Ezechielis Spanhemii Dissertationes de praestantia et usu numismatum antiquorum

71쪽

r DIssERTATIO PRIMA praeter librorum varietatem nostris commentationi ou mgantur. Haesit vero eadem vel crevit potius in F α ANCI s C o Magno Etruriae Duce sollicitudo , sub quo congestus ille vel adauctus Nummorum veterum Thosaurus, quem inter Europae primarios , summa cum voluptate Florentiae ante biennium inspeximus. H. - - ret haec eadem in L EO POL Do Etruriae Principe, qui ut flagranti omnium praestantissimarum artium ac diasciplinarum amore, & assiduo patrocinio, ita Nummorum quoque Veterum peritia singulari, & eximio quodam delectu excellit. Nihil famae hic damus, sed documentis iis, quae comitas ejus fastigio non minor, nobis aliquotiens suppeditavit. Hanc Domus Medicaeae gloriam feliciter aemulata est Domus EsTENs Is, Heroum an Musarum nescio utrum felicior parens, quae has cognatas veterum Caesarum Efigies, suis quoque imaginibus inserendas credidit. ALPHONsUM certe Mutinae Ducem,nuper admodum terris ereptum, memini collectos id genus a Majoribus Nummos, princlaros & luculentos, summa cum peritiae &dclectati nis significatione, coram mihi visendos exhibuisse. Et duis implevit vos veneranda vetustas. Geminum studium in EUGENII IV. Purpurato Nepote, celebraverat jam ante AEneas Sylvius, Pii II Not. ad nomine & dignitate celebrior ue Antonius, inquit, S. Ma ei Cardinatis Eugenii . ni Summi Praesidis Nepos , incrediabile est quam multa Numismata veterum conquisierit Impseratorum cst Principum, amator er hic vetustatis es. In hi jus quoque laudis societatem venere superiori seculo, ALEXANDER FARNEsIUs, & JACOB UsBUON COMPAGNI, quorum studio Muso instructissima omni id genus supellectile , praecipua fama floruere & florent etiamnum. Nec inferior in hoc lai

72쪽

dis genere Urbis lumen ac decus, FRANCISCUs B AR B E R IN U s, in quem summa omnia honoris, tunae, virtutiS, ac doctrinae ornamenta iacto agmine confluxere. V t alios omittam inserioris quidem ordinis , magnae tamen amplitudinis & existimationis viros superiori taculo conspicuos, Andream Laureianum, diligentissimo Sigonio non semel co nomine laudatum,& Suasianunin Erlauco Venetos, Annibalem Caro, Picenum, Carrolum Iosem Mutinensem, Vincentium Pinriti Genuensem, Comitem Joannem de Laetara Patavinum, Marchionem adhuc

superstitem Florentinos, & nuper Urbi ac Musis eropium Cassianum a Puteo, aliosque magno numero pro iis juxta ac his alienis veterum imaginibus insignes. Tres certe hic omittere non possum, & genere claros,& Nummorum supellcctile ac peritia in Urbe celebres etiamnum ac florentes, Feliciam Ron nisi, Parentis

Filii purpura, sed ingenii, sapientiae, & cruditionis

dotibus longe magis fortunatam , Camisium Maximi, in quo antiquae juxta & clegantes artes praeclarum hospitium ac praesidium habent, & Francistum Gottioressi, sp vitae adeo in talibus fidei ac industris, ut omnis Antiaquariorum Natio sesces illi meritissime submittat.

Nec extra Italiam vestram, minus aut splendoris, Extra Da- aut dignitatis, haec veteris aevi memoria videtur etiam consequuta. ALPHON SUM illam , non tam regni Anton. Pa-

amplitudine, quam ingenii floria celebrem, collecta per Italiam Caesarum Numismata, in eburnea arcula ΑΔ diligenter adservasse, iisdemque supra modum delectatum accepimus. Dignitate quidem inseriorem eadem dedit Hispania, sed quem religio foret praeterire hocs '-- loco, Antonium Augusino Tarraconensem Archiepiscopum, quo nemo adhuc sorte felicius hanc ornavit

73쪽

vid. Musco de la Medat. Hispan

rum.

26 D I s s E ae T A T I o P R I M A provinciam, aut lucem illi ac dignitatem suam tum lentius adseruit. Alios quosdam dignatione praecispuos , ut Martinum Arra nensem Ducem Villae Forna sic, S: Ferdinandum Vel o magnum nuper in Castilia Equitum Magistrum , addictos ctiam huic clegantiar, memorant docti aliquot Hispaniae Antiquarii. Ut praeteream hoc loco Vincentii La Zamosaciam laudatam abunde a peregrinis testibiis, tum erudire adse tam vernacoelo opere in omni hoc midiorum genere ac delectit industriam. Et cur in viciniori vobis Sicilia mitto , aut Buterae Principem Fabritium Franc orae,Aurci Velleris Equitem, e cujus admirabili Numna rum veterum Thesauro, longo annorum spatio collocto, ingentes divitias hausisse sese fatetur Partita diligens patriorum Numismatum collector; aut Pacobum Bonanni Montalbani Ducem, ac Vincentium Mira Lam , . stiper claritatem natalium, plurimum laudis & famae in hoc litterarum genere propriis ingenii monumentis consequutOS ; Antonium Chia monte, Pos phum & Fraucissum Faunt,aliosqtie ejusdem tramis amore & studio hujus antiquariae supellectilis haud leviter commendatos ρ Germania vero RoDob PHUM IL& FERO1NANDUM II Caeseres, LEOPOL DUM praeterca Archiducem proxime destinctiim, praeclaros utique & luculentos hujus memoriae vindices ac aestimatores vidit. Plures ex eadem Gente sese offerunt, ci

primi quidem ab Augusto fastigii Proceres , geminae

laudis aemuli, ac inter alios duo superstites, FRIDE

lectores, de quo postremo plura dicerem hoc loco, nisi in eo Principis hon solum, sed etiam Domini persi nam revererer. Hoc unum modestissime diciam, eum

74쪽

DE Pst AEs T. ET UsU NUMIs M. 27 collectam a Majoribus lautissimam Nummorum Vcterum supellcctilem, & nova subinde accessione locupletare, &praeclarum his artibus, ut omnibus aliis c- gregiis & laudabilibus, pretium inter paucos statuere. Accedit hodie in eadem vicinia avitae Stirpis Princeps, DUR LACENs Is Marchio, quem ab annis aliquot cadem circa Nummos Vcteres cura &sollicitudo fel, citer incessit, ut sciret nempe, . quid Ausemia scriptum crepet igne Monetae 'Ne jam in eundem at bu m referam, vel Marcum Vel rum

Augustanum Duumvirum, vel nostratenas ridum Aerum, aliaque minorum quidem gentium, nec igninbilia tamen aut indecora Germaniae suae ornamenta.

Sed ut ad illustriores hujus clegantiae cultores redeam, en tibi Danorum solio felicitcr hodie insidentem F R I- mvirum. DERI CUM III, praeter alia decora, cruditum qu que his artibus, ac omnis hujus antiquitatis, ut perhibent , diligentissimum investigatorem. Nec Vero . Praetereundum arbitror, licet e remotiori adhuc Pannonia, & superiori praeterea taculo accersendum, ingenii operibus nobilem Sambucum, inter pri- Pa- mos hujus memoriae adsertores, jure quodam suo re- ' 'ferendum. Belgium AR EsCHOTANI Ducis, in col- B Oza .ligendis antiquis Nummis operam ac industriam singularem , Lipsit praeconio jam olim laudatam, cel bravit, quam vel ex vulgato illoxum Thesauro, cuivis

licet hodie aestimare. . Laevinum etiam Tirrentium dedit cadem regio, omnis hujus elegantiae non eVertem; ut arguunt viri alias Infularum ornamentis conspicui monumenta , Marcum Laurinum praeterea , Huberti

Goligit Maecenatem, ob summam de his studiis bene merendi voluntatem, non ab codem solum, sed citam

ab elegantis cruditionisJurisconsulto haud perfunct D 2 rie

75쪽

Leges XII

28 DIssEtLTATIO PRIMArie commendatum: Moriar, , spraeter te que quam habemus reliquum, per quem aliquam antiquae Roma norum Reip. imaginempossimus agnoscere. Continget tibi haud

scio an nemini, ut tua in conquirenaes per omnem terrarum Orbem NUMISM ATIBUS INDUS TRI Α,

modo erussit is hominibus , sed etiam popularis futura sit. Sic alios in stiper ejusdem tramis, cum splendore munirum aut natalium, tum egregia in his studiis facultate insignes, vel ex idoneo ipsius Goligit, clari quoque his artibus & monumentis testimonio, luculenter muligimus. Quibus certe liceat mihi adnumerare, cum Equitem, Andrea Schoreo perhibet te , rei omnis antiquariae ac Numismatum peritissimum ; Gastarem. G artium proxime defunctiim , haud parum nobilitatos his artibus Rubenios , Schintilium pri terea de V our, & eidem coelo insertum, yo. Parabum s lium: ne complures alios huc advocem ex eadem gente, nostro aut superiori taculo , illo studio haud mediocriter incen s. Gallia vero, ut vetustiores mitatam Proceres, Regium Principem GAsTONEM A UR ELIANENfEM, florentem nuper omni hac laude, in eamque scrio incumbentem suspexit. Ut jam de Viris felicis memoriae nec de tace, quod in enum randis claris Oratoribus Tullio suo Atticus exprobrobat, haustis, Gulielmo Ioui , y pho Maligero , Paulo Peta is, Fabritio Petres io, Parabo Simondo, yoanne Tria sano, aliisque praeclaris in ea Gente & amplissimi ordianis Viris nihil dicam, qui in ornanda & excolenda id genus vetustate Urcgiam & luculentam operam po fuere. Nec minus hodie vel supersunt in eadem gente, vel exornant hanc memoriam, Viri vel eo nomine s.culorum memoria digni, quales aut R Iii sanguinis tradux HENRIC Us BOR BONI Us, Dux Vernolii,

76쪽

elegans omnis hujus industriae fautor & admirator , aut consultissimus divini atque humani juris Gunimus Lmmonio Senatus Princeps , aut non AErarii selum , sed praecipuarum Repni curarum Administer, fama se tunaque celeberrimus Ioannes Baptista Colsertus , aut vetustate semiliae suae dlignissimia Achisirana inus; aut inter . Trarii Curatores adlechias probatae pridem fidei ac industriae Sreius; aut qui ingenium illustre altioribbus studiis dedit Lurivisus Henricus Lomenim Briennae Comes; aut AEduorum Senatus una cum Philiberto dela Mare, & Ioanne Bauisa Lantino lumen ac ornamentum EoHerius. Equidem mea etiam expeetatione majorem animo cepi voluptatem , cum Viderem coram

non semel, Viros, cum auctoritate, tum sapientia, aut ingenii laude florentes, omnem hanc supellectilem ex auro, argento, aere, elegantiorem studiose comparare; domos eadem habere instructas, quae, quod de principe Mamertinorum Tullius, non domino magis o namento sunt quam civitati. Neque vero opus apud te praedicare Virum utrique nostrum, cum amicitiatum studiorum id genus communione conjunctum, eundemque omnium consensu principem in hoc elcgantiae genere, Petrum Seguinum, D. Germani Antisti- tem ; aut praeterea non adeo Gazae & Bibliothecae Regiae custodia, quam praeclaris animi ac doctrinae dotibus spectatum Carcavi; aut denique non reticendum, qui hanc Spartam feliciter jam exornavit & propediem dccorabit ulterius Carolum Patinum. Britannia BritMinoquoque ejusdem gloriae aemula,&CAROLUM Regem nuper defunctum , hac omni veterum elegantia se oblectantem, & Buhinga- Ducem ac Arundellii cim, rem, primarios Regni Viros, Robertum item ttonum, aliosque id genus ex cquestri ordinc, hujus antiquariae .

77쪽

3o D 1ssERTATIO PRIMA supellectilis sedulos & indefessi, scrutatores, etiam-nhim recordatur. Unde praeclarum illud viri inter Britannos doctrina & cruditione celebris de Jacoba is Patrix R. Hortis vulgatum alicubi testimonium. em locum , sNot. ad E vicinam Pinacothecam, Bibliothecae celeberrimae conjunnam, pist. Cle- s NUMIs MATA ANTI Q I A Graeca se Romana, sebA, I Dymas, ct o ex Areonfarmore consideres , non immorito Thyesaurum antiquitatis, πιριιειον instruct imum n minare potes. Omnium vero instar hoc loco, C A R 1- Deilorum. STINA AUGUSTA, quae ut superiorum aetatum

decora & ornamenta , ita singularem quoque hujus industriae amorem ac peritiam, ex ultimo Septentri ne secum in Urbem invexit. Quod ut documentis aliis publice, & benigna oris significatione, mihi alibquotiens privatim aperuit; ita incomparabilis in hoc genere Nummorum Thesaurus, summo studio recens ab ca congestus, ad memoriam posteritatis loquetur. Eant itaque venusti & elegantiores homines, qui coimtemtii & ludibrio has artes, ut minus decoς , aut quasi in situ & squallore versantes, prosequuntur. Si tantis enim ac tam splendidis nominibus & exemplis non adsurgunt, nihil certe de hujus industriae DIGNI-

T A T E, de sua vero existimatione aut verecundia, non parum sorte detrahere censebuntur. Couutu- NEC utique inferiorem huic elegantiae Veteri co . a mendationem,incredibilis quaedam voLUPTAs con-V o L us ciliat. Quam innoxia enim illa & multipler immo quam ντ λτε. suavis & jucunda in Nummorum id genus contemplatione, vel ipse adspectu prodit sese& ostentati Non hic a Q. si intesti ,qua exu Vateriae pretio vel pulchritu-G- ' dine exurgit ; quae alias vel sola in Nummorum tractarum. tione,singulare quoddam habet lenocinium voluptatis. Festi-

78쪽

Festiva quidem illa apud Lucianum Mercurii sellicitudo, qui dubius in quodam conscilii Deorum varii operis de metalli , an materiae vel artis praerogativam in iis spect aret, a Jove responsum reseri, aequiores quidem

cssse artis partes,auro tamen vel materiae primas tribuendas. Mitto haec aucupia, quibus aut vulgus, aut certe cum vulgo sapientes animae capiuntur, erectae autem &cordatae meistes moveri parum consuevere. E λητ, πρυλης κάλλ , τεχνιτὀαν θut ait magnus Galenus in praeclaro de Usu Partium Commentario: Nosti utique, quod fictiles olim Deos& Heroas, antiquissimi Majores vestri cadem religione coluerint, qua corum posteri aureos illos, aereos, &gemmeos quandoque qualem Pompeii imaginem in triumpho ejus praelatam legimus sunt prosequuti.

Unde ferret antiquorum Laconum, aut coriacet etiam priscorum Romanorum Nummi, quibus & usos etiam Lacedaemonios accepimus, Vix minorem hodie gratiam aureis & argenteis recentiorum temporum, γpud veros harum rerum aestimatores consequcrentur.

Quamvis nec amovenda sit ab hoc loco, ut indecora aut minus opportuna omnis ejusinodi delectatio , dum vel Electri vcterum, vel Eris illius Corinthii, quo ad insaniam usque Romani veteres delectabantur, obvia adhuc in Numinis materia nonnunquam spectatur , fraque ab Isthmiacis auro potiora familis. Laudat alicubi Plutarchus aeris in Statuis quibusdam colorem floridum, situi ac aerugini haud obnoxium. Talis utique in hac veteri N immorum supellcctile, cum singularis cujusdam venustatis laude, spectat res saepius adficit ac delectat. Ita ut hic quoque i cum habeat, quod de caelatis operibus jam olim Via vit Plinius, ut alibi ars, Wlibi materia esset in pretis: im

De Pyth.

Oraculo. L. xxx III.

c. I.

79쪽

3r D IssERTATIO PRIMAmo utraque etiam manifesta Sc frequens in hoc censu

arguatur.

Potiores tamen partes illa Artis commendatio sibi vindicat hoc loco, quae ut in omni elegantiae genere ita . spectabilis, ita hic quoque singularis & ad miranda se quenter occurrit. Meministi forte apud Dionem illum oris aurei, ut voluptatem ex conspectu Statuae

O x- Jovis Olympii suaviter alicubi extollat , it non homi- M tum , sed bruta etiam illius spectaculo adfici, immo adflictis malorum oblivionem conciliari statuat: illamque virtutem incredibilem non auro, vel ebori, ex quibus constabat illud Phidiae miraculum, sed di- vinae cujusdam artis praestantiae continuo adscribat: tale lumen , ut Romanis eum verbis loquentem indocam) ct tota gratia illi ab arte inerat. Gemina plane in hunc sensum, & commendationem hujus simul cri apud Galenum legas loco supra laudato. Neque Vero id continuo mirabitur, qui noverit haud aliis contemplationem non hujus solum, sed omnium ro. - . tro aetatum oculos vel mentes explevisse lubentius, , quam ubi Ars suam cum Natura aemulationem, ad Gυ jusdem non ruinam vel interitum, sed ad restaurati nem potius & propagationem, omni opera convertit. Unde semim, ut felix illa hujus almae Parentis imit tio dicam, an provocatio, ad summum fastigium in latim evecta, in varias quoque similitudinum formari plasticam; statuariam, pictitram; encausticam; caelandi signandique artem, magno gentium consensu, passim a Fusa fuerit & traducta. Quum vero in quovis hujus memoriae genere, singularis veterum vel industria, vel felicitas fuerit, hinc non immerito quidquid ex ea penu ad nostra usque tempora incolume transit, lammam jucundissimae delectationis materiam praebet.

80쪽

DE PRAEs T. ET USU NUMIS M. 33 In cavero lauta, & beata su pellectile, eo majori quoque voluptate , aut admiratione continuo perfundiamur , quo artis clerantiam major quaedam qualis in Nummis occurrit I ejusdem Lbtilitas probat. Adeo ut non extra dubium sit omnino, quod apud Plinium Lib. juniorem nuper legebam, Statuas, Signa, Picturas, hominum decoras, animalium quoque & arborum, nihil magis quam amplitudinem commendare. Nec enim aut Timanthi C plops , aut Myrmecidis quadrigae, aut Callicratis iarmi , aut Pausi tabellae, aliaque opera compendio minus quam praestantia a tis, apud veteres celebrantur, vel inferiorem aestim tionem mole sua spectabilibus Signis & Tabulis consecuta sunt. Protogenis tabulam magnae quidem amplitudinis & elegantiae, illis tamen Apellis summae tenuitatis lineis potissimum nobilitatam legimus , & auctore eodem Plinio seniore, Phidiam non magisJovis illius Olympii, aut Minervae ingentia simulacra, quam in hujus scuto Amazonum vel Gigantum cum Diis praelia expressia, & in soleis Lapitharum & Centaur rum certamina commendarunt. Quod ipsum de praestanti illo artifice tradit Caesar Julianus in Epistolis, cum non selum celebritatem consequutum ex imagine Olympica aut Atheniensi, verum etiam quod inmigua sculptura magnae artis opus incluserat. Idem quoque Theodoro praestantissimo artifici evenisse ac- Lib. ii cepimus, qui dum itae se ex aere fudit , praeter similitudinem mirabilem , fama magna fibtilitatis celebratur. Enimvero supremos quasi artis conatus illa opera haud immerito judicarunt, in quibus plus intelligitur revera quam pingitur , & ut ejusdem Auctoris verba huc d torqueam, quam ars summa sit, ingenium tamen est ultra artem. Mirinprofecto homo , inquit in simili argu- E mento