장음표시 사용
21쪽
REGIS GALLIARUM APUD VENETOS LEGATO S.
Etsi , quum ad eum scribimus, Vir doctissime , cum quo nobis nulla necessitudo intercessit, in ipso statim literarum initio , quibus causis adducti id faciamus, accurate exponere solemus: ego tamen in praesentia hoc exordii genere non utar. Longe magis enim in hoc laborandum est, ut me purgem, qu0d tardius scribo, quam in eo ipso declarando, quare Scribo. Nam, cuius rei praetermissae culpam deprecor, eam honestissime fieri potuisse et debuisse, consentaneum eSt: ac quod sine scelere negligi non potuit, eius certe actio et cum laude erat coniuncta, et ad viri boni officium pertinebat. Eo igitur, quod tractari minime convenit, omisso, ad ea Venio, in quibus summa contentione et totis Viribus enitendum est: neque Vero prius quiescendum, quam cauSam meam tibi probavero. Non patiar, ingratitudinis, in cuius suspicionem imprudens incidi: non feram huius vitii teterrimi, in quo, ut est apud Ciceronem, nihil non inest mali, ullam in
me maculam haerere. Intellexi ex multo et accurato Sermone
Chandonii, mihi plane maximis de causis amicissimi , te meas epistolas non solum legisse , quod quidem permagni
aestimandum esset, Verum etiam auctoritate tua praeclare commendasse. Addebat etiam, te ad meos casus sustentandos, I
22쪽
si Venetias ire Vellem, partem ibi rimarum tuarum pollicitum esse. Haec si mihi allata fuissent in tempore , incredibilem Voluptatem ex eo nuntio cepissem, egissem De tibi gratias, ut par erat, Vel per literas Vel etiam coram. Nunc discrucior animi, metuens, ne, quoniam id factum non est, aliquid sinistri de me cogites. Ego de sensionem neque Veriorem neque iustiorem habeo , quam me nesciVisse, neque te de me loquutum fuisse unquam, neque omnino aliquid
epistolarum mearum, quae quidem meo nomine Scriptae essent,
attigisse. Quod si tibi persuaderi sinis, neque laciturnitatem
meam durius accipies , neque , quod ab ignoratione profectum est, ingratitudini tribues. Egone in eum ingratus essem, qui et nullo meo merito me laudasset, et inopiae meae subvenire vellet 8 res ipsa loquitur: pluribus non agam. Transeo ad beneficia tua. De meis epistolis non male existimas: credulus ero in hac parte : is est animi tui candor, ea est consuetudo doctorum omnium, ut ingeniis adolescentium fa-Veant: approbatio tua Vim cohortationis habet. Neque enim eam facultatem, quam id aetatis adeptus sum , laudari puto. Pergratum tamen eSt, quod facis: excitas enim ad maiora,
et, illud, quod iam me adeptum belle simulas, emcis, ut aliquando consequi posse n0' desperem. Hoc si frequentius inter Gallos seret, neque bonarum artium tam pauci patroni essent:
haberet fortasse Gallia , quos Italiae opponeret, et de illa ipsa Ciceroniana eloquentia , de qua imprimis sibi Itali placent,
cum illis contenderemus. Istud quidem paulo audacius: sed scio cui scribam: ab Italis sane haec legi non velim. Sed nimis multa de meo scribendi genere. Venio ad ea, quae tu de me levando cum Chandonio humanissime disseruisti: agam libere tecum, sine fuco, simplicissime, id est, more Gallorum. Me quidem institutae Viise ratio magis ad honestum otium, quam ad honorum cupiditatem ducit: hanc voluntatem mihi eripere de manibus conatur inopia: Obsisto quantum possum, sed alicuius subsidio opus est; ruent enim
studia, si fortunarum mearum tenuitate solummodo nitantur.
Hic Chandonius me sollicitudine levare ac reddere quietum
23쪽
Villi, nempe quod tua mihi nunquam clausum iri dixeris. Nihil humanius, nihil munificentius dici potuit. Multa' vero mihi veniunt in mentem. Primum, si id fieret, Viverem cum homine Gallo, cum quo, ut arbitror, meus sensus facile consentiret: deinde cum Baysio, id est, cum eo, qui iam utriusque linguae cumulatam eruditionem ConsequutuS est. Illud vero, quam honorificum, apud legatum regis Gallorum non Solum in gratia esse, Verum etiam in intimis haberit Occurrunt diversae cogitationes, te mea Opera non egere, in te omnia summa, in me nihil laudabile praeter animum: non esse prudentis hominis cuiusquam liberalitate abuti: ostendi quidem multa honestissime, quae veluti promissa exigi non debent. Itaque pendeo animi: incertum est quid velim: quae dicta sunt a te, in qualia partem accipiam, dubito. Pudori meo, etiam si maxima egestate premerer, consulendum puto: Voluntatis tuae nemo certior est interpres quam tu. Ego, quod te Velle intellexero, faciam, ac lubens. Percurri omnia parum diligenter: sed haec epistola magii purgandi mei, quam eloquentiae Ostentandae gratia composita est: alias subtilius et politius. Bene vale. Patavii VI. Cal. Novemb. Ep. 1Ι.
Vuoniam quidem Venetiis studiorum meorum fundamenta liberalitate tua iacta sunt, equidem facile mihi persuadeo, te interdum de Bunello, id est, de maximis beneficiis tuis cogitare. Itaque Visum est mihi, qui sit hoc tempore rerum mearum status, his literis tibi, homini occupatissimo, breviter significare. Ego in morte Vaurensis antistitis, patroni mei,
tam Saeva tempestate iactatus sum, ut omnium, quod mihi erant carissima, iactura facta, non in tranquillum aliquem portum inVectus, sed ad extremum nave amicta naufragus in littus scopulosum eiectus sim. Nunc vero non reficere navim et huiusmodi pericula et incommoda iterum experiri, sed animum mei rara paupertatis patientia armare constitui.
24쪽
Hoc nullum rectius remedium contra malas cupiditates inveniri potest. Salius esse duco, agellum in conlinenti colere, et ex eo parva quidem, sed certa Vectigalia percipere, quam ob parandas opes et divitias ingentes 'entorum et procellarum ancipites casus quotidie subire. Habes consilium
meum: quod si tibi probabitur, uti eo poteris, cum Voles: sin displicebit, mihi tamen ignosces. Bene Vale. Qui has tibi reddet, vir probus est et bene doctus, mihique amicissimus: habet isthic nonnihil negotii, quod, quale sit, ab eo, si placet, intelliges: atque ad id explicandum; auctoritate tua, quantum poteris, non solum prolater aequitatem causae, sed mea etiam causa libentius adiuvabis. Hoc te vehementer rogo.
Iucundae mihi fuerunt literae tuae, sed ex ea parte imprimis, quatenus Ostendis, te Osticium scribendi non intermissurum esse. A ccipio igitur quod das: tu Vero, quod de meo tuoque epistolarum genere scribis, parum abest, quin te Objurgem. Etiamne tu, homo non solum doctus, Verum etiam, quod certo scio, pius, ineptias istas inter nos habere locum putas i Dabis veniam, quod negligenter scribo: hocque spinosis artibus, in quibus sum totus, attribues. Tu in maximo otio, praesertim quum ratio tua ad eloquentiam spectet, et accuratius et elegantius. Ad quae sic habetot Tametsi in Scribendo non multum operae ponere soles, neque id facere tibi per Accursium licet, pure tamen et Latine loqueris: ex quo facile perspicio, quantum natura ingenioque Valeas et quem gradum inter disertos tenere possis, Si aliquando te totum ad haec studia convertas. Mihi quidem longe magis laborandum est, ct huiusmodi excusationibus saepius utendum,
a quo nonnihil limatius et perfectius exspectari dicis, quod huic uni rei dem operam: ita ut, nisi labore, studio, diligentia, industria, ad mediocritatem aliquam procedente tem-
25쪽
ΡOre PerVeniam, Videar summam Vituperationem effugere non ΡOSSe. I'u igitur non Solum crebris literis , quod mihi quidem gratissimum erit , me exerceas Velim: Sed etiam, liticquid ex Lagaro audies , quod quidem ad Veram, et, ut nunc loquimur, Ciceronianam dicendi rationem attinere putabis, peto abs te, ut diligenter ad me perscribas. Valde enim cupio nosse illorum mysteria: non quod sine illis me aliquid consequi dissidam, sed quod iis perspectis meam rationem cum illorum instituto conferre, et quodammodo con- Silium certius. capere possem. De DemoSthene, quoniam non
tibi magis in hac parte quam mihi faves, tu ipse statue, quid
me facere velis. Daysius, ubi me literarum Graecarum admodum cupidum vidit, quum saepenumero eo audiente que rerer, neminem Venetiis Graece profiteri, hocque perincommode accidisse, respondit laumanissime, se velle desiderio meo, praesertim tam honesto, subvenire. Inivimus itaque hanc rationem, ut hora noctis prima, dum is leni deambulatiuncula ad coenam separat, ego aliquid ex Demosthenelegam, ipse in vertendis Graecis animi causa se exerceat: facta mihi potestate, si quid velim, pei contandi. Ad hunc modum Olynthiacas duas absolvimus. Qua die vero literas tuas accepi, quum eas legato, ut tibi scripsi, legerem et ad eum locum pervenissem, in quo de Oratione περὶ τῆς ααραπρεσβuας , quam LagaruS Vertendam SUSCepisSet, mentionem faciebas, dixit, se velle absolutis Olynthiis, eam quoque in manus sumere, ut ego ne in hac parte quidem VO- bis cederem, aut Lagarum desiderarem. Legatus Demosthenem non habet: quod facit, non tam sua quam mea facit: non quidem ut ludum aperiat, quod a dignitate magnifici viri alienum esset, sed, ut animum a gravioribus curis relaxet, ille, quasi aliud agens , ludit in vertendo Demosthene. Ego vero illud unum ago et non Vulgarem utilitatem ex ea re capio. Exposui tibi causam meam, quam ad te Veluti arbitrum defero: quicquid statues, aequum iuStumque existimabo. Dictionarium in Germania non excuditur: quod Parisiis exorsum
est, venit novem libris Venetis. Quod ad ius civile pertinet,
26쪽
allati sunt commentarii Marii Salomonii Albertici, iurisconstilli equitisque Romani, in librum primum Pandectarum: eiusdem in l. Gallus, et in s. Responsa prudentum, paradoxa Marcelli. Sed heus tu, quidnam audio 8 Sonetus Venit, imprudenter sane fecit; Tholosae mansisse debuit, ubi nonnullam apud imperitos eloquentiae, apud peritos loquentiae famam ina enerat. Nunquam mehercle monstra illa et portenta Verborum auribus Italorum, Ciceronis lectione tritis, et Omnem Sermonis peregrinationem respuentibus probabit. Cer- votum febre laborare, ut debeo, moleste fero: Verum, uti spero, et ut tu ostendis, bre 4 valetudinem recuperabit: eum tu meis Verbis saluta. Hieronymo et Alixantio Salutem ex medicito. Accepit ante paucos dies legatus literas ex Brixio, quem tu ex Sermone quorundam aut graViter assectum, aut etiam vita defunctum, existimas: Vivit et Valet, lusitque Versibus aliquot in Veneris statuam, quam Bensus regi dono dedit. Scripsit tria epigrammata; mitto ad te, unum breve, in quo Baysii meoque iudicio melius quam in caeteris illi suc
Quae donata tibi Venus est, Francisce , Volebat Illa l0qui tecum; posse loqui ars dederat. Sed dum praevertis, mille admirata loquenti Esse tibi veneres, muta repente fuit. Arnoldo nostro scribam, quum erit otium; tu eum mihi saluta. Bene Vale. Venetiis IX Calend. Decemb. 1530. Ep. IV.
Si quando longius erit intervallum mearum literarum , ut nunc accidit et alias saepe c0ntinget, peto abs te, ne mihi id vitio des: neve negligentiae aut oblivioni potius quam occupationibus tribuas. Neque enim mihi tantum Superest temporis ad scribendum, quam tu existimas: et praeterea Studiorum meorum rationem non immuto libenter. Eveniunt
multa qu0tidie, quibus ego, ne tam cito quam vellem, tibi
27쪽
vespondeam, impedior. Acceptis literis tuis , quibus, quae te auctore de VillanoVatio gesta essent, significabas, quid etiam me in liac parte facere velles, quum ego tibi et Gallis in ea
re magnopere satisfacere cuperem, ecce tibi Noviodunensis episcopus, adolescens Sane ii Obilissim is et bonarum artium imprimi3 studiosus, cum quo milii ante multos annos amicitia et familiaritas intercesserat, ad nos Venit. Quae Vero Praestanda fuerint veteri amico, nunc etiam episcopo, tu melius
Scis quam ego ipse. Omnino, quantum quidem in me fuit, omnia officia diligentis et umici hominis illi praestiti, ac quoties eum ita velle existimavi, ab eius latere nunquam discessi. De Villanovatio paucis accipe. Viiis fuerit auctor vitae Longotii, neque Egnatius neque is, qui imprimendis epistolis Longo-lii praefuit, aliquem certum habent: audivi, qui dicerent ab eo ipso Longotio scriptam: quod mihi quidem verisimile
non fit. Incidi in noninillos, qui Villano vanum auctorem esse conjicerent. Quod igitur compertum n0n liabemus, pro certo inscribi oportere non Sentio. De genere mortis fuit, quum ego idem existimarem atque tu: sed legatus id factum,
quod tu suspicaris, pernegat. Ego his diebus in bibliotheca
Realtina casu cum medico loquutus sum, qui VillanoVanum peste interiisse plane confirmabat: addebat se accersitum a Florentinis quibusdam, ut degrotum inviseret: adduci tamen non potuisse, ut eo Veniret, quod eX eorum Sermone, a
quibus Vocabatur, certissima indicia pestis colligeret. Tu Vide, quae p0st meum discessum te intellexisse scribis, num istis firmiora sint. Ego primum in re tam dubia neminem accusari debere sentio; deinde, etiamsi omnia explorata essent, tamen in epitaphio, quod si cuin ulla Italorum contumelia describetur, diuturnum certe non erit, hoc fieri minime decet. Quodsi hanc plagam a nefariis hominibus accepit, Galliae illucescet aliquando dies, quum et opportuniore loco et maiore cum libertate hanc initii iam ulcisci poterit. Quod Vero in scribendo epitaphio adeo exarsisti, ignosco dolori tuo, quem ego iustum esse ex meo sensu facile iudico. Neque ego, qui non sic persuasus eram ut tu, quum aliquid si-
28쪽
mile scribere conarer, facere potui, quin aliquam particulam doloris in Versus meos effuderim. Mihi quidem, qu0dscripsi, maxime displicet, neque, quod sciam, unquam in hoc genere peius mihi successit. Equidem propter intermissa mansuetiora haec Studia, musas mihi iratas esse arbitror, non tamen in eo multum operae posui. Quodsi aliud deligitis argumentum , et tibi aliisve per otium non licebit, ego aliquid elaborabo: omnino tamen ab alio hoc idem praestari mallem. Quo die mihi tuae literae redditae sunt, eo Demosthenis Orationem.cum dictionario et meis literis te accepisse puto. quam Vellem esse Patavit, ut cum Ludo vico tuo, quem Venisse audio, de rebus Gallicis perscriberes: quod ut facias, etiam atque etiam rogo. Tardius quam VO-1uissem, allatus est liber Alciati de verborum significatione; iam enim nescio a quo Egnatius alterum acceperat; itaque cum tibi remitto. Non tamen eo minorem gratiam habeo, quod is non est usus beneficio nostro; ego enim, quod debui et potui, praestiti. Tu Veri, quemadmodum neque in aliis antea, ita neque nunc in hoc mihi roganti defuisti. Bene Vale. Venetiis. Pridie Calend. Decemb. 1530. Simoni VilianOVano Belgae, Graece Latineque doctissimo, cum bonis Omnibus
disciplinis, tum sincerae Philosuhiae imprimis dedito, ob
mirificam scribendi elegantiam et subtilitatem, quam etiam suis scriptis, quae a nonnullis premuntur, expreSSam reliquerat, testimonio Longolii toti Italiae praeclare commendato, Galli in demortui patriaeque commendationem, placata Italia , Ρ0Suere. Nescio quo impulsu Italiam coelumque alienum Praetuleras patriae, VillanOVane, tuae. Invidit tibi: nec peregrinum overe passa est: Ossa inhonorato condidit in tumulo. Reddere non potuit sensum Vitamque Sepulto:
Hoc tibi restituit Gallia, quod p0tuit.
29쪽
quod minus saepe superioribus diebus meae literae ad te perVenerunt, negligentiae tribuere si Voles, erit illa quidem
durior accusatio, neque tamen non Vera: non enim Sum inscribendo impiger. Itaque in confessione criminis deprecatione utendum erit. Adjungam tamen et alteram confemionem, me rem non habuisse. Tertium item, tuos municipes Mai Osticanos minus frequenter quam an ea huc Venire. Satius
ergo non aecu Sare, quam reum tibi eripi, Quodsi mihi dicam intendere Voles, et ab hac sententia deduci non poteris, Vereor, ut per quartanam Vadimonium obire possis: atque ut ea careas, Venetias tamen in litem tibi veniendum erit, ubi ego Splendore, gratia, copiis Oratoris ad corruptionem iudieii abutar. Sed extra iocum: amabo te, mi Aemili, quid tibi vis 3 cur te enecasy cur valetudinis rationem nullam ducis 3 Incumbendum quidem est in studia; verum et illud curandum, ut quam diutissime facere possis. Memini olim me tibi in hanc sententiam scribere, Vide ne, dum nimis festinas , uspiam Osrendas, ac te praecipitem des. Quare simulatque ex febri te laborare intellexi, magnum accepi dolorem, Veritus, ne id, quod praedixeram, evenisset. Quo igitur maiore metu de morbo tuo sum perturbatus, eo vehementiori laetitia propter recuperatam Valetudinem totus esseror. Nihil est igitur, quod de medicina tibi tradenda laborem, quum iam belle habeas. Equidem quum ab ineunte aetate a PRtre audivi , tum nescio quis Gallus, iuris pontificii magis quam bonarum artium StudiosuS, qui te una cum Noviodunensi stomae xidit, et a Georgio literas mihi attulit, quum peteret, ubinam esSeS, ut Valeres, ego te Marosticae quartanam habere, respondissem, dixit illud idem, quod ego iam inde a patre didiceram, a doctissimis Italiae medicis responsum esse Quartanae praeter moderatum Victum medicinam nullam adhibendam esse. Verum Sinamus Valere quartanam: Venianatis adulta quae requiris. Primum illud est, quod ais, te, dum aegrotares, de tuo in Galliam reditu saepius cogitaSse; ad ex-
30쪽
tremum et inchoati operis et constantiae causa in eam Sententiam Venisse, fore honestius, si perlectis L Pandectarum libris, tum demum ex Italia decederes. Neque tamen hoc apud te fixum videtur, quum petas meum tibi de hac re iudicium perscribi. Non mihi sumo, mi Aemili, ut plus in tua re Videam quam tu ipse ; Verum quoniam ita Vis, aperiam paucis quid sentiam. Si quis est, qui studiis tuis fa-Veat, eaque ad exitum perduci velit, is ego sum. Quodsi in Italia solum id consequi licet, auctor tibi sum, ut ne eam relinquas: Si Vero ea, quae in animo habes, tum bene in Gallia nostra, quam intex Italos emcere potes; eo proficiscare
censeo, ubi et Sua ius Vives, et lubentius, Si res ferat, moriere. quid tibi accidat nescio: sed ego humanitatem illam
vere Gallicam ita desidero, ut magnam de alacritate Studiorum meorum partem haec res mihi detraxisse Videatur. Praeterea, quum te haec regio neque doctrina neque Vivendi exemplis augere possit, non Video, cur patriae, quae utrumque SuΡ- peditare potest, eam praeseras. Si otium spectas, multi vici sunt in Gallia salubri caelo, summa amoenitate, procul mi, interpellatoribus. Si opinio hominum te mOVet, mea quidem sententia Tholosae leges interpretari, quam Marostieae Vixere, ad sanitatem accommodatius est. Adde tot pericula, quibus expositi sumus, quae subire , quum res cogit, ut magni excelsique animi est; ita, quum neque necessitas compellit, neque utilitas suadet, velle tamen in discrimine Versari, aut temerarii aut etiam amentis est. Nihil dico de moribus horum hominum corruptissimis: quae una causa homiliem Cliristianissimum commovere debet; nisi forte tua arihil referre existimas , quibuscum Vivat aliquis, cuius consuetudine utare.
Ego quidem de istis hominibus intimum habeo neminem, et tamen mihi oculi dolent, quoties in eos incurro, et simul
Sanctissimorum amicorum sermones reqiuiro, quibus alter alterum Tholosso ad pietatem hortabatur.
Scripsi pluribus meum de hac re iudicium: tu quod putabis e re tua esse, id facies. Transeo ad alia. Imperator crebras exspectationes sui commovet; Verum Germaniam quum