Carmina. Bernhardus Schmidt recognovit

21쪽

PROLEGOMENA XVJhuius sententia olim ab Octavio Panta Iatho prolatae patrocinium Susceperunt sed ut illuc unde abii redeam, summo adfectus est Catullus dolore, cum etiam Ilusum suum, cui ut micus amico firmiter confisus esset, dolo malo usum cum Lesbia moechari videret quare eum c. LXXVII vitae suae crudele Venenum atque pestem amicitiae suae i. o. foederis cum Lesbia, ut recte interpretatus est Hauptius opusc. I, p. 15 Vocat ut nutum hoc epigrammate simul os inpurum Rufo Xprobrat, Si quidem versus 7-10 in codicibus carmini LXXVIII falso adneXos recte huc traiecit caliger, ita eum c. LXIX tamquam alarum ire laborant0m deridet et c. I propter inpudicissimum cum misera quadam muliercula commercium perStringit praeterea qui cum c. LXXVII conparaverit c. LXXIII, ubi poeta de amici cuiusdam, cuius nomen non adfert, ingrato animo acerbe queritur, vix dubitabit hoc quoque ad eundem Rufum referre quod si recte se habet, id postmatium eorum quae ad Rufum pertinent manifesto primum est, perspiciturque OS Oillum hominem acceptis beneficiis Catullo obstrictum fuisse. restant pauca eius modi carmina, quae, etsi quam nXima pro bra continent nec ipsius Lesbia fama ullo modo conSulunt, tamen quadam quoque hilaritate conspersa tranquilliorem Oetae animum produnt. Sed est ea tranquillitas quae vitae quasi undas et tempestates sequi soleat itaque ista carmina omnium contrariVales missorum extrema esse iudicamus illiquo tempori attribuimus quo Catullus pusillam olim a se amatam tantum quantum amabitur nulla propter insanabilem eius inpudicitiam iam non Olerat non contemnere sunt autem carmina XXXVII et LXXIX, in quorum altero poeta L0sbium propior illud libidinis genus quod Attici λωττοποιειν vocabant eum LeSbia Xercitum inridet, cum in prior omnes omnino lauellae sibi infidelis amatores castiget quorum e ingenti numero quem num nominatim adfert Egnatium Celtiberum, eundem RVillatur, et quidem consimiliter, etiam in c. XXXIX, unde hoc quoque epigrammatis contra rivales scriptis adnumerandum nec diverso tempore factum esse patet ceterum eaVendum est ne Salacem istam tabernam in c. XXXVII commemoratam cum plerisque de lupanari aut ganea int0llegamus etenim tali loco si Catullus dicere voluisset Lesbiam cum amatoribus sui conVenire, parUm apte profecto addidisset indignum esse quod illi omnos pusilli et semitari mo0chi essent, quibus verbis hominus designantur qui cum vulgaribus muliorculis rem habere consueVerunt itaque haec Verba, quemadmodum denuo confirmant quod supra do-mOnStraVimus, Lesbiam ex eo numero non fuisse, Sic tabernae n0men proprie dictum putare nos vetant. Videtur igitur domus

22쪽

ntiri tua natilior, in lita crebro convivia agitabantur quilius Lesbia quoiluo intererat, per ludibri uni salax taberna vocari neque eius modi translatio pst S inprobabili est, net e lue comani vocabulis a taberna deductis contubernium et contubernalia ioculariter vel ironice usi sunt augetur vero liuiu Coniecturae irObabilitas verbis eis qui biis Catullus sit vin tabernae indicat, cum dieit a l)illeatis non fratrii us pila quod significandi genus

cauta cuiusdam circumlocutionis pociem habet, praesertim cum in quan mam urbis regione in ab aede Cnstoi . In origa inur obscurunt Sit atque hoc tu idem rectissime iam Brunstrii l. c. i. 628

perspexit, Sed erravit eo quod ipsam domum Lesbiae signi si eari putavit, cui Sententiae . 1 1 aperte repugnat. Iam Xplicatis ac dispositis eis quae ipsa carmina Catuli innade Lesbia subgerunt ad illana quaestione in quae in iersona huius mulieris definienda versatur transire licet. Lesbiam fetum nomen esSe per Se adpareret, etiam si non testaretur Ovidius trist. II 428. neque dubitari potest, praesertim cum I rimum omnium carminum ad Lesbiam missorum e Sappho Xpressum sit, quin Catullus celeberrimae poetria Lesbiae studio adductus sit ut puellam suam honorifico illo nomine in versibus suis insigniret quae quidem rei explicatio iam ab Isaae Vossio observat. p. 189 proposita plene sufficit, nec opus est ad vilissimum Apollinaris Sidonii testimonium confugere, qui epist. II 10

extr. Lesbiam una cum Catullo versus feciSSe Narrat. Verum autem puellae nomen fuisse Clodiam Apuleius apol. c. 10 tradidit, ut eiusdem nomen mensurae pro germano a poeta Sub-Stitutum esse Videamus, quo alterum salvo metro cum altero

commutari posset, qua de ratione ab aliis quoque poetis Latinis praecipue in designandis puellis suis adhibita primus Benileius ad Hor carm. II 12 13, post alii Xposuerunt. Clodiam vero hanc Catulli esse sororem istam P. Clodii Pulchri quadrantariae' cognomino famosam hodie inter plerosque con Stat quam Sententiam iam saeculo sexto decimo a Petro Victorio aliisque in medium prolatam, nostra aetate per Iauricium Haustium ab oblivione vindicatam Ludovicus Schwabius in quaestionibus Catullianis ampla atque diligenti disputatione haud mediocriter Stabilivit, etsi nec optimam omnino argumentandi rationem iniit et falsa quoque admiscuit neque quae postea Vorlaenderus indissertatione supra adlata, ammo ammerus roonius in quaestionibus Catullianis Lugduni Batavorum a. 1864 publicatis, denique Alexander Riesius in annal philolog. t. CV, p. 74 SS. in contrariam partem disputaverunt ita sunt conparata ut ad refutandam illam sententiam quicquam Valeant, eiusque rurSus defen- Sores Xtitere Aemilius Baehrensius in analectorum Catullianorum

23쪽

Ionae a. 1874 editorum capite primo Carolus Paulus Schulgius in annal. Scholast Berotinens. t. XXVIII, p. 994s., qui ambo Riosi maxime argumentationem sane levissimam inpugnaVerunt, Robinson Edisius in prologomonis commentarii Catulliani p. LVss., Munr in libro criticism and elucidations p. 194ss cons etiam N. Magnus annal philol. t. XIII, p. 4024s et r. Selloellius ibid. t. XXI, p. 482. iam omni nugatorio disputandi genere

procul liabit ea argumenta conponamus quae ad Solvendam hanc quaeStionem in prianis apta esse censemus. Vidimus Lesbiam

Catulli mulierem nuptam atque nobilem fuiSse, eandemque pulchram et facetam, sed quae effrenata libidine praeceps acta paullatim ad scorti vulgaris indignitatem delaberetur cui cum verum nomen est Apulei fuerit Clodiae, si eiusdem nominis

mulierem poetae aequalem novimus in quam Sta Omnia aesturatissime quadrent, hinc, nisi alia argumenta obstant, utramque unam eandemque AS iure nostro sumere possumus. Clodiae autem quadrantariae Originem, condicionem, formam, indolem, more plane respondero eis quae de Lesbia e carminibus Catullianis eruimus quis est qui infitias eat scimus illam ex antiquissima et nobilissima gente Claudiorum patricia ortam

Q. Caecilio Metello Celeri, praetoriis. 691 63, consuli a. 694 60,

propinquo SU0, nuptam fuisse quod matrimonium parum felix fuisse Cicero auctor est, qui eo ipso anno quo Metellus consul orat ad Atticum II 1 5 Clodiam seditiosam esse et cum viro bellum gerere scribit eademque in epistula quam inverecunde cum P. Clodio de ea locatus sit narrat nam cum ille questus esset quod Soror, quae tantum haberet in spectaculis consularis loci, unum sibi solii pedem daret, noli', inquit Cicero, de uno pede Sororis queri; licet etiam alterum tollas. quod non consulare' dictum documento esse potest Clodiam iam illo tempore fama haud sincera fuisse itaque, cum anno insequenti

Motollus repentina morte absumptus esset, facile Sane rumoreXistere potuit eum ab uXOre Veneti necatum esse certe Cicero

in oratione pro M. Caelio Rufo habita id flagitium haud

obscure significavit, ipsumque Caelium, cum in iudicio contra calumniam Clodia se defenderet, eam quadrantariam Clytaom-nestram vocasse Quintiliani in inst. r. VIII 6 3 testimonio constat at enim causa hae Caeliana anno demum 698 56, h. e. tribus annis post obitum Metelli, acta est, antea autem qui

suspieionem istam moverit neminem novimuS. neque Ver Caelius a veneficae nimirum mulieris amore abhorruerat, nam eius

cum Clodia tamiliaritato inter annos 695 59 0 697 57 maximeque in annum 696 58 cadere Schwabius qu. Cat. p. 66 s. reetissime statuit. huc accedit quod, si Clodia interfecti per venenum

Catullus

24쪽

XVIII PROLEGOMENA mariti sibi fuisset conscia, parurn probabile est eam Caelium, ut in si lutem ninntorum ulcisceretur, veneni sibi iurati in Airnulaturam fuiSSe, tu in I rne videre poterat Se eo cri ut in arrnu adversariis contra semet ipsam subniinistraturam 88e qua cum ita Sint,

facinori isti ab eo ius tuo defensore solis Clodiae sero Xprobrato fidem nultiam adiungimus, Ilii ramur lue eaIn rein a Schwubio p. ii pro explorata haberi contra luod Cicero in eadem pro Caelio oratione Clodiam modo portu modo tecte ut mulierem inpudicissimam atque libidinosissimam depingit, quae meretricis ritu cum autorum adulescentium multitudine et Lomae et in Baiarum celebritate bacchari omnibus lue se perVulgure Consueverit cons in primi 32 38 47. 49 57. T. 69), etsi dubitari non potest quin in hac quoque morum illius descriptione odio mulieris et defendendi rei studio abreptus sing ula verbis exasperaverit, tamen universo haud ita multum a veritate eum deflexisse cum ipsa causae Caeliana natura tum infame quadratitariae cognomen probat Clodiae inditum cons praeter Caelium apud Quintil. L . Plutarchus Cic. 29), quod, nisi apud aequales notissimum atque pervulgatum fuisset, ne Cicero quidem ita ut sedit p. Cael I 2, ubi quid sibi velint verba quadrantaria illa permutatione facile intellectu est, et g 69 significare potuit. quadrantaria' autem cum mulierem designet quae minimo pretio uniuscuiusque libidini satisfaciat, Clodiam turpi

eo nomine non adpellatam SSe adparet nisi ad notandam perditissimam inpudicitiam, neque enim mercede corpii pro Stituere, immo est Cicerone . Cael 4 36 et 38 ipsa amatores sibi gratiosos, a patribu autem parce habitos muneribus adficere solebat cons de isto cognomento Drum annus hist. Rom. II, p. 381. forma ero aeque atque ingenio valuisSe eam iam e tanto numero iuvenum lenociniis mulieris captorum colligas. OnStat autem Clodiam oculos magnos atque ardentes habuisse, nam Cicero inopistulis a. 695 5 ad Atticum datis eam saepius nomine Oωπιδος adpollat II 9 1. 12 2. 14 1. 22 5. 23 3), quod reconditiorem aliquem aculeum habere non est probabile nee enim ad id probandum orationes de domos 2 et pro Cael a 78 adferri debent), flagrantesque illius oculos in orat de harusp. resp. et in Caeliana tangit; quod quanto opere congruat cum

venustate LeSbiae, quam nigris oculis conspicuam fuisse supra Ostendimus, in propatulo est porro ingenii facultas Clodia indoquoque perspicitur quod ne a publicis quidem rebus sese abstinebat, noruntque horum temporum periti quantum Cicero Pomponii Attici cum ea colloquiis tribuerit cons loci epistularum ad Att. supra laudati . quodsi talem mulieris indolem reputamus, facile ad eam sententiam deducimur ut Clodiae cum

25쪽

PROLEGOMENA XIX

Metello matrimonium a primo non mutua voluntate, utpote inter nimis dispares, iunctum fuisse existimemus etenim cum illam omnia clament abundasse ingenio, hic non potest non homo ieiunus, tardus hebes fuisse qua de natura eius locuples Cicero

testis est, qui epist ad Att. I 18 1, dum sibi maxime deesse

queritur hominem eum quocum Omnia quae e cura aliqua adficiant communicet, qui se amet, qui sapiat, quicum ipse Sanimo loquatur, Metellus, inquit, non homo, sed litus atque aer et solitudo mera,' quae Verba nostro saeculo ineptissime quibusdam temptata quamquam iam ad intellegenda ea iam Paullus Manutius, Aus. Popma, alii monstraverant rectissime nuper vindicavit Vahlenus in prooemio ind. ecl. Berol. ib. a. 1879-1880 p. 114. neque hoc Ciceronis iudicium non quodam modo confirmant ipsa Metelli litterae illae arrogantissimae et partim ridiculae quae extant libris epistul ad famil.

initio. Conposuimus adhuc quae demonstrent imaginem uniVersam Clodia quadrantariae et Lesbiae Catullianae eandem eSSe quid, si etiam singulae res ad utriusque Vitam pertinentes conVeniunt γM. Caelium Rufum oratorem, hominem candore corporis insignem cons Cic. p. Cael. et 36 et, ut etiam nunc Servatae nobis epistula eius testantur, ingeniosum aliquamdiu cum ista Clodia moechatum esse Ciceronis oratio pro eo habita ostendit. qui quo solutius cum hae muliere congredi posset, domum conduxerat in insula P. Clodii in Palatio p. Cael. o s. confDrumannus II, p. 377), in qua post mortem certe mariti Clodia quoque habitabat cons. p. aol. 9 18 364. 47. 5), nisi orto Motolli aedes et ipsas in Palatio sita et P. Clodii possessioni

vicina erant cons ibid. s.). iam inter aemulos quos Catullus in amore Lesbiae habuit etiam Rufum quendam fuisso Vidimus, quem Omnia Sua sibi amico bona eripuisse . LXXVII acerbe Oeta queritur quo in aemulo quin M. Caelium Lusum adgnoscamus nihil omnino inpedit nam quod illum Catullus

c. LXIX propter alarum hircum a pulchris puellis fugi dicit, id

nemo sano iudicio praeditus quicquam in contrariam partem valere sibi persuadebit quodsi c. LXXIII, in quo poeta de ingrato ac perfido animo hominis queritur qui se modo unum atque unicum amicum habuerit h. e. magnum aliquod in angustiis beneficium aliis denegantibus u semet acceperit nam ita versum 6 intellegendum esse dubitare non potest qui ad ea quae autecedunt cogitationem intendit - si, inquam, hoc quoque carmen Supra recte ad Rufum, quem M. Caelium Rufum eSSe arbitramur, rettulimus, eum haud inepte suspicere brevi antequam cum Clodia rem habere inciperet prompta Catulli opera

26쪽

XX PROLEGOMENA

difficultato rei nummariae liberatu in esse quippe quem propter nimios, iraesertim pro patri parSimonia, Sumptu ex aere alieno tali , rasso S initius cons. 'ic. uel si 17 36. cum I)ru- ninnia II l, 411 S.). contra nugas agunt ut Strictim attingam

quod resutation dignum non est qui etiam Caelium Vero- Densum vid. c. LVIII et C eundem cum Caelio Ruso oratore osse probare student alium Catulli in amore Lesbia rivalem Lesbiuiti cognoVimus ilia quidem Omilie cum Lesbia fictum nomen sit pro Clodia, Clodius quidam Significetur necesse est Lesbius autom isto c. LXXIX ut Lesbiae cunnilingus carpitur. idom ad libidini gonus Sextum Clodium, P. Clodii adsectatorem, Clodiae quadrantariae operam Suam commodaSSe Cicero saepius significat, in primis in oratione de domo si 25. cons otiam g Iot 3 et r. p. Cael. 78. itaque hunc SSe eum ueni poeta L0sbii nomine inrideat quam maxime probabile, ne dicam certum St, per8peXitque primus Iustus Lipsius variarum lectionum l. I, c. . cui sententiae Schwabius p. 904s iniuria adversatus est qui Muretum secutus Publium potius Clodium significari Vult ad cuius cognomen Pulchri poetam verbis Lesbius est pulcer respeXisse putat. Verum talem Vocis quae Si ulcerambiguitatem a primo lite statuere non est neceSSarium, Statui autem posse, etiam si SeX. Clodium intellegamus, mox videbimus deinde P. Clodium notum est quidem Suspicionem incestus cum sorore facti habuisse cons loci a Drumanno II, p. 381 sive a Schwabio p. 62 congesti), sed id flagitium quod epigrammato Catulliano indicatur nemo Veterum ei XprobraVit, neque Schwabius talibus locis qualis est Ciceronis Sestiana g 16, ubi orator inimicum suum hominem omni inaudita libidino insanum SiVe, ut cum Veteribus editoribus malo, infamem dicit, ad stabiliendam suam sententiam abuti debuit quod vero idem de Sex. Clodio cogitari posse negat propterea quia hunc non pulchrum, sed deformem potius fuisse Ciceronis in Pisonem oratiu epat, non intellexit acumen primi Versus, quod quale sit Vorlaenderus i. c. p. 5 recte explicaVit nimirum sic verba intell0genda: Lesbium cum antea semper deformem habuerim, errasse me eo adparet quod Lesbia illum mihi anteponit. ceterum cum poeta Lesbiam dicat Lesbium malle quam se cum tota gente sua, quod sane mirum est, gentisque iterum V. 3 mentionem faciat, ne id quidem non potest certum aliquod aeumen habere. Videor autem mihi quid subsit enucleare OSSe. Scilicet Sex. Clodius non erat gentis Claudiae, Sed homo Obscuro loco natu egensque, quem a liberio Claudii cuiusdam oriundum fuisse Drumannus II, p. 386 probabiliter suspicatus est itaque poetam primo epigrammatis disticho non solum deformitatem

27쪽

aemuli, Verum etiam humilitatem inrisurum in ambiguo sensu verborum Lesbius est pulcer lusisse censeo. quae una eum insequentibus etiam hoc modo intellegi possunt: Sex. Clodius non est quem adhuc putavi homo sordidus, sed gentis Claudiae nobilissima familia Pulchrorum natus, nam Clodia eum utpotegentilem suum mihi cum tota gente mea anteponit. ita gentis Catulli commemorationem et ipsam ad cavillandum hominem qui gentem non habet conferre videmus atque huic explicationi haud leve praesidium ab oratione de domo k 25 paratur, ubi Cicero Sex. Clodium inpudicissimum eius cum Clodia quadrantaria commercium significaturus per ludibrium socium P. Clodii

sanguinis dicit cons rumannus l. l. not. 5. praeterea idem

Cieero in Sestiana si 1 et in opist ad Q. fratro II 11 13 2P. Clodii satellitos, quorum dux erat Sex. Clodius, gentem Clodiam Vocat. Addi his possunt alia non nulla quae, etsi per se infirmioraeSS concedimus, tamen coniuncta cum ceteris omnibus et ipsa

aliquid ponderis nanciscantur voluti quod maritum Lesbiae Catullus c. LXXXIII fatuum dicit, convicium id quidem est hominis Lesbiae amore depereuntis, cui non multum tribuas, Sed convenit, ut vidimus, Metelli indoles deinde salacem tabernam, in qua c. XXXVII rivales suos cum puella sibi infideli sedentes inducit, propter causas ex ipso poemate petita ostendimus non posse proprie dictam esse, sed domum aliquam ampliorem, in qua crebro conVivia agitarentur quibus Lesbia quoque interesset, significari videri eam esse domum P. Clodii Palatinam tanto est credibilius quanto facilius fieri potest ut sitius eius a Catullo verbis a pilleatis non fratribus pila caute indicatus sit nequeonim haec domus longe a templo Castorum in meridiana regionerari sit abfuisse potest. nam proxima erat Ciceronis in Palatio

aedibus v. r. do domo g 1154. do harusp. resp. g 33. Drumannu II, p. 270). hunc autem ex epist ad Att. II 4 3 intellegitur vicinum fuisse Caesaris consulis, qui ut pontifex maximus in sacra via domo publica habitabat v. Sueton. Iul. 46), propinquitatemque fori Cicero Caelianae go causam adfert cur

reus a patre in insulam P. Clodii semigraverit quod si recte se habet, etiam ipsa templi Castorum per poetam commemoratio potest qu0ddam acumen habere, quoniam hoc templum anno

696 58, quo, ut infra adparebit, c. XXXVII Catulli scriptum

est, Clodio pro armorum receptaculo fuisse scimus V. Cie in Pis 11) contubernales' autem a poeta carpti tum intellegendi sunt Publii amiei, barbatuli iuvenes illi quorum Cicero paucis annis ante epist ad Atticum I 145 et 16 11 mentionem facit. nec alienum a re erit meminisse convivii istius ἀσελγους' quod

28쪽

XXII PROLEGOMEN A

idem Cicero in binis littoris a. 95l59 ad undom datis II 12 20 14 , dum do ' i' lodio eiu silue soror ii, luitur, ungit, ut ab his iidparatum suisse veri sit simile, id quod pro certo habuit Drumannus V, 3. 80. Tot igitur tantasque et in personis et in rebus utriu8 lue mulieris si utilitudines quis sibi persuadebit casui attribuenda sesso an tu praetor Clodiam Q. Metelli Celeris uxorem matronam eiusdem nominis et aetatis novisti, in qua Lesbiam Catullianam aliqua cum probabilitate adgnoscas reputandum est etiam, qua de re Mutar l. c. p. 19 et 198 monuit, Vulgares nominis quod est Claudius formas Clodius Clodia in gente Claudia et patricia et plebeia perraras SSe ipsumque Patrem Clodia quadrantariae duosque fratres natu maiores nomen Suum gentile per diphthongum scripsisse, cum frater minimus Publius et tres sorores eius aut ipsi niteram formam praeserrent aut abaoqualibus Clodius et Clodia' dicerentur unicus, quod sciam, locus quo Q. Metelli uxor Claudia adpellatur est in litteris a Cicerone a. 692 62 ad ipsum Metellum datis, epist ad tam V 2 6 . cons de duplici nominis forma Drumannus II, p. 200. e reliquis

autem praeter quadrantariam sororibus Publii, quas et ipsas mala fama laboraSS Verum est, ne alteram utram pro Lesbia Catulli habeamus causa graVisSima prohibemur quarum una, Omnium

Sororum natu maxima, Q. Marcio Regi, consuli a 686 68, nupserat, quem ante annum 693 61 mortem obisse scimus construmannus II, p. 376). eo autem anno Lesbiam maritam etiam fuisse adparebit, ubi de temporis quo Catullus eam amabat rationibus eXponemus idemque argumentum Vetat de Clodiarima natu minima cogitari, quam L. Licinius Lucullus in matrimonium duxerat qui ex bello Mithridatico Romam reversu cum XOre divortium fecit eamque a. 693 61 publice stupri cum fratre germano facti insimulavit cons. Drumannus II, p. 12 et 382). Restat ut unum scrupulum removeamus qui non nullis ab aetate Clodiae quadrantariae iniectus est quae cum teste Cicerone

in Casiliana maior fuerit fratre ublio is autem, quoad exmagistratibus ab eo petitis gestisque concludi licet, a. 661 93 vel 662 92 in ludom editus rideatur, Schwabius p. 59 praeeunte Iungelausseu p. 8 illam a. 659 5 vel 660 9 natam esse probabiliter statuit itaque Catullus, si Hieronymi do natalibus eius

testimonio confidimus, Septem OctoVe annis ea Clodia minor erat, Sin autem poetam anno demum T 82 natum SSe sumimus, quod infra probare conabor, minimum duodecim qua tamen in re cur offendamus nihil est istam enim mulierem nonne tanta fuisse venustate scimus ut anno etiam 98 56, cum duodequadraginta minimum annorum esset, tot iuvenes lenociniis suis

29쪽

captos tenuerit cons. Cic. p. Cael. T) nee multo ante amaverat eam M. Caelius, iomo pulcliritudine, ut vidimus, ipse insigni atque conpluribus annis iunior etsi enim Plinius, qui nat. hist VII 49 165 Casilium C. Mario Cn. Carbone tertium consulibus h. e. a. 72 82, genitum esse tradit, erroris convictus esta Nipperdet opuSc. p. 99, tamen eum ante annum 666 8 natum non esse pro certo habendum est. V. Guil Wegehauptius iuprogramm gymn. ad St. Mariam-Magdal. ratistaV. a. 1878 p. 6. quod cum ita sit, quid mirum, si Catullus, adulescens animi ardore plenus et poeta, mulierem semet aliquanto maiorem, Sed et forma et ingenio excellentem deperiit etiam Propertium Cynthia sua annis inferiorem fuisse scimus, neque difficile esset, si opus foret, ex recentioribus temporibus similia exempla congerere quod Si quis talem aetatis inter Lesbiam et Catullum disserentiam per se quidem haud incredibilem iudicat, sed ad c LXXII provocat Dogatque eri potuisse ut poeta de muliere

ip8 annis superiore diceret se eam, dum sibi uni dedita fuisset, dilexisse non tantum ut vulgus amicam, Sed pater ut gnatos diligit et generos', ne id quidem universam huius epigrammatis sententiam consideranti iure opponi videbitur in quo cum Catullus enovolentiam olim fideli Lesbiae praestitam ab eo amore qui ad solum corpus pertinet ideoque ne perfidia quidem amatae mulieris perit accurate distinguat, quidni illam benevolentiam cum patris in filios generosque caritate conparet qua quidem conparatione optime ut homo Romanu priorem suum Sensum diligendi inlustravit cons estphalius libri sui do Catullo p. 1154. quem ea de re rectissime iudieaSSe censeo. Itaque pro explorato potest haberi Lesbiam Catulli sit lodiam Q. Metelli Celeris uxorem uunm eandemque feminam suiSSe.

iam ad tempus amoris erga eam poetae paullo accuratius definiendum progressuri primum quid ipsa carmina Catulliana de

ea re doceant Videamus tempore eo quo poeta e XI conscripsit, h. e. a. 699 55 amorem eius plane Xtinctum fuisse iam supra

diximus a vere anni 697 5 usque ad ver anui 698 56 Catullum in Bithynia provincia commoratum esse infra demon- Strabitur quo eum non fuisse profecturum, nisi antea Omnem spem recuperandae Lesbiae abiecisset, liquido confirmare possumuS. neque ullum est carminum aut in ipso itinere aut statim ex reditu poetae conpositorum in quo illius mulieris mentio fiat.

ergo non tardius quam anno 696 58 extremo Catullum Lesbias

amorem renuntiasse probabili coniectura efficitur vix autem prius etiam ab ea sese avertisse potest. nam si Varios huius amori caSus reputabimus, Omnino eum circiter quadriennium

Viguisse concedemus, idque etiam inde colligendum videtur quoiu

30쪽

XXIV PROLEGOMENA

poeta in logia illo dicata, quain concordia inter amantes nondum gravius concussa factam scimus cons. v. 13548 et 159 s.), innuui do initiis si,uderis anuluam de temtiore paullo remotiorelo luitur cons in lirimis v. 13 et 158, si quidem recto ego ii quos lue tuin Voculam insonii). ut autem adulescentem fuisse Catullum, cum Lesbiam diligero inciperet, iam vehementia ardoris eius probat cons. eiusdem elegiae V. 53-56), ita carmina ad illam silectantia, Xcepto fortasse Omnium primo e Sal I h expresso tantam produnt maturitatem ut non possint nisi ab homine

Vicesimum annum egreSSO condita esse ne lue profecto adulescentulus nondum Vicenarius Ver aetati Suae iam peractum esse

significare potuisset . LXVIII 16. quae cum ita sint, Lesbiam a. 693 61 a Catullo amari coeptam esse probabiliter statuere videmur cum hac temporis definitione ab ipsis carminibus petita optime congruunt qua de Vita Clodiae quadrantariae eiusque

mariti tradita accepimus, ut hinc quoque uni VerSam quam defendimus sententiam non mediocriter conprobari adpareat. L0sbiam nuptam fuisse, cum Catullus amore eius incenderetur,

supra ostendimus. Clodia quo tempore Q. Metello nupserit nescimus, sed eam a. 692 62 huius uxorem fuisse ex Ciceronis opist ad tam V 2 6 intellegitur eo autem anno Metellus Galliae cisalpinae provinciae praeerat unde Simul efficitur non posse in hunc annum initia amoris Catulliani cadere, quia, quo tempore inconsiderata ardentis poetae audacia Clodiae bilem movebat, maritum eius Romae adfuisse ex . LXXXIII perspicuum est, ut etiam hoc argument ad insequentem potius annum deducamur quod autem poetam per . Alfenum arvin Cremonensem ad Clodiam eiusque virum introductum esS Supra Suspicati sumus, eius Oniecturae nunc augetur probabilitas. On-Sentaneum est enim homines Transpadanos haud difficilem habuisso aditum in domum eius qui modo Galliae cisalpinae proconsul fuisset, potestque fieri ut Metellus Veronae, ut postea C. Iulius Caesar, patris Catulli hospitio usus sit. Sunt alia quae

non minus quadrent. c. LXVIII, quod eum in urbe patria scriberet poeta, Lesbiam non se uno contentam SSe iam noverat,

secundum ea quae paullo ante diximus dubitari non potest quin anno 694 60 extremo aut insequentis dimidio priori adsignandum sit iam hoc tempore uxorem Metelli satis male audivisse, etiam si nondum talis esset qualis in oratione Caeliana describitur, non consulare Ciceronis de ea dictum ab ipso in epistul. ad Atticum II 1 5 narratum ostendit primis post poetae Romam reditum temporibus h. e. ut nune confidenter pronuntiare licet, anno 695 59, e LXX supra attribuimus in quo quod Lesbia odseverare dicitur nulli se nubere malle quam Catullo, etsi id