장음표시 사용
21쪽
T positionibus, dictis et orationibus enascitur sensus, qui adeo nihil aliud est, nisi nexus et
mutua notionum relatio, quam auctor verbis indicavit Hic sensus, Verbo literae ita conjunctus, ut eo audito lecto ve etiam notio conceptus illi respondens in animum secundum Phantasiae legem revocetur, immediatus, 1iter alis, et interpretatio, quae sensum verbis respondentem Xquirit et explicat, interpretatio liter alis Vocatur. Sensium propositionumeruere nil aliud est, nisi invenire, quam iis inesse vim et notionem scriptor Vere Voluerit. Dubium vero non est, quin dicto Yprimendus sit, quem auctor intenderit, eΠSUS, quum alius scriptoris finis cogitari non possit, nisi certas lectoribus otiones proferendi, et, ut prospere id SSequatur, cum qua 'i propositione non minia certam, quam deunitum Sensum Conjmagendi, nisi ex instituto decipiendi consilium ceperit. Si quis forte in animum sibi induxerit, ambiguo scribere modo, nonne
ipse impediret, quominus, quod sibi proposuit,aSSequeretur, nonne hoc modo nil nisi nonigma obscurum proponeret Quotusquisque at
tem inveniri possit, qui ambiguo modo de industria vel scribat, vel dicat Quodsi quis
unquam fecerit, num is lectores vim vocabulis Subjectam percepturos esse confidere possit δAt scriptorem prudentem alia mente locutum SSe, quam ut dicendi consilium atque certus et definitus sensus ex suis eluceret dictis, id quidem vix credi potest Ad orationis
22쪽
persectionem et virtutem, ut non minus Certus, quam definitus sensus cum quolibet dicto conjungatur, maXimo omnium ConsenSu equiritur inter illius morbos ambiguitas esset m
Quamquam idem verbum pluribus significationibus gaudet, tamen una tantum singulis in robus ac locis cuilibet verbo adjungitur si Pnificatio, quae per verba Vi Cina, Vel per ConteX- tam orationem aliaque adjuncta indicatur, et ex his intelligitur, nisi forte ambiguitatem ex industria quis quaesierit. Si Criptor uno Cum dicto plures sensu Conjungere velit, unde cognosci possint 3 unquam hoc modo persuasum habere possemus, quid loquen aut scribon in animo agitasset, quoSque conceptia Susu verborum aliis communicare intendisset. Si cum Rabbinis qui verbum sive dictum in libris sacris etiam multiplicem sensum, et quidem iteralem aboro affirmabant, et si cum aliis nonnullis interpretibus foecunditas, quae dicitur, sacrae Scripturae acciperetur, eaque i yyσις, quae plurima in textum inferre sciret atque studeret, optima haberetur nonne
23쪽
fanatismo, quem VoCant, licentia daretur, in sacris paginis interpretandis pro lubitu agondio regnandi Ubinam tum modus ac verti es-son sinos Nonne potius interpres ex se ipSO, quam ipse Scriptor, loqueretur lNemini unquam, quae St oStra Sentemtia, in mentem veniet, in libro, quicunque Sit, non modo obscurum sive ambiguum, Verum etiam duplicem sive multiplicem quaerere en- Sum. - Quatenus itaque dictum quoddam sensum ejusmodi aliquem habet, ut alium ab eo diversum non liceat tanquam sensum ipsius ad Sumere, Sensus non nisi unus XStat, CUJUSV eodem tempore, simulque eodem in loco a Sermonis serie unus tantum conceptu Cuivis dicto respondet. Quicunque sententiae, quam modo protulimus, repugnaret, is incertam introduceret interpretationem, qua nihil reperiri posset capitaliuS. g. 5.SEΝSUM PROPRIUM CUJUSCUΝQUE DICTI ALIUS ESSE NON POTEST, IS HISTORICO GRΛΜΜΑTICUS.
Qui vis scriptor, ut certae in lectoribus notiones gignantur, et cupit et conatur quod pasum ut assequatur, Verbi utitur. Scriptores, cum Sacri, tum profani, suae aetatis lingua scri-hebant, ut a Coaevis hominibus intelligerentur: quare loquendi leges tum temporis vigentes non poterant non observare. Hinc interpreti,
auctorem intelligere cupienti, significatio non
24쪽
modo verborum singulorum, sed etiam grammatica eorum Conjuinctio, quae inter verba et conceptus intercedit, et originem e thumana institutione ducit, a consuetudine determinatur indaganda est. Ex quibus Verborum sensus eruitur, qui, quum Verba sicut nummi valeant, ab usu loquendi pendet. Usus vero loquendi, qui est modus usurpandorum Verborum, tempore, ita Communi, religione, disciplina et secta, nec minus moribus atque Iegibus, in reipublicae et ecclesiae constitutione vigentibus, determinatur, quum eidem Saepe verbo alia alio tempore, alia in vita Commani,
alia in philosophorum scholis, alia in reipublicae et ecclesiae Constitutione Vi S poteSta ac
significatio subjecta sit. Usum loquendi observare et declarare grammaticorum est, qui, quid dictum quodque ac verbiam apud quemlibet auctorem informa dicendi omni tempore Sonuerit, a Sig-aetificaverit, Xquirant, et J Stematica ratione indicent. Unde sit, ut sensus iter alis otiam appelletur grammaticu fid St Sensus verbis juxta usum loquendi receptum eSpondens), eodemque jure historicus dicatur, quum res e locorum indole e temporum, quibus auctor vixit, et librum Composuit, ex opinionum, Studiorum, morum, populique Culturae rationibus, et, ut paucis Xpediamus, ex monumentis historici declarandae sint. Quae quum ita sint, facile apparet necessct esse, ut, quum ab his omnibus vel oriatur,
25쪽
vel varietur verborum usurpandorum modus, omni studio usum loquendi indagemus, nec ab eo, nisi rerum neceSSitate Coacti, recedamus, quum praecipue is sit, qui, quis sensus certo in loco, argumento et populo Cum er- bis formisque conjunctus fuerit, nobis valeat declarare. Quum igitur Verborum SenSUS omnisi ab usu loquendi pendeat, COHSequeri CSt, ut verba non alium, nisi historico Grammaticum habeant SenSum. f. .
Interpretatio in sensu cujuscunque libri investigando Versatur et explicando interpretis igitur est, verborum et propositionum sensum cognOSCere, et peTSPiCU EXPONOTe, qua RuCtor scribens sive loquens cogitaverit, et dicere voluerit. Interpretatio ut sit litoralis, generaliter requiritur i. e. Sensum verbis respondentem investiget et explicet necesse est, Propterea quod quilibet auctor cogitation s suas verbis indicat. Verborum sensus ex usu loquendi, et quoad verba ambigua ex contexta oratione investigandus et explicandus est, . . interpretatio debet esse grammati Cn. Ad sensum loci cujusdam plane CognoSCendum et exponendum plerumque neceSSe habemus, ut raeter verborum significationem,
Praeter usum loquendi simul ad historiam de veteriuri moribus, ritibus, temporis locique
26쪽
rationibus attendamus, quia litora, si historia in subsidium non vocatur, saepissime dubia, incerta et ambigua exstat. Hujus autem historiae par est praecipua auctoris doctrina atque indoles Quum igitur omnium judiciis probasse nobis videamur, verborum sensum tam ab usu loquendi, quam ab historia pendere, geminum principium ultro dimanat: ullus alius est verborum sensus, nisi gram- Matico iis Loricus, et nulla interpretatio bona, nisi grammatico histo
Contra verbis cujuscunque libri proprias ideas, vel scholae cujusdam opinione Supponere, et hoc modo verba ad hasce ideas et Opiniones interpretari nequaquam licet.
Interpres libri sensum, non em i. E. RSSertorum veritatem, inquirat et declaret:
Omnino igitur reprobanda est methodus illo- Tum, qui pro praeconceptis opilaionibus librum rebus potius i. e. e doctrinis, quae a priori
pretantur. Verba explicare e rebus non est interpretantis, sed potius Verba libri praeconceptis Opinionibus accommodanti S. g. T.
Eadem principia generalia cum de sensuo interpretatione verborum, tum imprimis des S. Criptura tam veteris, quam novi foederis Valent. Ceteris quidem libris biblia s. longe excellunt, utpote quae Dei et consilio et auc-
27쪽
toritat ad prohibendos omnes errore composita sint a pariter ab hominibus eorumque in Sum Xarata, atque eatenus solum divini sunt, quatenus dirigente spiritu sancto fallere fallique nescio, odornata, ceterum vero quoad verba eorumque ordinem et dictionem sanctorum indoli scriptorum permissa sunt. Quare sensus verborum ex paginis s. eodem modo, quo ex aliis profanis libris eruitur. Quare interpres sacer, quum Deus hominum more per homines loquaturn indolem, usum loquendi atque characterem linquae, cujus scriptorem interpretari studet, calleat, hominumque, quos scriptor ante oculos habuerit, studiorum, nec non locorum a tem- Porum et Cetr habeat rationem. Haec
igitur principia in paginis s. interpretandis
Quod libet verbum et quilibet codicis
sacri locus in singulis casibus num tantum literalem sensum habet. Erroneam VocamuS doctrinam e Rabbinorum scholis, et ex interpretationis, quae in locis ambiguis obtinet, Varietate profectam, ex qua unu Paginarum SS. locus plures sensus, eosque literales habere
' In scripturis per homines more hominum Ioquitur Deus. S. Augustinus de civit. Dei. lib. 17. cap. 6. Nullo Ιocutionis genere οquitur scriptura, quod in consuetudine hominum non inveniatur, quia utique hominibus Ioquitur. Ejusd de trinitate Lib. I. cap. 2. Quod jam doctores quoque Iudaeorum Gemarici docuerunt:
28쪽
potest et Verba tantum, quantum possint, significant. 4 Interpretatio codicis . sensum iteralem, qui vel proprius verbis propriis), vel
tropicus, Verbis tropicis respondens), sive improprius est, ΠVestiget et explicet. γ S. scripturae interpretatio sit grammatico historica Nec ulla bibliorum s. interpretatio est bona, nisi grammatico-historica. g. 8.Quamvis, quae modo in medium protulimus, bene ObServata a dicta videantur, ad veritatem tamen stabiliendam et firmandam conducet Varia interpretationum genera ab interpretibus scripturae Sacrae indocta paucis
rum Xamen deSCendere et quidem primo inquiramus Genu mySticum , seu allego hi cm m. )Sensus quidam sublimior, isque occultus praeter aturalem Verborum SenSum Pro Primcipio et methodo generi mystico allegorici accipitur, et interpretatio mystica in eo comsistit, ut res in . . significatae in n. . ad illustrandas res alias ob similitudinem illas imter et has intercedentem saepe adhibeantur' a μυω, claudo, occludo. Sic apud Homerum l. 24, 637. Μυσαν οσσε πο λειφαοοισι. ' ab αλλο et α; ODEU unde allegoria, oratio, qua aliud dicitur, et aliud significatur.
29쪽
et applicentur. Quare sensum mysticum e nacula lingua seden innbildlichon Verstand - TeCte vocaVeris. - Allegorica του et
τῶν expositio sub Christi aetatem veluti
civitato donata exstitit. In V. F. multa sane typica symbolica et in speculo quasi intuenda occurrunt, qua Sequenti tempore naturali perspicuitate videnda forent. Infantia hominum V. F. eorumque SeΠ-sualitas effecit, ut vim et notionem reriam haud satis perspicerent, multarumque Veritatum nullo modo essent capaces, quae igitur alia via, indirecte ipsis indicanda erant. Judaeus, rebus, quae SenSibus tantum percipiuntur, affectus, divinum essiae regnum imaginari nequibat, quod sub certis igitur imaginibus ipsi erat proponendum. Providentia divina in v. F. τυπους deposuit, qui futuro tempore CognOSCerentur. Et Vi humanae mentis sensim sensimque adolevit, et diuturno tantum tempori intervallo eo maturuit, ut ab elementis ad perfectiora, a sensualibus ad abstracta, ab Cbscuris denique ad clariora progrederetur. Ne igitur in primis hominibus eadem plane sensa eundemque sentiendi modum
30쪽
In V. F. tabulis omnino duplex verborum sensus est accipiendus in novo contra foedere non habemus, quod sensum mysticum accipi mus, Propterea quod hic nondum typi occur-Tunt. Res ipsa apparuit, τελο γὰρ νομουπριστος. Rom. 40 4. - Sensus ille mysticus sublimiori tantum et divina illustratione cognoscitur de quo illustrationis divinae cli Tactere Praeter eSum ejusque apostolos nemo gloriari potest, quia cujusque lectori non est, sed prophetae Seu Praeceptoris divini, hunc