Leipziger Studien zur classischen Philologie

781쪽

moedia. Cuius tria discerni possunt genera. Unum est earum sabularum, quibus aureae aetatis in Orco beatitudinem quis videt: s απάταλοι let Tαγηνισταίγl cs. Μεταλυων narrationem): quae paene ad solam audientium voluptatem spectant. Altero litterae castigantur, ita ut recentium imbecillitati sublimis defunctorum ars opponatur Βατραχοι et Γηρεταδει es Archilochorum Ascensum). Tertiam classem eam dico, cui quid eo illi fuerit, iam non perspicere licet: faciunt huc complurium poetarum Teo γωνιοι et Laberi Lacus Avernus et Necyomantia. Fortasse inprimis δεισιδαιιιονια eia carpta est. Iam ad alias b) paro dici generis convertamus Λαταβάσεις. Inter quas primum a) eas respicimus, quae vel maxime ad populum spectabant. His praecipue usi sunt Cynici ad genera vel hominum Vel vitae qua dam deridenda: scilicet Menippus in Novo ιαντεis et, qui eam imitatus est, Lucianus in eiusdem inscriptionis dialogo. Cf. Luciani Mortuorum dialogos et Kατάπλουν. Etiam Verao eius historiae huc pertinent. Ex Lueiano toti pendent Bygantinorum Timario et Magaris. Huic classi adscribimus etiam

Senecae in Apocolocyntosi se Lucilio γ) et Horatii in Sermonum II 5 deseriptiones. Species huius classis minori8 notae sunt Phlyaeographorum Λαταβάσεις Sotadis et Sopatri). Inter hoc et quod statim appellaturi sumus genus videntur iη medium quoddam tenuisse Cratetis Cynici 2b et Timonis in Sillis Descensus, quibus philosophos unos petebant. Similis indole et colore videtur suisse Varronis LIερὶ ἐξαγωγῆς Menippea es. Πιαυλιος Tριοδίτης. Ennii quoque Epicharmum

ad medium hoc genus revocaverim.

Altissimas etiam de summis rebus disputationes philosophi Ε) Descensus forma involverunt, ut ad animos movendos

apprime idonea. Cf. carmen 'Oρφεέος εἰς ιδου κατάβασις,

Pythagorae Descengus, Platonis reipublieae libri X finis, unde pendet Plutarchus in dialogis IIερὶ τευν Duo του θείου δρα

Heraclidis Pontici Empedotimus cf. Proel. in remp. p. 19 sq.

poterit commemorari. Diuitigod by Corale

782쪽

Aeheruntica.

Comprehendere. Cuius exempla habemus Apulei Psychae iter insernum, Luciani Philopseudis c. 2b, personati Callisthenis de Alexandri expeditione narrationem, Antonii Diogenis τα οὐρ

DE HERCULIS AD INFEROS ITINERE.

Huius capitis initio venia primum mihi praefanda erit. Etenim qui singulorum de deis heroibusque degressis mythorum supra promiserim sp. 254ὶ saltem historiolas, nunc unius Herculei itineris formaκ per litteras secuturua sum. Nam licet nunc quoque eis quae, de illis mythis dicta sunt, non nulla addere possem, temporis vi valde vexatus tamen satius duxi alio loco et uberius quam nune poteram eos enarrare. Quare de Theseo sos Volhmann Anal. Thesea) Orpheo Amphiarao Baccho Cerere Foerster Raub der Pers. Hecata ischol. Ambr. Theocr. II 123 et de eis, quos item tractandos propoSueram, 'Eτερνιέροις, Proserpina Dioscuris Adonido Aethalido notos mythologorum et archaeologorum Ρrelleri Roseheri Zoegae aliorum) interim adeas libros. Iam Herculis mythum enarro, quodo uno aliquid copiosius nunc disputare possim. In quo describendo valdo modoluit, quod ea re, quae semper cum litterarum testimonio iungenda erit, non ut par erat uti licuit, imagines dico antiqua8, quippe archaeologicae disciplinae rudi adhue et tironi. ij Haec praefatus ad rem adgredior: Forma quae Homeri tempore erat mythi haec fere videtur

Statui posse: Hercules Eurysthei iussu Θ 262 T l 22 l . 62ll)l Quod etiam ceteram dissertationem conscribentem dolebat. Quamobrem etiam Polygnoti tabulam sci. Nicias imaginem Plin. N. H. XXXV 132

tractare omisi.

783쪽

ad Stygis flumina devenit, Cerberum, qui nondum videtur nomen accepisse, detracturus sS 369, λ 623J. Ipsum Oreum ἐν revia a ἐν νεκυεσσι sauciat. Cui Apollo in Olympum iugienti medetur E 397.J Uncis extrema ista inclusi, quia num recte adiciantur, ex vocis ἐν rei D' ἐν νεκυεσσι interpretatione dissi. cillima pendet. Sunt enim qui πυλεμ pro seminina voce antique dictum putent; sunt qui oppidum velint significari, alteri ad Cerberi eductionem reserendum locum rati, alteri alienum ab eae8se. Laneo pendam. Ac si vox statuenda erit singularis στυλος, hi serupuli exsistunt. Licet aliorum nominum dupli es producantur sormae, velut χολος χολη φθογγος φθογγn Titi ος τι ι in cs Eust h. ad E 3973, tamen in loco, qui duplicem admittit interpretationem, novum et singulare prae simpliciore eligere rationis non est. Videtur etiam lex alia esse nominum istorum, nimirum ad illorum exemplum πυλr, non πυλη illam gemellam formam eXSpectaveris. At Herculis cum Orco apud inseros pugnae videtur sane extiti8se memoria. In antiquo enim scypho Argivo es. Congium in Diurn. Areh. 1859 t. l25) vibrat lapidem contra Orcum Hercules, pone quem Cerberus uniceps est. Et per Se profecto veri simile est secundum antiquam sabulam non inertem suisse Orcum, cum raperet canem her .

Dubitaverunt an salsario pictura sit tribuenda scs. J. Schneiderin diss. Lips., quam de XII Herculis laboribus publici iuris sedit 1888 p. 24 sqq.), sed quantum ex archaeologis comperi, non est, cur Scyphus damnetur, et ipso Selinei der dubium esse iudicium concedit. - Ιam audiatur altera pars. LIDλον si oppidum intelleges, primum offendit illud ἐν νεκυεσσι βαυον Sed construetio q. d. defenditur similibus es praes. ἐν κονέν σε βαλ 0ν E 588 al. Nec illud parvi pendes - quod iam alii indicavere - quod Mars ipse Diomede aegre evitato in simili

1ὶ Quae ubique huius facinoris comes apparet. Alexandrina videtur singularitas, quod apud Stal. Thob. VIII 513 Hercules Minervae etiam in hoc certamine sibi comitem exsistere negat licuisse.

784쪽

Aeheruntica.

steret: Orcum deiecit Hercules inter mortuorum acervos ad instar mortui cadentem. Deum autem immortalem inter ipsos mortuos iacere, quorum tactum resormidat, nefas est: et vim ita sensus haberet. Sic re ipsa quodammodo excusatur singularis ista iunctura ἐν νεκ. Deinde apud ritum, licet 'Apollodorus' unus diserte prodiderit Orcum vulneratum esse, tamen pugnavisse eum Hercule deum inferorum iam Pindarus dieit Ol. IX 33). Ergo mythum antiquum habemus, ad quem res ista referatur. Et quae illius pugnae apud posteros fertur occasio, in ipsa Iliade extat A 69l sq.): scilicet Hercules Neleo i) bellum insert. Item potuit iam tum in mytho esse etiam deos, Pyliorum patronum Neptunum Orcum alios, Neleo auxiliatos esse. Orcum enim cum Pyliis et Nestoris praecipue gente arte cohaerere probavi 88e videtur H. D. Mueller in Graecarum gentium mythologia p. 357 sqq.; cui licet non assentiar totam Nelei familiam in Plutonis ὁποστασεις dis8olventi, tamen multa Nelidarum nomina ab Oreo petita esse ostendit ses nunc Robd. Ps. Ι l94, 1). Ut nec videntur errare, qui Oppidi nomen cumi anu a Orci iungunt aditum ad inferos Pyli creditum esse arbitrati. Quamquam concedendum est tradi quidem illud de Eliam Pylo sola, ad quam et pugna ista a po8teriore aevo tralata est, cf. Pau8. VI 25, 2 ἱερος του Αιδου περέβολος. Hinc Orei cum Hercule quandam pugnam mature ciliconlocatam esse veri simillimum opinor; iam Homeri temporibus ibi conlocatam esse demonstrari sane nequit. Trutina quantum video fere in aequilibrio est: utra interpretatio Iliadis loco apta sit disceptare me nequire confiteor. Pronus sum ad alteram. In areoρiαις eius modi nos ignorare haud turpe est profiteri. Sed prorsu8 frustra non disputavimus. De mytho enim ex eis quae exposui hoc cum

probabilitate, puto, statuere poterimus: ab initio quidem IIυλος illud loeum quendam significavisse, ubi 'Dιdου πύλαι credebantur esse ses. etiam Usenerum de Iliadis carmine quodam

l) Belli causa vix iam erat Iphiti caedes non purgata lAp. II 6, 2 . cf. Nitetschium ap. Emersonum de Hercule Homerico p. 23, quem sero inspexi; aliam causam ipse Emersonus statuit p. 2b et probabiliorem.

Leiptiger Studian. XIII. 26

785쪽

Phocaico, qui Eiαυλον optime adlegat); hoc deinceps lore nescio qui fuerit ac ne hoe quidem scio, num ab initio oppidum fuerit cf. Σέαυλος) famam suisse Herculem degressala esse si Orcum telo ipsum sixisse, postea re ad Messeniala Ρylum tralata et, quae erat eum Neleo, pugna adglutinaumythi sormam corruptam esse. i) - Quam simplicissimam sta tuendam e8se Homericam sabulae formam, necdum de pelle et clava in lucta depositis cf. schol. ad Θ l. l.), quae posteri ores addiderunt, nec de Theseo liberato cogitandum esse via est quod dicam. Non ita multum post Homerum Thesei sabula cum mytho conflata videtur, cf. Hesiodi carmen p. 278 et Minyas p. 283. Heraclearum qui seruntur auctores Cinaetho Cono Dem0- doens Diotimus Phaedimus Pisinus vana sunt nomina. Copia materiae omnes laborasse illos Aristotelis reprehensio dorei, qui eos satis habuisse dicit de uno viro carmen pangere, ediu'mythus necesse sit unum esse Poet. VIII). Magis dolendassi est Stesichori carmen Λερβερος, quo Herculis videtur De cenSum celebraSse, plane periisse. Etiam Ρisandri Rhodii. quode primum accuratiora prae8to sunt, vestigia in eo quod

nos quaerimus evanida sunt facta: qui Herculis certamid ad certum numerum primus coercuisse a Welchero putaba

tur coli. Theocr. epigr. VI ), clavam et pellem indu1is edicitur a Strabone XV 668 ); sed prioris rei gloriam eripere ei studet Wilamowitgius Heristes 1 308 sq., non iniuria videtur gloriam alteram ex parte eripit archaeologia clavam es Furi Waengler ap. Roscherum 2138J. Nee de Panyassidis Hera cleae XIV libris ad nos fructus redundat, nisi quod Theses Met Pirithoum pro adligatis eum concretos eum saxo finxis e tradunt Paus. X 29, 9). δ) - Plenissima pugnae enarratio eS

1 Ad totam quaestionem cf. Preller Myth. Gr. II 239 sq.. Rose πLex. Μyth. 178l sq., Boeckhius ad Pindari Ol. IX 31 sqq. . Ahrens ipPhilolog. XIX 40l sqq., nimis tamen sua ratione obstrictus ille quidem 2 Alios alii volebant cf. Ath. bl 2 F bla A. 3ὶ Cf. schol. ΑRh. A 101: καθεσθεντες αὐθις καταστῆνota ον

786쪽

Aeheruntica.

cerpta. Quam secundum ultimum Hercules certamen subiturus ad Eumolpum antea Eleusinem proficiscitur: a quo propter Centaurorum caedem lustratus mysteriis initiatur scf. p. 286 adn. 2 et de eius omnino cum mysteriis ratione Roscher. Lex. 2l8b sqq.). Taenari in Laconico promunturio in terram ingreditur. Fugiunt eum animae praeter Medusam et Meleagrum.

IN.ησέον τά ν ' Αιδου πυλ υν Theseum et Perithoum invenit δεδεντας ' manus tendentes ως αναστησομενους δια τῆς εκει-

νου βέας. Theseum manu prensa avellit, Perithoum terra perculsa mittit, Ascalaphi saxum devolvit. Sanguinem ut animis suppeditet, bovem Orci gregis mactat. Menoetes pastor lucta ab ipso victus Proserpinae precibus sereatur. Cerberum a Plutone petens iubetur armis depositis domare. Quem invenit in Acherontis portis: thorace saeptus et 'leonis tegimine' tectus capite manibus presso devincit eum. Per Troezenium 8peeum canem evehit iterumque in Orcum portat. Quis huius narrationis auctor sit, certo dici nequit. Duo de eo tamen dici possunt: primum non antiquissimum eum suisse, quoniam pellis leonina iam occurrit es supra); deinde cum mysteriis Eleusiniis eum artius iunctum fuisse, quod probant initiatus Hercules Ascalaphus qui 'grana Proserpinam gratame pro

didit' Myth. Vat. I T) Apollod. I b, 3J Proserpina intercedens.

Alterum hoc ad Panyassin quadraret, qui Cereris errores

23 'Subita formidine' in horrendam Gorgus faciem gladium vibrat, dum a Mercurio edocetur, ora κενον ἐστιν ειδωλον. Quod ad Aeneam suum transtulit poeta Romanus Aen. VI 290, qui item aciem strictam nisi quod iam stricta erat 260 monstris offert, dum admonet vates 'tenuis sine corpore vitas volitare cava sub imagine formae'. Puto Vergilium ipsum legisse carmen, unde 'Apollodorl' caput haustum ML - Da Meleagro cf. schol. Φ I94 et p. 284 in. 3 Non do vinctis, sed de saxo fixis hanc vocem intellegendam docent ea quae Requuntur. 43 καίπερ δακνομενος -ο του κατα την Ουραν δράκοντος, ut est etiam in picturis e. g. in vasibus canos. et Altamur. 26.

787쪽

D. l6) et Triptolemum sis. 24, hune fortasse in Ioni eis et Κinhel. ad i.) memoraverat certe; item Thesens et Pirithosis saxo adhaerentes quadrarent. Sed ad auctorem evincendelaea non sumetunL - In Sophoclis Phaedra de canis rama The8eo narratum esse probabile videtur ex se. 625- N. eda Senez. H. f. 8l0 sqq. conlato; cs etiam se. 624. Praestat hilit opinioni se adplicare, quam Nelehero Trag. I 399 . Quanquam nimis longa de inseris narratione Sophocles non putast dus erit audientium animos a sabulae argumento averti Mel, ut avertit Seneca. Eiusdem Sophoclis σαπυροι Noaxir εα ὶ Ta ιν α ρ ε' idem fortasse Herculis facinus celebraveras; cs. Τoupius apud Nauchium p. 178 et D. 210; fortasse eumst. 207 inserorum est: poteris enim comparare Cyclopum edaei caminis moenia Aen. VI 636. Vide et Odosredum Maellet M. Sehr. I 468ὶ. Alexandrinos deinceps pro indole et obscuriorem dicatabasis loco famam excoluisse sinερουσίας a q) et aro mento ingenti adnexuisse ludicram paene de aconiti origis: sabellam supra expositum est es p. 3l6. Ac quando quidem de Rhiani Heraclea nil quod nostrae rei sit notum est, Seneca tandem tractandus erit. Per Taenarsissidegressus Charontem accedere propius vetantem ipsum irari amnem transmittere cogit, cumba pondere herois immerga utrissi que Lethen bibit. ) Iam pugna incipit: 'uterque timuis', Min va8orum picturis Gerh. A s. Vas. II 129ὶ Hercules aspee

cane metu paene concidit.

ii Brevis eius modi narratio etiam in Euripidis 'Innout is fio πτομενω sui3ge potest os. D. 443 N. 2 Cf. Verg. VI 414 et p. 3bl λdn. 3. - versus 772: siste properantem gradum' Vergilii est 'comprime gressum' i VI 3893. Ad modβt fugientia cf. H. Oe. 192b sqq. - Quid poenae propter indulgontiam paMI sit Charo, ex Orpheo narrat Servius Aen. VI 392 s- Myth. Vat. II i ' 'cui similem recentis Graeciae fabulam comparaverim, quae extat M in Berahardum Schmidi Volksleben I 235. Ad Charontem eoaetum Schmidii. comparavit Zachi herois Descensum, ubi simili terrore eorripi dicityx portitor l. l. 244.3ὶ Utique sic legendum: nili est Madvigii 'leviterque'. Diuiligod by Corale

788쪽

Aeheruntica

397 Clava ictus ingeminans et pelle desensus monstrum perdomat. Nova haec fabulae sorma, ex qua elava Cerberus edomatur, unum apud Quintum praeterea invenitur VI 265: id quod vidit Liedlomus l. l. p. 27. Quo uterque fonte u8us sit, certo dici nequit: Alexandrinus videtur suisse snam Phaedra fortasse Quintum usum esse non credo). De mytho in universum dicta adnecto quaedam. Quod multa oppida Herculis Descensum sibi vindicabant, Herculis pergona vulgo acceptissima et iucundissima facile explicatur. Atque de loco quidem Descensus satis constans erat fama: Taenarum putabant Apoll. l. l. 3; Eur. H. s. 6; Paus. III 25, 4; Senec. l. l. 665; Serv. Georg. IV 466; praeterea

Acherusiaca rupes sola respecta esse videtur, quade cf. p. 3l5. Ascensu suum oppidum celebratum voluere Her

Utrum reduxerit canem necne, varia videtur exstitisse memoria; diserto, quod sciam, reductus Cerberus memoratur

solum apud Apollodorum l. i. g 9: παλιν Host σεν εἰς VAιδου. - Singula quaedam addo: fabula quae est apud Ovidium Met. X 615 de homine propter Cerberum conspectum in lapidem verso Alexandrinorum videtur. Eurysthei timor dolium) vulgi mythis, dein comoedia cultus videtur esse fetiam in imaginibus, e. g. Mon. Inst. VI 36). Α posterioribus mythographis etiam Alcestidis sabula cum Herculis itinere conglutinatur: Myth. Vat. Ι 92 ubi ad Tricerberum cs. Serv. Aen. I l33). Euhemeristicas interpretationes habes Hecataei Paus. III 2b, 43, Philochori θ. 46 Muell. - FΗG Ι 39 I sq. es Plut. Τhra. e. 3l et 35, Ael. Var. Hist. IV b tribus his locis Cerberus in Thesei reductione memoratur tantum, non diserte abductus dicituri, Τget2. Chil. II 36, 406, etiam Anon. de Inered. VI

789쪽

minem a furibus υναιρεθῆναι quis dixerit γ), Palaephati XL p. 302 sq. W., Heracliti de Incred. XXI coli. Artemid. Onim .

DE LUNA ANIMARUM SEDE.

Scripseram ante annum sere haec: 'De luna qui equid antiquis creditum sit, si penitus exhaurire volueris, librum facile ac lepidissimum compleas.' En prodiit. Roscheri Selenen dico, in qua physicae tantum opiniones desunt. Quo libro quamquam etiam de Luna defunctis tributa copiosius egit

p. 1208qq. et prae8. adn. 3573, mea, qualiacumque ipSe eon- Scripseram, tamen proserenda duxi, quia non nulla addere potero et paulo diversa mea est ratio.

1 Illo capite postquam Charonus poenam - Serv. Aen. VI 392 narravit mythographus, sic pergit: Sed Hercules quidem obiecta trest Maius; cod. abrepta sibi Megaera a Iunone dicitur territus exishorruisse. Quod mire additum nisi fallor ex Lucani quodam loco hausit. Erinnys enim civilis a Lucano talis urbem cinxisse dicitur, qualis Agauenimpulit 'aut qualem iussu Iunonis iniquae Horruit Alcides viso iam Dite Megaeram' I 576 sq. Quam alteram comparationem ad Hereulis furorem spectare sde Megaera es. Sen. Η. f. l02ὶ nemo negaverit. Aliter visum est scholiastis Lucani Berol. et Lips. Η Lo Lb . Qui ut obiter legebant tabulaeque vix mediocriter periti erant. ad Herculem apud inferos versantem illud enuntiatum rettulere; quod conlegisse videntur ex verbis viso iam Dite, quorum egregium acumen plane eos fugiebat. Item perperam mythographus, Opinor, vel quisquis eius erat auctor intellexit locum, qui propterea aptus videbatur, quem Herculei ad Cerberum

itineris narrationi adnecteret.

790쪽

399 Quantum scio, primi Orphici ineolis lunam habitari docebant, D. 81 Ab. coli. Plui. Plac. II 13 - p. 343 a 11 Dieles. κύσμοι ti στερεο. Quod idem tum docuere Pytha gorei i) Plui. Ρlac. II 30 p. 361 a 4 et 64 Diel.), ita ut lunam

iam meliorem et puriorem terram quandam statuerent ZellerI3 395 adn. 2). Iidem iam ἰσθ/ιον ci θανασίας καὶ γενέσεως τον περὶ την σελ, νιγν δρό/ιον ut postea dicit Ocelus de Univ. II 1, Zellor III 2 p. 134 adn. l) professi videntur, cf. Philolaum Stob. I 173 K. Item Aristoteles mundum divisum voluit in duas partes, caulestem et terrestrem Zeller. ΙΙ 2. 434 sqq.), quas luna discriminatas dixit Plui. Plae. II 4 p. 332 Diel. . In ip8a autem luna eum alius ac nostrae condicionis animalia poουuisse ex ipsis eius scriptis cognoscere licet: Gen. An. III lip. 76l B 13 τὰ δε τέταρτον των χίαινὶ γένος οὐκ ἐμὲ τοί-

et rς σελ ν ς coli. de Respiri l3 p. 477 A fin. et Zeller. II 2 553 adn. 4 fin. λ)Nuin primi Pythagorei iam lunam tribuerint manibus vel daemonibus, certo sciri nequit, cum testimonia extent posteriorum tantum Iambl. Vii. 'th. 82; cs. 30 οἱ 3ε των ἐν σεδε νο κατοικουντων datuόνων ενα IIDθαγοραν) ἐφ isti γν). Primns ni salior rei certus testis est Plutarchus, qui sori se a Platonicis ' hoc sumpsit, sicut illi lari se sumpseret, Etiam Anaxagoras κοσμον dixit lunam, cf. Dieles. DOL. 3b6, 9 et Zellor. I 902 adn. 6 ut Platonis demiurgus σπεῖραι toυς ιιεν εἰς γῆν, τοὶ ς δ' εἰς σελήνην κτλ. dicitur Tim. 42 D. 2ὶ Animalia magnitudine saltem a nostris diversa Lunae adscripsit AuaxagoraS, cf. Mein. Anal. Alex. 84Eqq. , etiam Plut. de fac. XXIV 6. Affert Meinekius Epimenidis versus: καὶ γαρ ἐγω γένος εἰμὰ Σελώνης κτλ.Hoc versu num ipse loquatur Epimenides, nescio - ut Musaeus Lunae proles dicebatur. Hanc quidem labulum inde Explicaudam, quod utius ex geniis ille, ut postea PFtLagorus i Vit. Iambl. k 30 , creditus sit, quos sortasse iam tuuc in luna conlocarent, non RSseruerim. diust ratione eam interpretatur Proclus Tim. 326 C tuusam Σεληνιακη φυχήν. - Ova parere lunares femiuas docuerunt et Neoclea Crotoniates et Herodorus Heracleotaef. FHI II p. 35 sq. et Ε t. ad Ody,s. p. 16S6 et 1488. 31 Ex Xeuocrate, quem mira captavisse et valde pythagorissavi,se