장음표시 사용
21쪽
Persae paradisos vocant.JQuadrata forma nec ullam in lingua sancta habes originem, externam potius quam Hebraica arguid dictionem r nisi velimus. a ma dictam a Taraci S Para, nempe quod sit locus separatus, selectus, arboribus frugiferis consitus sed unde a Samecb Utcumq. sit, Gr cos occultata vel He. bria vel Persica origine suam iecisse vocem,& quasi lingua sua compositum Dy' nomen efformasse constat: unde ei Graecos etymos ut ab irrigando , aut ab is sis dis, s herbarum collectione assin erunt. Estq. illiS,ut etiam Latinis,in quoru cos ea LMA Ioniam iam idem nomen transiuit, hortus, pomarium, viridarium arboria ι- . hus praesertim seucti seris varii generis ad omnem amoenitate consitus, qualem in Africa iuisse hisce verbis Procopius lib. 1. Belli Uuandalici describit: iIbi regia Principis Vuandalorum sita erat, & omnium quos ipse viderim pulcherrimus paradisusmam & λntibus totuS erat irriguus, S nemora unis dequaq. virescebant. Arbores autem pomis erant onustae, adeo ut ipsi mili-.tes defixis late sub arboribus tentorijs, inde poma decerperent θ Haec ipse. Porro apud Persas, & Graecos significasse quoque Paradisium locum septo munitum , ubi sera animalia inclusa coercerentur, quae vivaria nuneupant, Philostratus in Vita Appollonii testatur his verbis: Cum rex Damis ad ve-inandum iturus esset ad loca paradisorum, ubi leones, ursos , pantherasque, elaudere Barbaris moris est, &c. 3 Et A. Gellius Lib. 2. Noct. Att. Cap. 2 o. ita Vivaria autem quae nunc vulgus dicit, quos paradisos, idest, hortos Graeci' appellant.J & post pauca: Roboraria aliquot Romae doctos viros dicere auia
diui id significa,quod nos vivaria dicimus, appellataq. esse a tabulis rob reis quibus septa essent. J Haec Gellius .
urpatio er usus huius vocis P ARADI SUS , in Deris
Nuenitur haec vox aliquado uniuerse posita pro quouis amoeno &delitioso horto, ut in locis Ecclesiastae& Canticorum se periori Capite descriptis. Alias vero sumitur pro singulari illo &prae ceteris eximio horto quem Deus omnium pul-i-- cherrimum ab exordio rerum in Oriente constulit de quo. Moles 2.& 3. cap.Genesis admirandam, omnibusq. peruulgatam historiam texuit :FIantauerat, Dominus Deus Paradipum Voluptatis a principio: in quo posuit hominem quem formauerat .sc. Et Ezechiel. 3I 8. Cedri non fuerunt antiores illo in Paradiso Dei et Omne lignum Paradisi Dei non est assimilatum sui, pulchritudini eius. JLocum vero illum Genes I 3. o. Eleuatis itaque Lot oeuIis Oidit omnem eis-evκ n Ax, ca regionem Iordanis , qua Ῥniuersa irrigabatur antequam subuerterer Domrnus , D t s v s D i- Sodomam o Gomorrham Rut Faradisus Domini. Quidam de Haradiso illosin.
gulari Mosaico intelligunt, ut Acatius, S. Augustinus, Moses Bar-Cepha,&alij t q. d. sertilitate,amoenitate, pulchritudine quodammodo similis erat Paradiso illi voluptatis, quem a Deo initio mundi plantatum Moses describit. Alij tamen nomine paradisi generaliter quemvis hortum delitiosum
interprctantur, ac si dicat: amoenitate certare tcrra illa poterat cum qu
uis horto quantuinuis pulchro,& florido. Est enitti Hebraiimus. Paradisus
22쪽
Domini, hoc est, hortus amoenissimus, ornatissimus , delicatissimus ad mi. rebilem in modum . Siquidem Dei nomen adiunctum , ritu Hebraicae lin. guae , auget, Si intendit signincatum et sic in Scriptura dicuntur Sagittae Dei, idest, velocissimae, Ceari Dei, altissimae, Montes Dei, celsissimi, Exercitus Dei, numerosissimus ,& validissimus, & alia eiusmodi occurrunt exempla frequentia . Porro pulchrit idinem& opulentiam illius tractus nedum Sacrae, sed & humane historiae mirum in modum praedicant, seorsim Iosephus Lib. 3. Belli ludaici C. s. Cornelius Tacitus Ι.ib. s. Historiar. & alij .. Denique Paradisus in Scriptura capitur pro caelo Empyreo, seu suprema Sanctorum beatitudine , in qua ex Dei visione sumino gaudio & voluptate beati fruuntur. ubi omne bonum ac pulchrum , omnium spiritalium deliistiarum thesaurus congestus amicis Dei seruatur : cuius terrenus ille Paradisus humanae innocentiae a Deo in hac vita destinatus loeuS,typus ac figura,
& veluti praegustamentum extitit. Sic RPOCalyp. a. v. 7. Uιncenti dabo ede. t. CVs P Avre de tirno vitae, quod est in Paradabo Der mei. Et Paulus x. Corinth. ix. . ait Lx D e P A
st raptum in Paradisum. , quid nomine Paradisi intellexerit,prius iam Vers ' μ' a. expotuerat, Cum dixit, se raptam Ῥsque ad tertium caelum, Sed quid per tertium caelum Apostolus intellexerit , multi disquirunt, Se plura Interpretes congerunt. S. Methodius apud S. Epiphanium Haeresi 6 . & ipse S. Epiphainus in Anchorato, S in Epist. ad Ioannem Ierosolymitanum Episc. Motes Bar-Cepha Lib. de Paradiso C. 6. Paradisi nomine verum & corporatum raradisum voluptatis in Oriente plantatum, intellectum hic a Paulo volunt, ac diuersum longe a supremo caelo locum: putant q. Paulum a se seruisse se in distincta loca raptum ,& in tertium caelum, & in terrestremo Paradisum; & aliam in caelo, aliam in Paradiso habuisse reuelationem. Tu ipsos adito fit se suam sententiam explicantes. Reiicit istorum expositionem S. Anastasius Sinaita Lib. . in Hexa emeron inducens verba S. Iustini Martyris, Ec b. Ambrosi; ,scdicens et Quis autem, inquiunt, mentem habens diuina sapientem, dixerit in cucumerari; ligone ac securi quae conueniunt olitoribus , in caelos cursum dirigentem ad volatum, traductum esse Paulum pdi quae neque in secundo, neque in tertio cado verba inuenit ineffabilia, ea
in terreno agro aquis irrigato mystice esse enuntiata v puro & diuino ore Chri iti Z J Haec illi. Claudianus Mamertus Viennensis Episcopus Lib. I. de
Statu .anmaae, multis conatur ostendere Primum caelum esse hanc machinam caelestem corpoream & aspectabilem; Secundum, Creaturam spiritalem, &corporis expertem , ut Angelos et Tertium vero Caelum esse ipsum surrimum de Incorporeum creatorem Omniu Deum,ad que Paulus se raptum affirmat. S. Thomas Theologiae lumen non paucaS adducit explicationes I. Caelum primum, Aereum; secundum, Sidereum et tertium, Empyreum. a. Priis mum caelum, sidereum; secundum, aqueum ἰ tertium Empyreum. 3. Primum caelum, visio corporea supernaturalis, ut visa manus scribentis in pariete Daniel. 1. 3. secundum , visio imaginaria, ut multae Prophetarum; tertium
visio intellectualis, quae interpretatio est S. Λugustini Lib. I t. super Genes. ad litteram, Cap. 28.' 6. Primum caelum, cognicio caelestium corporum; secundum, cognitio caelestium spirituum; tertium cognitio ipsius Dei. 3. Primum caesum , cognitio Dei quam habeat Λngeli infimae Hierarchiae; secunia
23쪽
dum, quam habent Angeli mediae; tertium, quam habent Angeli supremae
Hierarchiae. Haec S. Thomas a. a. QU73. Art. 3. ad 4. Vide de his latius S. Augustinum Lib. I et . de Genes C. 3 q. 3 r. 3 6. 37. Theophylacitas Primum calum intelligit cognitionem morum; secundum , cognitionem naturae totius ; tertium, cognitionem diuinorum & supernaturalium. Theodoretus
haec ait: illud autem , usque ad tertium caelum. nonnulli quidem dixerunt eum dixisse, per tertiam partem distantiae a caelo ad terram se filisse quidem subuectum , & arcana verba audiuisse. J Haec ille. Quidam tertium caelum, i
acram Triadem interpretantur. VulguS Explanatorum Primum caelum, iis ionis. n a. aerem ipsum seu firmamentum, quod Caeli nomine in Scriptura saepius cen-ι z. .: I., ι. setur, c ponit; h secundum, totum corpus orbium caelestium, qui secundum
o Psal. io ι. communiorem sententiam sunt decem; tertium, Empyreum. TREs o A E- Franciscus ForeriuS in Isai. o. v. a x. tres istos caelos expendens ex initio
L i Genesis,& locum illum. C. primi elucidans, Fiat extensio, seu expalisio, vel firmamentum in medio aquarum , ita disserit: Ergo cum initio Deus mur dum crearet, primo suprenuim coluin simul cum terra, & abysso, id est, immensa aquarum mole, quae quidquid erat inter caelum illud, S terram occupabat,eum secisse non dubitor deinde iussisse, ut in medio aquarum fieret expansio quaedam, & spatium, aeris nimirum, aetheri Sq. regi O, quae esset me. dia inter aquas & aquas i nam ex aquis factos caelos, qui sub alio calo primo sunt,existimo; qui aquarum nomine in Scripturis appellantum istae enim sunt aquae super caelos: nam super aerem , & expansionem illam sunt, quae etiam caelum dicitur. Hoc mihi manifeste confirmant verba Dauidis , qui in Psalmo, ubi ordine creationem rerum attingit, dicit Deum extendissicaelum sicut pellem, idest, tentorium, quando videlicet interuallum, S aeris extensionem secit aquarum rarefactione : cuius tentorii superiora dicit
operuisse aquis, seu contignasse, quasi huic mundi tabernaculo , ceu amplissimae domui, pro tecto dederit aquas, non quidem fluidas, sed constipatas & condensatas , atque in solidissimam naturam conuersas. Vt isti omnino sint caeli, quos Petrus ex aquis extitisse dicit; & sorte qui in die Iudicii sunt calore soluendi. Est itaque triplex caelum, ut mea seri sententia, aereum, primum, quod aquas atque terram ambit: post hoc est caelum ex aquis genitum, & in orbes illos quos Astrologi agtioscunt, diuisum: tertium demum, quod est si des beatorum, ad quod Paulus se raptum fuisse commemorati quod caelum caeli dicitur, seu caeli caelorum: in Hebraeo enim non nisi numero multitudinis dicitur caelum, & proprie caelum, quodque primo caelum dictum fultrquo nomine postea secundum, S primum dicti sunt. Hunc ordinem videtur David significasse, quando Psilmo I 48. ordine creaturas ad Deum Ian. dandum inuitans, primo Angelos, & Spirituum exercitus ex caeliS prouo eat ad laudes Dei ; deinde caelos caelorum , idest, supremum caelum; subinde, aquas quae super caelos sunt, idest, caelos ex aquis factos, qui aereum eselum operiunt. Quem etiam ordinem tres pueri in suo Cantico strua - runt. Haec mihi videtur de hac re simplicissima, & clara sententia, quam
qui voluerit tueri, facile se ab omnibus, quae obiici solent dissicultatibus e Pediet,quibus inuoluuntur,qui aquas elemetiam sver cllo collocant,qu
24쪽
rtim opinionem superioribus diebus docte confiatauit Hieronymus Magius Anglarensis in Libris de Conflagratione orbis. J Hacienus Foremus. Cuius verba idcirco descripsimus, si mrte cui placuerit noua & singularis expositio inita; Geneseos; nam quaedam in ea esse a Theologorum schola, di Interpretum Genesis explanationibus aliena , non est dubium : quamuis in eo quod ait Caele stes omnes orbes praeter caelum Empyreum, ex aqua con M v M e A a L iereta & spissata suisse ad modu chrystalli vel aeris tersissimi compactos, plu- A Arimos habeat Auctores , Iosephum Lib. I. Antiq. C. a. Nouatianum Lib. de Trinitate Cap. 8. S. Cyrillum Ierosolymiti Catechesi a. de p. S. Anastausum Sinaitam Lib. a. in Hexaem. The Oretum Quaest a r. in Genes Gennadium & Seuerianum in Catena Graeca in Genes Procopium, in x. Cenec Λuctorem apud S. Clementem Lib. a. Recognitionum, L Bedam in suo Hexaemero , Petrum Lombardum Lib. 2. Sent. Dist. I . Petrum Comestorem Lib. I. C. 4. Hugonem Victorinum Lib. Annotation. in Genesim, Scholia Graeca Oecumenii in a.Petri alios Recentiores: quavis hi secus quum a s stria, is Forerius, Firmamentum, ipsos caelos ex aquis conflatos intelligant. At d his, quoniam hic locus non est, ceteriS uberiuS disserentes adito Benedivi Lipponi aus sactum Pererium in a. Genes & Ascanium Martinengum in Glossa magnata. Iam ad nostrae a
Quonam autem significato vox Paradisi Ecclesiastic. 4 . v. I 6. & Lucae 13. v. ε 3. accipiatur itib. 9. de Antichristo Cap. 4. disseruimus, S inserius Cap. 8 d. & si. copiosius adhuc excutiemus . Nec porro illud omittimus, Paeradisum quoque appellatam urbem in Coele-Syria, cuius meminerunt Ptolemaeus in . Asiae Tabula, Strabo Lib. 16.& Plinius Lib. .C. 13. eodemq. nomine nuncupatum Ciliciae fluuium apud Plinium Lib. . C. 13. Verum in ampla ista quam exorsi sumus tractatione,de Paradiso illo dumtaxata Deo initio rerum ereationis plantato, loco humanae lalicitatis destinato, quem Moses et.& 3. Cap. Genesis ius a Oratione descripsit, acturos nos accurato recipimus.
Quorundam error, Paradisum Voluptatis non fuisse reuera locum
corporeum ac terrenum. Cap. V.
O defuerunt qui totam illam Mosis de Paradiso Voluptatis narrationem, de eius suminibus de arbore vitae &α non simplicem realem, ac historicam, sed mysticam ct al- s t Vs ε κ- legoricam tantum fuisse contenderint: ac plane Paradi. TORE s. sum illum a Mose delariptum non fuisse corporeum alique ita terra locum, vel hortum, sed spiritalem & allegoricum; quam tamen Paraclisi allegoriam varie diuersi pro cuiusq. sensu enodauerint . inter Chaldaica praecepta hoc extat et Quare Pagadssum. Quod explicans Michael Psellus Graecus Auctor hac ait: Chaldaicus iste . Nρt -- .Paradisus est universus diuinarum virtutuin,quae circa Patrem sunt chorus, 'O m' ' pulchritudines igneae proinanationum a mundano Opatae. Aditus autem eius per pietatem est bonorum participatio. Flammeus autem gladius est
inexorabilis potentia ijs qui indigne accedunt. Et ijs quidem clauditur, , B a quod
25쪽
quod digni non sint: patet vero pijs; dignos enim tanta re pietas eos red. didit. Quem spectant omnes virtutes, quae diuinos essiciunt homines. J Haec Psellus. Qui rursus explicans Chaldaica praecepta quae eum instituunt, cui sacrum cupiat Superum ParadUum adire ;sic inquit: Sacer Paradisus non est is quem Mosis taber describiti sed pratum
sirpernarum contemplationum, ubi variae inueniuntur virtutum arbores.
Lignum quoque sciendi bonum ac malum, scilicet iudicandi prudentiae , , quae bonum a prauo seiungit. Lignum etiam vitae ibidem inuenitur, nimiis rum planta diuinioris illustrationis , quae vitalem fructum parit animo. In hoc igitur Paradisio di virtus & sapientia, de optimus Reipublicae status ecse perhibentur. 3 Hactenus Psellus. Fors an Chaldaei corporatum Paradiis sum non negarunt, sed eius mysterium de allegoriam explicantes, canestem Paradisum indicarunt. Philo Libro de opificio Mundi, recitata uniuersa Mosis de Paradiso sen. tentia, haec subdit: Haec potius symbolice quam reuera di proprie videtur mihi Moses philosophatus . Siquidem arborem vitae,& arborem cognoscen. di par est numquam vel antea vel post e terra pullulasse: sed videtur per Paradisium quidem innuere animi principatum , qui quasi infinitarum arborum , variarum opinionum est plenuS . Per arborem autem vitae innuere pietatem , quae maxima est omnium virtutum , per quam anima essicitur immortalis . Arbor autem dignoscendorum bonorum &. malorum,designae
illi prudentiam in medio positam, qua naturae contraria dijudicantur. Positis his igitur terminis in animo, tamquam iudex contemplabatur, in quam se rapi pariem permitteret .. Vt vero aspexit in scelus quidem inclinantem, pietatem autem di sanctitatem, ex quibus immortalis essicitur vita, con. temnentem proiecit ut par erat,de fugauit e Paradiso, ut ne spem quidem redeundi reliquam ei faceret. Immedicabilia, & irreparabilia dans praeuaricanti animae. Ea enim deceptionis occasio vel excusatio fuit non medio. criter detestabilis. J Haec Philo, quae etiam Lib. I. Allegoriarum repetit. De Valentinianis haereticis S. Irenaeus Lib. i. C. s. haec scribit: Quemadmodum & Paradisum supra tertium caelum existentem virtutem Archangeli Nun dicunt esse: Se ab hoc aliquid accepiste Adamum conuersatum in eo. JPannelius 3 cxistimat legendum: Virtute Angelum quartum dicunt else. J Tertullianus in eosdem Valentinianos inuectus Cap. 2 o. inquit: Sicut & Paradisum Archangelum quartum, quoniam οἱ hunc supra cautim tertium pangunt, ex cuius virtute sumpserit Adam , diuersatus Illic inter nubecu-IaS dc arbusculas . Satis meminerat Ptolemaeus puerilium dici bulorum in mari poma nasci, & in arbore pasces, lic & in caeleitibus nuceta praesumpsit. operatur Demiurgus ignorans, & ideo fortasse non scit arbores in sola teris ra institui opportere. J S. Epiphanius Haeresi 3 i. de eisdem Haereticis alte Paradisum,qui supra tertium cκlum est, quartum Angelum virtute ac potentia esse dicunt:& ab hoc aliquid accepisse Adamum, conuersa tu in ipso. IVidentur Valentiniani ex verbis Pauli perperam intellectis i. Corinth. aa.quibus Veis h. ait se raptum in rertium Caelum,& Vers .addit se raptim
in Paradisum, existimasse locum quempiam diuersum a tertio caelo fuisse Paradisum, &istum illo superiorem .
26쪽
S. Augustinus Libello de Haeresbus Cap. 19. Seleucianis & Hermianis haereticis tribuit, quod Paradisum visibilem & aspectabilem sustulerint.
Origenes Lib. 4 Periarchon Cap. a. plura coaceruans exempla earum re- ο κ r o p NE Irum quarum in Scriptura sacra non est quaerenda vera, & realis historica is NEGAT P A
narratio, sed sola mystica & spiritalis intelligentia , inter ceteras, Paradi- R AE Di . V sum voluptatis collocauit,sic dicens: Quis vero ita idiotes inuenitur, ut pu- : ' Putet velut hominem quendam agricolam Deum plantasse arbores in Paradiso in Eden contra Orientem,& arborem vitae plantasse in eo, idest,tignum visibile & palpabile, ita ut corporalibus dentibus manducans quis ex ea arbore vitam percipiat: & rursus ex alia manducans arbore boni & mali scientiam capiat Sed & illud quod Deus post meridiem deambulare dicitur in Paradii, & Adam latere sub arbore boni & mali,equidem nullum arbitror dubitare quod figurali tropo haec a Scriptura proserantur,quo per haec quidam mystica indicentur. J Haec origenes: cuius inter alios hunc etiam fuisse errorem quod Paradisum spiritalem agnouerit, corporeum omnino negauerit, S. Epiphanius in Anchorato ita prodit: Multi de Paradisio alleg rice accipiunt, velut phanaticus Origenes voluit imaginationem magis, quam veritatem in mundum introducere,& ait: Non est Paradisus in terra.JEt in Epistola ad Ioannem IeroQlymitanum Epistopum inquit: Quis autem patienter ferat Origenem lubricis argumentationibus resurrectionem carinnis huius negantem; aut quis audiat in tertio caelo donantem nobis Origenem Paradis um:& illum quem Scriptura commemorat, de terra ad caeleltia tran serentem,& omnes arbores, quae scribuntur in Genes,sic allegorice intestigentem, quod scilicet arbores Angelicae fortitudines sint, cum hoc veri-ras non recipiat θ Haec & alia de Origenis errore tollentis Paradisum terrestrem, S. Epiphanius scribit. S. Hieronymus Epist. 6 i. inter alios Origenis errores recenset SeXtum, strunte uquod sic Paradisum allegoriaci, ut historiae auferat veritatem,pro arboribuS et v a P Angelos, pro fluminibus virtutes caelestes intelligens; totam q. Paradisi con- TRE. - tinentiam tropologica interpretatione subuertat J Tantum ille. . . , 3 . Quidam η existimarunt S. Ambrosium nonnullam eiusdem de allegorico , Paradiso sententiae suspicionem praebui ste. At ij eandem notam S.Hieronymo ' se. ἡ inurere tentarunt . Verum cum utrumq. S.Patrem ab ea calumnia Recentiσ- bres eruditi se egregie vindicarint, ad eos misso Lectore, nostram, quia opus non cst, iubtrahimus operam. Franciscus Georgius Venetus patrum memoria extinctam iam origeni S tib.,. de allegorico Paradiso phantasiam reuocare in lucem conatus, prolixis di- miluo. An- sputationibus corporeum Paradisum euulsit, vi mysticum solum conserere taquem ex nudisia ljegorijs panxit. R Sunt iam tam abisna iudicio Censorum do GνMiaprimi
fidei ex Libris eius deras . M
27쪽
Paradisum Voluptatis fuisse locum reuera corporeum, ac terr lsrem , probatur primum ex vcrbo Dei. Cap. VI.
riam exponit, ut hebes nimium ac delirus, imo sensu communi dest, tutus fuerit, qui non agnoscat, Paradisum, arbores, flumino x ipso emanantia re ipse corporea extitisse: &vt multa Paradisi omittamus, quae pervicax sciolus contentiosius ad allegorias, historia extincta , posset male detorquere et at quod inter quatuor ex Paradisi sonte profluentes amnes Tygris di Euphrates a Mose recenseantur, qua ston te quis flumina ista reuera corporea negare poterit, cum extra Omnem controuersiam sit, etiam num hodie Mesopotamiam effcere, fluere, terras alluere, ει fuisse semper Auctorum omnium fide, lustrantium visu, di sensu, potuque corporeo celebrata , Deinde eodem tenore narrationis describit Moses rerum creationem, ,
opera sex dierum, humani generis viriu'. sexus productionem, de Paradisi plantationem, in quo ait positum hominem; at ii Ia omnia vere S realiter sunt creata,homo terrenus & corporeus conditus,cur ergo quae de arboribus& fluminibus Paradisi in quo positus est Adam, Scriptura commemorat, mystice tantum & allegorice,& non potius re ipse facta intelligemus 3 Nam canon Scripturarum est apertissimus, omnium ore laudatus, Cum verba sacri Sermonis proprie & vere accipi possunt,inepte & perniciose ad allegorias nudas abduci. Sane quae contra verum & corporatum Paradisum ab aduersariis sunt obiecta, habita sunt semper futilia & momenti nullius, ac responsione prorsus indigna. Insuper Cenes l3.ver. io. Comparatur regio circa Iordanem in pulchritudine & amoenitate Paradiso Domini Sum, inquit, Faradisus Domini, G β-cut Aegyptua venrentibus in Segor. Cum Iordanis regio corporea Paradiso Domini conferatur, inepta videretur collatio, cum re spiritali ; est ergo Parauisus res corporea, sicut Aegyptus, cui quoq. assimilatur. Iam seperitis Cap. . docuimus, quam hic apte Paradisus Domini intelligatur ille Voluptatis . Sed audiamus S. Augustinum mirifice hunc locum proterrestri paradiso adducentem Quaest. iii Cenes. Quod terra Sod morum & G6morrhaeorum comparatur Paradiis Dei, eo quod erat irrigua vi terra Aegypti, quam Niliis irrigat; sitis, ut opinor, ostenditur quomodo intelligi debeat ille Paradisus quem plantavit Deus,& ubi consti uis Adam. Quis enim alius intelligatur Paradisus Dei, non video. Et utiq. 6 arbores fructi serie in Paradiso, virtutes animae accipiendae sunt,sicut nonnulli existimantat ullo corporali in terra Paradiso veris lignorum generibus instituto, non dicere tur de illa terra; Sicut Paradisus Dei.JSic ille. Et Nouus Bar Cepha Lib. de Paradiis parte t. Cap. r. in eandem S. Augustini sententiam ita disserit: Corporeum si isse Paradisum, satis clare etiam Mosis verba testantur, diam in Genesi sic scribiti Et sustulit Lot oculos suos, & vidit omnem terram Iordanis, quod uniuersa esset irrigua, priusquam subuertisset Deus
28쪽
Soflomam & Gomorrham, quasi Paradisius Dei. Non enim eum Paradisum, rui in sola mente versetur, hoc est, incorporeum, contulisse cum regione loranis , sed eum qui re ipsa existeret, corporatu'. esset, existimandus est.JHaec Moses. Similia Αcatius, cuius verba habes Capite sequenti. Denique si tam plenam longamq. de Paradiso narrationem a Mose institutam liceret uniuersam sub sola allegoria traducere, nimium ampla aperiretur senestra, plures veras historias in Scriptura descriptas ad mysticos solummodo
sensus, reiecta rei veritate, relegandi, maximaq. rerum confusio ac perturbatio oriretur. Cur enim & creationem mundi,caeli terraeq. herbarum, animantium, aquatilium, auium Sc. non eodem pacto petulans quodvis ingenium fanaticis allegorijs corrumpat, cum eodem ductu orationis N illorum
di Paradisi productio a Mose commemoretur
Sed excutiamus tantisper verba Mosis de Paradiso, quae eum corporeum, VERBA SA ac terrestrem omnino conuincunt. Primum ait, plantatum in Oriente, ut ς suo loco abunde monstrabimus, hoc est, in Orientali parte mundi, quae re- , k , huera corporea est. Secundo Genes 2.s .Produxitq. Dominus Deus in eo) de bu- o v s et v R. mo omne lignum pulchrum visu, N ad νescendum suave. lunum eιiam Mita ιn meis
dio Paradisi, lignumq. scientia boni s mali. Si Paradisi arbores de humo, de
terra productae sunt, quanam ratione non erunt corporeat, & Paradisus non
erit locus terrestris Abrumpit profecto locus iste omnem patientiam aduersus allegoricos Paradisi conditores, qui vim adeo manifestariam sacris infrant verb's. De humo, inquit, quid clarius Tertio fluuium, ait, irrigasse totum Paradisum, nempe ut hortum irriguum, qui aquarum divergiis irrigari solet. Quarto, inde, addit,diuidi in quattuor flumina,& Phison circumire: Omnem terram Hevilaιb bi nascitur aurum, o aurum terra illius optimum: ibi invenitin bdellium, o lapis ovehinus. Verum & reale igitur flumen illud Paradisi fuit, cuius unum brachium Phison vere& corporee per terram Hevilath fluat: est fine in terra,& vere terram suis aquis alluiti aurum illud aspectabile est,& bdellium,& lapis onychinus,omni a corporea, et in terra a Hevilath nascentia a Quinto asserit Geon circuire omnem terram Aethiopiae , haec quidem corporea et vi filis est: omittimus de Tygri et Euphrate dicere, quos veros et sensiles fluuios esse, qui nolit credere, suo absq. inuidia fruatur ingenio. . Sexto de arbore scientidi boni et mali, qua erat in Paradiso, autumat Moses Cenec 3.ε. Vidiι muIter quod bonum esset lignum ad vescendum, s pulchrum oeulis, aspectuq. deIectabιle, o comedit, ore. Potuitne clarioribus verbis senis ctum arboris asseruisse corporeum , quam 1 sensu visius, gustus, et tactus
Verum haec iam fatis: quibus si non persuadentur allegorici Paradisi piam
latores, nullis alijs poterunt.
29쪽
Traditio Patrum Paradisum locum esse corporeum . cap. VII.
Αnctus Theophilus Antiochenus Episcopus Lib. 2. ad Au- 'κ tolycum inquite Verum ut sciamus Paradisum esse terram, o & super terram excultam, docemur a Scriptura sacra,quo inquit: Et plantavit Deus Paradisum in Eden, in regione orientali: di in eo posuit hominem. Et prodire fecit Deus ex terra omnem arborem pulchram visu,& bonam ad comedendum. Quod igitur ait, Ex terra, & in Orientali plaga, &c. diserte nos docet Scriptura sacra Paradisum esse sub hoc caelo,sub quo Oriens & terra conspiciuntur. 3 Et antea dixerat: Condito h - mini Deus elegit regionem in locis orientalibus amoenitate eximiam , lumine coruscantem , & splendido acre illustrem, plantis varijS fecundam . Et in hac collocauit hominem. Verum verba sacrae historiae sic se habent: Plantauit insuper Dominus Deus hortu ia in Eden ab Oriente, & posuit illic hominem quem finxerat. Fecit enim germinare Dominus Deus de humo Omnem arborem, quae concupiscibilis erat visu, & commoda in cibum q& arbor vitae erat in medio horti atq. arbor scientiae boni & mali. Et fluuius egrediebatur de Eden ad irrigandum hortum: & inde diuidebatur, & erat in quatuor capita. Nomen unius Phison: ipse est qui circuit totam terram
Hauilach, ubi est aurum . & aurum terrae illius bonum. Est quoq ibi bdellium, & lapis onychinus. 3 Haec S. Theophilus. S. Methodius Olympi Lyciae Episcopus & Martyr ex prosesso aduersus' Origenem corporeum Paradisum suis allegorijs destritentem , ita disserit:
a Meibadiui Primum enim Paradisus, unde in primo parente eiecti sumus, ex hac terra. palam locus eximius est , ad iucundam quietem & vitam meliorem Sanctis
destinatus. Ab ipso Tygris& Euphrates,& reliqui fluuij, qui illic pro-duntur, hinc apparent fluxionum excursus in nostrum continentem inundantes. Non enim ex supernis decalis effunduntur, ac eliduntur. Nam neq. sustinere potuisset terra, ut tantam aquae molem aceruatim ex alto delabentem susciperet: neq. Adam ex caelis eiectus est, sed e Paradiso plantato in Edem iuxta Orientes. J Tantum ille. Acatius Caesariensis Episcopus in Catena Genes x. Neminem puto dubitare, ne illum quidem, qui contumacior sit, quin Paradisus existat ipsa re. neq. intellactui modo, quςm ad modum nonnulli opinantur, sed etiam sensibus peteat: cum quatuor ibi flumina oculis videre esset, & sua quodq.appellatione notaretur. Quod si hqc corporea, nimirum & Paradisus, qui irrigabatur ab illis,euidens & ex materia rerum. Porro si Paradisius, item etiam & plantae: si plantae, di arbores rLignum quoq. & scientiae,& vitae. Sed suisse Paradisum sensibus mani sestum, id quod de Sodomis dicitur, pei suadere potest. Erat, inquit, tamquam Paradisus Dei. Neque enim quod ad sensum pertinet,cum eo comparasset, quod est in intellectu: quomodo nullus etiam dicat, hoc pulchrum corpus, sicut animus. 3 Haec illo . S. Ambrosius Lib. de Paradiso Cap. r. In hoc ergo Paradiso Deus hominem posuit,quem plasmauit. Intellige quod non eum hominem,qui secun- dum
30쪽
dum imaginem Dei est, posuit, sed eum qui secundum corpus: incorporalis
enim in loco non est. JS. Epiphanius multus est in confutando Origenis delirio, cuius vel ba Cap. 3. posuimus, sed haec in Anchorato addit: Si vero non est in terra Paradisus, & non vera sunt, quae in Genesi scripta sunt, sed allegorice accipiuntur; nihil est consequentiae, sed omnia figurate dicuntur. In principio enim secit Deus caesum ti terram: & non sunt figurate dieci, sed visibilia, &firmamentum , & mare, germinaq. ae lignat,& herbas, scenum , animalia, plices . volucres, omnia visibilia in veritate tacta , hominem in veritate quem secit. J Haec & alia S. Epiphanius, etiam in Epist. ad Ioannem Ierosolymitanum Episcopum.
S. Hieronymus in Cap. Io. Daniel. Vers. . Conticescant eorum delira- menta, qui umbras & imagines in veritate sequentes, ipsam conantur eue tere veritatem, ut Paradisum, & flumina, & arbores putent allegoriae legibus se debere subruere. J Alia eius verba supra Cap. s. descripsimus. S. Ioannes Chrysostomus Homi l. t 3. in Genes Ideo Moses describens Paradisum, & nomen loci in quo erat, scilicet Reden, & plagam orientalem quam spectabat, & nomina fluminum e Paradiso egredientium fere nota omnibus, tam subtiliter & accurate enarrauit, ut non liceret nugari volentibus decipere simpliciores, dicendo nullum fuisse in terra Paradisum , sed in caelo, & alias fabulas suaq. somnia iactando. Nam si cum Moses tantam in describendo Paradiso diligentiam posuerit, nihilominus tamen fuero nonnulli fabulantes non fuisse super terram Paradisum, multaque alia a d .ctrina Mosis alienissima inducentes, & verba eius aliorsum quam dicta sunt, detorquentest quid futurum fuisset, si non tam minutatim, tam dilucido, deniq. tam enucleate Paradisum descripsisset 3 Haec ille. S. Augustinus Lib. I 3. de Civit. Dei, Cap. ar. postquam multis validi'. rationibus eos confutasset, qui Paradisum corporeum negarent,spiritaliter tantum illum intelligentes, iubest: Haec & si quae alia commodius dici possunt de Paradiso spiritualiter intelligendo, nemine prohibente dicantur, dum tamen & illius historiae veritas fidelissima rerum gestarum narratione commendata credatur. J Et Lib. 8. de Genes ad litteram Cap. I. Tres sunt de Paradiso generales sententiae. Vna eorum qui tantummodo corporaliter Paradisum intelligunt: alia eorum qui spiritualiter tantum e tertia eorum qui viroq. modo Paradisium accipiunt. Quam mihi fateor placere sente tiam. J Hactenus S. Augustinus. Theodoretus Quae Exs. in Genes aduersus Origenem proposita huiusmodi Quaestione: Quinam in caelo Paradisum esse dicunt respondet: Cum diuina Scriptura dicat: Produxit etiam Deus e terra omne lignum vissipulchrum & bonum ad vescendum, nimis est improbum relicta spiritus d ctrina , proprias opinionibus adhaerere. 3 Et Quaest. et s. aperte nimis Paradisum in terra esse fatetur, & locum corporeum esse confirmat. Sexta Synodus Generalis Constantinopolitana Actione I 3. approbat Epistolam S.Sophronij recitatam Actione D. in qua ipse Patriarcha Ierosolymitanus inter alios Origenistarum errores hunc etiam condenabat: Quod extra paternam di Apostolicam traditione Paradisi plantatione proiecerinid,