장음표시 사용
31쪽
LiIER Ri Mus allacile A qua tamen sermonis forma non abhorruit M. Tullius in Epistolis familiarib Et mobili in menaeos' i elle animo , non sperabam. necis mira felicitas in componendis dictionibus, quam in te dum imitantur poe ae cum idem non perinde succedat oratoribus Latinis quod genus sunt vulnificus, tristificus tabificus, fatidicus, aurigeri, caprigenum pecus, velivolum mare, vitis tor, aliaque id Eunus innumera. Vitilitigatores ausis est Cato dita re, alius ossici perdam. Ad poeticam licentiam iccedunt historici.
Prisca gratiam addunt, fi modice in apte vel niemblemata intertexantur quod genus sunt expectorare,pro eo quod est, expromere verbis,quod est ita animo actutum. pro quamprimum Antigerio, pro valde , oppido , pro eodem , crepertim bellum pa dubio 'ostire, pro pensares hostimentum, propensatione vitulantes, pro gaudentes jumentum, pro vehiculo : perduellis. perduellio, pro hoste pati ae duellum, prole loci cluere, pro pugnare temetum, pro vino : Emathia, pro Thesialia.
Inusitata sunt, quorum rarus est usus Prisca, quae scriptis ob antiquitatem relictis a posterioribus lecerpta stant, velut ex XII. tabulis ex Ennio, Liicilio, Naerio, Pacuvio obsoleta sunt, quae prorsus in desuetudinem N oblivionem abierunt. Cujusmodi sunt bovinari, pro tergiversari apludam edit, iocces bibit furfure vescitur, fecem bibit quae merito deri Ct Gellius. Hostem, prono ipite, ac pere ino, dixit antiquitas. Nunc id i- Culus sit,qui tentati ad eum loqui modum obsoletis non video quis sit locus iis per octima ironiam: veluti siquis ineptum antiquita:is allectatorem ita notet hic prosecto dignus est qui an ludam edat
ilocces bibat. Hic non solum habenda est aetatis
32쪽
: DE COPIA VERI.ratio, verum etiam studii affectationis. Est enim antiquitas jam exoleta, ac rudis, qualis videri potest ab aetate Livii Andronici, quae paulatim enituit, usiaque ad M. Tullii tempora, quibus sic expolita est
Romana eloquentia, ut quo cresceret, non haber
Sed ut sunt res humanae paulatim ab illo sumiar
Candore degeneraret. Necesse n. fuit, ut posterio res , cum aliter dicere conarentur pejus dicerent Et tamen Sallustius cum eadem aetate scripserit, Cicero, Catoni Censorio quam Ciceroni similior est. Ac te a Cum idem ferme aetatis vixerit, tamen a d ... tali puritate longissime abest. Itidem Valer Max cum Tiberii Caesaris aetate fuerit, qua nondum degenerarat Tulliani seculi candor tamen
suo potius, quamaelatis suae more scripsit. De T Cito, Suetonio, Pliniis retio Lampridio aliisque posterioribus nihil dicam. Ceterum quemadmodum jure laudatur illorum institutiam , qui sese ad illius selicissimi seculi imitationem componunt ira non probari quosdam , qui ceu barbarum horrent, Quod in his posterioribus reperiunt praesertim Cum neri possit, ut quod hic refugiunt, apud M. Tullium fuerit in libris, quos desideramus.
Dura sunt, quae parum commode transferuntur. Notatus est, qui emplab dixit castratam morte Camilli, cum sentiret civitatis robur illius morte concidisse Et Flaccus recte notat Furium quendam
Iuppiter, I bernas cana nive conspuit Alpet Uis stimile fuerit it id campos pacis stillulit: belli montes excitavit mollius erat, si a mari tranquillo ac turbaro duxille metaphoram.
33쪽
LIBER PRIMUS. opulentia, 'puleiatiae comes, luxus Acinaces pro gladio, Medicum verbum est. Estedum, proaheda Britannicum. Ungulum, Oscorum lingua. annulus dicitur Cascus pro vetulo, ab norum est Uri, pro bubus feris, Gallica vox est, Quemadmodum dc merga, pro medulla, siave adipe terrae, Qui estoditur ad i iiii candos agros Et gesta, pro telrum, Persicum verbum est. Quina camurum, proco quod in se recurrit, inter Peregrinas Voces censetur. Apud veteres Christianos recepta sunt, rari
nus,&Nonna pro sancti, sancti, ii Voc: ula
AEgyptiorum, quod olim illic monachorum, d monacharum examina sanctimoniae nomine cominendarentur. Quod si quando necessitas costit, ii barbaris utamur, non sine honoris praefatione sunt ad hibenda, quemadmodum ait Pii Rius. Sunt aliae in r- multa voces, lita a barbaris nationibus una cum psis
rebus ad nec os, Graecis, ad nos dimanarunt quod genu sum, sinapi, piper, inet iber, ce.
Obscoenas voces oportet ab omni Christianonam Lermone procul abeste. Nec audiendi sunt Cunici qui nihil putant turpe dictu, qued turpe iactu non ait Rursus quod turpe non sit, in occulto sacere id nec in publico turpiter fieri veluti reddere lotium, aut exonerare alvum. At diverso non statim
: a pedictu est, quod factu turpe est parricidium
incestus verecunde nominantur, cum utrunquei factust turpissimum. Verum ut sunt quaedam Corporis membra, quae cum per se inhonesta non sunti Teia pudore quo is hium ano velamur ita sunt aeriones quaedam R , quae verecundiae gratia C antur. At non statim quod indecorum est pro palam facere, turpe est suo nominare vocabulo parere verecunde dicitur, quod tamen turpe feretia propatulo elere, non verbum est obsca num
' ς' Vm verecundius est, palami
incia meiere inverecundum est. Contra cacare,est
34쪽
P a. verbum obscaenaum,cum actio sit aeque media Venter pudice nominatur, impudice ostenditur. Vulva verbum est honestum, cum cunnus sit obscoen una. Unde ioitur ducitur obsca nitatis ratio Non ali de uuam ab usu, non quorum libet sed eorum, quorum casta est oratio. Nam poetae, praecipue azyrica . in his sibi nimium permiserunt. Interdum metapho-
1 a simplici verbo est obscoenior quale est illud
Noratii Alienas permolere uxores, ali rimm eiere vulvae. Et api ullum, despuit patru ,α deglubere viros. detorta sunt in obsca num sensum , cum per se sint honesta ut dare fidem, verecunde dicimus: dc tamen obscoen una
est quod est in Priapejis Simplicius multo est Da,
Latine dicere Martialis bis dar nec dare vis. Ab his ieitur quae manifestam habent obscoenua tem, in totum est abstin tu a Quae media sunt,
hit si quis dicat se exosculari, aut dulia aviari ingenium alicujus, quo valde delaci et uri; aut, Philolo
tur nova vel quae in alium usum deflectuntur, Quae compositione novantur. Primi generis exen olum suerit, quod Nero morari dixit, prima prodicta, pro fatuum esse a Graeca voce tuae, est e. Secund uod Sallustius ductare exercitum d Xu, cum ducta re apud Terentium, aliosque veteres sensum habeat obscoenum ut meam ductes gratis. Item, patrare bellum, pro gerere bellum, Clim patrare prius diceretur qui daret operam creandi liberis Tertii
veneris sunt, viti litigator, a vitio litigandi, quod Inte retulimus Bubsectua, pro bubialco a tem illa
13acuvii Nerei repandi rostrum, incurvi cervicum pecus quorum meminit Fabius. Ad hanc classem pertinent quae derivatione novantur ut vituperones, amorabundus, nupturire verbigerari: Cuju
modi vocibus praecipue gaudet Aput ejus Martianus Capella,
35쪽
LiLER PRIMUS . , Capel a Sidonius Apollinaris ac iii ad horum exemplum sese composuerunt. Habent re haec gratiam,si modo in loco modiceque velut aspersantur. Nam ut eleganter est a Fabio dictum in cibis interim acor ipse jucundus est. Porro Graeca, Latinis in
loco intermixta , non mediocrem addunt gratiam. In loco adhibentur, vel, cum Graeca vox est significantior, ut λογυαχια, pro Contentione sive rixa vel cum est eciam bi evior, ut φίλαυτω pro eo qui sibi placet vel, cum est vehementior, ui raucra - ανὸς pro mulieros 3 yel, cum est venustior , ut.1 quis de rebus arduis, sed inutilibus, disserentem dicat, eum Mazare, M si, aut eum. sibi sapiens videatur , cum iit tui .us, Jppclle suos ρ ρ nam Graecae vocis gratiam nulla Latina Oilei si equi. vel cum ad locum , vel dicitim auctoris alicujus alludimus: ve uti cum no antes a quem inconsiderati iis locutum, dicimus, ποιον dcc quod est apud Homerum, aut in dic antes aliquem non re- si in i iis ad id quod proponet, itur , di amus sint simi limi u Latine dicas, falces ς tebam, perit ei monis lepos. Allusionem habet illud Ho
Facit enim Trcbatium loquentem jureconsultum Solent enim ii verbis XII tab delectari quod re M. Tullius imitatur in libris de Legibus. Denique cum volumus id quod dicimus , a quibuslibet intelligi Ac ne singula persequar, quoties invitat aliqua
commoditas , recte Graeca Latinis intertexentur, praesertim cum ad eruditos scribimus. Ceterum Cum nihil huc invitat, velut ex instituto sermonem semi- latinum, te migraecum texere, sortastix in adole, scentibus semet ad utriusque linguae facultatem
exercent: bus veniam mereatur , in viris , mea sententia, parum de Cora fuerit haec ostentatio, neque
plus habeat pravita is, quam si quis alternis, c prolatiatione, metris librum misceat quod tamen ab eruditis quibusdam factum videmus, ab Arbitro Petronio, sed non sine specie demen tiar
36쪽
: DE COPIA VERE.tim a Seneca, in itidicro encontio Claridit Et quod magis admirandum, a Boetio, in argumento serio qui tamen in carminibus adeo sui dissimilis est , ut docti vix credant ipsius Marte fuis e Conscripta. Boetium imitatus est Joannes Gersonensis, scriptor haud contemnendus , si in hoc seculum incidisset. Jam iit inrerdum, ut aut longo circuitu Cogamur
efferre, quod sentimus, aut a Graecis mutuo sumere ut in πολυ m υη, φιλα τια, α φαμαρτ επιὸς,
λογία, atque id genus sex millibus, de quibus fortat s alias nonnihil dicemus. Sunt non paucae Gr Corum voces , quas antiquitas Latinitate donavit: Iis perinde atque Latinis, uti licebit ut rhetor dc Orator hypothecad pignus telleborum d vera trum , caeniculum is arathrum sycophanta C Iumniator Praebibo, quo usus est Apuleius,d propino: nastigia , verbero. Quae lana ita recepta , ut
desit verbum Latinum, sicut Philosophus, neologus, Grammatica, Dialectica, Epigramma. In quibus ipsis in erit nonnihil varietatis, si indilo Graeca, modo Lacina forma inflectantur: ut scorpius C
scorpio, elephantus d elephas delphinus delphin, lampas, lampada lampadae grammatica
grammaticae grammatice grammatices. A P. XII. latum propria vocabula.
DIligenter itaque conveniet observare, quid in
usurpandis vocibus aetas variarii. Beatitudinem: beatitatem , mulierosum c mulierositatem, Ciceio primus ausus est dicere. Declamare, pro exerceri ad eloquentiam illius aetate novum erat. Etate Varronis aedituus pro dicimo novum erat. Sic enim ab aede dicebatur aediti mus , quemadmodum a lege legitimus. Interim, pro inter dum obiter pro interea, velut aliud agendo subinde pro identidem rintiliani seculo nata sunt. Rea uin Messala primus dixit. Munerarium, Au gustuS,
37쪽
L M' S 27 gustus, Favori Urbanus, seculo Cicero I S, OceSeia iri novae obsequium , primus dixit Terentilis ut existimat Tudius Cervicem , numero singulari primus dixisse fertur Hortensius Pyraticam, Mus cam , fabricam , pro artibus, vix dum a suis praeceptoribus recepta fuisse testis est Fabiua Hujusmodi vocum idem pollentium congeries , quam Graece
σtri αθ&ι Vocant, Conducet non tantum ad hoc, ut si quainclo res eadem crebrius erit repetenda, vitemus φια γίαν, id est, similem ubique sermonis colorem verum erram ad δε να m , id est vehementiam saciet. Abiit erupit, excessit, evalit parentem necasti, patrem occidisti, progenitorem trucidasti. Quod genus Rhetores inter orationis decora referunt, vocantque interpretationem : Ego magis arbitror ad exercitationem adhibendum esse, quam ad orationem Dissicillimum enim variandi genus est si manente sermonis habitu, sensum 2 eundem saepius aliis,atque aliis verbis idem pollen- tibus, esterre consuescas ut adire periculum, sub -
ire discrimen suscipere periculum, aggredi discri . men: Edificat domum , exstruit aedem Emit li-h brum mercatus est codicem oblegavit puerum amandavit ministrum. Hic tibi ab illo habitus est
honos, haec tibi ab illo relata est gratia. Hoc praemii recepi , hos fructus tuli Condonavit Culpam ae- misit noxam , ignovit admissum. Quoties ejus diei recolo, quoties recordor, quoties reminiscor, Nihil est humanis auribus fastidiosius, ac recte praecipit Horatius ut currat sententia, neu se Impediat erbis lassas onerantibu aures. Secus est, cum is fluctui servit iteratio, Sc varietas aliqua levat repetitionis taedium. Quod genus est illud Maronis Superesne , citur aurat Etherea, nec adhuc crudelibus occubat u=nbris pHuic similis est illa M. Tulli copia pro in Ligario
O clementiam admirabilem , atque omnium aude, praedicatione, literis, monumentisque decorandam cetera : similia dixit, non eadem Laudatur a etiam
38쪽
: DE COPIA UER . etiam, idque merito, ex eadem oratione, locus rem eandem aliis atque aliis verbis inculcirpis Quid enim Tubero , tuus ille districtus in acie Pharsalica gladius, c. Haec eo diligentius admoneo, quod celebris alioqui nominis concio natores , laesertim apud Italos , senserim hoc Ceu praeclarum nectare, ut hujusmodi synon mis tempus eximant veluti si quis interpleians illud psalmi Cor mundum creain me Deus ita loquatur Crea in memor mundum, corpurum, cor nitidum, cor immaculatum , cor expres sordium cor nullis virils inquinatum, corpurgatum , Orci Otum, cor niveum , atque idem
faciat in ceteris verbis, atque haec copia non multum abest a Battologia. A P. XIII. ratio variandi per Enallagen sive τέγον. P Roxima variandi rario est , cum eadem voce modice deflexa, varietatis nonnihil conciliatur ut edax edo, bibax bibulus , bibo su bibo , loquax locutuleius , nugator nugo, blaterator blater , fallax falsus , voluptuosus voluptarius. Hujus generis est, cum substantivumaaomen adjecti ivo commutatur . aut contra et ut
juxta sententiam Homeri, juxta sententiam Jorneri ina vir mire facundus , vir mira acundia, Insigniter impudens , insignita impudentia. Cum verbum activum mutatur in passivum , aut Contra: Plurimam habeo gratiam , plurima tibi a me habeatur gratia Magna me tenet admirati O,magna teneor admiratione Non sic amat filium mater, non sica matre amatur filius. Et, ut rem infinite variam sumi atim dicam, duobus potissimum modis constat haec mutatio vel cum pars ipsa mutatur, vel cum e dem orationis parte manente, qualitas novatur. Et totidem rationibus commutari poterit, quot sunt res quae voci cuipiam accidunt. Prioris exemplum erit. Non confido facturum me, non est fiducia Non dubito quin possit non est mihi dubium, quin
39쪽
L P RQ Mus. duin adsit illi facultas. Iudicent alii,aliorum esto iudicium. Quid hi: credisti quid huc reditio estξDesinentigari, desine nugas. id mihi anus indicium fecit,pro indica: u Est illi mira sitis auri, mire sitit aurum. Non est apud ullum discrimen amicia inimici, deit, non discernit anticum ab inimico: Nostrum
Tς 'st inlini illa verbum pro nomine.
ii est x icium fugere, te. virtus est fuga vitiorum. In bis orarionibus cibum nomine permutatur. amantem red .ima. in rc n. bene iac Redam aeum, qui te amat: Beneiac ei, qui promeretur Tui
cupiat. Hic vel bun partac: 'io con mutat G vcnisi ereptum, velari eripere,venit erepturii , enit ut cri-
ii una lupino, alit pateticipio muratiir ad
congerendas pectinias inhiat, ad congerendum pecunias inhiat. Hic gerundi viam , ut vocant, e rundi commutatum est et hoc dictum oportuit. hoc dicere portuit. Si u d recte cura iam velis si quid recte curari velis. Hic infinitum cibum a seticipio commutatur magnum da ferre alenti m
ferre pro ferendum Sthe enus cicnsiuinae, id est iciens pugnandi: Cui dus litiu:r cupidus iripandi libi ai miserium est,pion isci iustum: per aes iam cst, molaeduit placitum est pro placuit pili ut puditum
rariis est Conviva, raro est conviva multus est apud mulierem , nititium apud mulierem versa-
riatione docendi causa pauca 'nis uasi dis i
l: ovicior, pro Romani victores:
40쪽
Hau secus ac patriis acer Romaxus r arma. Illi una Que armato milite complent,pio almmas Ilitibus: omnem pecuniam ab imisit , omne pecunias populo imposuimus, id est imposui Et, or tores visi sumus, cum de uno loquatur Cicero Vir- il. - . Sed nos immensun Ioactis confecimim qMr. Hominis vultus, pro vultu. Datur ora tueri, pro,
datur videre faciem : animos pro animo. Nam in prima persona pro singulari plurativum numerum ponere frequentissimum est, aliquoties modenim causta. In secunda nunquam, nisi genus ipsiun signi l icamus : quae vestra libido est, id est, virorum. In tertia inridiae caussa mutavit Terentius, Cum ad uxores ventum est, tum fiunt senes, clim de uno Chremete diceretur Ine Xplicitosque Platonas, Martialis cum de uno Platone dicat. In genere molliotac frequentior est numeri mutatio, in nominibus quae Grammatici Coluctiva vocant: cujusmod: sunt, vulgus populus, grex, ordo pars in frusta secant. Item in his, quae non unum aliquod individuum, sed genus aut speciem declarant. Nihil enim refert, utrum dicas, Elephantus decimo demum anno parit aut, elephanti decimo anno p riuat.
Ne misi tum molieissub divo carpere βολ os. Neu dorso nemori libeat bacis e per herbam,
Neve tibi ad Solem vergant vineta cadentem.
Nonnunquam pro prima, aut etiam secunda perso na, tertiam usurpamus. Ut ait Clodius, negat Ci Cero, id est, tu ais, ego nego. Virgil. Nec me me
imini:se pigebit Elis , id est, tui. Idem Et tandei Turnum experiatur in armis Turnum dixit, pre