Petri Victorii Commentarii. In primum librum Aristotelis De arte poetarum. Positis ante singulas declarationes Graecis vocibus auctoris iisdemque ad verbum Latine expressis. Accessit rerum & verborum memorabilium index locupletissimus

발행: 1573년

분량: 437페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

401쪽

IN I. LIB. ARIST. DE POETICA. a 37

debet poeta, iuἰ dixi Ganymedem vinum Ioui ministrare, quamuis nectar, non vinii in sit, quod ingerit. nulla igitur perturbatio est in hac lectione: omniaq; egregie sibi ipsis respondent: contraq; potius in ea,quam lictam ex ingenio puto ab aliquo, consusum mihi quiddam videtur. Nam illud etiam,quod in omnibus scriptis c dem pacto se habet, rectum puto. intelligo autem quod a sententia, quae sequitur, abest particula negandi a. : illa enim temere olim irrepsit in excuses libros: de si actite attendimus,corrumpit verum lcntum: auctor enim significare voluit, loca nonnulla huiuscemodi, quae reprehenduntur in poetis, quemadmodum ea ratione, quam docuit,defendi polluut, id est ostendendo ea prolata esse ad imitationem consuetudinis,lta etiam alio modo,id est allirmando verba illa translata ester quom do ipse antea declarauit distolui multa. quae improbe obiiciuntur poetis Dubitandum autem non est quin duo hi loci Homeri,qui insimulabantur, ita quoque pii gari possint: de cum stanniim pro serro posuit,& cum vinum pro nectare. Praeterea notum este puto hoc etiam ipsum crebro secisse in Elenchis sophisticis, ut postquam tradider i rationem captionis alicuius refellendae, addat etiam alium modum, quo idem efiiciatur: uni enim alicui malo saepe plura remedia adhibentur. legendum igi

tur una cum uetcribus exemplaribus. καrita nec ita accipi

videtur debere locus hic,ut qui in Latinum sermonem hunc librum vertere voluit, secit: ita enim reddidit. Id quod per translationem dici neutiquam potest: quem

etiam qui sententias auctoris explanarunt,secuti suntiquis enim dubitat, quin rati onunc tradita translationis modus non sit: sed valet, ut docui, extremum hoc. Lic rei etiam hoc scilicet ciamen dis loluere, allirmando translato verbo usum este pΟ tam : & deniqi modo illo,qui supra vocatus est κατα -ο . non est autem indicandi modo S quod rem praesentem monstret,uerbum hic positum, ut reddi debuerit,potest: sed longe alio modo, ut apparet: de quod valet, post et etiam per translationem subleuari, & ab insectatione aduersariorum defendi. in manu igitur eius, ut pugnat pro dignitate poetae,est,utro eorum malit, uti: quamuis Aristoteles via eatur, quam nunc ratione exposuit propria esse huius culpae frangendi; existimare. Δει δοῦ Μ οταν οἴvia τυπωρωτωμα πι δοκη συμαινέ ν, επισκοπε ν τ 2-

Oportet autem ρο quando nomen aliquo siubcontrarietatem anquam Ui-Iῖm puerit bis v sicare attendere quot modu γ lii significaret hoc, in eo, quod Actum est Ceu τη ρ ισχετη χαλκεον εγχρς, quo hac prohibitum sit.

Modum alium tradit, quo roselli aliquando possit, naneq; esse ostedi,quod obliacitur poetae: cum enim saepe plures sint notiones alicuius nominis, praecipit nobis, vicu :ententiam aliquam reprehendi videmus quia illic aliquid si quod repugnare atq; aduersari sibi ipsi dicatur,perscrutemur diligenter omnes eἰus significatus: ae si inuenimus aliquid etiam ipsum valere, quomodo si accipiatur,omnis repugnaua inde tollatur, affirmemus eo sensu a poeta illic iuniptum est atque ita omne studiu aduersatij in accusando eludamus: hane arbitror vim esse huius precepti: quod sane valdὰ concisὰ ab auctore prolatum est. Exemplo vero illustrare ipsum volens, usus est Homeri loco, qui est in xx. libro Iliadis i commemorans enim illla poeta pugnam aeneae cum Achille. dixit, spiculum ab A nea millii in clipeum Achillis percusiisse: cum ii quincuplex ille foret, non potu ille omnem illam texturam penetr te i sed duabus iam partibus transactis, nequiuisse tertiam,quae ex auro erat, peris- rare. qua in re exponenda vius est poeta illis verbis,quae citat Aristoteles. Cum autem , . in saepe valeat haesit. adfixumq: illic stetit, si de spiculo ita locutus seret prosecto repugnati et, quia nihil huiuicemodi legatur illie contigisse. Pelias enim hasta haesit clipeo AEneae: unde postea ipsa inde Neptuni opera exepta fuit,& ante pedes Achillis collocata,non contra. fortas te igitur hoc visum quibusdam olim est illic sibita ipsi

402쪽

,88 PETRI VICTORII COMMENT

Ips aduersari. nam Eustathlus, qui varias quasdam opiniones veterum super eo I co commemorat, nihil tangit quod ad hanc quastionem, culus meminit Aristololes, faciat. nam de ordine etiam illarum laminarum, ex quibus clipeus Achillis c sectus sutile dicitur,controuersia erat: cum forent,qui primam laminam, & quae in promptu erat,ex auro mille,non mediam yellent. Cum igitur hoc ut opinoi biic retur poetae: atque pugnare inter se sententia videretur,qui caperet, .m: amrni reique lignificare Ipsum illic, vetitum est ultra pertransire, hanc dissicultatem tolleret: sensusque omni ex parte sibi ipsi conueniret. Animaduertendum autem quo casu capi debeat τἀ , quod in praecepto hoc tradendo auctor usurpauit. nominai di ne casu an aecusandi prolatum sit: nam si accusandi casum facimus, videtur sententia claudicare: si nanque significaret illud ipsum, cum in eo contrari, non nihil esset, ita nihil opis poetae afferetur. nisi potius in telligimus, quod recte se habet, Mab hac specie contrarietatis remotum est .aut contra si capimus ipsum nominandi casu,ut dixerit Aristoteles videndum esse illud ipsum nomen, in quo nascitur ru-gna,quot notiones habea in sententia illa,quae verbis exposita est:hoe enim valere puto quod addidit statim, τω μ - ω. nam scrupulum lcmper aliquem ea pari cmansisse declarat,quod in quodam libro legitur dandi casu Tr rω quamuis maior pars calamo scriptorum asten tiatur excusis libris. Dubitari v d non debet,quin μναν τιμια τι legendum sit ;sgnificat autem leuem quandam& obscuram contrarietatem praepositio enim, quae coniuncta est cum eo nomine,vim habet miniacndi: Ita autem locutus est:&non dixit smpliciter, 'Mτia,ux, quia vix fieri potest, ut inscriptis poetarum magna aliqua & aperta contrarietas inueniatur; neque mim tanta expectari debet in monimensis ingeniosorum virorum negligentia: quando

autem quippiam, quod similitudinem aliquam huius rei habeat, illic reperitur, d cuit,quod remedium ei malo adhiberi debeat. Quod uero ν inquit, eodem

hoc uerbo supra quoque usus est.cum traderet criminationes poetarum ex illis ipsis locis oportere soluere: ait enim. ι ri i ρομαμ ω-ιὸ τατ

Illud autem quot mo is contingit, sic quodammodo . maxime Hii, at quis seu picaretur per eam, quae est e regione: Del N Clota Acis, quod nonnusta sine ratione praemittimant: Gr.gsire illa condemnata concludunt . ut qui dixerint , quod Videtur, reprehendunt ,si subcontrarium sueru serum ex limatiom.

Hic etiam locus valde me torsi t quaeren tem, si qua ratione possiem certum inde aliquem sensum eruere:mira nanque breuitas verborum est, S: ea ipsa fortasse verba non omnino a mendo vacua sun Equin autem haec sint aptae superiore sententia, lubitandum non est. Cum igitur arurmallet supra,oportere,quando nomen aliquod

in scriptis poetarum visum fuerit, prae se ferre quippiam, quod repugnet, subtiliter

attendere quot modis significare posset hoc,quod requiritur in ea sententia, uidetur nunc velle explicare, quae ratio sit huius rei essiciendae, & quomodo cognosci possit quot modis illud dicitur:sed tamen,ut testatus sum, perturbor quia non video certam huius rei explicationem ac metuo magnopere, ne locus deprauatus sit, praecipue ea parte, qua legitur in excusis : uno excepto; qui nuper in lucem prodiit:in quo est : inueni enim in pluribus calamo exaratis libris eam vocem

uariatam, cum illi sic habeant. x s. Vt potero igitur locum hunc declarabo,nihil

403쪽

IN I. LIB.'ARIST DE POETICA.

rmans: singula tantum verba dilἰgenter examinans. Quot modis autem c u inoi sic quodammodo: id est haec via, aut aliqua huic similis, ostendit quot in is

hoc tractari potest. stat in autem rationes duas exponit: quarum alteram; aE μν -xt. ipsam vocans,e pluribus eam elle dicit,quae iudicio multorum anteponatur: nec tamen quae suerint reliquae,explanat. nee sane ego assirmare ausim, quam potii simuintelligate regione positam. nam durum mihi admodum videtur capere, ut quida secer utar, nominum oppositionem,quas praeceperit nobis hic auctor, ut cum vid

xe volunius alicuius verbii nosones, S an in illo lateant plura significata, spectemus contraria illius: atque inde de Ipsis iudicemus: hoc enim aliis in locis longe aliis verbi, admonuit faciundum. Praeterea cura diret It τ' κα αντικρο, iace 'appareat nomen, quod muliebris gene is intelligendum sit, Robortellus putauit Nure seu sigra ficis, a quo non distentio : quamui; fortasse melius locutioni tes ponderet, si quis Syti intelligeret: nam significatus ambarum vocum paenu idem est Quod autem sequitur. Vel ut Glaucon dicit,& quae sequiuntur, videtur altera ratio tale delendendi poetas,& illa quidem acuta,quam sophistes hie excogitarit. non i cere nanque hoe ad explicandos diuersos lignificatus verborum, apertum cst: nec via am aliquam esse hanc partem illius diuisiton s quare vix credere possum auctor Enunc id moliri,cum una tantum ratione contentus fuerit: nec plures una vias indis a

carit. Sed omnis nisi fallor dissicultas nascitur, quia superior locus perturbatus

alit mancus est. Quare illo relicto posterio i huic toto animo inclutabamus.inquit Igitur restare hanc rationem: cogitandumq; quod an ἰmadi tertit sedulo Glauco: iule enim vidit ac memoriae prodidit,sblere homines non nulla firmiter credere, atq; Imbutos esse certis quibusdam opinionibus. antequam scrἰpta poctarum legant: quod tamen faciant nulla certa ratione, sed stult potius & imperites Cum igitur ipsi allenserint illis rebas,& tanquam sententia sua decreuerint,ita se rena protius h

here, reprehendunt de insimulat quidquid repugnat eorum iudicio, quod firmum, stabileq; esse putant. Hac ipitur apimaduersione docuit posse multae crimina labefactari r& quod aliqui in poctis accusan liculi potius ipsis dandum elle,& ab eorum

animi errore nasci. Quod igitur apud auctorem est valet hic ant quam poemata audiant, firmum ac statutum in animo suo habent. Vsus autem est eodem hoc verbo iterum in ij. de arte dicendi,ubi de fructu,qui capitur ex sententiis, tempore prolatis disserit: primum enim Inquit homines Laetati si orator,in vitia uersum loquens,attigerit opiniones,quas ipsi de illis rebus prius habebant singillatim: ac paulo post praecipit oratorem odorari,qui sit sensus eorum,apud quos dicit, de illis rebus: quod quum viderit, de ipsis in uniuersum illo modo, communiterque dicere iubet: ambobusque in locis inquit, hoc ostendere volens πρου in αμβῶ-. ed illud etiam quod seqiutur, positum est ad declarandum quam firmiter hoc credant: aperiendamque rationem,quae ipsis fraudi fuit: nam inqRix. να-rM: quod ut suspicor, significat.& ipsi omnibus aliis opinionibus

condemnatis,concludunt hoc ita se habere: vel cum 1 ententiam tulerint: quamuis in praepositione,quae verbo adiuncta est, vis inlit contra alios id saciendi. Id vero, quod i equitur,est tanquam declaratio quaedam huius ipsus sententiae : magisque

explanat, unde nata sit h*c animi obstinatio: Et tanquam dixerint videri sibi s Latiane enim sententiam Graecorum verborum exprimam, quia in illis scrupulus nullus est reprehendunt, si illic quippiam suerit, quod leuiter etiam . aduersetur veteri ira serum opinioni: ac distancat ab eo, quod iam conceptum animo habent. Cum i tur quicquam hiuuscemodi accidit: quidamque ins mutarint poetas, quod nonnulla Llso tradiderint, nos l. tuta fi volumus ipsorum dignitatem, assirmare tam mus vitio illorum fieri,animique obstinatione, quod fide abrogent narrationi PQ xarum : radiisq; huius erruris patefacienda est: neq; enim debemus ita firmiter quippiam credere ut non putemus ipsum illud etiam aliter fieri potulisse: ac quod a peccato nostro prosciscitur, poetis improbe attribuere . In illis praeterea verbis ανι est cuncti libri concordes non sunt : extant enim qui habeant ri esti. Vndearestroructum, ut Paccius emendant, io c. u. Sed quedam etiam vidi omnium vetustissimi

404쪽

1 o PETRI VICTORII COMMENT

non esse omnium mortalium, sed quorundam tantum : Intelligo autem ossi ate aliquid credere. Nolo etiam omittere, quin testificer in hoc iplo summae antiquItatis , non valde tamen multis locis ceteris fideliore, locum superiorem integrum non esse: desiderarique illic verbum relicto spatio ipsus: Ita enim habet. καπιτ αe Γλοωκε 'νm: in margine tamen eiusdem alia manu repositum cst,quod

nunc In exculis illic legitur.

Hoc autem patiuntur quae ad Icariumpertinent: tutant num inum Laconem esse .aUurdum gitur non congressum cum eo Telemachum, cum LacedaminemZetiuit. Hoc autem forti si se habet, quemadmodum Cephaalenes aiunt: a se nanque Morem duxisse dicunt Esem esse Da i m, stanan Icarium. Propter erratum autem Z oblema verisimile est.

Ope huius animaduersonis dissolui qua monem docet,quae magni momenti sit in Homeri Odyssea: de hoc ipsum,quod aliquando usu venire significauit,ut homines addicti sint alicui opinioni, quamuis falsae nec inde abduci ullo pacto pollini,

illle etiam contingere: constans enim opinio erat in animis multorum Icarium, Penelopes patrem, Laconem fuisse . quare absurdum videbatur, ne congressiim quide eum eo unquam fuisse Telemachum,quando Lacedemonem petiit,ut patrem inu stigaret, eum tam assinis ipsi foret. Hoc igitur ut absurdum, & a rat Ione uacuum,

obiiciebatur poetae: magnopereq; ille hac parte premebatur.& sane si res ita se habuisset,purgari non pomisset Homerus, qui rem nullo modo verisimilem cominia silet: visusque merito fore cum hoc finxit, oblitus suisse illius necessitudinis: nee cogitasse ea in urbe domicilium habere maternum auum Telemachi, quia secit illuapud alium diuertisse. praeterquam quod ab eo in primis certior fieri potuit, si qua fama unquImeli degenero ipsius, acto multis erroribus, peruenisset : ipsum enim valde sollicitum de illa re verisimile est diu fuisse. Adiungit autem Aristoteles illud fortasse falsum esse,quod scilicet Vlyllis socer Lacon solet: potiusque credi debere, quod Cephalenes narrabant,qui aiebant e sua gen te uxorem duxisse Ulyssem: soc rumq; ipsius Icadium appellatum,non Icarium, ut vulgo serebant quare si res ita se haberet,omnis ille scrupulus subito ei iellebatur. intelligitur autem manifesto hane dissicultatem natam esse e falsa illa opinione,erroreq; peruagato per animos muli rum . Icari j vero Ulystis soceri meminit Pausanias in Iaconicis, qui sequitur sup tiorem illam peruagatam magis famam. Poeta etiam quidam incertus,qui scrῖpse Alcmaeonida,comemorante hoc Strabone in x. q. γ ω, - - dixit Icarium sitis,le Penelopes patrem. sed idem etiam insta eodem In libro quamuis aliter vocatu noostendat Penelopes patrem, tamen argumentatur eum in Acarnania uixisse, quia probabile non est si ille Lacedaemone domicilium habuisset, non apud eum potiusquam apud Menelaum, Telemachum diuersaturum suisse. Restat scrupulus non

paruus in verbis quae sequuntur: valde enim vereor,ne maius aliquod med uni h efiibsit: nam quod prius erat omnibus in libris ει ρομα, facile concedo peccatum librarij suisset legiq; debere, di stinctis illas vocibus, quae male cohassieran t, g αμα

πιμ et, non tamen plena adhuc sententia, restituto etiam hoc est: aut si plenam alia quis esse contendat, nullo modo plana: necesse est eniin intelligere se . Senius etialiorum uerborum non valde mihi satisfecit: nec video cur addere nunc auctor de buerit. Propter erratum hoc problema verisimile est esse, quod iam statuit cu i iis i iaci cla di sit:

405쪽

IN I. LIB. ARIST. DE POETICA.

usit: assim tuli l prosectum e salsa opInIone, quae Insede ItanImIs multorum.nisi vocavit hoc ipnim erratum, quod laps homines sint: Inatu si narrationi stulte crediderin i, quamuis non sine caiisa etiam putaret es quIs erratum scrIpturae intelligure Aristotelem,quod pro Ieadio Icarius,una littera mutata, rῖptum foret. Praeterea suspectum etiam mihi est illud. ret g - α : nec vIdetur mihi v alde conueniare sensus horum verborum: neque hune auctorem alibi obseruaui ita locutum : de his enim rebus as leueranter loqui consueuit. nec puto verisimile hie locum habere: Omnibus igitur iis de causis metuo ne hic locus corruptus mancus velit.

Omnino autem impossibile quidem et foesim , a d ad id, quod me α

Lu , vel ad opinionem oportet reducere z a Pessim enam optabilius eti

probabile imposibile, quam non probabile Cr Isibile. Huiuscemodi am

tem es, quales Zeuxis pinrebat: sed GR a melius: extralar rerm oportet excedere. ad quae inquiunt ea , quae ratione carent. SisI σquod quandoque non est vacuum a ratione verisimile emm G traeter verasti mile nasci.

Paucis nunc videtur complem voluisse, ouomodo dissolui ponant, quae obi clantur poetis: & tanquam in capita quaedam illa redigere. Primum autem,cum poetet arguantur tape protulisse, quae non possint erici, docet tribus tubilis occurri livio maledicto, quos modos statim enumerat. Dein aggredItur singillatim explicare , quamuis non declaret semper,cum hoc facit, rationesq; exponitiquibus singuli co-srmant ir, quem poti δεῖ mum tunc exnlanat .vnde illic oritur dissicultas non paruuae sortasse quippiam In extremo desideratur. Sed hoc nanc relicta. prii num in dum constituens: rationemq; reddens eur poeta falso reprehendatur, inquit ad tanem poetae:ldq; quod poscit studiaui illud, magia expetendum esse, id quod aptum ad persuadendum est,quamuis enici nequeat quam id,quod nullo modo probabῖ-le est , quamuis ide fieri possit ac soleat: seruit enim ars poetarum opinionibus istum qui audiunt: studetq; insinuare se omni ratione,qua potest,in animos ipsor captans quidquid ad hoc aptum est, reiiciensq; contraria: accusari igitur no potest poeta qui arripisiquod sibi magis aptum esse intelligit. Verba quae liquuntur,T les autem elle: Onan Isq; ea sententi videntur secun dum modum coismare,qui si pram κτῖ vocatus est, quamuis coniunctio indicet quippiam potius addi, quod valeat ad idem,quod supra confirmandum. Sed aliquid sortasse in medio de secit: videturq; locus hic omnis esse mirum in modum deprauatus. Quaerendum autem an zeuxIs morem illum habuerit, ut quos pingeret, semper ornaret :&Δ glecta vera specἰe, meliores undiq; ipsos eisceret: quo exemplo poetae etiam a vitio. abessent, filii idem praestarent: nam verba illa, quae deinceps pos ta sunt, ανα προο A g. mis , dubἰtari non potest, quin huc modum referant: quae sane uerba aliter leguntur in quibusdam calamo exaratis: in illis enim primum tantum de postremum eorum est: cetera qliae In medio hic posita sunt,inde absunt.& sanὸ non mihi displiacet haec lectio quam video etiam in exeusos Lutetiae libros Irrepsit divi hoc altem initium sit poetam eadem hac ratione defendendi : iam enim auctoritate s ummi pila choris in eo vilis fuerat: limitiq; probarat, hoc vitio ipsi dari non debere . quod si hoc inci non potest, praestat tamen rem ita tractatam elle. quare videtur non tana

406쪽

PETRI VICTORII COMMENT

tum poetae venia dari debet e,verum etiam laudari eum oportere: in telliatq; ossicis suo ipsum functum esse. Cuius rei statim rationem reddat dicens. Exemplar enim oportet excederead in cum scripta poetarum, d quae traduntur ab ipsi ii tui a sint exemplar rum, quae homines agere flebunt in vita: hoc enim animo ab illis diliguntur. absoluta este debent,& ita perfecta, at superent qua geruntur ab hominibus tquod si paria ipsis forent, non haberent vim exemplaris: neque enim facile exprimet re omne illud bonum possunt, qui imitantur,quod in emplari cst: laciuntq; satis,

si prope accedunt. Postulabat nunc ordo, ut tertium modum auctor explanaret, rationemq; traderet, quomodo quaedam dosenduntur e genere eorum,quae no possisunt essici, reserendo illa ad opinionem,quam de rebus illis homines habent: ac sortasse hoe ipse facit: sed ita perturbatus locus est,ut ita pudeat me sateri, non vid equomodo hoc fiat. nec tamen, ut sensus qui videtur requiri, hinc eliciatur, omnia hie permiscere volui: cum enim ab antiquis libris hie dest tutus sim, quos consentire perspexi peruulgatae lectioni,non tantum mihi tribuo,ut confidam me polle luce Ingenii mei has tenebras discutere. V rin malis autem , & re pene desperata, non Intulse suspicaci aliquis posset,explicatis iam modis omnibus, quibus id quod a guttur fieri non polle, comprobatur, docere Aristotelem,quomodo resistere vale mus,cum aliquid obiicitur, quod dicatur carere ratione: nam propter similitudia nem,quam inter se habent, recte suoq; loco cxponitur, quod dicitur nullam in se rationem habere,vt fieri ira polluerit,post id quod fieri nullo pacto potest. modos autem huius rei duos elise videtur an mare. Cum autem de primo non omnino mihiliqueat,secundus apertus est, certamq; sententiam habet . primus velis, nisi aliqua macula subest,huiuscemodi est, ut dicat oportere referre,quae ratione carere dicuntur ad ea, quae vulgo homines aiunt, factaq; asseuerant ' quod cum expositerit, apta esse rationem hanc rursus testificans, adiungit aliam rationem, ut scilicet affirmet, quod consentarieum non esse dicitur, huiuscemodi non esse quibusdam temporibus ut haberi tale debeat: iudicariq; tunc vacuum esse a ratione: cuius rei sedulo in dam inuenireimu,quae 'erisimilia dicuntur,certa cc explorata lori

Iutationes, quae in disyutarionibus sunt ut idem ad idem, cor sinuo mo δ . quapropter σ idium, τύ ad quin i e dicit: vel quod a tis prudens

praeceperit.

si quis aecuratu hunc locum explicare velit, In primis arbitror ei demonstranda aliud hic praecipere auctorem ab eo, quod non multo antea tradidit: no multo enim quoque supra de iis, quae similitudinem haberent contrariorum diseruit, & qu

modo contrarietas,quae appareret in verbis repellerem docuit: non est autem ue-

disimile ipsum rem iam pertractatam, paruo interiecto spatio, rursus attingere. Puti, atque opinioni quae prius de illa re in animis fere omnium erat: quae fine suspicio nascatur ex verbo aliquo,quod,certo quodam modo acceptum inpeciem habeat

eius vith: nunc vel ostendere,quid afferre Pollimus, cum tibi ipsi pocla arsi iturta i ii ca aduritati:

407쪽

IN I. LIB. ARIST. DE POETICA. 3 19 ZZ

aduersarii & quod hoc loco dici eontrarium eius esse, quod alibi pmbauit, aut re.

prehendit. Nam quod hic inquit.--.opinor hoc valere.contrarietatem in quam existere in iis quet dicta sunt,senten tiisq; .illie autem manili esto significauit ex verbo uno aliquo nasci id malum: est enim eo confugiendum esse ut iter bis ipsius vlad ἱ- et ι -- 'iωμα πιδακ- , --. Quod ver , illic quoque inquit c. τω Mea est,i , ubi de remedio quod adhiberi debet, loquitur ualet etiam eo loco mouo νον sensum, quem continet uniuersa illa complexio. Declarato autem nisi fallori discrimine,quod uersetur inter duos hos si miles inter se locos, ad explicationem huius, quem in manibus habemus, accedamus. inquit igitur. Subcontraria uero ut dicta sic animaduerter examinareq; oportet, ut perpenduntur elenchi in disput tionibus: cum enim illic quicquam esse, quod repugnet, traditur, solemus ad stam gendas has captiones perpendere diligenter, an eadem res omnino sit: nitimurque inuenire illi e aliquid discriminis: sed etiam videmus subtiliter,an ad idem ambo reserantur: saene enim eadem res diuerso consilio tractatur. praeterea an eodem Pacto

ambobus in locis editum id sit quaeritur: sue contra modus non similis. tribus a tem his rationibus examinibusq; expositis, locet quomodo illa huc accommoden tur :&quam similitudinem habeant eu his rebus,concludens hoc pacto praecep nem hanc: Quapropter & ipsum uel ad quae Ipse dicit: vel quod utiq; prudens admonuerit : tres enim hi quoque modi sunt,qui ordine respondient superioribus illis. Quaerendum igitur hic quoque an idem omnino si quod ambobus in locis a poeta dicitur: operaq; danda est, ut illic aliqua dissimilitudo reperiatuc: deinde 1 set id referre,ad quae ipse, scilicet poeta,alibi dicit: docereo; cum non esse eius iudi si, ut videatur unquam dicturus suisse, quod arguit aduersarius. Posuemo adna net uidendum esse, an secerit, quod ea de re pnxciperet uir prudens,& qui ipsius h beatur peritus: Ita enim quoque a culpa abesse intelligitur, si peripicitur secutus iudicium, atque auctoritatem hominis prudentis.

in Oreste Menelai.

Cum huc usque docueritiquomodo salsa & adumbrata crimina diluantur: qu modoque defendi nollit dignitas poetarum, si obiiciatur ipsis aliquida malevolis,

quod fallax captiosumque ii nunc tradit,quae sint maculae, quae diluI non pollunt, sed inuruntur ab iis, qui sunt iusti rerum existimatores, & ueritate ipsa ducuntur. iure autem optimo illos accusari dicit,& eam esse rectam reprehensionem, cum poditae, nulla necessitate premente,fingunt aliquid,quod dissentaneum sit, dc ratione careat. nec non cum insignem aliquam improbitatem alicui affigunt, qui nunquam, antea signa dederit tam deprauati ingenii: atque id etiam faciunt non seruientes sabulae,nec quia res aliter exitum non habeat. Omnem igitullocum, qui his cultu i laboret,este dicit rectam, rationeque tractata reprehensionem , id est posse ae debere metito reprehendi. arbit r autem Eoc reserit ad se amillam , quam infra vo- .

sendi, quod secutus sit ueritatem artis, & contempserit haecinaledicta quia intellexerit ita se facilius posse adipisti, quod ars requirit. Exempla vcro ponere uolens horum peccatorum,quq pRT ii nequeuntiumit illa ab Euripide qui ambobus modis peccauinsignifica si iem ipsum in id uitium lapsit uocissim; quiddam prodsus ablurdum quia statim,gtauit illo errato. exposta, inquitiai Ceu Euripides: nam

2b iij si locus

408쪽

IN I .LI IB. ARIST. DE POETICA. 1 M

nec frustra omnino ut arb tror, in illis industriam meam collocaui.praeter quam Vnde me peruersio aliqua magna reiecit, ita etiam summam huius quasi operis studebam explanare : ac suam ipsi propriamq; lucem afferre. nec tamen potest aliquis c tra huiusceimodi tanquam inops ira pugnare: victoriamq; inde aliquam honestam reportare. In aliis autem,quae ri' hi niolina suerunt: ac multum sane diuq; me sollieitarunt, fuit, quod in rationibus his criminum refellendorum, allegoriam non posuit. quae tamen plurimum ad hoc valere semper existimata est.& qua veteres scriptores in culpis praecipue quibus idam Homeri defendedis plurimum utunti r. cum etiam ex uterint qui ex illis plenum uolumen effecerin t & hoc praecipue pacto diutinis limo illi poetae succurrere voluerint. Heraclides uero is fiest,non tamen ille Pon licus ut habetur,Platonis auditor, sed alius quidam ut opinor. nisi sorte in nomine etiam error est: nihil I; non falsum de illo memoriae proditum est Sed Longius etiatradit quaedam apud Homerum και' ix , tio defendi posse, atque alij etiam cum

huiuscemodi aliquid contingi quod indignum absurdumq; illic videatur, pleritq; leo recurrunt: atq; ita ipsum purgant,qt aliud dixisse poetam: aliud intelligi a nobis, voluille testentur. Quare videndi uri an A ristoteles,cum huiuscemodi aliquid signitficare voluit, metaphorae nomine in eo usus fuerit.cum hoc nomen apud eum non inueniatur: allegoriam vς υ ex pluribus verbis translatis constare manifestum est. Sed Plutarchus quoque assi IIadlxoc nomen votis . non esse: ac quae sua aetate α - γριπι vocarentur,autiquit ni ii in appellatas fuisse. qui praeterea ostendit non necessario etiam quosdam csci 1 Q.cim fugere: ope l: ipsarum siue hypotin arum mei allegoriaturet, omnia apud mutam distorquere: cum tamen Homerus sue, ut na rat grauis ille eruditusq; scriptor deinonstrarit quomodo nodus ille dis loliu possit,ae qui Adeniq; secerit,ut imi tunc Id,quod nullo modo conuenire videtur, pro ut iri Gunde apparet ipsum non magnopere rationei hanc, quae magnum in usuin postea veni robasse. In prirnis autem riue perterres it,quod sine dubio loci quidam, hae parte uini valde deprauati quis igitur scit,an quemadmodum turpes quaedam maeulae,& quae non posse deseri vidcantu hic haeseriint,ita etiam nonnulla des cesint mancusq; demum ac debilis totus locus sit. cum ivetat e contingit, conarii eum sanare, stui titia prorsus est, frustraq: omnis opera ponitur. cum igitur in quo

me posse sedulitate mea aliquid boni parere, nulli labori pepercerim i si postea in

re desperata, frustra nolui laborare,uel potius, ne aliquid malii creem in periculum venire non videor esse reprehendendus. Sed officio meo constituto, quoil ab aequis& eruditis viris in culpam voritum iri non arbitror, ut ad verba ipsa veniam, qui bus hae exposita sunt,quod in excusis libris prius initio huius partis crat, io, putaui legi debere νω',ut in calamo exaratis inueni. vj. autem videtur a pellare pro pria loca atque elementa huius rei: quod valete hoc verbum auctor ipse in iis, qua scripsit de arte dicendi testatus est nam imri tem , quod inquit , est peculiari, ipsius locutio: enim vi EOGita etiam aliquando inquit sασιν,6 uir i ,: ac pleraque alia huius generis . rata Tta .rΘa nisa, autem, Tu. κατὰ τ Qxν, , vocat omnia illa crimina,quae obiiciuntur tanquam poeta veritatem artis neglexe it : nec secutus si quod illa rectum esse statuit: nam artem addidit, intellia gens artem poetarum: necesse vero fuit hoc adiungere, quia multa committi possunt multis modis,contra id quod summum rectumque in omnibus rebus decreatum est esse: quae peccata nunc non intelligit, sed illa, ut ostendi, quae repugnant praeceptis propriis nutus artis. Quod autem admonet oportere diligenter dicio numeros attendere, atqueillinc eruere, quae faciunt ad crimina, quae obiecta sum, diluenda, vocat modos illos, quia numerum eum, quem signi auit ,

conficiunt. HI .

409쪽

,ν6 PETRI VICTORII COMMENT.

Vtrum autem mebor epica imitatio v tragica, 'set aliquis Auitare: fenim quae minus est importuna, melior: huiuscemodi autem quae ad meliores spectatores, est manifestum , quod quae cuncta imitatur, importuna: tantuam enim non flentientibus, nisii i e a posuerit, multo motu mouentur.

Cum, &quae obiici soleant poetis,&quomodo crimIna Illa diluantur docuisset, nunc valde agitatam quinionem persequitur: ac de ipsa in utranq; partem disserit: distentiunt enim iudicia multorum in hoc: gravisq; contentio semper fuit, Vtrum horum nobilium poematum, epopoeia ne, an tragoedia, alteri praeponendum st. Visum igitur ipsi est de hac quoque re in fine huius libri,quo utrunque pocina e polluit, disputare: ac primum argumenta non nulla colligit, quibus ostetidi videriir praeponendam esse epicam imitationem tragicae. inquit igitur. Haerere posset allia quis, ambigereq; animo, utrum imitandi genus, epicum ne, an tragicum, meliussit; ita enim loquitur laquam ipsς viderit In dubio esse animos hominia de hoc POL se, non tanquam multum tractata quaestio la aec sit. Ornans aut e primum epopc iam, constituensq: dignitatem ipsius,iacit huius rei sun lamentum hoc, atque utitur tanquam instrumento quodam eius, quod vult essiciendi: utra ipsarum importuna m Ris, minus ve sit. Si enim inquit, quae minus importuna molestaq; imitatio est, melior est: huiuscemodi autem est, quae ad mel ores spectatores pertinet,id est politi res viros magisq; bonis artibus instructos : nam foectatorum nomine Intelligit a ditores et tot quibu4 epicum carmen recitatur. His igitur positis,adlungit insertq; quod sequitur: ac quod ex illis fidem acquirere videtur planu enim Inquit est, eam, quae cuncta imitatur, importunam esse: quod vale perspici ex illis imitatione eam. quae cuncta persequitur: nec omittit rem yllam,quamuis pusillam ac levem:& eam quidem satis apertam,quam non exprima esse molestam ac fastidij plenam: mini ta enim haec diligentia odium parit. Statim autem causam aperit, unde nascamr ut hoc ossendat apud illi is qui audiunt: nec satis aequo animo ab ipsis accipiatur: hi iuscemodi enim ait videri ipsis poetas iudicium fecisse de se,ut sinisuri ipsi, cognitu-im; rem poli suerint, nisi poc ipse admouerit omne genus rerum,quae cxcItant scrisiis: accurateq; ac minate singula expresserit, motuq; etsi corporis reddiderit: quare illi aegre fetunt se haberi adeo tardos. Hic sane videtur sentiis esse horum veri,

rum. Inc

a quibus tamen scrupuli non nulli subsunt. pristitim autem quod cum de imi tatione loquatur,quae muliebri genere,ut Latin ita etiam Graece dicitur, relictos nere illo repentὰ transit ad victe: ac nisi ipse adposuerit inquit: in quo etiam concisus nimis sermo est, neque enim ostendit quia oeorteat admouere, praeterquam quod vis,quae subest hoc loco illi verbo , obscura est. Sed hoc etiam molestu, quod statim multitudinis numero Vtitur, atque ait navis, κινα--: nec monstrat eum,qui sint qui crebro hoc moxu viantur.Quomodo autem conuenire huic possit cum eo,quod antecedit haec verba, non video. quare valde perturbatus sum, atque haereo inexplicatione huius loci. Non arbitror autem me obesse studiosis huius artis, si has aissicultates & quasi plagas aperto: potiusq, nisi sal lod peccarem, si

tegere atque occulere vulnera haec huius libri conarer. Cum autem in pluribus calamo exaratis inuenerim extremum verbum immutatum: enim illi, non . habent, non putarem penitus hanc lectionem cotemnendam,s articulus is, quem requirit media hae inter nomen ac verbum vox, antea politus seret: cum t

men ipsius vestigium nullum illic sit, seri potest, ut negligentia librariorum id se

commisitim. Cum verb ut significaui numeri discrepent Inter se: nec respodeat ullo modo pronomen Mi M illi uerbo M-οῦ- : nec appereat de quibus diuersis varicatisq; rebus in tam breui spatio loquatur,admonen)um hoc putaui.& sane placet magnopere aliis de causis extremum illud, κι-πιν κιν - ται elegantemq; modum loquendi esse intelligo,& proprium Atticorum. nam qui pro Mice emendaret, uno fortasse tempore'luribus malis,remedium adhiberet: intelligeretur at

tem his, qui audiunt, quosq; supra θιαπις appellauit. In scriptis libris, praeter id. iii quod

410쪽

quod iam indicam , discrimen hocletiam est, quod non pauci eorum, pro rex , habent : quod verum ei te existimari potest, quia infra,vbi rursus ipsas inter

se consert,hoc ipso verbo utitur: inquit enim. rta δε et μι M.

Ceu mafi tibicines γoluentesse, sid cum oportear imitari trahentes praecentorem, si si dam cecinerint.

simili voluit rem illustrare: ponereq; an te oculos culpam in qua inciderent poetae magnam, qui minuta & singulas res exprimente, imitatione uteretitur: tibicianes enim quoque, qui Cain arim,quam exercent,non renent, hoc faciunt,quq r prehenaitur in poetis: non enam confis arte sua: sonoq; tibiae,qui datus illis est, ut imitentur varias res,ac motus quoque animorum reddant,addunt illi gestus quosidam corporis: nihil li omittunt, ut speciem illarum rerum eiunganti quare coiit mnuntur: ineptiq; merito a peritis habentur. Collat igitur exemplo etiam horum, poetas motu corporis omnia imitantes peccare d n q; esse, qui irrideantur. hoe

igitur valet ad grauitatem cpopiniae ostendendum,quae nullis huiuscemodi ineptiis vetitur. Indicauit autem in quibus pr cipue exprimendis summum studium p nere tibicines illi soliti serent, & ab arte tu di taedere. primumq; inquit, si argim mentum, quod sumpserint postularit ut dilicii imitentur, illos corpus situ supra te ra voluere. nam κolia hoc potius arbit mr signiticare, quam in gyrum agi ac versari ut interpres vertit: & discos ipsos,postquam in gnis vixibu iacti,in terram decidis, sensissipet terram diu volui iesitos cxploratum este quem cursum ipsorum volui

xione , nisi Allor diligens magistcr hic tradit tibicines illos deterioris notae imit acliuo modo consuessu. Hoc aut quod dixi verum esse. id est verbo illo Latino, quod

ostendi, . ι. verius reddi testimonio Ciceronis confirmatur,qui in libro de Fato dixit. Id aulicum accidit,suapte natus' quodauperest cylindrum volui & tur ibinem uersari. Significat autem cum aliquis mouere ipsa incorpςrit: a verbo enim hoe ipso, lindrus voratus cst,& motus hic proprius ipsius est,cum ille, quem silust, hute tribuit,ut itidem Cicero ostendit, turbinis motus sit, ac verbo Graeco si νε- eis respondeat. Sed etiam Catullus hoc significauit, cum sordes meretriculς signi seire vellet inquit enim - saepe qua in sepulchreus Vidistis ipse rapore e rogo cena. Cum deuolutum ex igne periequens panem,& qux sequuntur: no dissimilis enim

quoque forma panis erat: qui,cum leuiter etiam pulsus sorex, eodem pacto mouebatur . Neque existiniandum est hoc nullo modo hic conuenire, qui non videatur tibicem commode posse, ibim inflans, super tellure se volutare: eodem enim tem pote cogitandum est excplum hoc esse morionis inconcinnx : quae merito ra ducausa, displἰceret. cum contra corporis comaerso,srequens peculiarisq; in cithari

stis ae tibicinibus fuerit: quod partes ipsae cantuum,inde vocat manilasto significabant. Eustathius autem,quae forma suerit disci declarat: quo genere ludi Graecise oblectabant. Addit etiam aliud Aristoteles, in quo tibicines lictem exagitaren tuti remq; in concinnam facerent: dum vellentis ud Onavibus numeris praebere. Si enim inquit sorte canant, tibiaeq; sonore voluerint imitari scyllam, atque impetum

eius in naues,qu. e praeteruebantur: radit enim ipsa a lue avide omnes: illi eum,qu. summum locum quasi verticem in grese Maaiorum tenet, a se xiabunt: appeti tur autem ille GrJco sermone, ea de caui quam ostendi . e. s: quod tamen v cabulum a Cicerone in primo de natura deorum retentiam cst, sum recitaret vocem Philonis,qui appellabat Zenonem magnam dignitatem in Epicureis obtinentem .ameuntemq; ceteris, coryph. Tum ipsorum . an autem idem sit in choro cantorum, qui praecentor vocatus aliquando est,& assirmare non ausim. Cur autem magis in ii unc,quam in ceteros huius gregis impetum tibice saceret, non a

paret: nisi fortaste,quia ipse illi vicinus manebat, in propinquo. stabat. A. , at

SEARCH

MENU NAVIGATION