De fide et symbolo : documenta quaedam nec non aliorum SS. patrum tractatus

101쪽

illuminamur, ut sapiuntia lucere possimus. Erat enim, inquit, Lumen erum, quod illuminat omnem hominem venientem in uno mundum. Addimus itaque fido rerum aeternarum etiam temporalem dispensationem Domini nostri, quam gerere nobis et millistrare pro nostra saluto dignatus est. Nam secundum id quod unigenitus si Dei Filius, non potest dici, Fuit et erit, sed tantum, Est quia et quod fuit jam non est, et quod erit nondum est. Ille ergo est incommutabilis sine conditione temporum et arietate. N eo aliunde arbitror manar illud qu0d famulo suo Moysi tale nomen suum insimiavit. Nam cum ab Eo quaereret, Si Sepopulus ad que in mittebatur Ontemneret, a quo Sediceret esse missum, responsum dicentis accepit, Egogum qui sum deinde subjunxit, Leo distes liis Irael, Qui est, misit m ad o8. 7. Ex quo jam spiritualibus animis patere confido, nullam naturam Deo esse posse contrariam. Si enim Illo est, ' et de s0lo Deo proprie diei potest h0 verbum, quod enim Vere est, incommutabiliter manet; quoniam quod mutatur fuit aliquid quod jam non est, et rit quod nondum est, nihil ergo habet Deus contrarium. Si enim quaereretur a nobis quid sit albo contrarium, reSponderemus nigrum si quaereretur quid sit calido contrarium, responderemus frigidum Si qua)rorutur quid sit veloci contrarium, responderemus tardum et quaecumque similia. Cum autem quaeritur quid sit contrarium ei quod est, reet respondetur quod

non St.

8. Sed quoniam per temp0ralem, ut dixi, dispensationem, ad nostram salutem et reparationem, operante

Dei benignitate, ab illa incommutabili Dei Supientia

102쪽

natura mutabilis nostra Suseopta est, temporalium rerum salubriter pro nobis gestarum adjurigimus fidem, orodontos in eum Dei Filium qui I ATUS A PER SPIRITUM SANcTUM EX VIRGINE MARIA. Dono enim Dei, hoc

Ost, Sancto Spiritu concessa nobis os tanta humilitas tanti sei, ut totum hominem suscipere dignaretur in utero Virginis, maternum corpus integrum inhabitans, integrum deserens. Cui temporali disponsationi multis modis insidiuntur haeretidi Sed si quis tenuerit catholidum dom, ut totum hominum crudat a Verbo DoleSS SUSCeptum, id est, corpu8, Πimum, Spiritum, Satis contra illos munitus est. Quippe cum ista Susuoptio pro salute nostra sit gesta, cuVendum est ne eum Credidorit aliquid nostrum non pertinere ad istam SuSeeptionem, non pertineat ad salutem. Et cum homo, X-cepta forma membrorum, iis diVersi generibus animantium divorsa tributa est, non distet a peoore nisi rationali spiritu, quae mens etiam nominatur, quomodo sana est fides qua creditur quod id nostrum suscepserit Do Sapiotitia quod habemu commune eum se Ore,

illud autem non suseoperit quod illustratur luee sapientiae, et qu0d hominis proprium est 39. Dotestandi auto etiam illi sunt, qui Dominum

nostrum Jesum Christum matrem Mariam in terris habuisse negant, cum illa dispensati Utrumque S 'Tum, et maseulinum et semininum, honoraverit, et ad curam Dei pertinere monstraverit, non Solum quem SUSCepit, sed illum etiam per quem suseepit, Virum gerendo, nascendo de semina. Nec nos ad negandam Christi

matrem cogit quod ab eo dictum ost, Quid mihi et tibi

est, mulieri nondum enit hora mea. Sed admonet potius ut intelligamus secundum Deum non habuisse

103쪽

matrem, cujus majestatis personam parabat ostendore aquam in vinum Vortendo. Quod autem crucis xus est, Secundum hominum crucifixus est o illa erat hora, quae nondum Venerat, quando letum si, Mihi et tibi quid est nondum enit hora mea, id est, qua te c0g-ΠOSeam. Tunc enim ut homo erueisiXus cognovit hominem matrona, et diloctissimo discipulo humanissimue0mmundavit Noe illud nos moveat, quod cum ei nuntiaretur mater jus o fratres, restion dit, it mihi mater, ut qui fratres ' e. Sed potius do00ut mini- Sterium nostrum, quo orbum Dei fratribus ministra-mHS, parente eum impediunt, non eo debere cognosei. Nam si propterea quisque putaverit non eum habuisse matrem in turris, quia dixit, Quo mihi mater 8 cogatur necesse est et Apostolos Dogure habuisse patres in terris, quoniam laec 'pit is, dicens, Nolit vobis patrem dioero in terris unus est enim Pater e8ter qui in coelis St. 10. 0 nobis fidum istam minuat cogitatio muliebrium Viseerum, ut propterea recusanda rideatur talis Domini nostri generatio, quod eam sordidi sordidum putant. Quia os tultum ei Vientius osse hominibus, et omnia munda mundis, Verissimo Apostolus dicit Do-bunt igitur iii tueri, qui ho putant, solis iiivius radios, quem certe non tanquam creaturum Dei iudaiit, sed tanquam cum adorant, per Cloaearum sutore et quaecumque horribilia usqu0quaque diffundi, et in his operari Secundum naturam suam, nee tamen inde aliqua contaminatione Sordoscere, cum visibilis lux risibilibus sordibus sit natura conjunetior quanto minus igitur poterat polliti Verbum Dei, non corporeum neque ViSibile, de sumiu0 corpore ubi humanam carnem USe sit cum anima et spiritu, quibus interveniuntibus habitat

104쪽

majussus orbi ab humani corporis fragilitate Sporetius Undo manisostum si nullo modo potuiSse Verbum Do muculari humano corpore, quo ne ipSa anima humana maculata est. Von edim eum regit corpus atque vivifieat, sed cum ejus bona mortalia concupiscit, de Orpore anima maculatur. Quod si animae muculus illi vitur vellent, haec mendacia potius et Sacrilegia formidarent. 11. Sed parva erat pro nobis Domini nostri humilitas in nasuendo aeuossit etiam ut mori pro mortalibus dignaretur. Humiliam enim o, colu δubditu ν8quoad mortem, mortem autem crucis ne quiSquum OS-trum, etiamsi mortem posset non timere, aliquod genus mortis, quod homines ignominiosissimum urbitrantur, horreret. Credimus itaque in Eum qui UB ONTIO

PILATO CRUCIFIXUS EST, E SEPULTUS. Addendum enim

erat judicis nomen, propter temporum cognitionem. Sepultura vero illa cum creditur, fit recordatio novi monumenti, quod resurrecturo ad Vitae novitatem praeboro testimonium, siqui nascitur uterus Virginalis. Nam sicut in illo monumento unus alius mortuuSSepultu e8t, ne ante, nec poStea, Si in illo utero eo ante, nec p0Stea, quidquam mortale conceptum est. 12. Crudimus etiam illum TERTIO DIE RESURREXISSE MORTUIS, primogenitum OnSecuturis fratribus, qu0sin adoptionem filiorum Dei vocavit, quos compartieipes et cohaeredes suos esse dignatus St. 13. Cresdimus IN LELUM ASCENDISSE, quem beatitudinis locum stium nobis promisit, dicens, Erunt istit Avel in oelia, in illa civitate, quae Si mater Omnium nostrum Jerusalem aeterna in coelis. Solet autem quosdam offendere vel impios Gentiles vel haereticos, quod

105쪽

credamus a Ssumptum terrenum corpus in coelum. Sed Gentiles plerumque philosopho sum argumentis nobiS- cum agere Student, ut dicunt terronum aliquid in coelo esse non posse. Vostras enim Scripturas non OVerunt, ne Sciunt quomodo dictum sit, Seminatur orpus animale, urgit orpu virituale. Von nim tu dictum eSt, qua Si corpus Vertatur in spiritum et spiritus fiat; quia et nunc corpus nostrum, quod animale diuitur, non in antinam Versum est et anima factum Sodspirituale e0rpus intelligitur, quod ita spiritui subditum est, ut coelesti habitationi conveniat, omni fragili tuto ad labo torrena in coelestum puritatem et stabilitatum mutata atque conversa. Haec est immutatio, do qua itum dieit Apostolus, Omnes re8urgemu8, Se d 0n omnes immutabimur. Quam immutationsem non in detorius sud in illius fieri docet idem, cum didit, Et nos immutabimur. Sed ubi et quomodo sit in coelo corpus Dominicum, curiosissimum et SuperVastaneum St V 0rereri tantummodo in eo lo esse credendum est. Vononim est frugilitatis nostrae coelorum secreta diseutere, sod si nostrae fidei de Dominie corporis dignitate sublimia oditionesta Sentire. 14. Credimus etiam quod SEDE AD DEXTERAM ATRIS. Nec ideo tum0 quasi humana forma cireumferiptum ess Deum utrum arbitrandum est, ut de illo cogitantibus dextrum aut sinistrum latus animo ocurrat, aut

id ipsum quod sudore utor dicitur, fluxis poplitibus fieri putandum est, ne in illud incidamus sacrilegium, in

quo eXSeeratur ApoStolus eos qui commutaverunt gloriam ine0rruptibilis di in similitudin0m corruptibilis

hominis Tuto enim simulaerum Deo non est Christiano in templo collocareri multo magis in corde ela-

106쪽

rium est, ubi Vor est fomplum Dei si a turrona cupiditate utque errore mundetur. Ad dexteram ergo intelligondum est si dictum esse, in summa beatitudine, ubi justitia et pax et gaudium est: sicut ad sinistram haedi constituuntur, id est, in miseria, pr0pter iniquitates, labores atque cruciatus Sodore ergo quod dieitur Deus, non membrorum positionem, sed justidiariam signifieat p0testatem, qua illa majeStas nunquam caret, Semper digna dignis tribuundo quamvis in extremo judicio multo manisostius intor hominos unigoniti Filii si, judistis vivorum atque mortuorum, claritas indubitata

futura Sit. 15. Credimus etiam ςD VENTUR II conVenientissimo

tempore, ET JUDICATURUM VIVOS ET MORTUOS : Sive istis nominibus justi et peccatores signific0ntur, siVe quos tune ante mortem interris inventurus est app0llati sint livi, mortui ' pro qui in ejus adventu reSurreetuli Sunt. Hae dispensatio temporalis non tantum St, leui illa senseratio sequndum Deum, sed etiam fuit et erit. Nara fuit Dominus nostor in terris, Et nune Stri Caelo,ot ori in claritat judo vivorum atque mortuorum. Ita enim veniet sicut ascendit, secundum auctoritatem quae in Actibus Apostolorum continetur. EX hae

itaque temporali dispensation loquitur in p0calypsi, ubi scriptum est, Leto disi qui eat, et qui fuit, o qui

16. Digusta ita quo fideiquo commendata, et divina Domini nostri et humana dispensatione, adjungitur Onfessioni nostrae, ad Orficiendam fidem quae nobis de

Do est, SPIRITUS SANCTUS, O minore natura quam

Pater o Filius, sed, ut ita dicam, consubstantialis et coaetemus; quia ista Trinitas unus est Deus: 0 ut

107쪽

ido sit ator qui t Filius t Spiritus Sanctus, sed ut fatur sit fatur, o Filius sit Filius, et Spiritus Sanctus

sit Spiritus Sanetus, o haec Trinitas unus Deus, leui Scriptum est, Audi, Brael, ominus eua uua Deus unu8 8t. Tamen Si interrogemur de singulis, et dieatur nobis, Deus est ater 8 respond0bimus, ous. Si quaeratur utrum Deus sit Filius, hoc rospondebimus.

Nec, si fuserit de Spiritu Sanet tulis interrogatio, aliud

Eum esse debemus respondere quam Deum VehementereaVentes Sie accipere, quomodo do hominibus letum est, ii estis. Von enim sunt naturaliter ii, quicumque sunt laeti atque conditi X atro se Filium dono Spiritus uneti. Ipsa enim significati Irinitas, cum post0lus didit, Quoniam eae p8o, et in Isso, et per Issum unt omnis Quanquam ergo de singulis interrogati respondeamus Deum esse de quo quaeritur, sive utrum, sivo Filium, sive Spiritum Sanctum, non tamen tres Deos a nobis coli quisquam existimaverit. 17. Nec mirum quod haec do inoffabili natura dicuntur, cum in iis etiam rebus quas corporeis oeulis cernimus et corporeo sensu dijudieamus talo aliquid addidat. Nam cum de sonto interrogati, non OSSimus distur quod ipso sit fluvius ne de fluvio interrogati, possimus eum sontem Ouare et rursum potionem quae de sonto vel fluvio est, nee fluvium posSimus appellarenue sontum tamen in liti trinitatem tuum nominam UM; et eum do singulis uti ritur, singillatim aquam re- Spondemus. Nam si luaero utrum a tua in sonto sit, respondetur aqua; et Si quaeramus utrum aqua sit in fluvio, nihil aliud ruspondetur H in illa potione non poterit osse alia res ponsio : nee tamen eas tre aquas, sed unam dicimus Sane cavendum est ne quisquam

108쪽

inostabilom illius majustatis substantiam siqui sontem istum visibilem atque corporeum Vel fluvium Vel potionum cogitot. In his enim aqua illa quae nune insonto si xit in fluvium, o in se manet; et eum de tu i vulta fonte in potionum transit, non ibi permani undo sumitur. Itaque seri potest ut udum aqua uno ad fontis appellationem pertinent, nune ad fluvii, nune ad potionis, cum in illa Trinitato dix0rimus non posse fieri ut ater aliquando sit Filius, liquando Spiritus Sanctus. Sicut in arbore non os radix nisi radix, nee robur est aliud quam robur, ne ramOS nisi ramos possumus diuore: non enim quod dicitur radix, id potus diei robur os rami ne lignum quod pei tinet ad radidum potest aliquo transitu uno in n- die QSSe, nune in robore, nune in ramis, Sed tantummodo in radice : cum illa regula ominis maneat, tradi lignum sit, et robur lignum, et rami lignum nee tamen tria ligna dicuntur, sed unum Aut si haec habent aliquam dissimilitudinum, ut possint non absurde

tria ligna diei, propter firmitatis divorsitatum, illud

certe omnes concedunt, Si ex uno fonte tria poeula impleantur, posse diei tria poeula, tres autem aqua ΠΟΠΡ0880 diei, Sed omnino unam aquam; quanquam de Singulis poculis interrogatus, in quolibet horum aquam eSS TeSpondeas quamvis nullus hi transitus fiat, sidus do soni in fluvium di00bamus. Sed haec, O propter illius divinae naturae similitudinsem, sed propter ViSibilium otium unitatem, corporalia Templa data Sues, ut intolligoretur fiori posso ut aliqua tria non tantum singillatim, sed etiam simul, unum Singulare Omen obtineant; eo quisquam miretur et absurdum putet

quod Deum dicimus Patrem, Deum Filium Deum Spi-

109쪽

ritum anotum, ne tam on tres Deos in ista Trinitate,

sed unum Deum, unam lue SubStantium.18. Et do uir quidem ad Filio multis libris dissumserunt doeti set spirituultis viri, quilius quantum hominus hominibus poterant et quemadmodum non unus ess Putor ut Filius, sed unum essent, et quid pr0prie Putor ossut, et quid Filius, insinuare conati sunt quod

Illo unitor, id unitus Ille non do Filio, id de Patro Hujus Ille prineipium undo Ut aput Christi

diuitur, quamvis et Christus prinoipium, sed non atris; id vero Illius imag0, quamvis ulla e parte dissimilis, tit omnino indifloretitor aequalis. Traetalitur haec tutius ab is qui non tam breviter quam nos totius christitinae fid0 professionum volunt Xplicare. Ita lue in quantum Filius si de atro uecopi ut sit, eum Idedo Filio id non deoptrit et in quuntum hominem, mutabillam scilico creaturam in mi lius commutandam, insessabili mis0ricordia, temporali dispenSatione, HScepit, naultu do Id in Seripturis inveniuntur ita dieta, ut

impias haeretiuorum m0ntos, prius volunte dOeer quam nOSSe in errorem mistrint, ut putarent Eum non aequalum utri nec ejusdem esse substantia : qualia Sunt

illa, Quoniam Pater bor me eia, et, υ ut idieris eis, aput iri Christus, aput autem Chriisti eu8, et, Tu=ι Ipse subeotiis erit Et qui illi ubeoit omnia, et,

udo ad Patrem meum et Patrem e8trum, eum meum et Deum estrum, o nonnulla hujusmodi quae nulla Ρ0Sita Sunt, non ut naturae atque Substantis inaequalitatem significent, ne fulsa sint illa, Ego et Pater unum 8umu8, et, ut o vidit, idit et Patrem meum, et, Deu erat Verbi in non enim factus St, eum Omnia per Ipsum facta sint, et Non ruinam arbitratu eSt

110쪽

es8o equalis eo, et aetera alia sed illa posita sunt, partim propter administrationem Susuepti hominis, qua dicitur, emetipsum Minanivit, non quia mutata Stilla Sapientia, cum sit omnino incommutabilis, sed quia tam humilit0 hominibus innoteseere voluit, partim ergo propter hune administrationem illa ita seripta sunt, de quibus haeretiei calumniantur, partim pr0pter

h0e, quia Filius atri dobet quod si hoc otium d0bsens utiquo atri quod idom atri aequalis aut par St; Pater autum nulli dubet quidquid st.

19. D Spiritu Sancto autem nondum tam copiose ac diligentor disputatum si a doetis si magnis divinarum Seripturarum tractatoribus, ut intolligi adito possit et ejus proprium, quo pr0prio sit ut Eum neque Filium neque atrem dicere possimus, Sed tantum Spiritum Sanctum nisi quod Eum donum Dei osse praedicant, ut Deum credamus non se ipso insorius donum dare. Servant tamen ut non genitum Spiritum Sanetum, tanquam Filium de atre, praedivont, unicus enim est Christuso neque de Filio, tanquam epotem summi atri nec tamen id quod est, nulli debere,

Sed atri, e quo omnia, ne duo QODStituamus principia in principio, quod falsissimum stis absurdissimum, o non catholicae fidei, sed quorumdam aer ticorum errori proprium. usi sunt tamen quidam ipsam communionem atris ot Filii, atque, ut ita dicum, Dei tutem, quam Graeci Θεοτητ Appellant, Spiritum Sanetum erodere, ut, quoniam utor seu ut Filius

Deus, ipsa Deitas, qua sibi copulantur, et Ille gign0ndostium t Illo utri cohaerendo, i a quo os genitus

aequetur, - hanc ergo D 'itatem, quam otium dilectionem in se invicem amborum charitatemque voluti in-