Ezechielis Spanhemii Dissertationes de praestantia et usu numismatum antiquorum

411쪽

et M. DIssERTATIO QUINTA iste Nummus Mediceus, Cornutam rursus utriusque Conjugis imaginem prae se ferens, ni sculptoris incuria Cornua sint pro floribus expressia, quibus ornata si

pe AEgyptiorum Regum capita alibi jam diximus.

Neque vero male Cornu illud Arietinum Cyrenarum Regem ornabat in superiori Marmore , vicini Ammonis exemplo, qui non ignoras illud Poetae pervulgatum, Laster iciferis,uet Cyrenu ,

Oraulum Jovu inter astus. At non Arietina solum, sed T A U R I N A etiam Co NUA gestasse videas aliquot ex Alexandri haeredibus, In Syriaci .ut SELEUCUM, cujus rei causam tradit Appianus, quod sacra quondam faciente Alexandro, fugientem Taurum cornu apprehendisset , quod Politianus male MiseEllari. ad Lysimachum transtulit. Id enim diserte de Seleuco cap. xxxix. resert Appianus , neci etiam Taurinum, sed Arietinum Cornu spectatur in obviis Lysimachi nummis. Tale etiam apud Lutatium, Mithrae simulacrum, vultu Leonis, Persico habitu, utraque manu reluctantis Tauri cornua comprimens , quomodo & Hercules Acheloum domans, apud Poetas vulgo & in nummis Otiam depingitur. Sic figura nuda cornu bus apprehendens Taurum inspecta mihi in nummo Gazae Barb

rinae, ex eo numismatum genere, quae vulgo ootoniatas vocant. Unde etiam ad hoc Seleuci factum, quod refert Appianus, adludere videtur sequens nummus,

412쪽

DE PRAEs T. ET USU NUMIS M.

qui hinc Seleucum Regem, illinc Taurum cornipetam exhibet. Aliam vero causam adfert Libanius , Saeucum nempe in Anii.

CORNUA capiti ejus adaptantes, Egiaque propter Ius insigne. Ius certe simulacrum juxta Isidem βουκερων seu ιουinis cornibus Herodoto vocatur , unde etiam auctor Lib. ii. est Philostratus, statuam ei in antiqua Nino positam, Lib. i. de cui ab utroque tempore parva prominebant cornua Apollonium etiam plura de ea Statua reputasse & colle- gisse, quam vulgo existimabant illius urbis Sacerdotes. Haud iud aliter nempe ac Hyllum Herculis filium, Cornu parvum ad laevam capitis partem adnatum habuisse refert Ptolemaeus Hephaestio apud Photium. Neque etiam praetereundus DEMETRIUS POLIOR CE-τΕs Antigoni filius, quem cum Taurino cornu e temporibus prodeunte exhibet sequens Nummus.

413쪽

366 DissERTATIO QUINTA Non serendus autem Nonnius, qui hunc Nummum aliosque ejusdem Regis, ad alium Demetrium, Ant,goni nempe Gonatae filium , & Macedonum Regem

transtulit, quum omnino, ut aliunde etiam conitit, ad nobiliorem illum Demetrium Poliorcetem sit referendus. Nequidquam etiam haerent cruditi antiquarii, an Mietinum , an Hircinum , an Taurbrinum Cornu eodem nummo sit expressum. Taurianum enim omnino statuendum cst, illudque a Dem trio usurpatum Liberi Patris exemplo, cujus cultum

' Lib. xx. & morem aemulatus a ' Diodoro & h Plutarcho tradis 'In Dpmς--. quod ipsum etiam de Patre ejus Antigono resert L . i. 'Herodianus. Adeo ut TΑTPOKEP non minus

dici debuerit hic Demetrius, quam Attalus ille Apol-

In PF i- linis oraculo vocatus eo nomine apud Pausaniam legitur. Alias geminum Cornu Taurinum cum Elephantis proboscide, AFRICAE symbolum constituere vis deas in denario gentis Norbanae; idque ut facile licet augurari, ob frugum copiam, unde & Africae quasi

terra Spicarum nomen cruebat alicubi doctissimus Bochartus. Neque vero Arietina solum vel Taurina, sed H a R C I N A ctiam Cornua antiquorum Regum captilibus adposita nonnunquam videas. De Hircino Comnu obvio in nummo TRYPHONIS supra monuimus,& infra adhuc alia occasione visuri stimus. De P Y κ μ o itidem indicatum, gestasse illum Hircina Coman pyribo. nua ; unde etiam agnitus legitur apud Plutarchum, d

posita nempe insigni Galea , --o

Hircinis Cornibus. At vero omnium clarissime id evincit nummus ANTIGONI Vulgo TUTOR Is Mac

doniae Regis, cujus caput ornatum Cornibus Hircinis, iisque prominentibus & Clypeo inclusum, e Museo Christinae Augustae depromptum hic exhibemus. Simi-

414쪽

Simileni etiam possidet Gaza Palatina & Medicea ,s cedonum autem Regem satis arguunt Clypei illi cum stellis, quales itidem videas in nummis Antipatri apud

Golaetium , aliisque in scriptis , ΜΑΚΕΔΟNΩN ΠPΩ- Τab. Craee. THΣ unde utique adsequimur consuctum R ionis illius symbolum. Ad Antigonum autem Gonatam spectare non posse superiorem nummum, sicut dubia tare videbantur cruditi antiquarii, satis evincunt nummi illius Gonatae cum adscripto nomine a GoltZio pro-Tab. Graee. ducti, &ab isto non parum diversi. Unde superest, ut m illum Antigono Tutori adscribamus, cujus nota cum Arato & Achaeis contra Lacedaemonios societas, multioque Graecorum monumentis celebrati fama & virtus. Ut non mirum sit, in aversa nummi parte, Palladcm videre armatam, quae dextra Clypeum tenet, sinistrx autem Fulmen vibrat. Neque vero te fugit opinor, inde etiam professiim morem illum Regum aut Heroumaci οφορων , quod sicut norunt viri docti, olim Galeae militarcs, praefiXa vulgo ad terrorem haberent anim lium Cornua. Id certe de Thracibus observat Her Lib. v D. tus, aereas habuisic Galeas & desuper Bovis Aur & Cornua. Sic de Gallis Diodorus, in more illis posi-Lib. v. tum, ut aercas haberent Galeas cum magnis appendi, cibus, quibus vel Cornua adfixa, vel Avium aut Quadrupe-

415쪽

363 DissERTATIO QUINTAdrupedum facies adjunctae. Hinc & alibi docet, ide6 Ammoni tribui caput Arietinum, quod hoc signo o natam in bello Galeam gestasset. Hinc & Hastis etiam

Capreae Cornu praefixum apud AEthiopas, Herodotus itidem & Strabo alicubi adnotarunt. Servium autem Ad lib. xii. mitto, quem ratio hic fugit, apud quem Cornua Crisaere ori divino Vati commemorata sunt Comae , ideo quod Cornua sint proprie Cincinni ob adfinitatem vocis Hesychius certe Graecis de capillis promiscue dici ignoramus, sicut Cornua apud Satyricum,

Elymolog. Caesariem madido torquentem cornua cirro,M & quomodo apud Arabas de Cirro seu demitaxe. seu torto sumi notant eorum Lexi graphi: at alia r tio hujus vocis, ubi de Galeis aut Cornibus veterum Heroum agitur. Quam melius itaque ex linguis Orientis potuisset hujus rci fontem eruere; quibus, ut omnes

hodie sciunt, eadem voce Cornu, Corona, Potentia, ac

Splendor vulgo nuncupantur. Unde Cornu Regium insigne apud Phoenices, & Hebraeorum DP seu Cornu Chaldaeis Interpretibus aliquoties seu regnum redditur, ut vidit illustris Grotius, & Co a pro Re o& Regibus, in veteri Foedere. Certe vel ex comnuta Alexandri, Seleuci, Lysimachi, Demetrii, Antiagoni, Ptolemaeorum, aliorumque id genus cffgie satis jam liquet, cur per decem Cornua decem nempe succrebres Alexandri e Syriae puta aut at gypti Regibus

vii. r. designentur apud Danielem ; Et habebat Cornua decem. V D. 14. Item, Porro C o R N U A decem ipsius Regni, DELE MREGEs erant. Unde clarius etiam adsequimur, cur Apoe.xvii .a divino Revelationum Auctore dictum, πι δέ α Κ Ε-PΑΤΑ α ειδες, Β ΑΣ ΙΛΕΙΣ ει in; 'decem CoRa arr. I. N U A quae vides, decemsunt REGE s. Alibi autem, Et

video ex mari bestiam adscendentem, qua habebat capita se

ptem

416쪽

Dr PQAEs T. ET USU NUMIs M. 369ptem, ct CORNUA DECEM, CORNIBUs DECEM DIADEMATA. Ut non mirum etiam, vel Cornua aurea, Coronae vicem testantia praelata in

pompa Philadelphi apud Athenaeum , vel Cornua inter auguria imperii nonnunquam relata , ut a Capitolino inter alia portenta, quibus illud Antonino Pio superos praesagiissc ostendit, Et ps Confutatum in Cirta

dario Taurus sermoreus, Cornibus ramis arboris acresentiabus adpensus est. De Mos E vero, cui & vulgo Cornua in Numinis ejusdem & Simulacris, sed rccentioris fabricae, tributa, res nota ex homonymia vocis Pp, quam cum vulgo alii Interpretes de radiante &spicndente Mosis facie explicent loco Exodi Vulga-Cap.xων. tus expressit, quod cornuta esset facies: unde nata illa pictorum & caelatorum de adniagendis Mosi cornibus praepostera industria. Quamquam & Hieronymum

haud ignorem, Cornutam revera effectam Mosis fa- Ad cap. Lx.ciem existimantem , neque alienum ab illa senten L tia illustrem Grotium, qui inde factum observat, ut Mneves, qui apud AEgyptios cum cornibus colebatur, ipsi Aben sdrae non alius credatur a Mose. Neque tamen dici tutandum, praeter vulgatum Interpretem, reliquos omnes, Graecors, Samaritanum, Syrum, Chaldaeum, Arabem, de radiis & splendore vultus Mosis eundem Exodi locum simpliciter interpretari; quibus

certe accedit fide dignus interpres Paulus, cui per H Cor. m. προσωπου redditur juxta nempe LXX Interpretes, η ς ἰὸς FT προσω που & quod explicat Chaldaeus Paraphrastes dit v re ri u quod multiplicatus esset stiendor gloria vultus vi. Quo respexisse etiam videtur Photius Patriarcha in Elymologico MS. cujus supra meminimus, REPAΣ M- φορο , τώ -κATHN ΔΟΞ ΑN, Fa. . A a a cha

417쪽

37o DissERTATIO QUINTActa autem Cornuti Mosis F νομ ολτου mentio, revocat etiam mihi in mentem antiquum Catinensium nummum , quem CHARONDAE, patriae suae aliarumque

adhuc urbium Legislatori, tribuebat vir doctus in Epistola edita ad Cl. Seguinum. Quam sententiam dum inde adstruit diligens antiquarius, quod vulgo divinis honoribus adsecti sint legumlatores , & Zaleuci exemplo evincit, firmare luculentius poterat Iamblichi te-De,ita py-stimonio, qui de Charonda id nominatim observat, J-g ς- 30 divinos cum honores a Civibus suis consequutum. Sed ut ingenue dicam, SILENUM omnino referre mihi

videtur producta a viro docto & expressa illo Nummo

effigies , quem frons calva, simus nasus, reliqua facies, ipsu ii denique Cornu, verum Bacchi nutritium , satis superque arguunt, Neque aliter effingunt illum antia qua marmora, quibus hic toties insculptus occurrit , nisi quod Cornutus aliquando, alumni & Satyrorum exemplo, nonnunquam sine Cornibus occurrat. Ad quem Silenum etiam haud incommode referendus videtur Cornutus itidem & barbatus senex in alio Cati-Haud mirum vero cuncim in nummis Catinensium signari, quibus non semel Bacchus alumnus insculptus,

R quorum ager, ut alibi jam dirimus , totus Cereri &Libero

418쪽

DE PRAEST. ET UsU NUMIsbs. 37ILibero Patri saccr. De C o R N u vero AMALTHEAE, quo ceu abundantiae & fecunditatis symbolo, nihil frequentius signant Romanorum Nummi, & cum Dearum quidem ac Virtutum effgie, res vel pueris nota.

Cur vero hoc nomen Α λαλθείας, tertiae e renatis Iob. xvii.

Jobo filiabus tribuerint LXX Interpretes, pro quo Keren Hanue habet textus authenticus, Vulgatus autem , fratri meo in HistoriaJobi, quam paratam habet, disquirendum relinquimus. Alias vel

rum aut recentiorum de eodem loco expositioncs mitto. Mihi, ut ingenue dicam, haud displicet Chaldaei Paraphrastis interpretatio de splendore gemmae, significationi utriusque vocis apud Hebraeos consentanea ;τω Pp nempe de silendore, autem vel de gemma. Equidem ad formam virginis commendandam, omnino videtur adlusisse impositum hoc ei iam men , cui etiam deducta illa a splendore gemmae, seu lapilli appellatio egregie quadrat. Nec aliter adhuc hodie cum Corallis, Margaritis, alio denique pretiosi lapilli genere, formarum spectatores aut praeconeS eas,

dem conserre consuevere. Accedit ratio mercis Arabicae , quae illius tramis feminis & nobilioribus quidem , cum olim tum adhuc hodie familiaris, scilicet ut Erytraeis lapillis, de quibus passim poetae, seu rubri

maris spoliis se exornent, Nec minus Eois pectus variare lapisiis. Quae rursus virgini Arabicae, & quidem sumino loco natae, ceu petitae inde illius appellationi apprime conveniunt. Qui de Stibio cum vulgato Interprete vocem. eo loco explicant, minus id mihi probant. In Fuco enim muliebri, tria illa jam olim recepta haud ignoro, Purpurisitim, quo genis aut labiis ruborem , Ccrustam, qua candorem ori aut collo ; Stibium vero, quo nigro-

419쪽

Tom. I.

Epist. aut Furiam p/g. 8 I.

372 D I s s URT AT I O QUINT A. rem oculis illibant. Unde orbes Stibis fuliginatos vocat alicubi Hieronymus, qui eadem haec, quae modo ii nui , ita in suco muliebri distinguit, At cultus ille, quo infuscantes nativum decus, ora oculosque depingebant, inter lasciviae muliebris argumenta vulgo ipsis

Gentilibus habitus, unde turpe jam illud olim visum

poetae, Naturaeque decus mercato perdere ciatu, Nec ere in propriis membra nitere bonis.

Ut equidem minus mihi fiat verisimile, inde virum sanctum & gravcm, filiae nomen & commendationem quaesivisse. Immo levem certe gratiam hodie inirent, qui a pigmentis id genus muliebribus, Veneres suas laudandas sibi aut appellandas crederent. Nisi forte iulud placeat, a splendore nigrorum oculorum, hanc Sancti Herois filiam indigitatam , quod egregie certe illustrat vox Pp pro θlendore faciei , seu radiis e facie micantibus , a Mose aliisque scriptoribus sacris frequenter adhibita. Nigri autem oculi maxime nitentes, & vulgo olim inter prima formae munera , unde& Graecis κυανόφρυες de μελανοφρυες dictae id genus V neres. Quia autem Stibio nigror ille, ubi nativus deficiebat, procurabatur, hinc vox 'quae sibium quenter notat, de ipsb nigrore sumi potuit, haud aliter certe ac apud Arabes, e quorum gente haec Virgo vox tam de Stibio quam de ipsa nigro dise oculorum dicitur. Et haec obiter, ne vel indicta plane nobis abiret nobilis Virgo, Cornu nomen praeie ferens, & si fides Graecis Interpretibus, Cornu Amautheae , toties in hac nummaria supellectile obvium. Qui autem aut quando factum, ut quod eximium olim honoris ac dignitatis insigne habebatur, ludibrii &contumeliae argumentum etiam apud vilissimum

420쪽

DE T. ET USU NUMIS M.

quemque tandem evaserit, nihil adtinet hic operose disquirere. Id certe non heri primum aut hodie receptum, satis liquet ex Artemidoro , apud quem destinato cuidam proco, & ex Ariete cui insidebat lapso, futurae mox conjugis adulterium portendi auguratur

chabitur , ct QUOD DICI soLET CORNUA tibi 'r' 'FACIET. Quae postrema satis indicant id vulgatum μωμμα, jam ante Artemidori aetatem proverbii loco invaluisse. Ut non mirum sit, sequutis postea taculis, Andronicum Comnenum Imperatorem, Cornua in infelicium maritorum ludibrium suspendere Iblitum, quorum toros adulterio foedarat, ut liquet ex Nicera, & jam vidit in originibus patriis vir ingenio & cruditione insignis AEgidius Menagius. Immo id in Hebraeorum Apologis jam olim exstare, tradentem video

Drusum, ut qui nempe haberra uxorem adulteram, Ad E M. illi vulgo adfingerent duo cornua, quod rursus in Quae- istionibus Hebraicis ita explicat serum reperimus elisian secundram priorem sensum in libro Ebraeo, qui Masa uic. i. Moni vocatur cap. 2 6. Ppr 2 Π y quod ignificat cutem faciei cornutam, de eo cui uxor adultera erat. Et de Comnutis Veterum Nummis hactenus in eorum gratiam, qui meam de illis sententiam aliquoties effagitarunt , quibus dum satisfamina cupio, liceat mihi adaptare hoc ingeniosissimi Nassinis , quamquam alio resipiaciens, Votum, se nondum cornua sumpseMe mihis mendi causa sit usta velim. Equidem nec a Diis sbium & Heroibus Natales aut Insignia, sed N OMINA etiam ac APPELLATION ES mutuatos nosti magnanimos illos Alexandri Haeredes. -n A&