilio ei veniendum putarunt, idque inprimis operam dederunt, ut Carbasa&vela Hollandorum peterent, sperantes illis disruptis fore, ut a persequendo sese postmodum cessarent. Cadebant autem frequentes admodum ex nauibus in adiunctas scaphas tandem versus Pedra Branca cursum suum direxe
Caeterum, cum triremes Lusitanica a Pra en siue nauigiis aliis hac quidem vice separatae essent, sperauerant quidem Hollandi fore, ut classis Regia in 'a en Lusitanorum impetum faceret, verum ea serius aliquanto aduecta, Lusitan ad vallum meridionale decli nare visi sunt. Frater Regis mMBon aperto tum illum diem in ViceadmiraIis naui existens, tandem circa vesperam ad triremem suam reuersus est Iacobus vero Buisius in Viceadmiratis naui remansit,ut sequenti die Regi, quid facturi imposterum Hollandi essent, significaret. Sequenti II die videbant Lusitanos adhuc in mari ab anchoris haerere,
iusti ahi , integros men flare miliari a se remotos, qui paulo post explicatis velis pia
iuri hibe ne discesserunt. Cum igitur Rex inportu adhuc cum classe sua haere ret,ptia. ias mis statim Iacobo Buisio, ei significarunt,uelle se libeter Regi valediceiarunt re,& iter suum promouere.Progressi autem paulo amplius versus portum, adi z. orgyas consederunta per nocte ibi permansuri, aduentum Regis expectaturi qui sequenti die, una cum uniuersa classe&duobus fratribus suis, ad naves Hollandorum applicare volens,tantam expertus est tempestatem, vi madidi omnes,antequam Hollandorum stationem assequeren tur, facti sint. mstaudi dis ' Procurator Viceadmiratis una cum Iacobo Buiso&aliis ad triremem cessum a Re Rahu Bonrao aduectus est, ut assumpto eo ad Regem pergerent, quem in trige in Iorpa remi sua tapeti insidentem inuenerunt Significabant autem ei per inter- νηηt pretem, Viceadmiralem absumpto propemodum commeatu, ibi diutius commorari non posse Petere igitur Regem, ne gravetur ad nauem suam venire,Vt valedicere ei commode possit. Rex comemoratis beneficiis sibi ab Hollandis praestitis, dolere se dicebat, quod tanquam non usque adeo diues Rex satisfacere ipsis pro merito non posset,&vero tam ingens beneficium splendidam etiam satisfactionem emagitaret Hollandi respondebant, se nullam satisfactionem requirere, sed beneuolo Regis erga
95쪽
isam nasio nem tontem affectu contentos esse, setere, ut conseruato erga Hollandos amore, eos, si quando ad regnum suum peruenturi essent, commendatos sibi haberet, qui respondit, notum esse omnibus, qui in regno suo hactenus fuissent, quanto eos amore prosecutus fuisset, iam vero satis agnoscere, quod multo plus erga nationem istam obligatus esset.Dolere vero non parum, quod tam cito inde discedere vellent, nullum ibi fructum percipere possent, cum tam eximie de se promeriti essent. Addebat autem porro, nihil ibi hoc quidem tempore piperis adesse, sed portu iam ab hostibus suis liberato, sperare se, quinque mensium spacio, quantum pro onerandis nauibus istis opus esset, eos facile accepturos. Respondebant Hollandi, quod cum satis longo iam tempore abfuissent,&com-naea tum fere omnem iam absumpsissent, necesse esse, vide acquirenda primo quoque tempore vectura laborarent. Venit interea ad triremem illam secundus etiam Regis frater, cum Rex in Drcuque aliquandiu Hollandis adsedissset, parum tamen locutus fuisset, fatu fratribus lato Rege Hollandis iterum discessit. Rex vero venturum sese ad Vice Nρ iob suis
admiralem quam primum se purgasset&lauisset, pollicitus Hollandos a se Ita e dimisit, qui Rahu Boris ad triremem suam delato, postmodum ad suos re .issis,
Non multo post Rahuso Go,, post eum Rex ipsemet cum fratre suo iuniore& proceribus Nobilibusque plurimis ad nauem Viceadmiratis peruenit. Cumque conclaue ipsius Viceadmiratis ingressi essent,Rex in mensam panno serico instratam, frater vero eius in scamnum Sc Rahu Borisb in sellam iuxta eum consederunt. Postquam igitur Viceadmiratis eum honorifice excepisset, eleganti, longa oratione Hollandorum beneficia praedicans, gratias illis egit, quod hostes ruos Lusitanos superatos profligassent, atque ita portum suum ab hospitibus illis noxiis perpurgassent. Viceadmiratis autem Regi acinacem siue gladium aponicum, capulo&Vagina argenteis constantem, Rahumus vero siclopetum pulcherrimum donauit, varia inuicem colloquia miscentes Dicebat autem inter alia Vi. Ceadmiratis, non defuturas imposterum inportu illo naues Hollandicas, dummodo piperibi accipere sese posse scirent. Quodsi Lusitani reuerturi, noui aliquid in portu isto molituri essent, ad naues illud Hollandidas Rintumi vel alibi subsistentes id referri iussit, quae Regi quidem nunquam defuturae essent. Tandem vero cum sibi inuicem valedixissent,ad triremes suas Rex cum fratribus Nobilibusque aliis reuersus est. Caeterum cum classem suam Rex ad portum reduxisssiet, decreuerunt Cursum fusi Hollandi Patanem versus nauigationem instituere, Celocellantamum, uti ν sui P versantibus ibi Hollandis id significarent,dimissa 13. autem Octob. aquae' adhuc recentis paululum attulerunt, cumque tranquillitas magna esset, coacti sunt sese iterum demittere , etiamsi velificationem iam ingressi
Sequenti igitur et . Octob. die Celoce quidem mmanium versus dimissa, ipsi Paranem versus cursiam suum direxerunt. Habebant autem ventum Zephyrum,&progrediebantur versus Euroaustrum,Septentrionem Versus, cum dimidium miliare non amplius a Pedro Braneo aBessent,versius Pulo Tmaon progressi sunt. Is peruenerunt ad magnam quandam iotundam Insulam , quatuordecim fere leucas a terra Ire distantem Praete nauigabant autem plures adhuc alias Insulas, relinquentes eas omnes ad sinistram.
96쪽
9 DE SCRIPTION INDIAE ORIENTALIS
Ab altera autem parte habebant scopulum quendam tantae magnitudinis, ut insulam eum primo esse putaret. Profunditatem habebant ubique
fatis commodam Ventum vero australem, cuius beneficio eodem adnuo die terram continentem viderunt. Is die insulas tres conspiciebant, ii bebantq; altitudinemq. graduum. Die . . viderunt . insulas, tres maio-Ies,&quatuor minores,non procul a continente regione distantes 26.die eleuationem habebant si graduum &47. scrupulorum, nocte vero vadum i . Orgyarum inueniebant Septentrionem versus ab insulis illis remo
Dieas. consederunt dimidio fere miliaria terra ad 16. orgyas,& Iun- am siue nauem aliquam praeterire videbant. Die M. Sepes Fuderm Eandica littus assequi potuisset,verum cum Viceadmiratis aliquantulum adhuc abesset, Iuniam siue nauem illam versus, quae modo praeterierat, sese co- uertisset, ipsa etiam iter suum eo direxit Iunia autem siue nauus illa ad Viceadmiralem cum fructibus aliquot adueniens, literas habebat ad supremum confoederatae sbcietatis in Bantam mercatorem scriptas, quibus noua quaedam continebantur ab aliquo Daniele de Lech, quem Admiratis Neccius inritani reliquerat, scripta. Quibus lectis, Viceadmiratis literas rursus occlusas Malaris reddidit, qui dicebant, se duo adhuc miliaria a Patani esse. Torra erat humilis&plana, quae tamen, quo longius procedas, eo magis magisque eleuatur. Proiiciebant ibi anchoras suas Hollandi, cumque sequenti die iterti progressi essent, deferebantur ad vallum siue vadum 6.orgyarum, Non audebant autem progredi, cum ignorarent, an superare illud nauigando possent necne,&propterea sese ciemiserunt ad orgyas septem Ablegauerunt scapham viam, exploratum profunditatem, ad quam quidem circa vesperamHollandorum aliqui cumma, siue nauigio aliquo sese adiunxerunt. Caeterum cum ad Viceadmiralem porro progressi essent, statum omnem inritani ab illis cognouerunt, audientes limul duas naueS,mHem um nempe &Lugdunum, ex Cauchin China eo aduenisse, quod sibi adhuc defuerat, ibi accepisse. Dicebant vero&hoc, mrtemium nauem inde digressam adeo laesam esse, ut redire statim ad portum necesse habuerit ubi etiamnum subsistens sese vix contineret, bona sua certo certius in nauem aliam ex possitura. Primo Nouembr. An is os ob tranquillitatem nimiam ab anchoris haerere coacti sunt, sequenti postmodum die eo usque progressi, ut vix quarta miliaris parte portu amplius abessent, profunditatemque ibi ha bebant s. orgyarum Tertio die portum ingredi statuebant, erat autem lumma tranquillitas, quam tanta procellari tempestas exceperunt, ut sese demittere rursus proiectis ad quatuor leucas anchoris cogerentur. Cuenim prospicere satis non possent,i vero vadum quoddam ibi existere audissent, progredi ulterius non audebant. Quarto deinde paulo amplius promouenteS, anchoras ad tria orgya proiiciebant, loco ultra dimidium miliare a domo Hollandorum non distante. Eodem die Viceadmiratis cum quibusdam aliis ad terram adue Vi t mi ctus est, assumptis secum omnibus classicis , reliquis vero tormentorum Ap sione tertium repetita leum prosequentibus Excensione facta cum muneribus suis ad ciuitatem statim pro se usunt, quae quarta miliaris parte alitore abest.
Perueniunt adportum Patani. tem Patani
97쪽
Ingressi autem domum Quaestoris Dato Siriuara nomine, qui natione Chinensis erat, iam vero morbo correptus decumbebat , munera sua, quae erant panni Camelini duo. panni Coccinei dimidium, panni holo serici rubri dimidium, tria specula crystallina, & pocula aliquot vitrea Veneta, ibi
deposuerunt,quae quidem a quodam Oran 'urabassim tres partes diuisa sunt,ita ut holosericum quidem cum maiori parte reliquorum muneruRegina,reliquum vero Sabander se Siriuara acciperent. Hoc facto profecti sunt ad aula regiam,Constituto aliquo,qui munera illa ipsis presserret. Cogebantur autem per duas portas transeuntes gradus postmodum ascedere ad locum,ubi tib re cum proceribus reliquis congregatus erat Depositis autem ad pedes eorum muneribus , ipsi in stragulo quodam siuestorea consederunt. -- igitur proceres reliqui coeperunt statim eos interrogare depugna,cum Lusitanis ad portum Ire habita, delectatique sunt admodum commemoratione eius, cum Lusitanis non valde faueret,&non ita pridem etiam frater Regis in Ior&Rahu Boriso, qui Rex est in Si ari Reginae huius sororem in uxorem duxerat, qui quidem Ragia Siae paulo ante aduentum Hollandorum inde ad Regem in or profectus fue
Munera Mollandorum proceribus quibuSdam ad cubiculum Re Munera Mginae deferebantur,quae adquietem sese tum composuerat, Hollandis landorum quidem interea B cum Tuta apposita sunt, donec Regina evigila Rum4.. xet, quod ubi factum, ingressi sunt ad eam proceres duo, ut aduentum Hollandorum ei significarent. Cumque rursus egressi essent, retulerunt, Hollandis Reginae suae nomine, aduentum eorum ei gratissimum esse , eam simul etiam, quae de beneficio Regi in Ior exhibito commemorasissent, libenter admodum audiuisse. Posthaec apponebantur Hollandis patinae quaedam aeneae Bonanis repletae, tubicines Hollandorum clas sicum canere semel atque iterum iussi, magnam oblectationem proceribus crearunt. Postmodum Hollandi ad aedes Sabandri profecti, cum ex aula aduenisset, munera eisiva obtulerunt, cumque consedissent, fructus similiter aliquo trecentes eis apponi iussit. Huiccum valedixissent ad aedes Hollandorum sese recta contulerunt, ubi per noctem illam tandem re
Quinto Nouembr. ad domum Selandorum , atque inde porro in prodi a
urbem, ad domum Quaestoris Dato Siriuara profecti sunt, ut cum eo dei tur ad doma pereloquerentur,&quantum ibi adesse qualique illud precioveniret, co uvastoris. gnoscerent. Per posticum autem inles illius ingressi inuenerunt eum in puluinari ante lectum suum sedentem, uxores vero, liberi& mancipia eius circa eum sedebant, itaque Hollandi sedere iussi, longa et oratione, quae ad portum Ior cum Lusitanis accidissent, commemorabant, quae omnia ipsi auditu grata&accepta videbantur. Caeterum de pipere postmodum interrogantes, quantum in urbe reperiretur, & quanti veniret, quaesiuerunt, qui respondit, se nullum piper habere,nec pro certo cire posse, quantum in urbe esset, existimare tamen mille plus minus sermreperiri Iubebat igitur eos munera illa preistare, quae alias facta conuentione praestari solerent hoc enim facto libere eos posse emere, quantumcunque&ubicunque vellent, dicebat, promittens, quod accepta pecunia
ipsemet etiam partem ipsis procurare vellet. Respondebant v.Hollaudi,se peregrinos nullam mercatorum eius loci
98쪽
, DESCRIPTION INDIAE ORIENTALIS
notitiam habere. Petere igitur ut de precio secum quam primu rasigeret Promittebat igitur, se primo quoquo tempore u Mercatoribus locutu'rum,&de valore siue preci piperis eos edocturum eme. Acquiescente
hac responsione Hollandi,discessum iam parabant, cum elixa ova aliquot, ficus item Chinenses,&fructus alios, curn potu Aracla , ipsis apponi curauit cum igitur cibo & potu sese refecissent ad domum Selandicam progressi, Minde circa vesperam ad naves iterum reuersi sunt. Ut eam - Sexto Nouemb. Daniel de Lech, quem Admiratis Neccius ibi reli 'l' uerati virum quendam cum P v siue nauicula aliqua ad Viceadmira-hὸ irra lem ablegavit,qui dicebat,secum L=ato Arisara locutum fuisse de pipere,
iunesb.agit quod ibi reperiretur, qui existimare se dixisset,loo isebaeren posse Hollandosiam accipere, si aurum soluere pro tertia parte vellent. Dicebat autem Viceadmiratis, aurum se non habere, sed tantum argentum, cui vir ille, possu&argento solutionem fieri dicebat, dummodo valore illud usitato&vulgo recepto facerent, quod Hollandis vero consultum non vi
Sequenti igitur die in terram iterum descendentes, cum Dato Si- aura multis verbis de valoreri preci piperis egerunt, vivi precium eius moderari, & de tributo etiam aliquid detrahere vellet, rogantes, qui solutionis partem tertiam auro fieri oportere multis contendebat. Recusabant id omnino Hollandi, & quot tandem Regales octonorum siue Ioachimicos pro Mere uno soluere, numerare deberent,quesiverunt, qui dicebat videbatur hoc ipsis iniquum admodum postulatum, itaque ad domum Hollandicam sese tum recipientes sequenti die reuersi sunt Caeterum de recto quidem tandem inter eos transactum est.Qu'd autem ad
tributum siue vectigal attinet, de eo nihil remittere voluit, coactique sunt quinque pro centenis, & Maes unum siue duas tertias Regalis pro merensingulis ponderadis numerare, nec non munera usitata prolicentia naues onerandi praestare. Instabant quidem Hollandi pro purgato bene&cribrato sibi pipere tradendo, verum promittere hoc ipsis nolebat, dicebat tamen, si a mercatoribus hoc obtinere possent, se quidem nihil repugnaturum, quamuis coacti quidem etiam non erant accipere, quod ipsis disse pliceret. Promittentes igitur sese munera, quae praestari antequam piper acciperetur, Oporteret, adornaturos ad naues reuersi sunt. ης 'ρ ' in itinere dum ad naves iterum adueherentur, inciderunt in Iun am
hmbidam uenauem aliquam eXIa n venientem, In qua Lusitanus qui clam erat,
haut bio sibi qui dicebat, se in Pulo Cambir,cya portus probe conclusus est in Cambola, landibo. fuit Te,ri duas ibi naues Hollandicas, Erasimum Nassoviam inuenish, quae
non procul a Macamnauem quandam Lusitanicam eximiae magnitudinis, serico, aliis bonis oneratam in versus Iapon velificationem facere volentem,expugnassent, eXoneratamq; bonis omnibus igne cremassent. Caeterum M. Nouembir paratis iam muneribus suis ad terram iterum, ut licentiam siue veniam convehendi ad naves suas piperis impetrarent, profecti sunt. Non poterant autem die illo propter tempestates pluuias multum proficere, ita sequenti I . die cum muneribus suis ad Dato Siri--am euntes, munera sua attuler utat, quae erant holo seri cum rubrum floribus pictum, tredecim specula, ins gnis poculorum vitreorum Veneto. rum Copia, pannus laneus rubro colore infectus. Haec omnia ab oran-cata Iurabas diuisa& distributa sunt pro dignitate personarum , quibus munera illa debebantur,quae erant, Regina senior, Radica A a, siue Regina
99쪽
Cum igitur munerum illorum distributio facta esset, primo quidem 4-ὶν, ad Reginam,atque inde ad alios profecti sunt.Expetebant autem domum ei se aliunegotiationibus suis conuenientem, verum cum Sabander permittere nol- . proceribvilet, ut in suo fundo habitarent, coacti sunt locum quendam sibi eligere in serunt. area illa, ubi Hollandi reliqui domum suam haberent. I 6. Nouemb. adue .cti sunt ad Viceadmiratis nauem asparus Groenbergius, nauis Harlemia Procurator, & Daniel de Lech,volentes cum eo agere, ut piper suum exmiui Harum ad suas naues translatum, vel Bantam, vel si fieri posset inHollandiam secum aueherent. Cum igitur Hollandi intelligerent, non adesse ibi tantum piperis, quantum reperiri ibi initio ipsis dictum erat, decreuerunt prima occasione nauem unam versus Bantam ablegare Die 8. ad Dato Siriuaram denuo prolacti, tertia iam vice munera ei offerebant idque propterea,vt ponderandi licentiam impetrarent. Erant vero pannus linteus,& specula, poculaque vitrea aliquot, quae omniata Brancata Iurabassa accipiebantur, ut postero quidem die inter personas sequentes distribuerentur , quae erant Regina, Sabander Dato Siriuari, Sisindana Libripene,
Die 19. Nouemb. Viceadmiratis cum muneribus illis ab undiloco ad φ alium profectus, unicuilibet suam portionem offerri curauit. Intereate.' auro etiam cum asparo Groenbergio conuentum transactum est, de pi'. iat pere ex naui Hurum ad Viceadmiratis nauem transferendo, conseca aeque iraniferiar. sunt literae, quas uti subscriberent, Viceadmiratis quidem cum asparo Groenbergio &Daniele deLech instabat Die, i. ad nauem iterum aduecti sunt. Die 1 a facta est literaru subscriptio, coeperuntq; Hollandi piper illud
ad Viceadmiratis nauem transportare. Cum a coepissent domum aedificare, protectus est Viceadmiratis 13.die iterum ad Civitatem, ut eam primo quoque tempore perficiendam curaret Circa meridiem profecti sunt ad Dominum Selandicar domus,qui Chinensis erat admodum diues,eosque inuitauerat, ut Spectatores ossent Comoediar cuiusdam Chinensis in domo illa exhibendae Nocte vero appetente ad naves iterum aduecti Munera aRe.1unt, diebus aliquot parum efficientes. Die 27. Novembr. misit Regina νηηOR muneraquςdam ad Hollandorum domicilium, atque inter illa peculiare ρης- έψε etiam aliquod Oryzς genus deferri curauit, quae quidem Hollandi cum
Primo Decemb. Quaestor os Siribara ad domicilium Hollandorum bouem quendam, item sapones aliquot cum multis ovis, malis aureis, nucibus Indicis&Olla Vino de Palma, quod ipsis acha dicitur, transmisit Post meridiem Viceadmiratis iterum ad naues reuersiis est, ut petulantiam quorundam ministrorum in naui coherceret Toto autem noc mense parum effecerunt,praeterquam quod de purgando pipere cum incolis egerunt, quod impetrare tamen ab illis non potuerunt. Sed&par . . tem piperis a societate Selandica emerunt, cumque Viceadmiratis piper illud ex naui Hragem accepisset, ro statim Decemo exportu illo bluens, ἡ . . velificationem verbus ira, instituit. Reliqui vero in spe Hosiandica omnem postmodum diligentiam adhibuerunt, ut piper in urbe coemptum
ad littus deferrent,atque ita tandem suam etiam nauem eo onerarent.
Α primo Ianuarii Anni 16o .vsque ad I 6.nihil fecerunt aliud, quam
quod quantum piperis in domo Selandica purgare possent, ad nauem
100쪽
, DESCRIPTION INDIAE ORIENTAL Is
suam per scapham aduexerunt, ementes etiam aliud hincinde in ciuitate,
ut nauem suam eo citius Onerarent atq; replerent. 16. autem die Lusitani&Turcae quidam exoris , Patanem terra venientes commercia sua ibi exercere cupiebant. Veniebat a.ad Hollandos Turcae obdam ex garata. glinguam Lusitanicam probe didicerant, historiam omne expugnatarum ad Zois Lusitanicarum nauium comemorabant, praedicantes Hollandos admodum hoc nomine quod nec Turcis, neque AEthiopibus vim ullam inferre voluerint. Sed&post dies aliquot Lusitani ipsi met ad Hollandos venientes res varias emere cupiebant, verum cum non usque adeo amice ut alii acciperentur, Mnemo esset, qui sermonem cum ipsis instituere longiorem vellet, facile inde animaduertere poterant, se non usq; adeo gratos acceptos esse,&propterea etiam nunquam posthac reuersi sunt.
Die Eo Ianuarii incolae ciuitatis Elephantem sylvestrem domesticorum cicuratorum opera ceperunt. Die 12 duo filii Sabandri Hollandorum domicilium eos salutatum ingressi sunt. persa quid Circa vesperam eiusdem diei misit Quaestor Dato Siriuara ministruma- Eanrami ha liquem ad Hollandorum domicilium, petiitq;,ut adsequam primum ali- .i η Ἀρἰ quos mitterent, quod cui Hollandi fecissent, nihil concernebat aliud, D' - quam quod incolam quendam Bant inii, natione Persam, ipsis commendam φήμη ' tum volebat ogabatque,ut eum secum istamum aueherent, quod quidem Hollandi denegare ipsi non noterant,idq; eo magis, quodPersa iste passim notus,& in magna autoritate apud praecipuos quo si non solum in Patari, sed etiam in Bantam, Iambi, aliis locis erat, nuper ex ubi ad hanc ciuitatem venerat, habebatque notitiam aliquam medicinae, ita ut pro Doctore seu Medico vulgo haberetur. Hollandi quidem tum temporis multa cumDato Siriuara de tributo siue vectigali loquebantur,dicentes imiquum esse, quod cogeretur tributum persoluere de illis rebus, quae ad naues non deferretur, nec etiam ex terravel regione ista exportarentur,quales essent piper vitiosum, puluis, quem nullo modo expeterent, sed abiiciendum modis ornnibus putarent. Verum ipsie ad haec similia nihil respondit aliud, quam necesse esse, ut facerent soluerentos, quod fecissent&soluissent ante eos alii. Caeterum cum die et Ianuarii aream4 capacitatem nauis fere compleuissent, placuit eis conclaue aliquod panibus euacuare, pipere itide complere, cum praesertim parum panis in conclaui isto superesset. Quare adhuc 2ς.Mere piperis ab Orancata Iurabassem erunt. Die ac autem Daniel de Lec euacuatam nauem Hartem post domicilium Hollandi cum pio ostin abductam accendit&concremauit. Die 1 . accesserunt adhuc semel ad tu ad Regi Dato Siriuaram, proceres alios, ut nimirum ipsis valedicerent,ri muneranam ei νβu sua postrema offerrent, quae erant panni aliquot lanei rubro colore infecti idμri Malia. Pro Regina autem in specie accipiebant duo candelabra argentea Maliquot Rolas nobiles, costituto ad hoc ministro, ut munera illa sibi prς- ferret. Carierum Cum in aulam regiam venissent, appositi sunt ipsis fructus& cibi varii, proceres vero quariebant ex eis, quando inde soluere, & quo nauigationem suam dirigere vellet Sed, hocque ebant, vellentne imposterum etiam ad portum Patani redires promittentes eos quandocunq;
Teuerterentur, gratos&acceptos futuros. Post discessum eorum ex aula
misit statim Regina 29.die duos boves,& fructus varios duorum Elephantorum ministerio ad domicilium Hollandorum, similiter W3 a. die a Siri-