장음표시 사용
381쪽
parte animi in qua nascuntiir sententiae: illi nanque sedem suam habent partem l conis expertemtalianoeae vero in ea, quae particeps ipsius est.
Deproblematibus autem ρο solutionibus, ex quotque m qualibus xiii formissim h cpacto contemplantibus , fiat ut imami enum: quia in foe
ta est imitator, quemadmodum viii vestigior, vel quis alius ima num emtressor, nec se e timitari trium existentium numero, 'num aliquo semper aut enim qualia fuere velβιnt: vel qualia aiunt re videntur: vel ualia esse oportet. Hac aut em exponuntur locutione, vel π linguis transtationi,sus. muli stathe locutionis siunt damus enim Lecpoetis.
Sciebat suin is doctor poetas genus esse scriptorum, quod facile obtrectatores ἐnuenit: animaduerteratq; sepe vitio illis dati multa. tuae in ipsis reprehensione dign non sunt. quare considens eorum dignitati. quorum ingenia optimis praecespiis imbuebat omnem liue loeum diligenter persequitur: ostenditq; quomodo illi purgari possint de a salsis criminibus vindicari:neque enim proposinum est ipsi piscas malos defendere: & qui nulla facultate naturae arteve praediti, se ad scribe lumconserun t. Non est autem hoc alienum ab osticio ipsius: qui en im videret illos unctiq; vexati, reuocaret animum ab eorum lectione, nec in ullo honore poetas habe.ret, quos ipse utiles vitae vult esse, de serte fructus non paruos hominibus, si consilium eorum cognouerint atque colligere studiose ipsos potuerint. De qu.tstioni bus igitur locisq; qibusdam poetarum, qui in dubium ventuat, ne viiij aliquid in
se contineant: videtur enim mea I naxim nunc appellare s/rἰμαm . nam quae supra ἐπιτιμ/uα.α vocavi ubi tradidit ex non nullarum rerum quae proprie sunt artis hi strionum scientia inscitiaq; , nullam veram reprehcnsionem cadere in artem po
tarum, ut ex inferiore loco patet, sunt pars Iroblematum, dc id deniq; , quod in ip ss valet ad criminandos poetas. De huiuscemodi igitur quaestionibus: nec no de ipsarum diliolutionibus, se velle nune dii terere ostendit: polliceturq; se rationem viaq; monstratur qua qui secuti fuerint,omnia liquido perspecturi sint: tanquam enim significat sine hac animaduersione qui quaerere aliquid de hoc voluerint, vis. de laboraturos: cognituri vero illo modo sint, ex quot illa. qualibusq; nascantur. sorinis .iE Ja verb videtur hic vocare, ut aliis in locis feci locos huius rei proprio, a
cunctae enim criminationes atque ipsarum tentationes in illis versantur. N inquimia haee capita reseruntur.in his igitur ibri s manent: si verum hoc est, δc elimina. tiones poetarum, de rationes etiam illarum diluendarum : infra tamen videtur tan, tum appellare M A. quinq; illa unde ducuntur,quae poetis Obiiciuntur: modos enim eorum maledictorum consutandorum esse didit xij.lacit autem primum fundamenta huius operis: de, ut consueuit, ponit quaedam certa N explorata, ut inde ducat
ea, quae sine illis dubia de obscura fuissenti nam ait. Quia enim est imitator poeta. quemadmodum vel pictor vel quiuis alius, qui studium ponat in exprimendis im, sinibus. orditur igitur a primo initio huius artis,cuius omnis vis naturaq; posita est in imitando. quod commune ipsi est cum aliis non nullis artibus,ut in principio huius libri docuit de hie quoque breui tangitaplures tamen illic enumerauit, quae in tae in hac re occupatae forent. hic vero tantum pictores dc ceteros omnes. qui imagi-
382쪽
hes qua uis ratione exprimuntrcommuni enim vocabulo D ωπωκέ vnIuersos hos
opifices appellaui ut sunt qui e luto fingunt, siue ocera, simulachra: nee non qui statuas sabricantur. Sed multo antea ipse de notione huius Iuncti vocabuli acetita. te disseruit cum illic quoque auctor iplo usus suillet. cit autem ubi tradit, cu tragoedia imitatio sit meliorum,oportere, qui eas colunt,imitati bonos eximiosq; expressores formarum. Quamuis autem supra iam tradidisso poetam Imitatorem esse. non tamen id oportuno loco nunc repetere alienum existimaui rei magis explanta causa: Se ut salsbsentire confirmaret,qui aliter de hac re crederent. Cum igῖtur. ni inquit,uniuersi hi sint imitatores, ne ste est imitentur haee enim est redditio &-- δ irie, quae apta est e particula superiore . a id cum tria ni ero sint in quibus Imitandis versantur,unum aliquod eorum semper. Sunt autem illa huiuscemodi,ut si voluntas horum artificum attendatii illia mitentur,ac summa diligentia adhibia . reddant ea,quae exprimunt,uel qualia fuere, aut adhuc sunt:nec addant aliquid aut demant:vel qualia vulgo ipsa sun qualia φ ei se aliis videnturiatque ita sequantur rumores, & opiniones aliorum:Vel, quod est tertium genus, spreta veritate, nec reserendo se ad existimationes ceterorum qualia esse oportet. Ex iis enim quas c cellis exire non possunt:nec restat ulla materia r ter has, quam sibI Imitadam proponant. Explicatis autem diuersis materiis, vel ration bus potius illarum tractandatum monstratis adiungit poetas uti locutione in illis rebus exponendis. Statimq; .ranquam se emendans,inquit. Vel & linguis, dc translationibus . non quia uoces non nullae externae,ac verba translata aliud quippiam diuersum a locutione contariant sed significare ut opinorin voluit vulgare dc cotidianum genus orat Ionis, de illud etiam expolitum,additis illic leporibus, ac luminibus, quae ornant orat Ionem: huiuscemodi enim sere est oratio poetarum. Auimaduertendum verbii ac parte Ipsum, eum significare velle exponuntur α renuntiantur, de diuersis generibus rerum loquente quae oratione nota sunt, usum eo verbo, unde in sabulis persona'
vocata est,quae spectatoribus narrat,quod intus gestum est:& iis In locis, ut cernere ipsi non potuerint: is enim qui hoc secit, ζα0 LM appellatur: auctor autem δαν-ν. - inquit:habet igitur dissicultatis nonnihil, eur potissimum nunc usurparie hoe uerbum,quod infrequens est apud insummec uidetur factum hule rei ostende Aae. Et tamen CIcero idem videtur fecisse in Latino verbo,quod quasi liuie respondet haec enim ipsius verba sunt e iij. de Oratore. Cum inflexo commutatoq; verbo
te eadem enuntiatur ornatius. Cum autem rationes Iam duas nominasset illustradae loeut Ionis, addidit,& multa sunt pathe locutionis,significare nisi fallor volens immutationes illas verborum, de quibus supra diligenter differuit & quas stuli 3
Euelides ille priscus In Homer reprehendesat: haec enim proprie videtur d. adipellari. cum scilicet vocabulum aliquod, aut pmductum est, syllaba una vel plui bus illi additis: aut contra inde aliquo dempto, imminutum .sue alia quaptam ratione ipsum a consuetudiue variatum suerit. Nam quod addidit. Haec enim damus poetis hoc declarat: superiores enim illi duo modi non alieni sitiit a consuetudine,quippe cum usus translationum frequens sit in sermone etiam Imperitorum: eontra vero haee remota inde sunt: de tantum licentiae poetarum , contra iudicium praepostes illius vituperatoris, concessaecum scilicet verbum aliquod huIuscemodi Hiquid patitur,&quasi forma ipsius immutatur: cum enim dixerit nos potesta tem facere pocltis,ut his verbis utentur:&ea, ut volontas ipsorum seri, commutent, testari videtur non licere aliis ipsa tam libere contaminare, ae proprium hoe
383쪽
eug EMA Hr , g κνΘ' ζα ἀυ, Anaec autem non in eadem rectitudo ciuitis Multatis G Ioeticae: ne que abin artu foeticae. ipsius autem poeticae duplex peccatum: ab μm quidem enim ferste: alterum autem ter accidens siquidem enim elegit imitari rem, cuiussu tristem non halti, i us peccatum Hir si vero eugere non resie, fer μ idem ,sedequum ambo dextra crura tra cientem. Vel
peccat sec dum singulas artes . Ceu quod sicundo medicorum arte vel alam artem, limo liba in est tractauit. Haec igitur, qu breues siuerint,non persee.
Aliud sundamentum Iacit tuedae Itidem dignitatis poetarum quod a multis magnisque criminibus ipsos vendicat . quare, ut narrat addi illud dedet supςrioribus.
est autem huiuscemori. Non oportere nos existimare eadem uirtutem esse artis p.
rarum. facultatis illius,quae docet quomodo tegenda si iciuitas, ut simul atq; uia deamus aliquid probari ac rectum esse iudicati in ratione gubernandae ciuitatis,sta tim putemus,quod a poetis fingitur,illiusmodi esse debere: ac nisi ad eam formam redactum sit, ipsum uitiosum esse:singulae nanque artes ac sicultates suas quasdaini
certasq; uirtutes haben t,quae quum illic probentur, alibi eandem laudem non Inueniunt,ac merito saepe reprehenduntur. Quod autem contingere In politica, M poetica, idem etiam usii uenire assirmat in arte ipsa poetarum δε aliis non nullis a tibus ut non semper scilicet eadem in illis probetur ae vera esse ad silmmum, pς
dum,in diuersis studiis iudicentur. Hoc Igitur ab ipso animaduersum. 6 intcerrim' positum iis apparebit, ui .patefaciet multis criminationibus dis Ibluendis: nec enim destin i, qui simulatque intelligunt quippiam a poeta prolatum ut bona positum, quod repugnet ab ,quod Perlectum, uerumq; est ab aliqua arte tradi insistatim reptinendant, & norma icta utentes, uitiosum putent. Hoc explicato, docet duobus modis peccari a pomis in studio ipsorum:& qui arti huic opera dant,
in culpam caderς duabus diuersis rationibus:eorum autem pecca torum ancrum di est esse per se: alierum vero ex accidenti:quam diuisione acurrate explanat, ct quasi exemplis illustrat. Si enim inquit ars laxe poetarum sunipsi imitandam materiem, quam explicare non posset:cuiq; ornandae facultas ipsius ear non ellet, & elegit e
mum imitari si quod est supra uires ipsius: ita enim pene singulis uerbIs Gnrcis L
lina reddentur, ipsius peccatum est: ιδμακιευ nanque ualere hic puto,quae sanussis
subiecta est huic nomini :&unde id iunctuiti est . lacultatis iracultatem, ac nullari potestatem illius rςi administrandae. longeqtie aliud esse arbitror iquod Graece uocatur. Quare non putari debet auctor sibi ipsi in his pauricis uersibus aduersutis essemec ea de causa quaestionem excitare oportet: si n tentia nanque liae diuersae inter se este nullo negotio intelligentur,s attendetur dii genaee. notio huius nominis. intelligo inquam hanc ipsam, de qua nunc dili utaui, Midi quod infra dici ubi assirmat poςtas,qui fingunt: uers busque complectim tur rcs, quae fieri non possint,peccare ex accidenti, ac praeter ipsorum studium lic vero docet, eos qui imitantur δε-xμHO,labi per se,&in suo ipsorum studio errare. Hoe igitur significat hoc in loco,ut in multis aliis In categorijs enim quoque capite, quo die H de qualitate, contrarium este ostendit eius, quod vo
Praeterea iiiv.libro politicorum appellauit ou, natura indolemq; hominIs minime aptam rebus gerendis. Procli autem in primis t xemplum hic a commodatum est de his nanque hebus disterens,quum ostendere uellet hanc Ulini infirmita'em poetarum,qui ingensi artis ue culpa pares n5 sunt alicui maletiae tra- ctandae,
384쪽
IN I. LIB. ARIST DE POETICA. ais
ctand hoc verbo usus est inquit enim In Politiam Platonis , καὶ ιιτραγωδα retro; ta
Me deligere pociam, sumere 3; ipsum materiam idoneam ac veram.sed labi in ca tr Ganda, quia non est par ipscaretq; facultate eximie ipsam . persequendi. Quare quod sequitur riseis αα ris, id est artis ipsius erratum est capi debet ut prolatum de arte,quae in ipso est,non de arte seorsum, generarimque: illa nanque, cum mat Dauerat umitur,rectusque delectus habetur, non uidetur peccare posse.HOra iuvaq-pere suasit poetis, ut sumerent materiam aequam ipsorio uiribus, hoc sine dubio significare uoluit. nam sumere hie valet πω - , . quod tamen Verbum G cum infra aliter reddidiimam quum inquit Leita res, quin quere teη in significarit,dubium non est expressit autem υ-αώι ν, ut rem masis no
tam iaceret, pluribus modis: inquit enim. Sumite materiam vestris qui ita ibitis quam Viribus, deversate diu, quid ferre recusent. uid ualeant Eumeri:ad extremum enim dicens,cui lecta potenter erit rex, de quae s quuntur, hoc manifesto d clarauit. Explanato peccato,quod committitiit ab arte poetarum per se, Aristot isti pergit exsicare cuiusmodi ii t, quod ex accidenti ab eademconflatur, atque in quit . Si autem elisere ipsum, non tota scilicet administi atum est id est si in eo pe tamen ipsi commune est cum aliis quadrupedibus. Ceu inquit. Si in imitando tim ait equum simul ambo dextra ςriira proiicientem: hoc enim peccatum est non Proprium poeici qui quod imitari voluit eximie imitatus est,sed hominis, qui numquam attenderit, quomodo equi progrediuntur,rudisque admodum sit artis eius, qu ae equos curat aut regitis nanque hoe in se mouendis equi faceret, statim in dLxtram partem corporis proruerent, quae nullo amplius laquam sillam sustineretur:
equi nanque ac ceterae quadrupedes, alterum anteriorum erutam: cpntrariumque
illi posteriolum simul molientide quo diligentercopiose diu uii ipse in libro degressu animalium:sicq; corpus corii viraq; ex parte altero crure nititur, atq; a pr lapsione liberum est. nam qubas Ταν-. inquit, hoc uerbum pt Hum in illiiis
rei: crebroq; usurpatur eo in libro ab Aristotele, ut cuin inquit-παντιυπροεκλυτα:docere enim tuc voluit homines moueri incipere a dextra corporis parte, Zc ea de causa, ut alterum crus paratum semper,expeditumque Eabem i, naturae quodam nstinctu,sinistram corporis partem semper prolectam tener .habitus. etiaquidam certus pugilum,cum imminent in aduersarium itaque manent, ut si Illima
li exponendo, cum ciues suos negligentiae argueretadiceretq; spsos simile quippiam sacere, atqpepugiles barbari, inquἰt. idem autem psit quoque vensmtradit Aristoteles in ignoratione singularum artium, ut si poeta Dechct contra rati nem ipsarum,nec culpam aliquam eo tempore admittat in artinciolps us proprio, peccet ex accidenti. Exempli cause,inquit si aliquid edat,quod aduersetur sese cae curandorum corporum insimulabitur enim tunc non ut poeta, neque in 'rium cadet eo nomine,sed quia in munere suo obeundo contigit eum quiddam tangere, quod pertInere ad artem medicorum, quam non didiuerande utin hae, ita elicitii in aliis artibus , quas non appellat: dc non tantum,ut adiungit. illo modo peccat si contra veram rationem alicuius a haliquid. prinii uerum exi Mysi. Hoxulis quinpiam, quod fieti nullo modo possit: tunc enim quoque labitur, ut Eaturae illius te ignarus,& ex accidenti denique,quod ipse etiam omnibus iis expostuet, narrac noti tamen mentione facta huius nominis:a contrario enim hoc monstrat, quod tamen idem ualet,nam inquit. Hac igitur, qualiacunque fuerint Milicet feccata, non per se ipsam committit poetica, neque reprehendi potest, ut in ossicio sito negli gens. Qualiacunq; autem sucit fit,inquit, quia, ut ostendi, non omnia sunt unius gens
385쪽
HMneque contra praecepta aliculus artis commissa:admiscuit enim et Iam illis , eum quippiam a poeta dicitur,quod estici nullo modo pollit. nam non unu in idemque senaperet se genus erratorum, In quae incidunt ex accideti patet etiam , quia quae ita ei aeniimt,plura sunt magnopereque inter se discrepantia. hoc autem praeterquam quod satis apertum est, confirmatur etiam verbis his, quae non multo infra polita sunt.a Or re a m usi M. e. rostendunt enim non unum genus ipsorum esse. Non vonio aut in sententiam Robortelli ea parte, qua corrigendum putauit pro M.,quod inexcusis est, ruetamq; prorsus existimo peruulgatam lectionem, ut inde sensus ille ducatur quem docui. Quod igitur sequitur. α,2 et senu ire δε ia . 'ελ .: AEam,non aduersatur superiori sententi aduersaretur autem si legeretur ini sed est confirmatio illius exemplumq; rei In qua peccatum est a poeta. Quia non rectu et sit. nec mouere nos debet particula i 2 quae poni in oratione debere videtur, cilaliquid dicitur,quod repugnet superiori sententiae:hie enim quoq; idem facit: nec aliud sane valent haee verba quam s dixisset ut quantum possum rem explanem) si autem elegit non bene, sed male: ita enim saepe, ut alias admonui, res illustrandae causa loqui auctor consueuit nunc autem ille pro posteriore hac sementia quae perseram illam rem tractatam esse alii at exempl uni illius peccati ponit. Perturbatramen non parum hac parte quod antequam sententiam absoluisset, niecit in mediam illam verba haec quae naturam eius peccati aperirent, si vera illa legitimaq; aucto is sunt nam non sine eausa suspirati aliquis Dosset, icholion ipsa, declarationemq; quondam fuisse alicuius, qui multo ante oriendere voluerit iis,quod Infra traditur ala Aristotele . Vndei libro, qui Parisiis apud Cussi More-lium excuses est, ita sublata sunt i quod tamen ipse non omnino probo, quia nullue emplar inueni,a quo illa abessent:& praeterea quia duriusculus quibusdam locis hic eruditissimus scriptor esse deprehenditur potuit autem quia multa Inculcanda huc sibi esse in telligebat antequam extremum illud, quod sententiam claudit . a Lderet,ne tamdiu suspensum lectorem teneret statim, adhuc illa non absolqta, πασυ asi. κει ponere. Quod vero virtutem in his rebus, vitiumque, & α-ν τι απ nomine appellat valet enim prolsus Q contrarium eius,quod est πια,id est tes recte & sine ullo errore ad exitum perducta, idem etiam Deit aliis in irabris,ut in ij.Topie rum,ubi de recte munus suum obire,& salli sensus, his verbI, si
etiam pacto Plato in h. de legibus quum de rebus ad hanc artem pertinentibus, ossicioq; poeta disputaret locutus est: Inquit ED, si, M
mris. Sed etiam in Isi.tibio de anima Aristoteles,quo tamen in loco altero tantumaeorum utitur in adverbium conformato. nam pro contrario negatione illud tollit: quod etiam exemplum non nihil valet ad lectionem, quam probo, confirmandam. quod enim idem Robortellus delenda censuit verba illa r-m Mia tarta πι ,,ne in hoc quidem sententis eius aecedo:valde enim delector hac leetione:& silpra in eriplicando illo loco,quemadmodum ea verba deberent accipi, significaui. nec tamen non sateor me duos libros inuenisse,a quibus illa absint quos opinor illum secut ea hinc sustulisse.plus tamen apud me veritas valςt, quam auctoritas horum,multis in locis mancorum ac depravatorum,librorum. ne τε g. τα ετrim; ματα ea τίς eteoβλη μασν,εκ τουmeu επVDeo iam -
ις , seluere . Etimum quissim enim si quae aduersus inam ariem sum ima
386쪽
Isbi a fecit, peccauit pia recte halet ,si re quatur finem sui ipse rfluo enim dictus ess. Ceu siste metis apta a connernandum vel gia , u latam Iam fare . exemplum Hectoruserjecutis.
Cum ansas omnes,quas captent,qui sunt insensi poetis,ostendisset, docet nune posse tentari reprehensiones illas,& inanes esse declarari si, qui stat pro poesis, rationes illas notas habeat inde enim viam inueniet crim nationum earum consuta' darum. Qui igitur ipsos defendet,auctore summo doctore,omnes rationes inqui-zet,quibus existimationem ipsbrum violare at qui conantur:ac singulas certo in
do aptoq; ipsis labefachandis, resutabit: hoe enim valent prima verna, quibus in quam clausit superiorem diuisiotiem:ac docuit, quae utilitas inde capi debeat. Nam quod inquit, ἐκ του r an in , declarat ope harum,quas indicaui formariti'. poste ac debere Id effet. Respondet velli illud i. ror, i,e quod initio huius rei explicandae M lκ πόνοι, iaci ποιων eo μῖ- - : videturq; postquam hoc ita concludit, ina
didi ite iam cuncta,quae uocauitήA :quod tamen obscure secit. quinque autem illa sunt numero, infra ab ipsi, aperte exposita: hisq; nominibus appellata. Statim verbad singulas formas accedens, declarat vetum esse, quod in uniuersum pro ut rat Orditurque ab extrema format & ordinem illum tenet, ut prima nunc appelleuqux supra postrema posuit: ante ceteras enim eam aggreditur,cum poeta insimul xv qii ad finxerit qliniam, iste seri sane non pollunt, iiqiliis artem ipsarum illarii prum attendat:ac quae precipit illa, seruarii. Arbitrox enim procliis capi deberetali in artem, contra cuius praecepta committat aliquid poeta:&non artem pmpri ipsi i ,& qua: ve satur in materia quadam Versibus eomplectendismeque enim ita My iesum nune defendit defendi ullo modo potuisset poeta uita nanque faceret c tra tuam propriamq; attem, non conse litoresur finem suum fatillux:neque dici pos
Valet ad probandum Inrelligi supra debete attoni de illis Iess rebus, non artem pOQricam. Sed nihil ut opinor tantum addiuuat hane opinionem,quanta illud, quia infra legitur hoc senui. PLeterea virorum est peccatum: eorum ne, qua secundum artam,an ex alio quopiam accidentit si narique supra quoque intelligeretur ara poaxic non post et ostendi quid interesset inter hoc & illud praeceptum. Non impedit autzm hanc sententἰam, quod Inquit α. r. : Ipsus enim illius artis intelligit, de cimi is materia loquitur. Ratio igitur purgandi poetam,cum huiuscemodi aliquid in litur,est, ut accurate tradit auctor, fateri sane ipsum peccasse, sed assirmare peccatum illud bono es Ioenee dignum, quod hoe, vitium ostendente, nomine voceti iti bene nanque se rem habere,fi ea ratione poetica consequitur finem s uiam quod votam in id est, si ne digitum quidem diseellillet a praeceptis illitis artis, contra quam commilix, ipsi non contigistet. Ex his vero verbis leue mendum sustuli: αυτοῦ enim prima litera aspirata scribi debet non, ut prius erat inexcusis temii: videtur tamen odiosior macula consequent pa verba occupas te, de quae non tam facile deleri pollius. intelligo autem hare,quibus confirmat quod iam protulit: nec enim satis idoneus sensus hine colligitur. Suspicor aute aut peccatuma librario esse in pta. strema earum vocum, aut hie aliquid desiderari . quod sententiam implebat. M dius cert), qui mInline tu spectum hune locum habuit, nescio 'utin re id interprestatur:adi ingitq;,admirabilem esse oportet. quin autem ipse, s uum quoddam inductum secutus, te suo haeeaddat, dubitari non potest ex Graeco contextu, in quo lius
ius sententi*vestigium nullum apparet. yt autem ipse quoq;, quid significasse hic auctorem putem, Ostendam, arbitror eum dixisse,quod valetali cori ullum pόetae
t endum, finem semper attendendum esse indeque res,quae ipsi usi antecedat,ex minari. Alicuius etiam momenti est ad confirmandum mendi aliquid lubesse hoi loco,quod particula,quae sequitur, te ν,ὶ non nullis libris abest, quae tamere Iila n edcelsaria videturrexplanare enina volens,quod supra generatim protulerat, aliquid eorum indicare, quae adiuuant finem poetices, hoc addidit, at 'ue inquit. Ccusi
sic. id est finsendo aliquid, quod fieti noti posse uideatur,terribiliorem : magisque γα o. ii ii O Z iiii apta
387쪽
IN I. LIB. ARIST DE POETICA: ε 3
Ostenderat ignosci posse poetis,s quando ipsi in aliqua re contra suam artem l
psi forent ut facilius finem uium consequerentur, peccataq; haec,q uae aliquid boni gignunt,condonari ipsis debere docuerat: quia tamen semper ostendit quomodocunq; peccare' in seq; quiddam habet, quod merito displiceat ne poetae facile assii scant labi,admonet ipsos,ut cum possitntidem praestare,atq; eundem finem cons qui,sne errore ullo atq; offensa, sugiant haec quoq; peccata: quamuis etiam non tiplene persecteq; pollini,declinato errore illo, finem suum adipi lcimeq; enim opo tere hoc exquis te quaerere, nec pusillum discrimen attendendum este: praestat enim sine peccato aliquo eundem finem, & si minorem aliquanto, consequi, quam erro re in studio suo, quacunq; ratione admisso, illum in t riorem cumulatiorem que adipisci: hoc enim manifesto ualet . PO G,. non esse inquam pondus illius rei accurate attendendum: siue plus in illo,minusue sit, multum momenti ad hanc rem haberemam si magnum interuallum esset inter finem, hoc aut illo modo partum, dubium non seret quin mediocris culpa admittenda esset. Valere vero quod dixi: μῆ-υ a Igαν declaratur etiam testimonio hoc Demosthenis t&si enim verba non penitus eadem sunt, eadem tamen est utrorunq; uis:inquit enim cum salutem Ctesiphontis dignitatemq; suam defenderet.τοῦ π ἱ ει I, . , οῦ ε λαῆον, ἀκαλκα των γε ο ημο- σῶαπε προγει όω μοι TH δ: .Et tamen Lysias uenustissimus ille ζcriptor atque Attici sermonis norma, nulla immutatione facta, ut Aristoteles inquit πι
ἀνεκπι ix: tia enim quoque ille non omnino se ad illum numerum dierum astrinxit sed propinquum magnopere ipsi,&exiguo interuallo distantem , si discreparet,
esse quem dicere astirmauit. Καάτia; isti τκ- τι , Milioteles inquit, quia illo modo negligebatur ars, quae rationem earum rerum tractandarum traderet.
Quare nunc ostendit, si ipsius praeterea praeceptis seruatis,idem obtineri poterat, &tamen: sine causa maluit poeta alia praua ratione id conari, peccatum est grauiter, &ipsius illa culpa non potest probari. Nam quod ait, μαρτι ται ἐκ κ - , comprobat quod supra significaui,superiora illa errata non inurrae notam ullam poclis, quia procreant quod rectum est : quamuis repugnare vidcatur peccare, ac recte facere. Adiungit autem, quod certo declara quantopere Ipse animo abhorreat ab huiuste modi etiam poetarum peccatis:&quam velletscripta eorum ab omni undiq; labervacua essesnquit enim quod uim praecepti habet, toto animo seruandi. Oportet enim,si contingit,id est s uia ulla repetitur,qua hoc obtineatur, omnino nullam In partem peccari a poetamec umbram aliquam speciemq; erroris in eorum operibus manere. con tendere Igitur illi omnes ingenii neruos debent, ut hoc p stent. Veruquia hoc semper obtinere dissicile est, itinc possunt, intelligentes quid faciant, pecurare,cum ex eo peccato maius aliquod bonum oritur:nihil enim optabilius, quam finem in una quaq; te coni equi. l
femina cornua non habet quamsi mala imitatione Uu,'j fit.
TradIt alium modum dissoluendi criminis, quod poetis obIIciatur: statis enisti aecepta re, cuius ipsi insimulantur,iubet nos diligenter attendere, cuius generis est' crimen illud: eorum ne, quae poetae admittunt contra leges suae artis: an illorum, quae manent in alicuius rei ignoratione,quae accIdat poξ mam si probare potuerit..eius generis esse,in quae poeta incidunt casu:& quia contingit ipsos lituus aut illius
rei imperitos esse,leuius sertur hoc ipsius delictum,quam si in suo, proprioq; ipsus studio
388쪽
studio peccasset: & id quod tibi imitandum pinposuille perperam negligenterque
imitatus ellet. Ratio igitur haec omnino culpam tollit, sed leuem illam esse,& quet animo aequo accipi debe docet: neque enim omnia homines scire possimcidaturq; venia cuilibet, qui aliquando aliquid ignorauerit. Differt autem luxea superiori ration quia in ea certuna erat peccatum vile aduersus artem aliquam: hic vero quaeriatur laesus ne sit recta eodem illo modo,an in suo studio peccarit. Exomplo isto Π Luram horum peccatorum explanare volens, illo utitur, in quod plures poetae incia derunt : vel quia cuncti illi in eiusdem res Ignoratione versati sunt: vel quia taeliqui auctoritatem eius secuti suere, qui primus contra verum id protulit: quamuis rem aliter se habere compertum illis foret: nam & Pindarus in iij. Ode Olvmpiorum M allimachus in hymno in Dianam, Mali, etiam poetae, quod falsiiun Moema
nua adiunxeruntun genere nanque ceruorum mares tantum comibus praedici simusemina .ro nulla cornua habere unquam visa est: quod metrioriae etiam auctor pr
didit in ii s. libro de historia animantium. Quod autem hic inquit minus peccatumeta poetae si hoc ille nesciebat, quam si vitiosa imitatione usus estet, & aliquid, per peram id imitans, sexipsisseti puto valere hoc peccatum leuius est quod scilicet ignorauit ceruam non esse a natura cornibus ornatam,& tamen ipsi illa aflixi reliqua tamon eximie persecutus est quodq; imitari voluit,omnibus numeris expressit, quam si, ut erat, sine comibus illam describens, perperam se in ea re exprimenda gessisse nec usus foret eleganti imitati one:& ut si hoc vere protulisset, ita etiam si aliam rem, cui veritas assentiretur,eodem pacto pinxisset. id est segniter & sine accurata imit tione : qui enim poeta hoe committit, labitur in suo , proprioq; ipsius munere; eminiam pacto peccaret poeta. si quippiam contra situm eius telluris,quam describeret, di auteoculos eorum, qui audiunt, ponere vellet, proserret. Nam ii quis, cerum cornua tribuens, illam ipsam rem perperam imitatus esset,duobus nominibus peccasset, nec posset ullo pacto subleuari, quamuis peccata Ipsa paria non serent. R spondet vero hoc parti illi: Si nanque elegit imitari rem,culus imitandae facultatem. non haberet. ipsius peccatum est: qui enim sumit materiam supra vires, & quae sa- ireret ipsius ingenium necesse est perperam imitetur. Non sne causa autem suspia icari possiet aliquis,cum usus hic si uerbo proprio pictorum: nam de linitatione Op . . req; poetarum ποιώ, consueuit dicere auctorem intellexisse studium illud: lequitur enim stasim, propter similitudinem harum artium,ut quod illic contingiKIdem etiata studio poetarum usu ueniat:infra certe,ubi manifesto de pustoribus loquitur.hoc
ipso verbo utitur. Inquit enim. ἐν ζατω . Ancum semper poetae reserant
pictores aismilesq; ipsis sint, certis tamen quibusdam temporibus , propius accedunt ad studium ipsorum: verim, pictores videntur. quare qui de ipsis loquuntur. λapposite tunc recteq; verbum etiam inde sumunt, Quod ad scripturae veritatem ιsaci t probo receptam lectionein ea parte,qua a illa habet: Inuenim, libros in tiamo exaratos ipsi consentientes: nam quae adiunguntur, videmur fgnificare ita prorsus legi debere:duo enim genera peccatorum contraria in ter se indicant.U tr rum situr peccatorum id, catus arguitur poeta, uide tu esse praecipit: alterum enim eorum genus siciliorem excusationem habet. Praeterea cum in extremo huius sententiae perturbata magnopere scriptura si,quid inuenerim in scriptis libris fideliter
narrare volo. quidam enim habent .cii robe: alij vero . M rive. ut non sine
causa existimet aliqvis pclorem harum aut ueram est e,aut proxime ad illam accedere. Contra autem,qux inrepsi in excusos libros,videtur c posteriore hac, restituta , illi syllaba quae defecerat cocinnata suisse' quamuis etiam secunda vox, quae in priore est, addi debuerit,id est coniunctio re quae prorsiis necessaria videtur. quod si fiat, lectio plena existimari poterit.ut alterum peccatum, quod maius esse,magisq; declia nandum dicit,si t perperam negligentem; imitari:& non nihil prorsus imitari,quod
in poetam non videtur poste cadere:amitteret enim tunc nomen poetae.
389쪽
IN I. LIB. ARIST DE POETICA. 27spraeter haec autem reprehenditur , quod non Iera , sed qualia opor tet . ceu γ Sybocles in Iuu . t e quidem, quales oportebacere Euripides vero quales Iunt. Quapropter hac jFluen um e e.
Docet nunc quomodo diluantur crimina si dicatur poeta coinmisisse aliqnld cotra tria illa,qiue primo posuit. incipit autem ab ea culpa, cum in limulatur, quod a veritate illorum factorum discellericisi enim inqui accusatur. quod non vera pro
tulerit,statim obiurgatori occurrendum est,quod poeta maluit exponere res ea r
con qua optime geri potuerunt:& id potius, quod fieri debebat, quam id, quod factum est, spectare. Non igitur inscit Ia ductus hoc secit: neque quod vanis sal iisq; narrationibus delectaretur, verum ut magis prodesset: nam posse hoc etiam sine culpa facere poetas:vel potius summa inde laude adipisci, auctoritate Sophoclis confirmat.qui hoc de se praedicare solitus erat. ac magnae sbi laudi ducere,quod fingeret eos, quos in fabulas sitas inducebat, quales illos ei te oportet: cum Euripides quales vere foren t in scenam ipsos induceret: nec meliores mores ipsis assingeret. Quare inquit Aristoteles, voce Sophoclis commemorata atque ita sententia sita coae firmata, oportere ita cclmei villud dii Ioluere . Animaduolendum autem, quae ita insimulantur, in erimenq; vocantur quod contra unum aliquod tesum horum commiserint,videri reprehendi ut quae a ratione vacua lini t tam enim aduers,tur rationi facitq; rem absurdam, qui falsum loquitur, qnam qui aliquod, ut non oportebat factum.factiun fingit. nec non qui longe aliter sensit de aliqua re, atque homines vulgo existiment,aduersati irq; demum in ea re tradeda communi iudicio.
Elicitur autem hinc quoque ut ex alijs locis, iisdem modis plures formas disratui. nam cum hic doceat haec maledicta refelli aeserendo ipsa&ad id, quod melius est, vi ad communem de illis rebus optatonem,insta manifesto tradit, quae carputur ut αδώκm,defendi itidem duobus his modis. Insuperioribus verbis distentiunt ea parte tantum ripti ab excusis libris, quod α' is=c , plures calamo exarati h
Dent,pro αλάκ δει : videtur tamen omnibus partibus melior recepta lectio.
Si autem neutro moto νοέ ita aiunt. ceu quae dea's: fortasse erum neque metrus ita dicere neque vera , sed contigit , quemadmodum XenoZhaones , sed non cum haec.
Docet nunc quomodo purgari possit poeta, si non licet nobis neutra expostarulam rationum dignitati eius consulere: id est si nequimus dicere ipsum aut veritate secutum,aut rem illam, ut optime gehi potuit, ita gestam filixisse: debere enim in
uir nos eo recurrere,ut dicamus ipsum famam secutum,ae communem hom nume illa re existimationem: sic enim omnes,qui de ea quicquam reseriin Ripsam commemorare. Videndum autem an pertineat hoc quoque ad illam tarmam, qua V
cauld - ω ονα r quae nanque materia neque uera est, neque ut oportet,melioreq; r
tione quam qua facta est, facta dicitur,absurdaeisse necessatio videtur. Ea verb, quae de diis immortalibus narrantur Ita posse defendi ostendit:hoc enim tanquam exemplo quodam, lult vim huius praecepti aperire. Fortasse enim inquid, neq; melius Mneque pr. aestat reliquis expositionibus,quae de illis haberentur. Ita de ipsis veraba sacere: neque etiam ipsa vera sunt,sed cotingἰt,ld est nescio quo casu sactum est, ut homines communἰ consensu de Ipsis ita putaren ii ac vulgo loquerentur. Aut igitur quod inquit. M u 1M idae x O. , ut ostendi, valet quae de Ipsis vulgo feruntur: au t, quod melius puto. totam hanc rem,ut ab Homero tractata est, intelligit. Nath. infra, ubi inanisello locum apud eum poetam ab *mulis agitatum sigilifica eodem
390쪽
pactio locutus est. a. -οπλω . & non multo post in E l'. in: sed etiam ante hunc ipsum, te quo quaerimus: ac prius quam incepist et tradere,quae obiiciuntur poetis :&quomodo ea es dissoluuntur, α ὰὁ γ ά . incis: quo tamen loco supra
ἐκ πιι αὐ :& quae sequuntur. Inde autem perspici posse arbῖtror hic quoque idem verbum intelligi debere & reliquis omnibus locis quos Indicaui: nili aliquis contenda quod communius est, ε mo, isdem illo articulo significari: quod tamen non magni ad sententiam refert. Nam quod paulo post inquit. - A. Cr - is νίκ ε .,line dubio referri debet ad ἰ a tri uaere. Et sanὰ praecipue hac culpa Homerus laborabat quod diis immortalibus multa tribuillet indigna sanctitate eorum, quod etiam Cicero in eo reprehendit, Mimans ipsum humana ad deos retulisse.sed non Homerus solum,uerum etiam alij poetae. Iniquo autem animo serunt mortales maiestatem deorum laedi. crebraeq; in poetas ea de causa expostulatio nes. Tetigit etiam hoc Plutarchus in libro, unde saepe supra testimonia citaui: Vi
quum 1 graui aliqua persena apud poεtas dicebantur, locet, accepta ut vera non ut ad tempus edit obesie magnopere animis impe itorum. Adiunxit autem testia
monium Xenophanis Eleatae, qui priscus physicus fuit,vel potius theologus: in priamis enim naturam deorum inuestigauit ipse igitur de rebus Obscuris, cuiusmodi esse pleraq; arbitrabatur,ita sentiebat: intelligebatq; fieti posse ut homines aliqua loxemere inciderent in veritatem: quod tamen, quia incertum seret, quando contusillet, nihil valebat ad res illas percipiendas. eam verbipsius opinione si hic aberuditissimo magistro tactam esse existimabimus,ut sane factum videtur: cur enim alia ter ipsum hic appellaretioportebit illud Ir. z. capere . hoc nanque ipse Xenophanes quoque verbo usus est,hoc sensu i ut illi, qui hoe de diis immortalibus protul runt, uerum dicerent, sertuito temereq; sactum ess r. Sed tamen ita quoque rcstat scrupulus non paruus in iis verbis, quae sequuntur apud auctorem, Μ'E-υ δε- aduersantur enim illa aperte sententiae ipsius. Quare non nulli aus sunt ea eme dare : legendumst; putarunt, blata particula negandi, in h. Idem autem vulneri aliquis,non diuersa ratione mederetur,qui syllabam, in qua negandi vis est, . retineret sane: auctam tamen illam,&in vocem ire, consermatam. Smi postquam Intelligitur correctione omnino locum egere,longe aliam viam purgandi ipsum i dicabo,ut macula sit non in Eoc,sed in ea,quae seqititur voce : legiq; debeat pro . - σι non valde diis mili nomine, Admonuit autem me, ut ita putarem, locus ipse Xenophanis, quem videtur hic Aristoteles sigia ficare. legitur verb Ille apud Sextuin,& non uno sane loco.capite Igitur, quo quaerit. Si est regula & iudiciumvllum veritatis,ublinquit ex opinione aliquorum Xenophanem unum ex illἰs elle.
qui nihil percipi posse allirmarint. quod illi probare sellii ellent verbis ipsius, hos
M Viri ποῦσι ἀτ. . . Quis Igitur & ex materia,de qua agitur:& ex verbis Ipsis, vati de similibus non sicile credat eo terspexiste Aristotelem : ac postquam incoepera rationem ipsius plenius etiam,quam necesse hic erat, explanasse. nam si quod ad l cum Ipsum, quem in manibus habebat, explanandum pertineret, ponere tantum voluisset, potuit cuncta,qiue post nomen Xenophanis sequuntur, reticere. Quod igitur apud ipsum est in ei 3πιλέσμω , H, ,breui conciseci; Aristoteles dixit ιτυχω. Sunt autem verba eius, qui contendat uerum sciri polle, & in quaerenda natura deorum, te in aliarum etiam rerum vi indaganda: quia serte aliquando fit, ut aliquis, quod certum & verum est intelligat: cui sententiae obuiani Itur dicendo. ω ''ου σκ*. my,id est cum tamen id etiam si .nihil plani & certi de illis rebus est. Singula autem pene verba Xenophanis, ut obscura, diligenter interpretatur Sextust earum tamen integra explicatione nunc supersedebo,contentus locum Indicasse ac leuIter explanasse.Nec tamen non testabor huius loci Xenophanis, meministe etiam
Plutarchunt in libro, quo tradit quomodo para; um legere dc audire loetas deceat