Quod sit vnica doctrinae instituendae methodus, locus e 9. Animaduersionum P. Rami, ..

31쪽

LOCUS EX P. RAMI pauid pδst cum est, secundam & tertiam methodos a

veteribus traditas ac celebratas esse, primae se inuentorem esse dicit:ουδὼς μἐν ι ποο νυμων Qu.

Hieri τε ut ἐννοίαρ ἀρχMM MAA κωίαν, ἰἱ ρ ἀιπασπιτέγγου σαυις α ι ' Nullus verδ superioru tradidit eam quae a notione finis incipit doctrinam, ex qua omnes artes costituuntur. Haec,mquam,cum ait, ait prima illa methodo omnes aries constitui. Et rursus paulo post Galenus idem ait, cum docet tertia methodum squam vocat ορudis, definitiva est συνοψtν καὶ μιν ω, ad copendiu & memoria valere plurim4m attamen αἱιωμα o, μ οδψ, dignitate & methodo a prima illa Analytica superari. Hic igitur prima Galeni methodus est,

qua inueniuntur sui ait) aries, & constituuntur, e rum fine primum animaduerso dc proposito: deinde iis, quae ad finem secundo, tertio, quarto, caeterisque Iocis deinceps proxime pertinent. Et ista nimiru fuerit ex notione nnis methodus,quam rursus Galenus in libro de medicae artis constitutione, no sol G prccepto, sed etiam exemplo cel brat,cum medicam artem constituendam sic esse iubet, ut finis primum noscatur, ac definitione comprehendatur: tum partes, quae fini proximae sunt, dividantur, dc suis differenths definiantur: deinde partiti genera rursus distribuantur, ae differenths item suis definiantur,pariEst oes ad ultimas partiaculas ista via deducantur. Quae Galeni sententia cuna eiusmodi sit, certe Galenum secutus est Simplicius, Mutriusque analysis est una , GHeiaq; syntheus Simpli-chq; genesis rursus una: analy sisq; sic a fine generalis simo primoq; deorsum per subalterna ad specialissima

descendens, sim ρω e erit,quam Galenus appellauit antea : synthesis c5tra a specialissimis per subalterna sursum ascendens ad finem primum dc generalissimum, synthesis erit eadem, quae dicta de definita prius est. Tertia methodus satis apertὸ explicata est,quae nempe ex definitione, dc definitionis explicatione constat. Verumenimuero per Deum limmortale,o philosophi,o

Galeni sectatores oc aemuli squorum in Academia Pa

32쪽

tissensi doctissimum,& in omni literarum doctrinaru-que genere florentissimum numerum &praedico libeter,& ex animo complector,& colo mecum studiose& attente quaestionem infinitis hominu scriptis agitata perpendite. Alicui uestrum fortasse cui aduersus Aristotelem dicere audacia latum uideretur Dior hic esse uidebitur, quod in Galeni quem gentes ac nationes omnes pro maximis eius in hominum genus meritis iure meritissimo in coelum pene tollui: quem ipse omnibus post illa aurea uetuliatis liberaque secula,

philosophis antepono quod in Galeni methodos, inquam, liberius inquiram. sed furor hic, Platonis furor fuit, Aristotelis furor fuit, Galeni denique furor fuit: quo incensi,uigiliis, laboribus, studiis sapientiae totos se penitus dediderunr: eiusque gratia homini nemini

pepercerunt,& ueras atque humanae uitae necessarias artes quaerere & parare modis omnibus cotenderunt,

falsas & inutiles refellere, & danare no formidarunt. Philosophia Platonis, Aristotelis, Galeni magnam quidem partem, praestantium artium confirmatio

est, sed multo maximam, uanarum opinionum refutatio est: i md si decem in partes horum hominum philosophiam doctrinamque totam diuiseris, uix ac ne uix quidem decima pars in solidae utilisque scientiae confirmatione fuerit: reliquae omnes partes in refutationibus occupatae reperientur. Quare si quod Plato, quod Aristoteles, quod Galenus imprimis cum sua summa gloria fecerunt, id enitor & contendo, cur a Platonis, ab Aristotelis, a Galeni sectatoribus 8 aemulis de studio simili judicium tam dissimile nunc audio3 Plat nis,Aristotelis, Galeni cosilium, uoluntas, principium,

meum consilium, mea uoluntas, meum principium est: experientiam, usum, utilitate, finem rerum in tradendis artibus sibi proposuerunt, opinionem magistrom& authoritatem nulla sibi proposuerunt. Ergo missa Galent authoritate,Galeni methodos spectemus,uideamus utrum artificiosae materiae iam inuentae ac iudi-

33쪽

LOCUS EX PET. RAMI

eatae dispositio, sorma, collocatio triplex, an unica siti

ὀρικη, ut Galenus ex hy pothesi ac pacto tuo nunc ait, an

unica a generalibus praenotionibus per subalterna ad specialis lima descendendo,ut cum Aristotele desendo: ' dc quidnam sit, quod Galenus hic alti Docet Galenus, analyticam methodum dignitate principem esse, id

laudo: docet hac methodo omnes artes constitutas

esse: id ut uerum de Aristotaicum sitscipio: si nomine' συτα ορ, constitutionis, collocatione dc dispositione intelligit: docet hac methodo finem primo, deinde mnem sequentia secunda secundo, tertia tertio, quarta quarto loco paulatim constitui: de illud est,quod de unica de singulari methodo tantopere tam saepe sero, quod generalissimum primo, deinde subalterna, tum specialissima, uera methodus constituat. At Galenus docet ista uia artes nueniri, id non laudo: artes enim, ut iam dixi mne inductione singularium de specialium per subalterna, ad generalissimum ascededo, sunt inuentae, ut Plato docuit, ut Aristotelee decumoquarto huius libri pulcherrimὸ docebit: imo, ut Galenus ipse plurimis locis de empiricis disputans exponit, cum docet singularium exemplorum experientia, obseruatione, historia, generalia artium documenta inueniri,& ratione confirmari, Galenus gloriatur illius analyticae methodi se primu inuentorem & autho rem esse: in quo Galeni non solum modestiam, sed memoriam ualdε requiro , qui antea Platonem totius Ποι παρ αἶρ, ο Mei ανο scriptorem & authorem EPh dro dc Philebo produxerit δρ appellarit,& in medicae artis constitutione,ueterum philosophorum docuimentum esse dixerit. Magna sunt Sc grauia, sed tamen uera, sed aperta,quae disputo. nec tamen tanti doctous emendandi caussa potius ea disputo,quam ut hominu

nostrorum mentes as OZinionum de magno authore aliquo coceptarum errore, ad rerum ipsarum considerationem,demonstrationem, ueritatem reuocem. Sed

34쪽

ANIMA D. LIB. IX. I 8 de prima Galeni methodo hoc habeo, ab eo dici nune

αναλ κlis methodum, quae δωρετικὴ dicta prilis est ab

eodem. Secundam methodum σαώθετικην facit, eandeuidelicet, quam antea a specialissi inis per subalterna ad primum finem & generalissimum. Hac putat artes superiore methodo inuentas,disponi & collocari fallitur, ut antea iam docui. Nulla ars a posterioribus natura,& ignotioribus procedit peteret enim& prodipiosum chaos efficeret sublimibus pedibus, abiecto deorsum capite deformatu sed contra, disciplina omnis a generalibus ad specialia procedit, quia illa

docet. Qua: e riui ρετικὴ methodus nulla est. Qu id ορικὴ methodus,qua tertiam Galenus hic efficit, quamque se secu turum in collocatione τἰves ἰατρικῆρ praedicitὶquam

uia proponiciquid habet in hac ouaestione a similiu dissimiliti partu, maioru, minorii collatione, a cosequenti si& repugnantium cognitione, ab eiusde & diu ei si considerationeΤquid,inqua,habet ab iis argumetis diuersum Dςfinitio eni, argumentu est,materiaque est,quae dispone da & ordine collocada proponitur: no est dispositionis, non ordinis, non metnodi formula,quae moneat demebris artis ac partibus,quid primum,quid secundum, quid tertium, ac deinceps esse debeat: materia est, inquam , quae locis illii fradatim disponitur. Si definitio generalissima sit, erit primo loco statuenda, si sub- alterna medio,si specialissima infimo: at definitio rerse nulla methodicae collocationis est significatio, non magis quam genus, quod summum, medium, infimum smiliter esse diceretur. Agbuero, ad Galeni principia, ad usum artium & doctrinarii de quarum methodo dc ordine di erimus experientiam redeamus: longioris disputationis contetione nihil opus est: principiorum illorum consideratione duntaxat opus est, ut intelligas quam ruinosa hypothesim susceperis,qui uarias artium formas & methodos a Galeno uere propositas esse defendis: ut intelligas, inquam, tres methodos, tres

35쪽

εωρ δεδεσυλ α non esse, sed unica di singulare, qua

tantopere uendico, quamq; Galenus hoc extremo loco nominat αναλυτοιαν . Age igitur, naturae ordinem illum, ordine Hippocratis, Platonis, Aristotelis, Galeni etiam ordinem ανα λυπικον,quoniam sic appellare tandem uult, sequere: ex tota artis iam inuenta, sed confusa materia, generalis simu in primo, subalterna medio. specialissimu postremo statue, non in una arte aliqua, sed in omnibus omnino, in Gramatica, Rhetorica, Logica, Arithmetica,Geometria, Musica, Astrologia,Physica, Ithica, & qua uis omnino disciplina , facillimὁ ea disces, facillime eam ad usum deduces, qui finis est, on tu scriptatii artiti. Atque hoc modo artes illa: omnes, qua uis in parte aliqua sortasse no satis accuratό tamesi summam spectes uniuersam, collocatae suis authoribus uidentur &dispositae. Quod est in Grammatica, Rhetorica, Logica, Aetithmetica, Geometria, & Va-uis omnino disciplina primo loco positu id eius disciplinae scriptori visu est generalissimii, id eis natura primu & notissimu,quod sine cosequentib' como dedoceri posset & institui, cosequetia vero sine eo no ite pos set. Alii appellat caussa alii elementa, alii principiu,alii init tu, alii simplicissimis: in Aristoteles ipse lic appellai, qui generalia dicit, speci . . libus αrrita pre, λ. - ρο haec onia in eode statuit, ut in Gra-maticis diceret aliquis litera, unde dictio & oratio,in Arithmeticis unitatem, unde numerus, in Geometricis punctum, unde linea,ex qua superficies & tandemeta supersicie corpus oritur. At de uerbis ne curiose s liciti simus, ut ueri spine iubet Plato, utTaepissime Galenus admonet, rem potius teneamus. Omnibus artium scriptotibus Aristotelicam methodtim placere dico: quodque in artibus primo loco statuunt id illis generalissimum videri confirmo, quia possit eius doctrina facile sine consequentibus accipi, consequentium vero non ite sine praecedentis doctrina. Non dico, ii quam,omnes artifices id penitus assequi, neque nunquam

36쪽

ANIMA D. LIB. IX. quam labi, sed ista via sola & unica velle progredi,& artis eam partem, quam caeteris primo loco praeponant ' allis generalissimam, naturaque prinum & notissimam videri r quam medio subiun iant, subalternam. quam infimo, specialissimam. ac iterum dicam in omnibus artibus periculum, experieris hac methodum solam adhiberi, quae a m Σimis & notissimis tum meti,tum sensui procedat, ut Hippocrates censuit:quae ab nitate per medium n merum ad infinitatem descendat. vi Socrates in Philebo docuit:quae a primis & immediatis praenotionibus per subalternas ad specialissimas perueniat,ut Arist teli placuit:quae etiam a notione linis incipiens, pro Tima quaeque partiens ac collocas, secundo loco Iec da, tertio tertia, quarto quarta,quinto quinta, ac dein ceps similiter ina ultimis particulis acquiescat, ut Galenus instituit. Quet enim sic praecedent, erunt consequentibus priora consecutione,ordine, caussa, simpli

νικω ρα, ut ex Aristotele dictum est. Facito etiam, si lubet, qud magis res confirmetur, de duabus reliquis Galeni methodis idem in iisdem artibus periculum,remque praesentem ac velut oculis subiectam experientia praesenti disceptato. Ceram eandem variis formis informati,si quis assirmanti tibi negauerit, praesentis operis exsplo, assirmationis tuae fidem facies: in calefacta & emollita cera Achillem, leonem, Caesarem effinges. Simillimum certamen nobis est: Galenus r ecte docet ut affirmas eandem a tis materiam pluribus methodis variisque ordinibus

disponi posse, id verd inficior ac pernego: unicam,

eamque a generalibus praenotionibus esse dico. Esto agitur nobis artis v mus tota materia, sed rudis & indigesta, informis & prorsus confusa: mistae sint definiationes & partitiones, regulae omnes ac institutionexperturbatae. AgE,duas Galeni methodos, rvi eoru καὶ - ρο ην hic experire: ωθε ην prius adhibe: sit hcc ma

e iij ' teries

37쪽

teries artis tam confusa, Grammaticae: quid secunduhanc Galeni methodum facies ὶ si primo loco statuas specialissima, medio subalterna, postremo gener lissimum, ut Galeni definitio iubet, quid ages Θ Si tres

annos in Grammaticis puer instituatur, ad tuam ista Galenicam methodum, si Grammaticae magister fueris, primum annum confirmes in regulis syntaxeos, ultimis primum, deinde mediis,tum primis, partiumque orationis nodum cognitatum mirificam structuram institues: Anno secundo cum docueris synta- im, ad etTmologia venies,& partes orationis explicabis , interiectiones, praepositiones, coniunctiones, adverbia, participia, verba,pronomina, nomina, item syllabas & literas declarabis: sic enim retrogradas a natura posterioribus ad natura priora conscendes: atque in tenebris viatori lumen tutioris viae gratia praeseres, sed pone vagantem & errantem in umbra corporis videlicet occultabis: & quod omnino fieri non potest, ut ante partium quas partes esse nesciat puer syntaxim condiscat, hoc ista caligine nepe conficies . a stultitia,quaeso te, quaenam maior in artibus instituendis fingi cogitarive potest 3 Quid3 in

Geometria quid faciesὶ quomodo γραμ ιαι αποδέi Aetllae tantam doctrinae perturbationem ferent 3 Euclidis libri sunt quindecim,decimusquintus tibi primus erit decimus tuartus erit secundus, & dinceps sic in- uertentur reliqui: solida . primum, tum superficies, tertio loco linea fuerit. At quas demonstrationes hie

ordo σιωρετικορ habebitZex antecedentibus theorematis & problematis consequentia,analytica via demo- strantur: an etiam contra per hanc viam poterunt Euclidis priores propositiones e posterioribus demo strariὶ An Geometras putamus istam methodum sine risu audituros 3 non potius omnis ordinis ineptissimam & insulsissimam . peruersionem iudicaturos Quare secunda methodus Galeni, secunda H ίωαδ μαλία nulla est. Perge ad vitali methodum, signumque

38쪽

ANI M A D. LIB. IX ronumque eius in eadem illa rudi, cuius uoles artis, materia imprime,quid ex eius forma primum, quid secundum . quid tertium, quod denique ordinis indicium ac vestisium cernes In libris Varronis, Donati, Diomedis, Prisciani, veterumque Grammaticorum, Grammaticae artis regulae dispersae quondam fuerunt, quae nunc compendiaria Logicae methodi via facilό breuitarque sunt comprehensae. Quid si, antequam Grammatica sic ordinata esset, Galenum de ordinada Grammatica consuluisses, tibique respondisset eρικην methodum sequendam esse, rem definiendam,& definitionem partibus explicandam,quid fecisses Hoc enim responso nescires quid primum, quid secti-dum, quid tertium ponere debuisses. Experire idem

in reliquis artibus,idem reperies . Quare tertia haec methodus, nulla est methodus. Tres methodos Galenus efficit: tres motus simplices Aristoteles facit, unuab imo sursum, alterum a summo deorsum, tertium in

orbem circa imum: prima Galeni methodus ανα τι κη, est deorsu, secuda mi iri ιῆ, est sursu, tertia igitur qualisnam eritZ in orbem ne conuertetur circa imum

Si duas primas methodos Galenus nudὰ proposuisset, non tot verbis & locis definisset οδον ανοδον,dicere perlibete excusandi Galeni statia, eρο- ut materia qua-da artis in vera methodii incidere: At primam definita primo & a generalissimo per sub alterna ad infima:s cundam contra, ab infimis per subalterna ad gener lissimum: in iis ue eande viam facit,ut Aristotelis interpretes , sed inuersam : & ab utrisque methodis ocην tamen distinguit,&ea se in hoc opere usurum praedicit, quia sit magis compendiaria, quam prima, magisque ad memoriam apta: sed verbis praedicit, parumque cogitat & aestimat, quod praedicit: Nec enim copeati quicqua est definitio, sed ἀνα- ιη κω Am τι-κη collocatio, quae suo quodque ordine constituens, unam rem uno tantum loco constituit: Nec definitio,

ullum est memoriae subsidium, sed illius dispostionis

ordo.

39쪽

erdo. Galenus Logicam definitam, Logicam inuentiaonis ac dispositionis partibus distributam non habuit,

ut iam dixi, methodum incerta Logicae parte non reposuit: hinc errores tam multi: Methodi nomine mo-- do incurrit in inuentionem , cum fere v numquodque argumentum, methodum facit, ut consentanea & dissentanea, item comparationes parium, maiorum, minorum, similium, dii similium: Item eiusdem ac diue si considerationem, tandem etiam definitionem: m do incurrit in dispositionem, cum διαιρετινι ν καὶ αν--τικὴν οδόν, item σω θετινο ν etyeίον, methodos essicit: vel potius e οξίαρ eius nomine, totam Losi cam confusa quadam notione comprehendit , cum

altera via doceat res inueniri , altera disponi: quae duae Logicae partes totam Logicam complectuntur. Itaque simplicem & imperitum lectorem qui Lopicae nullam definitionem, nulla partitione habeat, quique omnia Galeni scripta in hanc, quae nobis opponitur,sententiam pro catholicis habeat) quibus in tenebris hic arbitramur futurum ὶ Chrysippi oratio sale in placitis Galenus bis de ter dc quater studiose quide& accurate dictis eius considerandis legenda est: atque ita demum periiradebitur, quod in prouerbio, est, esse Verum, Aα μηδέν, tali κρατει καλῶς. Cape nihil,

ac tene sortiter omnes Galeni methodos qui tanti hominis nomine contra nos abuteris bis, ter, qualemque lege ac studiose & accurate relege, cum Iebus de exemplis propone: tot viarum anfractus & ambages cum E libris audieris, ad itinerum experietiam aggredere : unicum cum in omnibus omnium artium resisonibus itera generalibus& uniuersalibus inueneris,

si reliqua tame requires, prouerbii tandem memento, Λαζε μηδὲν καὶ κρατει γαμῶς. si Logicam, ut saepe repeto,

definitam,si partibus inuentionis ει dispositionis distinctam Galenus habuisset, si doctrinam de caussis, effectis oppositis, comparatis, diuisionibus, definiti nibus,ti caeteris argumentis,inuentionis esse: si eni cationem

40쪽

ANIMA D. L I B. I X. artiationem & syllogismum ac methodum dispositionis esse, a doctoribus & magistris, a quibus ista didi cerat, audi siet: unicam dispoti tionis artificiosae viam, unicam methodum tradidisset: iuuenis commenta ista audierat: seria deinde perpetuaque studia ad altiores artes in quibus excelluit) tota contulit : de Loficistam multa quae scripsit, audita de magistris, e libris ex.cerpta, exercedi ingenij gratia transtulit: qualia essent, in usu & exemplis non obseruauit: Ac quan uis librum de dogmatis Hippocratis di Platonis a se diligenter elaboratum dicit, res tamen ipsa quod disserui sine argumentis : res inquam, id palam atque aperthie statur. Verum enim uero quaestionem hanc primam

cum Philosophiae salute, deinde quoad fieri poterit,

cum Galeni laude concludamus, sicut antea dubiam hac de re locis aliquot Aristotelis sententiam conclusimus. Galenus de artium constitutione & compositione tam multa praecepit: in iisque praeceptis, contraveram Aristotelis methodum nobis Oolicitur:Galenus expetientiam,vsun utilitater praeceptorum omnium& dogmatum magistram unicam esse docuit:experientia vero, usus, ut litas Grammaticae,Rhetoricae,Logicae,

Mathematicae & philosophicae cuiusuis doctrinae,unica methodii illam a generalibus ad specialia, ab uniuersalibus ad particularia requirit, ut facilius discatur, ut facilius exerceatur. Hoc igitur satis superque mihi fuerit, ad concludendum quod volo, nicam illam a generalibus de uniuersalibus , & singularem methodum esse: attamen tanti Galenum facio, xt si librorum quos tam multos conscApst) experientia, usus, utilitas alia 'methodum , aliamque dispositionem capiat, quam Aristotelicam ab uniuersalibus:ad singularia: aut siquis eius liber totus & integer, artem aliquam integram,& totam sola similitudine & dissimilitudine artificiose componat, quae prima methodus eius est: aut

a specialissimis per media ad generalissimum artificiose excitet,qua caringit eius est: aut sola consequenti-d um