Expositionem veteris inscriptionis de Aesculapio et Hygea diis philanthrôpois... moderante Christiano Gotl. Schvvarzio...submittit Ferdinandus Iacobus Baierus...

11쪽

IIaetatum propriam et peculiarem , ut rarius Domitiani aevo, aut postea , prioris illius Σ uestigia numi lapidesque ueteres praebeant. Addimus et Montauconii obseruationem , qui Maeograph. G. Libr. II, c. , tradit , formam C, pro Sigra, in marmoribus Europaeis, a primo Christi faeculo, frequentissime usurpari; in Graecis et Orientalibus, usium τοῦ Ead quartum usque Christi saeculum perductum esse , ita ta men, ut C etiam persiaepe adhibeatur ; et utrobique C non infrequenter compareat: in libris uero uetustioribus, quotquot unciali charactere descripti supersint, C semper legi. Omegari nostro monimento hac singulari forma CII signatum ter occurrit ; quam figuram neque Eduardus Bernardus , neque Bernardus de Monifaucon , in Graecarum literarum Alfhabetis annotarunt. Eandem tamen formam τὼ omega bis deprehendimus in num o Graeco Rhodiensium ; quem num um, hi Thesauro Mandenburgico, VOL I, p. I6, exhibuit Begerus; de cuius autem aetate nihil decerriere possumus.Alioquin constat, antiquissimis temporibus, unica hac figura simplici o pariter atque expressum fuisse: usque dum sa inualuit; quam

literam annis ante Christum natum circiter CCCCL introd. etam censiet, Susque uarias figuras resert Montiauconius, I. c. . et 338 : quibiis , praeter eam , quae in nostro montimento atque in numo Rhodiensi est, etiam hanc ini addere

liceat, quae apud Begerum, L c. p. 4 6, in num o Patrensium conspicitur.

VIII.

Sed cum uideamus, a nominibus ACKΛΗΠΙΩ et ΥΓΕΙΑ, in casu dandi positis, abesse Dia, tum subscriptum, tum adiunctum ; de illo more stribendi quae Monifauconius obseruarit, adhuc exponemus. Hic uero, Palaeograph. G. Libr. I, c. IIII, p- δ 3: Iωτα 6ubscriptum ut vocamus, inquit, in ma 'moribus tabtilis ac libris manu scriptis, uulgo non indicant ἐ-lgo dixi: non nunquam enim a cribunt, sed post literam,

12쪽

eui adiungitur , et in serie Hiarum literarum, hoc pacto TΥXΗΙ, ΟΔΩΙ, ubi hodierno usu ita siribitur,

In tabulis uero uetustissimis , antequam usus literarum II et si

adureius esset , incisis , ita scribitur: T TXEI, ΟΔΟ I, ut uidere es in Baudelotianis et Farnesianis, aliisque, inscripti

nibus. Paullo infra, p. I 38: Datiuus caseus, inquit, in mari moribus per sa tantum plerumque scribitur ; non nunquam tamen I adiungitur , hoc modo sa I: nam Iota seubscriptum longe posterioris usus est. Varia etiam , quae ad hoc argu . mentum spectant, affert Io. Dan. Maior, Uratisi autensis, in

Appendice de su ecta Iotorum JUcriptione, quam Epistolae

Numis Graece inscriptis adiecit. Vtinam uero aliquis distin.ctius et tempora et loca annotasset, quando et ubi potissimum Iota literis Α, Η, et sὶ, in caseu dativo positis, uel adiici, uel in iis omitti, consueueriti Sic enim , exempli caussa, etiam ii, qui in dubiis quibusdam diuinarum literarum locis, ad demen.

dum, uel addendum Iota adiunctum, confugiunt, tutiora haherent praesidia. Nobis interea sussicit, constare, aetate Traiani Imperatoris, ad quam hoc m6nimentum reserendum cen. semus, in istis , quas diximus, literis, Iota modo omitti, modo diici, consueuisse. Ita nempe omittitur, apud Gruterum,

A Contra

13쪽

ΑΝΕΘΗΚ ENUIUI. Hactenus de ορθογω pia huius inscriptionis; nune ad adi De Misgumentum eius breuiter enarrandum illustrandumque progredimur. Scilicet in ea dicitur Axius Aelianus Iunior, ob s. n. . .

lutem et ualetudinem conseruatam aut recuperatam, P Aesim ubi et graeo

lapis et giae, Diis benignissimis et hominum amantissimis, donarium consecrasse : quod opus confecerat fortasse sculptor ieri illa-

Io Nivs dictus. Ille, qui hoc donarium dedicarat, appellatur AXIUS AELIANus, Iuuior; cui sine dubio etiam ay Ibi. CTI Praenomen fuit: quia nempe in Dacia, ubi is tunc consistebat, eodem tempore alius fuerat aes AXIUS AELIANVS, Vetus, i. e. Senior, uel natu maior, dictus , qui fortasse istum cognominem filium, uel fratrem suum, secum habuerat in comitatu. Cui rei argumento est illa inseriptio antiqua, quam stupra

iam, Sect. VI, p. 7, e Grutero attulimus; e quo LXXVII4 α,2 similem, eam que in uico VVariat, in Transiluania repertam, et e Clusii Sebedis descriptam, hoc loco repetemus ;F Ο R T V N A ERE DUCI ROMAE AETERNAE . A XI US . AELIANVS. V E. PROC

14쪽

Imo et reliqua monimenta m Axii Aeliam nomen adhunseruantia, subiiciemus. Huius generis inscriptionem, in uil Tausteis, in Transiluania, inuentam, et a Lagio deIcriptam, exhibet Gruterus, IIII. n. 8:

I. O. M. IUNONI. REGINARMINERVAE. OMNIBUS DIS . IMMORTALIBUS ab A XIVS. AELIANVS. VET. PRO QAVG. ET . AELIA. ROMANΛEIUS. CONIAliam Bretiae is Transiluania , inter lapides Ostrohinoa re.

pertam, e Zamoscio, refert Gruterus, p. CII, n. et SPEI. VIRTVTI. VICTORIA BD . D . D . QVARUM. NUMINE. PROSPERITAS. ET . HONOR. IMP. CAESTRAIANI. SUCCESSU. FELICI AUCTA. SUNT. Q . A XIVS. AEL ANUS. PRO C. NUMINI. EIUL

L. D. D. D.

Denique et sequentem, quae itidem Brettae , uico ad amnem Sergetiam , in aedibus Dominorum Ostrohiensium, asseruata est, e Grutero, p. XXXVII, n. II, repetimuS: APOLLINI. GRANNOET. SIRONIAE. DIS . PRAESENTI B. in AXIV. . AELIANVS. V. E. PRO C. AUG. C. In singulis istis Insicriptionibus Q. AxIvs AELIANus dicitur PROCURATOR AVGus ΤΙ, et quidem in Insepipi. III diserte fit mentio IMP. CAES. TRAIANI. De Procuratoris munere nihil attinet hoc loco commentari; maxime cum eius rationes haud ita pridem apud nos luculenter explicarit v. CL. Gotfredus Mascouius , in Disserat. de Procuratore Caesaris, Verum

15쪽

verum dubiae interpretationis sunt illae literae V E. Ios. Sc, De les fatiger, uir magni nominis, in Adice Grammatico operis Gute-

has uoces: VE. PRO C. AUG. interpretatur: v ET V sPROCONSUL , pro et EX PROCONSULE , i. e. qui fui Pr Uul. At, sicuti quendam Proconsistem Augusti dictum non fi cile inueniri putamus in genuinis monimentis; ita particulam v nnolimus ad uocem subsequentem PRO C. A vG. sed ad anteco dens nomen Q . A XII AELIANI, referre; ut hic Vetus , i. e. Senior, dictus , discernatur a nostro AELIANO cognomine, qui ex eadem caussa in inscriptione audit o NEΩΤEPoo, i. e. Iunior. Equidem fatemur, hunc uocabuli vΕΤΕ Risusum insolentem uideri. Licet enim etiam alibi parentes est filii, itemque fratres , aliique cognomines, in antiquis documentis, a se inuicem distinguantur; frequentius tamen SENIORES, quam VETERES , natu maiores dictos reperimus. Sic

Contra . aetate minor , non raro appellabatur Iu N I o R , v. g. apud eundem Fabretium , p. 3 9 et L. MARCvLEIVS

mine distinguebatur familiae nomen, quo duo uocabantur fratres siororesue. Sic Tranquillus, in Vita Augusti, c. IIII, Octauiam et maiore , N. minorem, commemorat. Sic et pud Liuium, Libr. I , 6- 7 , Tudia maior et minor, nominatur. Similia exempla ex uetustis lapidibus i. c. affert Fabretius.

16쪽

16 -- Nihilominus tamen haud existimandum est, notionem eandem uocabuli vETER Is ab usta et indole linguae Latinae prorsus esse alienam. Certe, ipse Liuius, XXXXII, c. 7, vr-ΤΕRΕs dicit, quos paullo post nominat s ENIOR Es. Adhaec Io. Meursius, Exercit. Critis. II o, ad demonstrandam eandem uocis VETERIS significationem tres antiquos lapides excitat testes. Primus lapis ista resert: ARCOBRICENSES IUVENES ET VETEREsSTATUAM IF FORO POSVERE. Item alter: ARVNCITANI VETEREC ET IUVENE s

ΤVRIASON. VETERES ET IVNSTAT VAM IN FORO MINERVAE OPT. CIVI. P. Possemus in hanc rem alia etiam monimenta e Grutero excl-- lare , nisi interpretatio Scaligeri et Vrsati ea ex hac parte reddidisset ambigua. Interim persuasi semus, α, AXIUM AELI DNvM in istis Gruterianis Insicriptionibus dictum esse VETEREM, ut a ab AXIO AELIANO IVNI ORE distingueretur. Vnde intelligimus, illam inscriptionem, quam in Sectione quarto loco e Grutero attulimus, omnino mendo inquinatam esse, ubi GL A xΙV s A E L IA N V s dicitur V. E. P R o C. A v G. Ibi enim literae v. E. intempestiue per interpunctionem diuelluntur. Vnde falsius est et sesellit Sert. Vrsetus, in Comment. de Notis

Romanorum, 39, qui haS notas: V. E. PRO C. AUG. c.

interpretatus est : Vir Egregius, Procurator Aet fi Caesaris, uel, Consecrauit. Neque enim titulus uiri egregii in Traiani Imp. aeuum, illosque Procuratores Caesaris, conuenit. Equi dem alicui forte in mentem ueniat, istas sigias usi et v ET. per

cinere ad significandam Axii Aeliani tribum ; cum utique interiri bas

17쪽

tribus Romanas aliqua etiam fuerit VETURIA dicta; cuius

tribus mentio non raro occurrit in monimentis antiquis ; u. g. apud Gruterum, DCCCCII, N. : SEX. AP vs Ivs. sEx. r. v ΕΤ. BAIBIVS. VOLsCIS . LATIN. ubi legendum t Jeci

ius fusius, Sexti Filius, Veturia scit. tribu) Balbius cog

v ENTIA N V S. Verum, cum in m Axii Aelianitis, sigiae V E. vel VET. cognomini Aeliani non praeponantur, sed siubiiciantur ; eae ad significandam tribum haudquaquam faciunt. Constat enim inter antiquitatis Romanae peritos, et nominatim Fabretius, in Syntagm. Inscripi. 3 37, luculented demonstrauit, tribum non nisi inter nomen cognomenque collo. cari, aut certe cognomini nunquam postponi consueuisse. Ceterum, ut G istud addam, primae inscriptioni in hac Sece. e Grutero allatae , aeque ac stuperiori, p. 7, in fine subiicitur nomen siculptoris Io NII. In tertia inscriptione, sigias has e

D. D. D. per uocem DE ABUS ; et postremas et L. D. D. D. per haec uerba : OBENs DONO DEDIT, interpretamur.

In quarta, A POL Lo cognominatur GRANNVS, eique s IRΟ-NIA.Dra additur: quae nomina etiam in alio monimento com iuncta, a Grutero, p. XXXVII, v. Io, exhibentur: APOLLINI GRANNO. ET SANCTAE S I R O N I A ES ACRUM

Marcus oelserus, ubi monumenta agri Augustani explicat, π, p. originem huius cognominis Granni adhuc qua rit: interim suspicatur, ab Aqui granumis Aqua Craueas nornen accepisse ; cum ea urbs olim Apolginis lucose sacras sedes habuerit. Vir celeberrimus, B. G. Struvius,

18쪽

in Syntagm. Antiquit. Rom. p. 9a, docet, haec Graec* esse n6. mina, alterum a nomine Sinus Megaridis, alterum a nomine montis eiusdem regionis, orta. SIRONIA DEA , inquit, nusia alia est, quam APTEM IC, siue DIANA ; quae Hes chio sARONIA DEA, a sinu Saronico, dicitur s sinus autem hic Megaridis, Graecorum regionis, pars erat. Montem uero iueadem Megariis fuisse, cui nomen Gerauia, Harpocration imsaturi Γεγνιοι, inquit, ε ιν ορος νεγα,δος, i. e. Grania

mons est Megaridis. In his igitur tantisper acquiescimus,

dui certiora elucesicant.

Adhaec obseruandum est uocabulum g TXA PICTA PION, quod perinde, ac simplex, notat donarium , grati animi m F - nimentum, siue munus , quod datur ab eo, qui gratias agit. Sic , secundum Philoxeni Glossarium, donum uel donarium. Ita nimirum pagani Diis suis , ob heneficia, quae iis reserebant accepta , uarii generis donaria grati animi declarandi caussa, consecrarunt. In quam rem unicum nunc afferam testimonium-Periplo Ponti Euxini et Paludis Maeotidis , ubi de instula Achillis, eiusque templo, haec legimus :K- γάρ κM a 'οι-ΑNASIIMATA ἀνακειντα ταω, φιάλαι καὸ δάκωλοι , καὶ λιθοι τῶ πολυτελων

πο- ἀνάκεινται, καi επιγεγρομμενα ν άλλου κή, ἔπαινοι 'Aχιλεως. Plura de uotis, donariis, a thematis, et labellis uotiuis, peculiari libello collegit Iac. Philippus Tholmasnus. Hunc honorem sigillatim habuerunt etiam Aestulapio; in cuius templis non solum saepius in tabellis dedicatis reme, diorum lalutarium rationes consignarunt ; cuiusmodi monimentum exhibet Gruterus, p. LXX, I: sed et cuius numinitiaria munuscula, signa, et epigrammata, conssecrarunt. Re fertinuo linc inscriptio in OX OOdem Grutexo, p. LXX, n. 8; DEO.

19쪽

OB. INSIGNEM . CIRCA. SE. NUMINIS. EIUS EFFECTUM. V. S. L.

DONARIA autem Aesiculapio consecrata καῖεξοχη, etiam dicebantur C Ω C Τ P A. Vnde Nicomedes Medicus, in ea insicri. ptione , quam e Sponio iam supra , p. 9, attulimus, duo ista

uocabula coniunxit : CΩCTPA KAI XA PICTHΡ1A. Li--as Libr. XLV, c. 28, eiusmodi dona uocat, quae REMEDIOR VIO SALUTARIUM MERCEDEM aegri sacrauerint

Deo Aesculapio. ae res in aliis monimentis aliter exprimitur. Apud Reinesium , C s. I, N. I99, legimus : ΥΠ EPΕΥXApIΣΤ1AΣ ANEΘΗΚEN. Apud Gruterum, p. LXA I: Δημοσι--Θεω. i. e. publice egit gratias Deo. Additur autem alias nomini , vel , uerbum ἀνεθηκε, aut aliud eius generis, ui g. apud Gruterum, p. LXXV, N. 7:

Cone Sponii Misce . Sect. X, 3 s, et Reinesii Suniam. Inseripi. Cla . I, n. Ias. Cuiusmodi uerbum in nostra instriptione est omissum , haud secus , ac alibi saepius omissum animaduertere licet, v. g. apud Gruterum, p. MLXVII, 7. apud Reinesium , Class. I, n. 73 , et in pluribus aliis locis. Hinc adeo intelligi us, Axium Aelianum Aesculapio et Hygeae,

fortasse ob conseruatam aut restitutam sibi ualetudinem , hoc monimentum dedicasse. Quemadmodum uero ea inscriptio,

quam supra, p. 9, e Sponio attulimus, basi fuit insculpta, quae donarii loco tulit signa Apollinis et Aesculapii, a Nicomede M

20쪽

dico dedicata ; ita uix dubitamus , quin et hic lapis, cui no. strum Epigramma fuit inscriptum, tanquam basiis terendis Aesicii lapii. et Hygiae signis inseruierit. XI. Accedimus nunc ad consideranda nomina Deorum, qui huc D. Dii, monimentum nostrum consecratum est ; quae et alibi fre. quibus con- quenter in Graecis Latinisque ueterum lapidibus occurrunt. nsia Legimus enim hoc donarium ΑΣΚΛΗΠΙΟ ΚΑΙ Υrgi Amonimen- inscriptum, i. e. Aescula io et Hugiae. Cuius generis aliquot -- inscriptiones nobis, suggerit Geuterus, v. g. p. LXIX, I et

A LXVIII, N. set A CKΛΗ Π Ira ΚΑΙ ΥΓETACuITH PC1bi ΠΟΛΙΟΥXΟΙc Memorabili cognomine hi Dii uocantur πολιουχ i. Quia enim Aesculapius, memorante Arnobio, Libr. I et VII, habebatur Custos sanitatis et praeses, sialutis dator , ualeturi. num pessimarum propulseator, prohibitor et extinctior ; hinc passim in uetustis monimentis numisque audit Σ TH P. Sic, docente Spanhemio, de Uu et praef. numisim. Vol. 4I7, in Numis Nicaeensium et Coorum, ΣΩTΗΡ ACTA HΠ1OC, et Tom N ΣΩTHP appellatur. Hinc et templum Aescinlapio, Aegis in Cilicia, A ΣΩTHPI ἀή IAΤPD, tanquam SERVATORI et EDICO consecratum, quodque dirui iusserit Constantinus , tradit in eius uita, L. III, Eusebius. Sic et Icilianus, Apostata, Orat. IV, p. I s 3 , eun dem Aesculapium appellat TON ΣOTHPA TΩN ΟΛΩΝ,