Compendium theologiae dogmaticae

21쪽

Cap. I. De cognoscibilitate Dei naturali. Prop. II.

certissima unde intellectu Certu eS Se ea intellegere, quod patet in proposito non esses In moeth de Trin. Prooem . . , . ). Doctrina ontologistarum reiecta Si a Sancto O cio die 18 sept. 186I et a Suis auctoribu derelicta. Inter theSe damnatas Dens. n. I 63 9 sqq hae Sunt 2. ESSe illud, quod in omnibus et sine quo nihil intellegimus, Si SSe divinum s. Omne aliae deae non sunt nisi modificationes deae, qua Deu tamquam en Simpliciter intellegitur. sSimilis doctrina Antonii Rosmini similiter reprobata eSL Dens. n. Ι 89 PSqq).

Ergo ontologismus Si Saltem error theologiCUS.IT OBLO. Si Dei exsistentia scientifice demonstraretur, omne homines docti argumentis ita convinci possent de Dei XSistentia, ut eam negare non iam possent. Atqui hoc non ita est. Ergo Dei exsistentia scientifice demonstrari non poteSt. Ross. Dist. mai. Si hae demonStratio esset tam immediate evidens, ut Statim, Si auditur, mentem perCelleret, conc. mai. Si hae demonstratio postulat quasdam dispositione ex parte intellectus et voluntatis, quae non inveniuntur in omnibus hominibuS, ex mai. Conc. min. At conSeg. Demonstratio exsistentiae Dei non est tam Videns, ut etiam repugnantem

tiam multae difficultates oriri possunt, quae Communibus hominibu non veniunt in mentem, sed doctis obiciuntur. Unde Conatus non mediΟCris requiritur ad has difficultates ita removendas, ut saltem rationabilis dubitatio non maneat Plurimi autem homineS, etiam doCti, non adeo flagrant desiderio cognoscendi supersensibilia, ut ad hunc finem magno Conatus faCiant. Praeterea saepe homines imbuti sunt praeiudiciis falsae philosophiae, quibus impeditur rectum rerum supersensibilium iudicium. Tandem admittere Dei exsistentiam SeCum trahit grave Consequentia moraleS, quae multi non placent. Ideo non Cupiunt Convinci argumenti Dei exsistentiam probantibus, sed potius a Student evadere, quantum possunt. Ideo de multis doctis valet, quod apostolus ait et Evanuerunt in Cogitationibus Suis, et obscuratum est insipien Cor eorum dicentes enim se SSe sapientes, stulti facti sunt RomΙ, 2 Sq). Ceterum pauCi sunt homines docti, qui Constanter et indubitanter sibi persuadent non esse Deum plerique enim, qui re audaCter negant, intus trepidant neque mentis quietem in atheismo inveniunt. I 8. Obi. I. Quidam atres vel vetustissimi scriptores ecclesiastici docentideam Dei esse innatam. Ergo hae doctrina non est reiCienda. Ressp. Dist. nuc. Vocant deam Dei innatam Sensu latiore, conc. antect SenSU Proprio, nec antec et Dei Cognitio nobis innata dicitur esse, inquantum per principia nobis innata de facili percipere possumus Deum SSep S. Bom. In Boeth de Trin. prooem. q. 1, a. 3 ad 6). Ita ipsi illi veteres SCriptore mentem suam explicant Gemens lex ait quidem omnes Deum qui insita et citra doctrinam percipiunt Strom. 5, 4, 26o); sed O antea ita ostendit: Cum sit manifesta divina providentia ecaspectu omnium, quae Videntur, esseCtorum, quae arte Constant et Sapientia' l. C. , IJ. Tertullianus

22쪽

1o Tract. I. De Deo no Pars I cognoscibilitate Dei.

ait: Animae a primordio Conscientia Dei dos est. Sed quomodo e Siquidem a primordio rerum Conditor harum Cum pSi pariter Compertus St, ipsis ad ho prolatis, ut Deus CognoSCeretur AdV. MarCion. I, IO). Plura de hac re apud leutgen, Philosophie de VorZei I n. 428 sqq. I9. Obi. III. S. Augustinus laudat eos, qui lumen mentium esse dixerunt ad discenda omnia eundem ipsum Deum, a quo faCta Sunt omnia De Civ. Dei , in. S. Bonaventura ait et Esse St, quod primo Cadit in intellectu, et illud esse est, quod est purus actuS. . . . ReStat igitur, quod SSe est SSedivinum Itiner mentis , in Ergo SeCundum hos doctores Deus est lumen

mentium, in quo omnia videmUS. Resp. Dist antec. Deus S lumen mentium, quatenus indidit nobis facultatem Cognoscitivam, et quatenuS S ultimum fundamentum omnis entis et Veri, conc anuc. quatenu in a Vita immediate Deum videmus et in eo omnia alia, ne . anuc. Ita ' A ustinus ipSe rem Xplicat De Trinit. 4, 12, 5. S. Bonaventura nil Cum Deu tamquam lux summe spiritualis non possit cognosci ab intellectu quasi materiali, luce indiget anima, ut CognosCatiPSUm, Cil per Creaturam In , d. 3, P. I, . ). CognOSCere autem Deum per Creaturam est elevari a Cognitione Creaturae ad cognitionem Dei

quasi per Calam mediam, et hoc St proprie Viatorum ibid. q. J. Cf. S. 2 om. , . 84, a. 5 Contra gent. 3, 47 AEleut en De ipso Deo

ao. Deum immediate quidem non Videmus in hac vita, Sed solum CognoScimus Conclusione ab effectu ad causam facta. At nonne praeter argumenta a poSteriore fieri poteSt argumentum quaSi a Simultaneo, i. e. e Conceptu Dei ut entis perfectissimi Plures insignes theologi cenSuerunt o fieri poSSe. Horum princeps St S. Anselmus, qui in Proslogio C. 2 haeCproponit et Convincitur etiam insipiens qui ait: Non est Deus esse vel in intellectu aliquid, quo nihil maius cogitari poteSt, quia hoc, Cum audit, intellegit et quidquid intellegitur, in intellectu est. Et certe id

quo malu cogitari nequit non potest AS in intellectu Solo. Si enim vel in Solo intellectu est, poteSt cogitari SSe in re, quod maiUS St. Si ergo id, quo maius Cogitari non potest, est in solo intellectu, id iPSum, quo maiUS Cogitari non poteSt, Si, quo matu Cogitari poteSt. Sed certe hoc esse non potest. EXSistit ergo procul dubio aliquid quo matu Cogitari non valet, et in intellectu et in re. ηDe hoc argumento permultum disputatum eSt, et imprimi quidem, quomodo intellegendum Sit, utrum ut argumentum e Solo obiectiUOCOnceptu enti per CtiSSimi, an ut argumentum Sychologicum e facto ideae Dei ut supremae deae in intellectu noStro XSiStentiS CUiUS Ultima CauSa potest esse solus Deus. Plurimi accipiunt illud argumentum Priore modo et Vocant ontologicum. De argumento Si intellecto statuendum est illud non valere, cum Sit illicitus tranSitu eXOrdine logico ad ordinem ontologicum Argumento Stenditur quidem

23쪽

Cap. a. De cognoscibilitate Dei per fidem Supernaturalem Prop. III. 11

nos, Si Deum CogitemuS, eum Cogitare Ut neceSSario XSiStentem. Ate hoc Conceptu Solo non poteS ConCludi, utrum Sit Conceptu realis an conceptu ChimaeriCUS.

Quare S. Thoma ait et Dato quod quilibet intellegat hoc nomine, Deus significari hoc, quod dicitur, Cilicet illud, quo maius cogitari

non PoteSt, non tamen propter hoc equitur, quod intellegat id, quod Significatur per nomen, SSe in rerum natura, Sed in apprehenSione intellectus tantum. Ne poteSt argui, quod Sit in re, niSi daretur, quod Sit in re aliquid, quo matu Cogitari non poteSt quod non est datum a Ponentibu Deum non SSes Ι q. 2, a. I ad ). Alii verbis Atheus negat Deum in rerum natura possibilem SSe quod Si Supponitur, id, quo maius cogitari nequit, in Solo intellectu est, et concipitur Solum

DE COGNOSCIBILITATE DEI PER FIDEWSUPERNATURALEM.

Prop. III. Exsistentia Dei est obiectum fidei clivinae.

a I. Sicti. URESt. Naturaliter Deum cognoscimu per facultatem CognOScendi naturaliter nobis inditam, Scendendo ad Deum e Consideratione mundi aspectabilis. Est autem etiam alia Cognitio, quae hauritur e revelatione divina positiva et conSistit in Credendi iis, quae Deu revelavit, propter auctoritatem Dei revelantiS. Si igitur quaeStio num Deta revelaverit Xsistentiam Suam, et num XSiStentia Dei, ut a Deo revelata, sit obiectum fidei divinae Est quidem per Se evidenS fidem Supernaturalem non esse primam Cognitionem, quam de Deo habemUS, Cum nemo eo Credere poSSit, priuSquam, Saltem ratione PriUS, O nOVit Deum Ysistere et Deum hoc vel illud revelasse. Sed Supposita naturali de Deo et de facto revelationis Cognitione, adhuc quaeri poteSt, num praeter hanc naturalem Cognitionem etiam SVPer- naturalis fides eXsistentiae Dei admittenda sit. Respondemus affirmative, quia tum Scriptura tum traditio videntur hoc docere, etsi diverSae Sunt theologorum Sententiae de Sensu uiu doctrinae, ut VidebimUS.

24쪽

12 Tract. I. De Deo no Pars De cognoscibilitate Dei.

a a. m. I. Ex S. Scriptura. Hebri 3 sq legimus Henoch testimonium habuit placuisse Deo. Sine fide autem impossibile est placere Deo credere enim oportet accedentem ad Deum, quia est, et inquirentibu Se remunerator Sit s. Sermo est de fide Supernaturali, Cuiu auctor et ConSummator StIeSuS I 2, 2), e qua iuStu vivit, per quam acquiritur Salu animae IO, 38 Sq). Hanc fidem apostolus dicit esse necessariam ad placendum Deo, et obiectum eiu assignat Dei XSi Stentiam oportet credere, quia Deu est; et Deum remuneratorem bonorum operum. Concludit autem sic: Hanc fidem Henoch habuit, quia Deo placuit; nam sine hac fide nemo Deo placere poteSt. Ergo videtur evidenter sequi fidem Supernaturalem eXsistentiae Dei esse ad Salutem necessariam; nam hanc fidem distinguit a fide Dei ut finis supernaturalis equia inquirentibuSSe remunerator Sit s. Ergo etiam revelatio XSistentiae divinae absolute neCeSSaria St, non Ut quomodocumque Deu cognoSCatur, Sed ratione ordinis Supernaturalis. Et utique Saepe Deus revelavit e Sse Deum: Audi, Srael, Dominus Deus noster Dominus unus Sis D 6, 4); Ego primu et ego OViSSimVS, et absque me non est DeuS IS 44 6); Ego Sum, qui Sum EX I4).a3. m. a. Ex traditione. SS. Patre et Xegetae, Xplicante illud Hebr 1, 6, Saepe inculcant XSistentiam Dei Credendam esse. Audiatur unum XemPlum. S. Ioannes Chrysost. et Sine fide impossibile est placere Deo. Quomodo ξSi enim crediderit quispiam esse Deum et remuneratorem, hi mercedem accipiet. Hinc evenit, ut Henoch Deo placuerit. Credere enim oportet accedentem ad Deum, quod est, non quid sit. Sed Si ad Credendum, quod Sit, opus Sit fide et non rationibus, an quid Sit, ratione comprehendi potest Si quod sit remunerator, fide puchabet, et non rationibuS, quomodo quae Sunt essentiae, Comprehendi OSSunt ratiocinatione P. . . Vides, quod Si in omnibus non CredamuS, non Solum in remuneratione Sed etiam in hoc ipso, quod sit Deus, pereunt nobiSomnias In Hebr. hom. 22 n. ). Hic igitur fides exsistentiae Dei, ut distinguitur ab omni alia fide, dicitur esse necessaria Secundum OC- trinam apoStoli. Sed quod maioris momenti est, ecclesia iubet omnes in Fmbolis profiteri Credo in unum Deum, et dein in ceteros artiCulOS. De quare Catechismus Romanus ait Fides Symboli articulis continetur, qui nobiS divinae SSentiae unitatem et trium personarum distinctionem, tum CroipSum Deum AESSe ultimum hominis finem aperiunt Sed i iiS, quae diXimuS, Unum etiam Deum esse, non plure deos Confitendum

eSt P. I, C. , . Sq). Ergo etiam hic fides unius Dei profitenda esse dicitur ut distincta a fide Dei trini et Dei finis ultimi.

Concilium Paticanum eSS. 3, c. I docet et Sancta catholica apoStolica romana eccleSi Credit et confitetur unum esse Deum verum et ViVUm,

25쪽

Cap. a. De cognoscibilitate Dei per fidem Supernaturalem Prop. III. 1

creatorem a dominum Caeli et terrae C. Eadem Sancta mater

ecclesia tenet et docet Deum, rerum omnium principium et finem naturali humanae rationi lumine e rebuS Creati Certo CognoSCi posses Dens. n. 782 783 . Hi Sermo non Si de Supernaturalibus mysteriis, sed de iis, quae naturali ratione de Deo Cognosci poSSunt et haec dicuntur credi ab eccleSia. a 4. Ohi. . ulti theologi docent Dei exsistentiam nude in se sumptam

Credi non posse, Cum ante fidem Certo cognosci debeat. Ergo doctrina Supra proposita Saltem non Si Certa. Resp. Dist anuc. Quidam theologi docent Dei exsistentiam nullo modo et sub nulla ratione Credi posSe, ex ante οῦ diversae sunt sententiae de modo, quo hoc explicari debeat, conc antec. Et dis . conseq. Certum non est Dei exsistentiam aliquo modo Credi OSSe, ex conSeg. non aeque CertuSest modus, quo hae fide explicanda St, conc conScf.

Alii dicunt exsistentiam Dei credi ab iis, qui non capiant demonstra tionem exsistentiae Dei, non vero credi sed sciri ab iis, qui intellegant de monStrationem S. Thom. , . , a. 2 ad 1 . At ho non videtur Sufficere, quia ecclesia docet doctos et indoctos profiteri Credo in unum

Vel dicunt: Exsistentia Dei et alia, quae demonstrari OSSunt, inter Credenda numerantur, quia praeeXiguntur ad fidem S. Bom. 2, 2 q. I, a. 5 ad ). At neque hoc videtur sufficere, quia illud Credo initio Symboli refertur ad omnes articulos fidei neque probabile est o verbum in primo articulo sumi sensu improprio, in Ceteris vero artiCulis Sensu proprio. Alii dicunt exsistentiam Dei credi generali fide, quatenus aliquis elicithun actum Credo omnia, quae a Deo revelata et ab ecclesia proposita Sunt non vero Credi fide speCiali, quae versetur Circa exsistentiam unius Dei. Neque o valet. Nam Vaticanum . . loquitur Solum de Credenda eX- sistentia Dei unius, principii et finis omnium rerum, et S. Patres et Catechismus Romanus singulos articulo Separatim ut Credendo proponulit. Alii dicunt viros doctos credere exsistentiam Dei in praeparatione animi, quatenus parati Sint ad eam Credendam, nisi eius evidentiam naturalem haberent. At etiam viri docti non debent hypothetice sed absolute dicere Credo in unum Deum. Itaque hae et aliae explicationes ostendunt, quanta vi opus sit ad Servandam aliquo modo fidem unius Dei, si receditur ab obvio sensu huius doctrinae. Ergo multo simplicius et probabilius est cum communi sententia theologorum dicere exsistentiam Dei eodem modo, quo omne alia veritateS

revelatas, Credi Cf. III n. 398 .a5. Obi. I. ihil potest simul sciri et credi. Atqui si exsistentia Dei

est obiectum fidei, idem potest simul Ciri et credi. Ergo non St Obiectum fidei. Resp. Dist. mai: Nihil potest eodem tempore simul actu evidenter Sciri et Credi, Irans mai. nihil potest habitualiter sciri et actu credi, Subdist. mai. Si agitur de veritate simplici et evidenti, quae statim, ubi menti OC

26쪽

IA Tract. I. De Deo no Pars De cognoscibilitate Dei.

Currit, eius assenSUm Xtorquet, iterum ream mai. Si agitur de Veritate, quae non tanta evidentia mentem percellit, Sed CompleXa quadam probatione ostenditur et variis difficultatibus obnoXia est, ex mai. Contradisi. min.:

Si exsistentia Dei est obiectum fidei, potest simul sciri et credi eodem actuet tempore, nem in Vel tranS. min. quia de a re non quaeritur potest habitu sciri et actu credi, subdist. min. Et Si verita Simplex, quae Statim, si menti obicitur, eius assenSum extorqUet, Q. min. St Verita CompleXR, argumentatione probanda et diffiCultatibu obnoXia, conc. min. Et ne .

Aliis verbis: Quia scientia Dei in hac vita est et mediata et argumentativa et annexa habet varia difficultates, SuffiCienter obsCura manet, ut possit credi fide divina Ceterum quaestio generalis, num idem sciri et credi

possit, pertinet ad tractatum de fide Cf. III n. 393 Sqq .a6. Non possum credere homini affirmanti e exsistere. Ergo neque Deo. Resp. Nemo parualem. Nam hominis, qui mihi aliquid affirmat, ex- Sistentia est mihi tam evidens, ut prae hac evidentia fides humana eiusdem rei evanescat. Sed exsistentia Dei revelantis nobis non est tam evidens, ut mentem Compellat ad assentiendum. Nihilominus factum revelationis potest cum sufficienti Certitudine nobis proponi, ut possimus actu libero, adhaesive propter auctoritatem Dei firmissimo, supernaturali exsistentiam Dei Credere non utique quasi hi actus fidei sit prima cognitio Dei, Sed quatenus naturali aliqua Dei cognitione supposita, secundo loco eandem Veritatem POSSUmus fide divina credere. Illa obiectio est vera, Si fit Comparati Cum beatis, quia beati tam immediate et tam clare exsistentiam Dei vident, ut eam non OS- sint credere. In hac autem vita testimonium Dei maius est quam infirmaCognitio, quam de Deo habemus; et ideo propter eius testimonium possumus exsistentiam Dei firmiore assensu Credere, Uam S aSSenSUS naturaliS Fortasse illa obiectio etiam aliquid valet quoad eos, qui immediate a Deo revelationem CCipiunt, sed non quoad nos, qui eam mediate tantum

SCBOI De clemonstratione Dei ex revelatione Supernaturali. a T. Revelatio divina potest considerari ut factum historicum, e quo argumentum fieri potest ad demonstrandam Dei Xsistentiam. Nam si

ConStat reVelationem, tum per ΜΟySen, tum per ProphetaS, tum maXime per IeSum Christum factam esse eventum, qui e CaUSi naturalibus eXplicari nequit, eo ipso efficitur Causam huiu facti Sse Supra naturam Creatam Seu SSe Deum. Ho igitur argumentum procedit e facto quidem Supernaturali, Sed solum, in quantum O factum Si naturaliter cognoscibile et undamentum praebet philosophicae ratiocinationiS. Inter alio Card. Newman hoc argumentum XColuit in libro, qui dicitur Gramma V assent, C. O, is n. 64qq. HUC Pertinent ea, quae in primo tomo dicta sunt de miraculiS de Vaticiniis, de progreSSU religionis chriStianae.

27쪽

Pars II De essentia Dei. Prop. IV. I

PARS II.

DE ESSENTIA DEI.

Prop. IV. Essentia Dei non cognoscitur a nobi Conceptu per

a8. Stat Q URESt. Essentia est id, quo aliquid est id, quod est,

Seu id, in quo re neque SSe neque Concipi PoteSt. OteSi autem essentia alicuius rei duplici modo CognOSci a Conceptu, quo SSentia immediate attingitur et Xprimitur, et hi Vocatur Conceptu per Se propriuS b conceptu, quo SSentia non immediate attingitur, sed in

alii rebuS, Ut e. g. CauSa in effectu, et ad analogiam harum rerum CO nOScitur. Hae Vocatur Cogniti analoga et impropria. Si tamen per Vario Conceptu analogo re ita determinatur, ut hi conceptus unam tantum an rem, neque ullam aliam, Significent, habetur conceptu propriu e CommunibUS.

Iam supra n. 6 diXimus no non immediate Cognoscere Deum Sed solum e effectibuS. Consequenter noStra Cognitio Dei non est immediata neque per Se propria. Nihilominus olim quidam ariani de factione Eunomii dicebant se habere perfectam cognitionem SSentiae divinae et Ausu est homo dicere: OV Deum, ut ipse Deu Seipsum novit S. Ioan Ch Sost. De incompreh. Dei natura hom 2 n. ). Ita loquitur iste temerarius Tam Deum Scio quam meipSums S. Epiphan. , Haer. 76 Consul. 36, . ) Hae doctrina est haeretica. NOStra aetate e Contra quidam modernistae docent nos nullum plane intellectualem conceptum Dei habere, Cum Deu sit prorSu in cognoscibilis, sed Solum vitali quadam Xperientia Deum attingere, ita ut nihil de Deo sciamus, sed solum fidamus Deum esse illud enS, per quod indigentiae et Sensui religioso SatiSfiat Cf. Dens. n. O74). Etiam haec est haereSiS.a9. HOD. Hr I. Essentia est non cognoScitur a nobis conceptusero proprio. Nam S. Scriptura testante Deus nobis est immediate invisibilis, et a nobis non cognoscitur nisi mediantibus creaturis. Atqui Cognitio, qua Deus a nobis Cognoscitur mediate et ad analogiam

Creaturarum, non fit Conceptu per Se proprio. Ergo Mai. OnState iiS quae Supra n. 4 Sq dicta sunt. Praeterea poStolu ait: Videmus Deum nunc in hac vita per Speculum in aenigmate, tunc autem in beatit idine facie ad faciem. Nun cognoSCo X Rrte, UnCautem CognoSCR Sicut et Cognitu Sum s Cor 3, 2 . Cognitio Per Speculum Si mediata, Cognitio aenigmatica est obscura et imperfecta. Hae partialis Cognitio opponitur persectae cognitioni alteriuSVitae, quae St immediata: et facie ad faciems.

28쪽

cognoscere, quid Deu Sit SubintellegenteS: Conceptu per Se proprio, sicut unomiani volebant), Sed Solum quod Deu Sit. S. Gregorius

oss. Prophetae et apostoli eSSentiae divinae rationem, utpote quae capi non possit, ineffabilem et impervestigabilem dimiserunt, Contra Eunom. Ι2 ΜΡ 43 943). S. Ioanne Chrysost. Quod hoc tantum

a nobis requiratur, ut Ciamu Deum CSSe, non ut eiu eSSentiam Per-

Scrutemur, audi, quid Paulu dicat: Accedentem ad Deum Credere oportet, quia St. RurSum propheta, obicien cuidam impietatem

non hoc obicit, quod neSciat, quid Deu Sit, Sed quod neSciat, quod Deus sit. DiXit enim, inquit, insipiens in Corde Suo Non est Deus. Sicut igitur illum impium reddit non ignoratio, quid Deus Sit Secundum ementiam, Sed ignoratio, quod Deus Sit, ita sufficit ad pietatem scire, quod Deus iis De incompreh. Dei natura hom. 3 n. ). Idem docent

scholastici, addentes an rationem In hac Vita non cognoscimu niSi per Specie dependente a PhantasmatiS. Tale autem Specie non repraeSentant purum Spiritum Secundum modum ipsius proprium Sed ad analogiam rerum sensibilium Cf. S. Thom. In Boeth de Trin. prooem. q. , a. ). Neque in fide re aliter Se habet; nam per fidem non accipimus Specie alteriu ordiniS, Sed accipimu lumen Supernaturale, quo intellectu elevatur et Consortatur ad utendum Speciebus ibi Convenientibus modo Xcellentiore. Per fidem enim ambulamuS, et non Per

Speciems, i. e. non Per ViSionem immediatam a Cor , ).3o. HOD. ara II. Conceptu proprio e communibuS c noScimuS, quid Pu Sit. Nam de nulla re potest sciri An St', niSi quoque modo de ea sciatur Quid St', vel Cognitione persecta vel Cognitione confusas S. Thom. In Boeth de Trin. q. 2 ord 6 R. 3, ConCl. . S. Scriptura non nude docet Deum esse, sed multiplici modo indicat, quid sit, scilicet omnipotentem, omniSCium, iuStum, bonum, multa alia, quae ad SSentiarn divinam pertinent e. g. PS 44 Sqq. I 44 6 Sqq. Ap Ι 8). Similiter ecclesia multa credenda proponit, quibu enuntiatur, quid Deu Sit, ut concilium lateraneus IV Dens. n. 428). Formatur autem conceptu Dei proprius e communibus hoc modo, quod notioneSCommune entiS, SubStantiae, viventis, intellegentis vel alias ita com-POnimuS, ut e ii fiat unus conceptus, qui non conveniat nisi soli

infinitum. Via ses= veniendi ad conceptum Dei proprium e communibuS Sttriplex causalitatis, nefationis, excessus. Deu enim eS CaUS omnium persectionum in mundo ergo in eo Sunt omne persectione SimpliceS, quae nullam impersectionem includunt, modo eminenti, immo infinito, ut Deu non Solum Sit SapienS, iuStu etin, Sed ipSa Sapientia, ipSatuStitia, quia hae persectiones in Deo non sunt accidentia Sed ipSaeius essentia. uatenus Vero hae persectiones nobis immediate notae

29쪽

Pars II. De essentia Dei. Prop. IV. 7

non sunt nisi ut XSistentes in subiectis limitatis et modo limitato eatenus recte perfectione etiam negamVS de Deo, non in quantum perfectione Sunt, Sed in quantum a nobi imperfecte tantum concipiuntur. Haec St Via negationiS: Deu eSt incorporeus invisibilis, ineffabilis etc. Quo persectiu Deum cognOSCimVS, eo magi Per- Spicimus rationem, Cur tu perfecti a nobi Comprehendi nequeat. Haec St docta ignorantias, quam UOCant, qua PerSpicimuS, quid et Cur de Deo ignoremus, seu cur Deu Sit nobis incomprehensibilis Dens 428). Ut tamen Conceptu noStri de Deo etiam poSitive valeant, addimus aliquid, quo persectione Significatae ultra omnem perfectionem Creatam efferuntur, dicenteS Deum CSSe omnipotentem, SVPerSapientem, alia similia. Hae est via excessus et XCellentiae. S. Thomas hanc triplicem viam Secundum verba apoStoli Romo, O ita Xplicat Invisibilia Dei cognoscuntur per iam negationiS, Sempiterna Virtu Perviam Causalitatis, divinita per viam XCellentiae a In Rom. C. I, ecl. 3). Ceterum patet hos tres modo non SSe plane inter Se Separato Sed

3 P. Obi. I. Analoga sunt, quae partim Sunt similia, partim dissimilia Atqui Deu rebus Creatis est prorsus dissimilis, sicut Lateranense IV ait: Inter Creatorem et Creaturam non potest tanta Similitudo notari, quin inter eos maior sit dissimilitudo notandas Dens. n. 432 . Ergo ne analogam quidem eius Cognitionem theoreticam habemuS. Ress. Dis . ai. Analoga Sunt partim Similia, partim dissimilia, quatenu par est Similis, pars dissimiliS, ex mai. quatenu id, quod in uno perfecte et principaliter est, in altero est imperfeCte et dependenter a principali, conc mai. Dist. min. Deus S rebus Creati prorsu diSSimilis, quatenus in Creaturi non est ulla entitas, quae De Sit perfecte SimiliS, conc. min. ἰquatenus Deus non habet formaliter omnes perfectiones simplices sine limite et dependentia, quas creaturae habent Cum limite et dependentia, Q. min. Et nem conSeg., quia Cognitio nostra de Deo est quidem inadaequata et solum imperfecte repraesentat id, quod in Deo est infinite perfectum; at quia non nostram Cognitionem de Deo praedicamus sed obieCtivam perfectionem eamque infinitam, Cognitio nostra de Deo St Vera. 3 a. Obi. I. Si vere aliquid de Deo CognosCimuS, Omne noStrae notioneSet praedicatione de Deo sunt Synonymae, quia in Deo omnia unum idemque sunt. Atqui si inutile est varios conceptu de Deo formare. Ergo aut non CognOSCimu Vere, quid Deus sit, aut non debemus Varias de Deo enuntiationes faCere. Resp. ex mai. Etsi in Deo omnia unum Sunt, habent tamen virtualem multiplicitatem, qua fit, ut Deus ad Xtra poSSit vario esseCtu producere, qui non respondent toti et totali persectioni divinae sed inadaequatae tantum virtuti divinae. Si Deum alio modo imitatur lapis, alio modo arbor, alio modo animal alio modo angelus. Neque Deus, qui dea omnium rerum in Se habet, Creat equum secundum deam angeli neque angelum secundum ideam equi. Nos vero divinas perfectiones solum cognoscimus ex his effectibus

30쪽

18 Tract. I. De Deo no. inadaequatis, ex quibu omnes nostros OnCeptu haurimuS. Ergo notiones et praedicationes nostrae de variis rebuS On Sunt Synonymae. OnCeptus plantae non repraeSentat en SenSitivum, Conceptu animali non repraesentat ens Spirituale. Similiter conceptus miseriCOrdiae non St Conceptus fortitudinis, neque ConCeptus amori est Conceptu odii, quia hae et alia in creaturis differunt et separari poSsunt. Iamvero Secundum OS OnCeptus de Deo cogitamus. Unde non licet e g. iCere Deia amat peCCatum, et odit iustitiam. Nam etsi actus amoris et odii in Deo Sit entitative unum idemque, tamen amor, prout a nobi ConCipitur, non Stridem atque odium. Ubi vero significatur eadem re secundum diVerSa rationeS, . g. appreheΠ-siones, quas habet intellectus de illa re, non Sunt nomina Synonyma, quin non Si penitus Significatio eadem, cum nomina immediate significent Conceptione intellectus, quae sunt rerum similitudines. Et ideo cum diversa nomina dicta de Deo significent diversas Conceptiones, qua intelleCtu noSter habet de ipSo, non Sunt synonyma, licet omnino eandem rem Significent v S. 2 om. Comp. theol. C. 25 . 33. Obi. II. Si notiones et nomina e Creaturis hauriuntur et analoge de Deo dicuntur, primario dicuntur de Creaturis et secundario de Deo. Atqui perfectiones primario Conveniunt Deo. Ergo praedicationes nostrae de Deo

falsae Unt.

Res . Diff. mai. Si nomina metaphorice de Deo dicuntur, primario dicuntur de creaturis et secundario de Deo, conc. mai, ut si dicitur Deus est ignis; si vero proprie de Deo dicuntur, subdist mai. SeCundum rem nomine significatam prius dicuntur de Creaturi quam de Deo, nem mai., quia persectiones prius Sunt in Deo; secundum impositionem nominis priuSdiCuntur de CreaturiS, conc. mai. quin Creatura priu CognoSCimVS et nominamVS. Conc. min. Dist conseq. iraedicatione essent falsae, Si modum nostrae cognitionis et nominationis de Deo praediCaremUS, conc conSeg. Si Solum perfectionem significatam de Deo praediCamUS, Q. conSeg.

Prop. V. Essentia Dei metaphysica in eo St, quo Deu CSt

34. Stiat. iactoSt. Quia Deum concipimus notionibu multiplicibuS,

hi conceptu ordinandi sunt, ne Confusio oriatur, Sed omnia logice cohaereant. Neque enim pro arbitrio Conceptu nOStro diSponere licet, cum alii alio Supponant et e ii procedant. Ita non POSSUmUSCOncipere hominem volentem, niSi eum priu Concipimu CognOSCentem

cipimuS XSiStentem. Hoc etiam valet, Si ho nostro Conceptu ad Deum applicamUS; quare conceptuS, quibu Deum cogitamuS, Certo modo inter Se ordinari et necti debent. IamVero Si alius conceptu alium Supponit et e eo procedit, neceSSe S Venire ad aliquem primum Conceptum, qui non iam SupponitaliOS, Sed qui potius ab aliis supponitur, et a quo alii dependent. Atqui ille Primu ConceptuS, quo Secundum nostrum intellegendi modum Deus primo constituitur in ratione Dei. quo diStinguitur ab omnibuS quae