장음표시 사용
41쪽
fessus est, multa adhuc superesse, quae libenter Communicaret, verum ea, quoniam in pra sentiarum ipsi neque capere, eque ferre ΟSsent, in aliud tempus a se TeSerVari, quo m-
dentiores facti, et majori intelligentia praeditie intelligere possent. Divina providentia in
gravissimo hoc relis ionis moderandae negotio idem consilium, quod in regendis omnibus rebus, secuta est. - Nec gignit, e progenerat divina natura uno eodemque temPOTe, sed modum quendam ac temporum Seriem Ser-Vat ita, ut apta quaeque aptis momentis et loci proveniant, et ornatissimus inde mundus evolvatur. Idem consilium Christus, religionis
terum et sublimiorem madum spiritu implevit, quem parem sibi et patri aeterno, omnium rerum moderatorem, hominibus annuntiavit.
Quem spiritum divinum primo ostendit, dein dode coelo misit apostolis, ut suis et ecclesiae in
perpetuum adesset, ut illo Tectore cunctam bernarentur. Et qualem, quaeSO, quantamque rerum ConverSionem, quae hunc gubernatorem
sequebatur, invenimus hic πνευμα γιον eloquentiae rudes disertos fecit, trepidantibus animum addidit, ignaris scientiae abdita patefecit, et o Christi fontibus hausta excoluit. Eadem spiritu S. Virtus Successu temporiam neque imminuta St, neque agere desiit. - Spirat adhuc coelestis ille vigor, perficitque, quin Civilis mortalium conspiciatur, ecclesiam, cui ad-
42쪽
esse nunquam desiit, quamque regere nunquam
cessabit. Ad ultiorem ecclesiam eadem ratione perficit, qua XColuit nascentem. Quemadmodum enim, ut verbis auctoris Cujusdam utamur, ab initio, ita et postmodum multa SupereSSe
Oportuit minus Clara, quibus major lux affundi posset affudit hanc lucom rector ille spiritus. Quemadmodum ab initio, ita et postmodum multorum dogmatum habitus anceps existimari potuit et dubius munivit nutantia, firmavit dubia rector illo spiritus. Quemadmodum ab initio, ita et postmodum novae Continuo EXO-xixi necessitates et indigentiae potuerunt pro temporum vicissitudinibus, quas Christus prospiciens remedia quidem providit idonea, sed abdidit simul et quasi in arca recondidit, ut suis temporibus protrahi possent protraxit in lucem rector ille spiritus. Atque in hoc quidem positam esse puto summam omnis instituti christiani praestantiam. HOC enim institutum cum pello, ex ipsa Christi mente semen
quoddam appello, minutum illud quidem, sed
quod innata vi in arborem exsurgen Tamos frondesque latissime explicet. Hoc institutum
dum nomino, tapetem quendam artificiose pictum, multisque modis Complicatum nomino, qui, quo magis explicetur, eo plus venustatis ostendat. Hoc institutum cum significo, hortiunc quemdam late patentem significo, cujus formas et Colores eo distinctius oculis perlustrare poteris, quo altius ascenderis collem, horto
43쪽
29 imminentem. Atqui qui semen illud rigando,
collustrando, calefaciendo in arborem educit, spiritus est; qui tapetem illum nobis in dies magis explicat, idem spiritus, qui ad collis in horto positi verticem nos pedetentim deducit, unus is idemque spiritus. Quin idem ne de suo quidem addit quidquam, quamvis divina forent, quae adderet doctrinae claristianae desiis, quae Christi sunt, sumit omniaci Christi sunt, quae colit et rigat Christi sunt, qua oexplicat Christi sunt, quae in clarissima luce
ante oculo ΠοStros collocat. Non invenit ipse, sed ut nos inveniamus, efficit; non Creat denuo, sed jam creata relegit, non nova ministrat, sed nos uti docet ministratis Fundamentis a Christo positis inaedificat, materiam a Christo com gestam Yornat, ad formam a Christo delinoatam splendidissimum illud ecclesiae templum absolvit.
Conquiescat igitur pusillanimorum timiditas obmutescat dissentientium obtrectatio. Non est timendum ab incrementis dogmatum christianorum. Non enim aliena sunt, Sed propria, non aliunde inserta, sed ponte pronata, non temere aut Casu adscita, sed ab ipso jam auctore Christo praeparata, et illis curis ad maturitatem perducta, quibus omnia sua moderanda illo transmisit. Quae Christus plantavit, spiritus perficit et matura jam suis temporibus ecclesia recondit in horreis, non minus utique utilia, me minori etiam reverentia complec-
44쪽
tenda, quam si statim ab initio recondita fuis-
Quum res ita se habeat, arrogantiam dogmaticorum quorundam refutare licet, qua affirmant inprimis dogmaticus si oportet, PriuS- quam S. Scripturam interpretari coneris. Talia afferre nonnisi ejusmodi homines audent, qui, quid sit interpretari, omnino Perspectum non habent, ne ullo modo accuratae uStaeque interpretationi operam avarunt. Summam dΟC- trinae Scriptoris cujusdam cognitam habeas oportere, antequam eum rite interpretari velis, non
est, quod dubitemus, id quod historica interpretatio sibi poscit, sed errant, qui scriptori doctrinam aliquam, quae in operibus ejus reperiri nequit, Supponunt.
Ceterum tantum abest, ut interpres dogmaticum studium, quantum fieri possit, non Ο-mendet, ut maximi momenti aestimet nimium vero studium ubique evincendi argumenta dogmatica, nec non, ut ita dicamus, locos scriptim Tae quamquam ad probandum minus idoneos, Coacervandi haud comprobaverit D. Diligenter adtendendum ac cavendum est, ne Subrepat error, eum Sensum, quem dogma aliquod comprobare videatur, in sacrae Scripturae locos et verba transferendi, antequam interpres ad verba interpretanda accesserit.
Omnes Catholici cum s. Hilario fatemur, quod SenSum non debeamus scripturis inferre, sed
45쪽
ex iis efferre, et veritatem ex scripturis haurire, quodque opti, in Scripturae lector sit, qui non cogat id videri dictis contineri, quod ante lec
tionem praesumpserat intelligendum.' Interpretationem necesse est niti rations mere exegetica, eaque Satis idonea, ecqua sine fac dogmatica argumenta, e scientiae et doctrinae legibus, ad ecclesiae mentem facile derivari poSSint. Quo majus et luculentius exegeticum X- stat momentum, eo magi dogmatica argumenta ratione scientifica firmantur, et sic firmata omnem adversariorum invidiam convincunt.
Genus interpretandi pietisticum eorum potissimum est, qui nullam paginarum S i lite pretationem Veram agno Scunt, nisi quae Cum interiori hominis, lumine coelesti illustrati, sen
su concordet. Antiquiori imo nostra etiam
' In scriptis, quae ad hanc pietisticam familiam spectant, eminent Herm. Aug. Frankii praelectiones hermeneuticae, ad viam extre indagandi et exponendi sensum S. S. theologiae studiosis ostentandam in Acad. Halensi publico habitae. Hal. I 1 23. . Ioach. Langit Hermeneutica sacra etc. mal. 1733. . Ioan Iacob ambachi Institutiones hermeneuticae. Jenae 1723. . d. octava I 6 . Rambach Erlitulerungliber Seine igene ranstituit herm. s. etcetr in 'heilenans icti gestetit vo D. Erias Fr Nebauer. Giess. 1738. q. - ambachii exercitationes hermeneuticae s. ars altera Institi. Herm. acr. Brem. 728. aliorumque. - CD.
46쪽
aetato' nonnulli, quos pietistas vocant, eo de
lapsi sunt, ut omnem Scientiam TeSpuerent, ab que numquemque hominum intus immediato Deo Verum sacrae Scripturae sensum edoceri statuerent. Ulta loquuntur de visionibus, somniis et apparitionibus, de lumine quodam interno , a Deo ConceSSo, quo quilibet omni vexitate, sacris literis revelata, imbui soleat.
literarum interpretationi, adeoque omni rationia experientiae contrariam, erroribus fanaticis atque pseudomysticis latissimiam aperuisse Campum, et inficiendae phantasiae ac separationi quam maXime idoneam fuisse , cum cuique libCeret, intrudere eum SenSum, quem qui Sque Iumini interno, subjectivo, Convenientem ju
dicarot ullo sine dubio nemo erit, qui non intelligat ' . Si sensus, nimis usto auctus, imperium assequitur, imaginandi facultas, pham
47쪽
tasia, intellectum retrudit, omnemque claram atque exactam cognitionem pernit, circumvolans in variis, novisque regionibus. Unde factum est, et sit, ut ejusmodi homines, utpote qui divino spiritu inflati esse sibi videantur, antiquis ecclesiae institutionibus parere renuant,
societates inter se coeant, Omnesque a Parte sua alienos spemant.
At si ejusmodi homines revera a numine supremo docerentur, Sane tantus dissensioni intor illos locus nullo modo esse posset, quum Deus unitatis, quia veritas nonnisi una est, et consensionis sit auctor Ut Paucis expediamus es interior quidam animi sensus, aut modus quidam sentiendi singularis, si excitatio pietatis quaedam pro argumento auctoritatis spiritus
sancti, nec non interpretationis verae habentur: efficitur, ut portae somnio omnis generis Lan tico atissimae aperiantur, doctrinae novae, eaeque PerVersae Beghardorum more in medium proferantur, fundamenta fidei Conquassem tur, atque institutiones et divinae et humana omni modo contemnantur, quum, qui sensa Obscura sequuntur, Clara rerum notiones sinpervacaneas, impossibiles, quinimo perversas existiment, quum Ono erum causa indagare renuant, et ob inconsequentiam, quam saepissime incurrunt, juste impugnati ad interiora Sua Sensa PTOVocent, pro quibus eloquia sua omnino sint vera. S
48쪽
Nostris temporibus, quum Rationalismus, quem dicunt, qui omnem revelationem divinam, Positivam, espuit, alta in quorundam Protestantium mentibus radices egisset, aliud interpretandi genus ab ipsis inventum est, quod psychologicum vocari Solet. Naturalistas empe istos maxime offendebant miracula, quae in quavis fere novi test ienti pagina narrantur: itaque de exter Rinandis iis cogitarunt. Omnos ingenii sui 1 intenderunt, ut Vera Christi miracula de medio tollerent, suaque effervescentis cerebri figmenta illis substituerent. Sed quum liter pro miraculis firmiter staret, illam subvertere studebant: et eccet quale hac in re remedium adhibuerint. Statuerunt nimirum omnia illa facta, quae miraculi speciem prae se ferrent, plane nata rati modo juxta humanae mentis leges seu Sychologiam naturalem evenisse. Hoc interpretandi genus imprimis excoluit r. H. E. G. Para tria in suo commentario ' praesumtionibus, vanis conjecturis aliisque hypothesibus f
' Η. . . aulus: hilologiscli aritischer und histor. Commenta liber das . . in melchem de griechischo Texi, nach ine Recognitio de Varianten, Interpunktione und Abschnitte, inleiiungen, Inhaltsangeige und inunte rochenen Scholi en at Grundi ago de Geschichi de Urchristenthum bearboite ist. 3 Th. Lubeck 180 et I805. - Eundem temeritatis et depravationis spiritum secum gerit novissimum istius auctoris opus: Das Lebeii Jesu, at Grundi age sine reino Goschichte de Urchristenthum etc. a Th. Heidelberg. I828.
49쪽
ne insigni. D quo audire iuvat celebrem virum, IoaΠΠem Iahu: In quo commentario)permultae sunt interpretationes a longe petitae, quaesitae, artificiosae, argutae, et thypothesibus SuperStructae, ideoque diligenti examini subjiciendae. Iure meritoque carpitur, quod quam plurima graeca, aliunde vel tironibus nota, mpervacanea diligentia explicentur. anesim
terpretationis rationem momenti vere exegetici naturam indolemque inime agnoscere, emi
nem fugit; quid et o huius generis auctor
literae sacrae atque historias paene nullam habet rationem, sed sibimet ipsi potius inanem fingit historiam, quam nullibi, nisi in perversa auctori mente licet reperire. Posito, ut religio christiana nobis fuerit revelata, ejus Promulgationem necesse est miraculis fuisse conjunctam. Desinitio miraculorum numeris suis perfecta in orationibus Jesu ipsis occurrit. ' Μiracula sunt opera patris, quae nemo alius facit, i. e. facta sunt, quae pro altioris m
' Enchiridion Hermonsuticas generalis tabularum veteria et novi foederis. Viennae. 1812 pag. 176.
50쪽
neris viribus, speciali modo a Deo concessis, patrantur. iraculis quoque adnumeramus omnia illa Signa, et portenta, et Varias virtutes, et spiritus s. distributiones, My-μεια και τερατα καὶ ποικίλα δυνάμεις, καιπνευματο dyse μερισμουs Ioari. 5, 26. Hebr.
2, 4. quae Deus in suis excitat et procreat, quod qui negaverit, omnem fidem historicam rejicit, omnemque religionem positivam de
Ultra evangeli sapere non licet, neque alius Christus, neque alia Christi vita fingenda sunt vel mente, vel imaginandi quadam libidisne, quam qualem exhibent monumenta haec antiquissima id quod interpretes, psychologico interpretandi generi addicti, omni ex parte ignorare videntur, eo quod Christi doctrinam, objective eram, omnibus, quibus fieri potest, viribus, depravare, et ad suum senSum, eumque Vario modo PerVerSum, aptare Conantur. Valet poetae dictum: ulti nil rectum, nisi quod placuit sibi, ducunt. De eadem re Hieronymum quoque audiamus, ita disserentem: Quidquid dixerint, hoc verum putant, nec Cire dignam tur, quid prophetae, quid apostoli senserint, sed ad sensum suum incongrua aptant testimonia, quasi grande sit, et non vitiosissimum dicendi genus, depravare sententias, et ad volumtatem suam scripturam trahere repugnantem.