Quod sit vnica doctrinae instituendae methodus, locus e 9. Animaduersionum P. Rami, ..

21쪽

LOCUS EX P. RAMI

lia, primum a maximis & facillimis, a notis omnino γs iuequat,qui; dc videre & audire liceat, quaeq; liceat

percipere & visu & n tribus & lingua & mente, quibus cognoscimus, o innibus licet cognoscere. Haec Hippo cratis oratio de similitudinis & dissinu litudinis cognoscendae viq. vera esl,& ea methodii docet,qua Aristoteles docet, & qua ex Aristotele sequimur. ab iis nepe insipiendii, quae maxima sunt in χύγειαν καὶ usa& facultate, ut ver Galenus interpretatur. & prorsus notissima tum sensui, tuin menti, id est , t Aristoteles loquitur tum absolute naturaq; tum nobis ac sentibus nostris. Haec, inqua, Hippocratica methodicae progressionis ratio, vera est, qua principia primo loco dispinantur, quia facillima, quia maxima, id est notissima

de principiis consequentia, loco secundo secunda, tertio tertia, quarto quart Ac deinceps reliqua 't sint maiora facilioraque: Atque haec ordinis collocationisque praeceptio generalis & communis est omnium disputationum, omnium artium mec soli in ad iudicandum,

quae similia& dissimilia , sed omnino ad omnem vel

Vn his argumenti , ut simplex rei unius & unica explicatio demonstratioue fuerit, vel longioris disputati nis quaestionem perpendendum & aestimadum. At Galenus hanc artificiosae disposui onis sorma in hoc Hippocratis loco non animaduertit, sed quaestionem, ad quam disceptandam & deducendam methodus h c ab Hippocrate adhibebatur, pro methodo ipsa accepit:&similitudinis dissimilitudinisque quaestionem pro quaestionis ipsius explicatione & tractatione sumpsit similitudinemque ac dissimilitudinem nobis tradidit promethodo, quae principia , quae maxima & sacillima ¬issma deque iis derivata secuda tertia quarta suis

quaeque locis instituerςt. Quae indiligentia ne quid de viro alioqui diligentissimo graunis dica magna est. Similitudo quidem & dissimilitudo , argumenta si apte

sumantur, illustria quidem illa & spsendida sunt, α

22쪽

AN I M A D. LIB. IX.

empiricorum analogismum illum continent, de quo in optima secta calenus tam multa disserit, & in empiricae sectae compendio: at ordinis nullam nobis viam ostendunt. Nec Hippocrates 1 militudinis & dissimi-ditudinis argumentum illud pro dispositione & ordine artis tradidit, sed viam & lio c& caeteris argumentis 3 tendi docuit. Natena domus esicin lapidibus, lignis caementis forma domus est in lapidum, lignorum, caementorum apta com positione & collocatione : Lapis,sorma domus non est: ita est in omni disputatione. Materia disputationis est in caussis , effectis, genere, specie,toto,parte, similitudine dissimilitudine,& caeteris argumetis: Forma disputationis & collocatio est in Ordine primo tu, secundoru tertior a: Similitudo igitur ipsa, materia est,quae methodico ordine tractatur & disponitur: non est ipsa dispositio, non est deniq; methodus de qua loquimur.Quare Galenus materiam nobis pro forma, rem disponendam pro dispositione, methodi materiam pro methodo ipsa tradit, seque ipsum de homines sibi addictos fallit. Atque id scho anicum magistri alicui is somnium fuisse suspicor, Galeni in

uentum & iudicium nullii esse arbitror: errorem hunc totum non aliunde profectum saepe iam in Aristotelicorum interpretum erroribus moneo, quam quia Logica definita his nulla sit, partium nulla distributio facta sit, Vt intelligeretur methodus ipsa deniq; in certa Logicς & sua parte costituta. Si Galeni excusandi gratia dicas ab eo methodi nor argumentum facile di euidens intelligi, ad inuent is materiam recurris rartium dispositionem squam Gien definiri a Galenota cogitati & praecipi dicebas, quam etia in ista disputatione nobis opponebas omnino deseris: neq; nobis de methodica disciplinam collocatione precipietibus, Galent authoritate obsistis, sed tibi ipsi contradici s,qui definis aliud deinde conuict' aliud intelligere te dicis: de ordine & via collocanc inii artita disputo: unica collocationis eius se delando,&Platonicam atq; Arb

23쪽

stotelicam esse doceo:tu contra me disputas,&Galena opponis, δc tandem iusto dc legitimo certamine superatus non te dedis, sed pugnantia tecum dc contraria comminisceris. Maius vero est, quod Galenus. eiusdε ex similibus ac dissimilibus somniatae methodi non so-ilum Hippocratem, sed Platonem quoq; authorem esR-cit. At Plato, sicut Hippocrates, coparatione similium

de dissimiliu persaepe adhibuit ac celebrauit: In ea vero nulla ordinis specie constituit: Hippocrates, inqua, de Plato in similitudine de dissimilitudine locis a Galenoeitatis nulla dispositionis artificiosae viam, nullam methodii collocat: Methodum dico, qualem tibi Galenus primu videbatur etia eo ipso libro definire, quae a principijs, id est maximis & facillimis & notissimis incipiat, de ad ea deinde progrediatur, quae secundo deinceps Sc tertio loco, ut natura secuda sint ac tertia subsequantur:& Hippocratis Platoni'; exepla, quae Gai nus multis verbis persequitur,ad proposita methodicae dispositionis forma nihil attinet: comparationes suntcgregiae,sed quet methodicae gladationis spatia illa n quaquam ostendunt:quae quid primum, quid secundu,

quid deinceps esse debeat,non exprimunt. χ1are cum Galeni libra legeris,& ea quae moneo,vera esse ψepre henderis , aut nostrae disputationi desines authoritate

.Galeni intercedere, cu videas eu de materia artis, nos

de forma dicere:aut si de forma propter illas definiti nes eum loqui sentias , mirabere Galenu Galeni in dissmile hie elle:& in sc lasticis inertium magistrorum quos alioqui tam libh interdu reprehedit)comme tis tam simplice,tamq credulu fuisse: Atq; haec de pria a methodo: In secuda quod Galenus praecipit, miraude mihi fuit, de quod ciam iteruiterum legissem ac relegisse, pro summa tati hominis opinione vix tandeeredibile fuit. Galenus adhue similitudinis &dissimilitudinis methodum ita celebrauit,velut unica omnibus instituedis artibus sussiceret: eamq; nobis Hippocratista Platonis esse contenderet, quae tamen Hippocratis

24쪽

ANIMA D. LIB. IX. 13α Platonis praeceptis & exemplis nulla est, imδ nulla esse potest: At quasi de methodo similitudinis & dissimilitudinis nunqua praecepisset, nunquam cogitasset, duas methodos ab illa similitudinis & dissimilitudinis meis do diuersas instituit, ad artium constitutionem maximE ut ait) necessarias:alteram δωρε Hui, diuisium, quae descendat a primo & generalissimo per m dicis differetias ad ea quae praeterea diuidi non possint:

alteram σιωderi,dia, compositivam, quae contra ab indiuiduis per medias disserentias ascendat ad generalissimum & primum: se enim Galenus appellat, sic etiam

explicat, ut una sit eiδεορ,via, En πορία δὶ mi, progrensio autem duplex:veI potius sitiuic οδος, hic ανοιδεος, regressio. Atq; noc Aristoteleo tu interpretii commetum videtur esse verbis dutaxat mutatum,& paulo clarius, quam a simplicio traditu: vi αναλ σie Simplicio & γένεσι e sit idem , quod δαΨεσι e N er 'eterae Galeno. Sed alius postea similior etiam locus erit. Galeni definiti nes hic manifestae & apertae tibi videbuntur:cum de Gmilitudine & dissimilitudine loqueretur, minus maniis festaGaleni fuit oratio,an artificiosam collocationem,

similitudinis α dissimilitudinis nomine comprehenderet,& ex hypothesi tantum propterea respondimus: haee dubitatio hic Artasse nulla tibi suerit: de re eadε Galenus loqui & sentire de qua loquor,& sentio, videbitur:Vnicam collocandae & disponendet artis sormam esse dico: Galen' duas hic videbitur assirmare, no vniacam. Si igitur ita putas Galeno placuisse, cum artis materia tota sit inueta, sit etia enutiatione aut syllogisino iudicata disponedae huius artificiost materit duas spoetes esse, altera a generalissimo per subalterna ad specialissima,altera a specialissimis per subalterna ad seneralissimum,contradictio mihi cum Galeno manifesta te iudice fuerit. Hae totur Lypothesin rursus disceptemus: videam ,egone,an ille recth doceat. Hoc d plicis methodi documentu Galenus non etia Hippocrati, ut antea similituditus x dissimilitudinis meth

25쪽

dum, sed soli Platoni tribuit: Platonisq; hac de re e Pht-dro locum ad verbu producit, sed verbis aliquot mendosc mos ex ipso Platonis Phaedro sic conuertinius, bi Socrates cum Pli dro loquitur. Soc. Malii vero videtur reuera caetera per lutum acta esse. Harii vero , de quibus forte fortuna diximus, duaru idearum si quis arte ipsam facultat in assequatur, rem piose et o non ingratam consequetur . Phaed. Quarumnam idearumi Soc. In unam quamq; ideam intuens colligat varie dispersa, ut unumquodq, desinaendo, planum saciat, quod identidem docere instituat:.Sicut hoc tempore de amore, quod definitum est, siue rem, siue secus dictum. Perspicuitatem igitur,eamoue sibi ipsi constantem & consentientem disputatio ob id habuit. Phaed. Altera vero ideam quam nam dicis o Socrates t Soc. Contra ut peria sp aes possit articulatim diuidere, sicuti rei natura postulauerat, nec instar inertis coqui partem ullam fransere conetur. Hic Platonis locus est a Galeno citatus, quo Galenus affirmat Platoni placuisse duas illas me

rissime Galene , te siquidem & admiror. N amo, quid hic assis'quid nobis hoc Platonis loco suadere visi Plato inquis duas methodos, duas artium disponendata vias proponit, alteram a generalissimo per subalterna ad specialissima, alteram contrariam a specialissimis per subalterna ad generalissimum: imo vero, inquam, ' Platonis hic locus v mca methodu, nicam prCgressionis & collocationis altisciosae via instituit, a primo &generalissimo per disserentias medias ad indiuidua: quod definitione summi generis primu fieri docet: deinde definiti diuisione. Ideo Plato curuae v Et δωρέ-cit, collectiones & diuisiones illic appellat, quibus utrisq; in ea de via utitur: nec diuersas omnino vias em-cit, sed desinition es & diuisiones amoris & Rhetoricet

de quib' in eo libro loquifὶ illa unica & singulari via ponit: xt s Platonis praeceptum dubitationis aliquid

haberet, exempla tame dubitationem omnem tollere

26쪽

debuerint. Citas alteiu e Philebo Platonis locum perlonga oratione. At hic Plato rursus ide dicit artes Ogsa generalissimis per intermedia ad specialissima, &ab unitate summi generis ad lingulariu infinitoru multitudinem deducendas esse , uuanuis contraria via per obseruatione & experientia specia sis imoru & singularium primo, deinde subalterno tu, postrema generalissimoru sint inuentae. Quod Aristoteles Platonis discipulus his Analyticis posterioribus docuit, ut ta fre

quenter contra hos errores obiicio, Omnes artes a sen- .

nbus oriri, & inductione singulariu specieTobseruari, unde postea genera ori uturi attam e secus docedas esse praecipit, a generalibus praeiactionibus, a netura, inad caussa prioribus & notioribus incipiendo, quia generalia, sint ἀπια, ρα επι 1ώωνι κω ρα specialibus. Atq; hanc unica docendae artis & disponendae via idem ille magister Plato medicoru excplo, id est, tibi familiaris smo, docet in Uiarmide, qui ad qgra corporis partem sananda nunqua accedui, nisi prius uniuersum corpua curauerint. Sic disputatione ab uniuersalib' & gener libus perpetuo deducenda esse docet & pr cipit: duas eas definitionii & dmisionu ideas in Sophisia comendat: nusqua docet sic artes institue das esse, ut in iis primo loco sint specialissima, se udo subalterna,postiemo generalissim u. Ista, in qua ανοι ou σαυθceti κlui qua nomianas Plato nusqua docet, nusquam probati& si doceret aut probaret, no esset mihi religionus Platonis authoritati veritate praeponere,quam tibi fuit. Tua virtus in veri studio, probatione, & experientia: tua libertas 5c philosophia , Platonis errore charior ac potior aesset. Nec enim μυρεαι η ἄνο , ars xlla disposita est, nec omnino disponi potest: nec a generalibus praenotio-tionibus, ut Aristoteles iubet, procederet, nec Δατιω - α, επι μονικω ρα, ἀπώτερα, ἀρχο ιλ ερα praeponeret. Praeceptu duplicis methodi citas a Platone, alteri'

a summo per media ad ima descedentis, alterius cotra ascendentis ab imis per media ad summu: Exemplum

27쪽

Locus Ex P. RAMI

utriusque methodi citas a Platone. At Plato secundae methodi nec praeceptum, nec exemplum ullum habet. Quamobre philosophos omnes obtestor & oro, ut hic attenth cosiclerent,mihi nisiI confidant & credant Pi tonis doctrinam cum his Galeni dogmatis & placatis

conferant: scholasticas nugas recognoscet. Ista nimirucommutatis verbis scholastica commenta sunt αναλυ--ος καὶ 'σ- . Atque perlectis ac perspectis locis , si dixeris Galeni quoq; sententia a Platonis sententia nihil differre, sed una & eande esse,ad hypothesin reuertar, tibique ex pacto inter nos costituto respondebo, te contentiose & inconstater contra nos agere. Artificiosae materiae, iam prorsus inuetae ac iudicatae unica col- Iocationem ac formam statuo: tu plures a Galeno statuis, tantiq; authoris sentetia nos premis: tu contraria

veritate permotus, nescio quid nobis alienae famae potius, quam tuae metu --ωδ. e. Sed id bone vir , qui mihi Galeni doctrinam tim vehementer opponis, tecum libeth nullo Galeni metu considera. Galenus ser-' uos appellat, qui se vel Hippocraticos,vel Platonicos, vel etiam Galenicos aiunt esse: Galeni itaqi lege libet esto. Si coperias a Galeno duas collocadae artis speciesae formas salso doceri,quibus totam materia artis iam

inuetam,etia iudicatam collocari doceat, tantum G Ieni errorem mecum fugito, cum unicam esse iam sentias:si malueris ab eo unicam methodum,id est, unica

dispositionis huius artificiosae via doceri,te ipsum damnato,qui temerE Galenum nobis obhcias,& praestacita simam philosophiae regulam sciens & prudens contu bes N impedias. Galenus in philosophia liber esse v iuiti rerum experientiam, utilliatem, usum, finem maxime sibi proposuit,nec ullis magistris pepercit iplatonem Aristotelem, item Pollucem praeceptorem,alibsq; permultos,ut simpliciter credulos,nec satis veri studiosos irrist, qui nullo adhibito iudicio, nullo de reb' experimento sumpto, temerὶ scriptis atque auditis rebus

καὶ δυόως ηλι ιαο,dc opinionibus stultis, xt ipse loq*-

28쪽

ANIMA D. LIB. IX. Utur,eredidissent.Virtutem igitur Galeni imitemur,nee hominis gratia, eorti similes efficiamur,quos merito Galeno reprehesos arbitramur. Optima ille voluit,nos idem velimus: non omnia potuit, nos aliquid pro nostra parte conemur: In Galeno, Galeni virtutes imit

mur, nec inertem inexperientiam, omnis erroris ac te

meritatis magistram, ut Plato, ut Aristoteles censent, a Galeno interprete tantoperE damnatam,in Galeno se quamur: comenta illa de scholis accepisse censeamus.

Vnica methodii primo secit,similitudinem & dissimilitudine: scholasticu comentum est:deinde duas, δούρεσπκαὶ συνθεσιν' incon naus ecia commentu exac absurdius supe riore comentu. sed tamen his ta multis comentis adhuc insoletiora sunt ea,quet tertio loco consequuturi Sunt enim tria capita, ait: Primu circa compositione 3c diuisione: secundu circa ακολουθωm καὶ μαχομενων γνῶ cire, consequentium & repugnatium cognitionem:te tium praeterea quod circa mutua rerum μετοίολώ, co- parationem,tum maiorum,tum parium tum similium:

quibus respondet eiusdem & diuersi cognitio. Haec adhuc Galeni verba sunt, quibus variae collocandae artis ac disponedae species ac formae vetὸ describi tibi videbuntur : mihi vero nequaquam verε describi videbuntur. Ergo tuam, quoniam ita vichypothesin animaduertamus: Tres nouae methodi sess) nle a Galeno pr . ponuntur: Imo veris, inquam, superiores etia iam contextae retexuntur. Methodus similitudinis & dissimilitudinis unica primdm facta est i hac trium methodorum partitione a Galeno damnaturinec celth vlla praecipue de tribus efficitur: με me ιυὶ Ανetirae, duae diuersae methodi prius erantillic ὁ duabus una conficitur : At impossibile est, una & eandem artem vir rue ordinis genere simul institui. Sed dicetur festas s in uno genere duas species hie a Galeno comprehendi. Esto, praetereatur illud. grauius enim & maius est, quod hic requiro. Secundo capite,consequentium x repugnantium eo sideratio methodus essicitur. At

29쪽

LOCUS EX P. RAMIn α , quae dicuntur, si sint Aristotelis α κ 2να Op sita, argumenti quide logici magnu & amplii locum coplectuntur, ordinis tamen & methodicae dispo. sitionis symbolum nobis nultu interpIetatur: ακολουθα, exceptis oppositis, omnia sere argumentorum genera continent: Causis euun ex effectis plerunq; & vicissim ex caussis effecta consequutur:& in caeteris argumentis eodem fere modo. At. argumenta materiam artiu de disputationii, ut ante iam dixi, prubent Grina, speciem, collocatione, id est; methodii no prςbent Tande vero capite postremo, coparatorum genera, maiorsi, minoiarum, parium, similium, quam artificiosae collocationis

& methodi vel obscurissimasia notam habentῖ Ingentε librum parabolis & co pararionibus impleueris, quid obstabit, quominus liber iste consulissime, & sine ulla methodo progredi Hur Nec enim comparatio, ut eius. dem ac diuersi consideratio , ut Ia in se costatinet adna . nitione, quid primum, tuad secundit, quid tertium esse debeat, id est, methodi nullu symbolum, nullu signum, nullum documen tu habet, materies eth an sormis. Nec omnino iamc ars ulla coparacionabus solis efficitur: xt dicatur salte scie nitarum & artium materia propria & x niuersaliae symbolis illis significari, & occasione aliqua excusetur Galeni locus: Huc enim fortasse redierit. Aristotelicae methodi turbator ille nescio quis, ut assi mei, μεταζοληρ nomine non dispositio; N ac collocati nem, sed vitante i a dixi, facile argumentu & euidente declaratione a Galeno proponi. Cur igitur nobis de methodica artiti sonstitiuione praecipietibus, Galenus tanqua contrarius obiicitur: Ego de artiu iam inueta, imo etia iudicata materia disputo, quomodo coli ocan-.- da sit & ordinada: Galenum dicis de materit ipsus inueti0ne prccipere. Cur igitur authoritate doctoris hu-.ius ta stulte & imprudenter abuteris ξ Quamobre Galenus, si με couis pro praece pro inue medς artis posuit, ridicule nobis opponitur; si collocandae artis species le disponendae tradere voluit,fallitur. Hactenus hyp

. thesin

30쪽

cere nihil prohibea inur. Tot taq; varias methodos Galanus essicit, modo unam, modo duas, modo una illam relinquit, & e duabus his unicam facit, duasiue alias instituit:omniaque hqc tam varia, tamq; sine methodo effusa in uno dc eodem libro tradit. Pol remus est Galeni de methodi focus εν τητέλγη ἰατρικii, in arte medi-

ἡ εἱ όρου δε--se. ω νυν Audi , α . καλῶν bi' h τι G τοῖ-α,- δεδεσυλίαν,ουμ ον ό ρσυ Θάλυσιν,ὰχα ως τινῶ --ψαν η αναλυσιν, et ιθ ρεσιν ἔ, α εαριι πινIL εἱαrim. ν, η εἴη σιν, δερ αMai. Tres sunt omnes doctrinae, quae ordinem ac dispositionem sequuntur: Prima . quidem, ex finis notione & Intelligentia secundum resolutionem instituta: secunda vero, ex eorum coinpositione, quae per resolutionem fuerint inuenta: Te

tia autem, ex definitionis dis Iolutione, in qua nune insistimus: vocare verὁ licet eiusmodi doctrinam non solum definitionis dita lutionem, sed etiam expliea.

tionem, ut quidam nominarunt : aut resolutionem aut diuisionem, aut ut nonnulli alii, explanationem' expositionem ut alij. Hae trium methodorum Galeni definitiones sunt: In duabus primis Galenus contra. morem suum vehementer obscurus est, ii Ciue videtur illud interpretum ανα ritae Vmi γίνοε- commentum complecti. Prima methodus, ait, estex n tione .finis per ἄναλυ τιν' ut simplicii πιαλυ ri: in γενέ- me plane sit Galeni, αναλ-ie UM συνθεσις ' tantumque

pro Galeni verbo Simplicius verbum γένεθί- in usurparit: Et sanῆ Galeni interpretes hunc it 6-cum , Aristoteleoru interprete illud pro eodem se asserunt:imo Galenus ipse id assirmat,quia docet prima methodo res inueniri secuda res inuetas coponi, quia

pauid