Expositionem veteris inscriptionis de Aesculapio et Hygea diis philanthrôpois... moderante Christiano Gotl. Schvvarzio...submittit Ferdinandus Iacobus Baierus...

31쪽

σιιτος mi Sic et in 'm rphico Aesculapius diciatur πιοδωτης , i. e. dans mitia, uel mitigator. Et Statio, Libri III sis. IV, u. as, audit MITIS DE vs. Quin, apud Aristidem, in Orat. de Puteo Aesiui. T. I, p. 4 a , di

Deorum mitissimus, et humani generis amantissimus. φιλα, λυπος autem, in Cyristi Glossis, Latine redditur et humanus, Hemens; et , humanitas, clementia, indulgentia. Gellius, Libr. XIII Noct. Att. c. VI, ait, humanitatem id uulgat esse, puta a Graecis φιλανθρωπία dicitur, et significare deris

ritatem quandam beneuolentiamque erga omnes homines promiscuam. Nostra uernacula si etymon spectes,

satis apte reddit Leuis es die Leus e eis.

ἀλλἀ η-ἀ πλως-ούινδε ψιλιοι κή λάθεσις αγα- h. e. ΦιλανθρωHα non solum est severiorum erga inferiores beneuolentia , prout est amor DEI erga nos, et Regis erga subiectos, et imperantium , siue herorum erga seruos; sta et est si pliciter cuiuslibet erga quemlibet amicitia et

propensa uoluntas. Proprie uero Aelianus, Libr. XIII, c. 3 I, , amicum et beniguum erga homines uocat. iugesτης τα τε φιλοικὶ ρμων, και ου μονον Φιλα θρο - πος, μή λα 'κῶ πολλὰ των ἁλογ- γων λεει. i. e. Xenocrates cum in cereris mi ericors erat , tum uero non solum amicus hominum, sed complura etiam brutorum animantium miseria cordia prosequebatur. Quamuis uero sic haec vox proprie et generatim notet amo em erga homines , ac tum de DEO, amante homines , tum de hominibus amantibus homines, dici soleat: ex frequentiori tamen usu non uulgarem illum , sesprorsus eximium et singularem , significat amorem. Cuiui

32쪽

naturam quodammodo describere uoluit Iulianus, in 'arm. Orat. Opp. p. , φιλανθρωπια, inquit, κη παν-

πια, ue amor et beneuitas erga homines , es multiplex eisaria e cuimmodi est, moderatum ese m poenis irrogandis, idque ad eorum, qui puniuntur, utilitatem referre , perinde

ut praeceptores in pueros animaduertunt. Tum, eorum sub leuare necessitates, uti nostras Dii siubleuant. - . Dicam amplius , et si praeter communem opinionem id esse uideatur,

etiam hostibis ipsis ueges et alimeuta largiri, fas sianctumque

esse. De D EI ueri φιλανθρωπια passim disierit Clemens Alexandrinus. Quae quamuis nullis unquam uerbis satis exprimi, nullaque cogitatione plene comprehendi, possit; nunc tamen addemus, quomodo ad locum Epist. ad TIT. III, u. 4, in inbui, ista'. I. describatur a B. Hunnio, Theologo quondam uere pio et humanitatis studiosissimo. Φιλανθρωπον , inquit, ut Latina lingua uoce una reddere non potest , sic Emphasin eius nusia uis humanae eloquentiae ualet assequi. Demgnat autem admiraudum istam amorem , quo aeternus D EVs

mortalem hominem, Creator egenam creaturam, ipsa Iustitis et Sanctitas ρeccatores miseros, adeoque hos s et inimicos suos, coelesti fauore ovo dignatur, omuique memoria mensarum penitus inducta, gratiam et sancit cum perpetuρ benefaciendi sudio conisuctam. XV. Etsi uero non paucae adferri potant rationes, ob quas n. Pagani Aesculapium siuum atque 'geam Θείς ς, λανθρω,ους

νώ*ΛΦω- appellandos putarint; prae ceteris tamen illustre φιλανθρωπίας tu ipsorum testimonium habebant, cum crederent, hoS etiam Deos

33쪽

Deos uariis modis hominibus se mani salse, et, quod Pluta chus in uita Numae, p. 62, ait, hominum excellenti uirtute pras di toruin familiaritate delectatos esse. Cuiusmodi τὶς exemplum disserte ipsium etiam Aesculapium l. c. nominae Plutarchus. Σοφοκλει-κ ζωνI το, 'Aσκλη-zσι λογος --ἡευρο λασώζων τεμεληνα. καὶ τεMυτησανδι-οιΜως Θεος ως λεγετή i. e. Sophoclis etiam uiui Aesculapium hositio usium fama est. ae multa ad hanc usque memoriam uestigia retinet ς et δε- functo alium Deum perhibent sepulturam curasse. Multorum autem scriptorum ueterum auctoritate constat, miseris istis hominibus perstasium fuisse, Aesculapium iis cumprimis, quos amore et beneficio suo dignos censuerit, tum semniantibus, tum etiam aliquando uigilantibus, APPARERE, et pra sentiae siuae ac beneuolentiae signum dare , ut salubria illis remedia atque consilia siuggereret. Huiusmodi Θεοφάνειαν .

tur, de multis Diis perhibebant excoecati illi homines. De quare non pauca notauit Spanhemius, de usu et pras. numim. T. I, p. 42 , et seqq. Itemque ex instituto solerterque id a gumentum xractauit Io. Gottiob. Nimpisthius , in Dissert. de

EIII p AN EI AIC SE ΩN, Lipsiae A. 17eto habita. Vix autem alicui Dgo frequentius tribuerunt SALUTAREM APPA--RITIONEM, quam AEs CVLAPIO. Vnde et in eius fanis cubabant aegroti , ut per somnium de remedio monerentur.

Insigne apparentis Aesculapii exemplum habet Aristophanes, in Plato. ot uero non apparitiones Aestulapii, quot non somnia, quot non pharmaca et consilia ab eodem sibi suppeditata, in sacris sermonibus suis commemorat, uel iactat potius, fingitque, Aristides, Adrianensis, Orator ille et Aesiculapii sacer dost Sic enim, inter alia, in sermone seacro I, Tom. I, p. 48o, ubi eiusdem Aesculapii multa in se beneficia commemorat e, inquit, μὲν - A dtποιμι τα τοῦ ἐάγω-

34쪽

χῆν εξην. i. e. Nec ego possim Seruatoris Aesculapii, de quo loquitur, J explicare operam, quam ad hunc usque diem nobis praestitit. - - . Nam singulae dies nostrae smili

ter et noctes, historiam contiuent, si quis uel euentus rerum uesiet, uel DEI prouidentiam, explicare; qua partim PRAUSENs APERTE , partim SOMNIIS MIsSIs cum quidem res in somnia cadere poterat, erga nos u μου est. Sic et Aegis ,

in Cilicia , si quidem fides haberi potest Plillo strato, Aescula. pius adhuc Apollonii tempore hominibus palam apparuit. Ait enim ille, in Vita Apollonii L. I, e. V: 'Eν 'Aιγής η, κωκὰ ο 'Aσκληπιος ἀυτος επίδηλος τοῖς άν; ωποις. h. e. Erat etiam Aegis templum Asculapii, et IPSE AEscv. LAPIVS quandoque te hominibus MANIFEST AB A1. Idem et

in Vitis Suphistarum, Libra c. IIII, de Antiocho, Sophista, haee

que noctes tu Aesculapii fano dormiens transigebat, tum n somniorum, tum conuersationis caussa s qualis ibi uiget uehIantes inter atque inuicem di serentes. Etenim cum ipso etiam sigilante Deus dissertabat, praeclarum artis ouae experimentam eden' quod Antiochi morbos arceret. Ceterum modo serpentis, et nodo hominis, forma indutus credebatur apparere Aesiculapi Sic, ubi Liuius Libr. XI, 13 , narrat, quemadmodum Aeseu Dpius delatus sit Romam, refert, anguem ex templi Epidau rioruat adrila prola2sua , ta opa Locria rum nauem adscenditae, '

35쪽

disse, Sacerdotesque clamitasu, Numen esse, et salutari se per ostento, non nunquam hac ANGVIs forma conspici. Conco uidit Metamorph. Libr. XV ab. L. Hinc et circa baculura Aesculapii serpens uolutus fingebatur , et semper sere eum Deum comitari perhibebatur. Vnde et Aesculapium cognomen et L e. serpentarii, retulisse , constat. At, in Comoedia Aristophanis, quae Plutus inscribitur, u. 7os, Aesculapius fingitur etiam humana forma indutus apparuisse, et composito magnificoque gradu circuisse aegros. Et Iulianus, apud orisium, Libr. VI, p. 2OO, ait: 'O 'Aσκληπι is γης ποιησαμενος προοοον , ενοειλὰς μεν is μορ φῖ περὶ Τάν 'si πεδαυρον εφύνη. i. e. Asculapius e coelo in terram progressus hominis forma unice quHem circa Epidaurum apparuit. Qui licet in numis, marmoribus, auctoribus Gra cis et Latinis , plerumque senex ac barbatus det ineetur ; interdum tamen etiam tanquam puer et iuuenis occurrit, utie. g. Pausiantas, Libr. VIII, memorat Ἀσκληττις et αδος ἱερο,

i. e. Aesculapii Pueri fanum. Id quod pluribus testimoniis comprobat Cuperus, in Harpocrate, p. 78. XVI. Quibus rebus ex m3thologia ueterum riseistis, cum Lo ex

36쪽

Σ Ε Σ ΠHυματος ἁγίου. h. e. Beneuitas et humanitas a' paruit Saluatoris nostri, DEI. . Secundum misericor

diam suam saluos nos fecit , per lauacrum regenerationis et

renouationis Spiritus Sancti. Sunt , qui existiment, haee uerba ad CHRI si v M, Seruatorem nostrum, ἀμιώτως referri: quia in Novo Foedere Filius Dei, o nominari solet; eidemque , et φιλανθ ρωπrια, itemque ε . φάνεια, eximie conuenit. Atque in hanc sententiam, quod

iam B. Calouius , in Bibliis ligustratis , obsieruauit, quondam Bernhardus , Serm. I de Natali Domini, scripsit: Appam rat antea potentia in rerum creatione ς apparebat rapientia in earum gubernatione ς sed benignitas miseericordiae naumaxime apparuit in humanitate. Quo facit etiam e Graecis Theophylacti , sic Latine reddita : Cum benigni ras et humanitas apparuit Saluatoris, Dei nostri; Mol, cum incarnatus est Unigenitus, et smilis nobis essectus. Cum uero, in sequentibus uerbis, Spiritus Sanctus es us dicatur per Iesium Christum , Saluatorem nostrum s id, docente B.

Calouio, notatur , MERITO CHRISTI hanc effusionem nobis esse acquisitam ; quia CHRIs TVs et cauea sciens prima cum PATRE huius effusionis ratione Θεο πιας, quatenus idem cum Patre est D Evs ; et caussa meritoris , ratione τν ς οικονομίας, quatenus Mediator noster est Θεάνθ ρωπος. Quae interpretatio utique pia est, neque quicquam ab ἀναλογί' sanctae Fidei habet alienum. Interim naturali ue horum structurae conuenientior uidetur altera interpretatio, secundum quam plurimi Theologi nostri, teste eodem Calo-uio , per Seruatorem nostrum D EVM, hoc loco ἀμεσως intelligunt DEUM PATREM; qui et ipsie in uniuersium nosse uat omnes, ut Creator, et qui inprimis in CAR Isaeo insta rat salutem nostram; quique istacessere nobis facit benignita tem et suam in negotio statutis nostrae, et in primis in επιφανε s Orientis ex alto, erga eos, oui in teΠ

37쪽

is sedebant. Iob. III, IC. Luc. I, 78. etc. Vtram uero interpretationem amplecti aliis uisum fuerit; ii in impiorum O. ganorum m thologia de APOLLINE, eiusque filio, AEscv Lapio, deprehendent quasdam loquendi formulas istis quo dammodo similes. Sicut enim Aesculapius, ita et eicis Pater,

POLLO., passim celebrabatur tanquam Θεος , et utri, usque benignitas et amor erga homines, atque olutaris v.

antis , iactabatur. Id quod pluribus ostendit Spanhemius, de usu et praestant. Numisis. T. I, p. IC. I7. Quo et ea pertinent, quae hac de re Iulianus, impius Aposata,

Orat. IIII, p. Is 3. Opp. uelut in compendio tradit: ', τι σοι λέγω, πως υγιείας σωτηρIας παντων τὸν Σω- των ολων απογεννήσας Ἀσκληπιον. i. e. midisiud praeterea tibi de s ΟΙ Ε, i. e. APOLLINE, commemorem s quemadmodum sanitati ac Diati omnium consuluerit, SERvATo.

Quae cum ita sint, suspensas fere ambiguasque rationes Anet Ρο- habemus, utrum dicamus, diuum Paullum uoces exmataeologia Paganorum depromtas ad sanctissimae religionis si Inio v. Christianae mysteria exprimenda accommodasse; an potius eXi o Me t stimemus , Paganos Christianae religioni surripuisse uocabula 'diviniora, eademque ad stiperstitionis siuae atque idololatriae profanitatem detorsisse Θ Vtrumque alias certo modo fieri potuisse credimus. Quod si enim consideremus eXpendamusque singularem istam stili diuinioris συγκατά cet σιν , qua e. g. uocabula rei agonisticae et militaris ad Lacros usus transtu- .hr ; mirum non est, Spiritum diuinum in proponendis mi ystoriis aliquando etiam κατ' locutum, Paganorum sermonem ab omni impietate purgatum ac quasi ciuitate christiana donatum sanctiorum rerum ustui consecrasse. Qua de re legere licet B. Gottfridum olearium cuius eximia

meri.

38쪽

merita etiam post cineres fiaspicimns in Dissert. de ginita

eum CHRIs To et Daemoniis. Ista autem ratione fieri potuit, ut Diuus Paullus , cum ad Titum , Episcopum Cretensium, scriberet, Cretensesque simul veritate coelesti imbuendos osten. deret, in loco proposito CHRISTUM, uerum generis humani Seruatorem,opposierit Aesculapio, quem Cretenses tanquam M.

um et Seruatorem coluerint, cuius et

celebrarint, cuiusque iactarint ἄλφάνειαν σωτηργον, siue aviritionem sesutarem. Quemadmodum autem Cretenses, teste Diodoro Siculo, Libr. V, p. gloriabantur, honores Deo. rum, et siacrificia, ritusque myst eriorum, ex Creta potissimum ad ceteros peruenisse mortales; ita constat,eos sigillatim etiam cultui Apollinis et Aesculapii deditos fuisse. Inter celebres Insulae Crotensis urbes fuit Gortyna; ibi, praeter alios Deos, singulari cultu orati sunt et Aesim ius unde et uterque cognomen Gra nil retulisse uidetur. Apollinis Gortynii meminit Anto. Unus Liheralis, Metamorph. XXV. Item Stephanus Byzanti. nus , de Urbibus: IIT O I O N , inquit, το μεσέταντο τῆς

PYTHIVM, maxime medius olim Gor nae in Creta locus, in suo APOLLINIS TEMPLUM es. At Aesculapium Gortyniam commemorat Pausanias, in Corintb. p. 137. Atque hic ipse fortasse Aesculapius fuit, qui non stolum Cretensium, sed Qt Afrorum , frequenti confluxu cpli consueuit in fano Lebe. naeo, quod erat Lebenae. Lebene autem, sita ad mare Libbycum, suit Gortyniorum nauale et emporium; id quod Meur sus, de Creta, cap. X, comprobat auctoritate Strabonis. De ipsius autem Aesculapii cultu haec tradit Philostratus, in Vita Apollinii, Libr. IIII, c. XI: ὸs ἐπὶ Γορταυαν, etτοθίου της ἁγελοων Δ, τοῖς Θεολογουριένοις τυχα, , ἐπορευθη

39쪽

Λυσικρν πελαγος. h. e. Progressus uero est Apollinius Gorty.

m , Idae studio ; quem cum adscendisset , et de Diis , quae feruntur, explorasset, ad F-um Luenaeum abiit, quod essa EscvLΑΡΙΙ: utque Pergamum Asia, ita TEMPLUM H oo TOTA CRETA accedebat; quin ex Lybicis etiam multi adlae ipsium traiiciebant, quippe ad mare Libycum situm. Huius ipsius templi Aesiculapii meminit etiam Pausanias , in Corinth. cap. XXVI, ' I7z: TO P ω Βαλανάγρα ς τψῆς Κυρηναίων, ες ιν Ἀσκληπιος καλουμενος ἰοικος, εξ e λδαυρου ἔτος n

h. e. Sed et qui Balanagris colitur apud Orenaeos ΑΕ sc LAPIus, cui cognomeu est MED ICO, ex Epidauro sumtus est.

M Cyrenaici quidem smilitudinem factum est id ΑΕ sc

LAPII ΤEMPLUM , quod extat LIBENAE , URBE CR TENs IvM. Vt uero eo luculentiori testimonio pateat, quem admodum cultus Aesculapii clueae miter Cretenses uiguerit, et ad posteriora etiam tempora propagatus fuerit; exhibemus in fronte huius exercitationis ἐκτωπον numi, Traiani aetate cusi , qui imagines Aesculapii et 'giae coniunctas, easque solito ornatu essicias, refert, additis uerbis: Κo I NON XPHTΩN. i. e. commune 5acrum , vel Templum , Cretensium ;quem numum Io. Valliantius, inter Numisimata Imperatorum Graece loquentia, pag. 28, et in Appendice timum, exhibet. Non uacat nobis nunc alios huius generis numOS , eosque an liquiores, quaerere e minus tamen ambigimus, quin cultus Aesiculapii inter Cretenses multo suerit uetustior; cum fabulae tradant, eum multis saeculis ante C. N. insigni miraculo

in Creta inclaruisse, postquam Androgeona , filium Minois, Regis Cretensium, ex morte reisicitasse uitaeque restituisse pe bibeatur; de quo Propertius, Libr. II, Eleg. I, ita cecinit et D Eus extinctum Cressis EPIDAvRIus herbis Restituit patrii. Androgeona suis.

40쪽

Ad quem locum Passeratii Praelectiones consulere licet; qui ibidem annotauit, etiam Glaucum, alterum Minois filium, opera Aesiculapii ad uitam reuocatum dici in Hygini Fab. XXVIIII; nisi frater pro fratre, uel idem Androgeon, qui

et Glaucus, dicatur. Tantam ergo tamque execrandam Cretensium superstitionem in colendo Apolline et Aesiculapio cum non ignorarit diuus Paullus ι quid mirum , si et in istis uerbiscitatis ad eandem quodammodo respeXerit, et commentitiis illis Seruatoribus uerum opposuerit generiS humani Seruatorem, CHRISTUM , atque uoluerit, ud hunc potius intuerentur, ueraque fide amplecterentur, qui omnino ueruS certusque omnium hominum sit Seruator , et cuius , siue benignitas , in infinitum sit maior , cuius ineffabili ratione sit sanctior, et cuius sita φαίνειοι, siue apparitis , longe sit mirabilior, atque uniuerso generi humano salutarior Θ Cuiusmodi loquendi argumentandique ratio certe in scriptis sancto. rum Ecclesiae Patrum non raro occurrit; ac nominatim Iustinus Martyr aliquoties CHRIs TVM et Asculapium inter se

expresse confert; ubi quidem κοδ aduersius paganos disiputat. Sic loquitur in Apologia II pro Christianis, p. 6si

cuius uerba, Ut Chartae parcamus, nunc duntaxat Latine facta

afferemus. Verbum , inquit, quod generatum est a Deo, absque commistione generatum esse dicimus, Iesium uidelicet Christum, magistrum nostrum , atque hunc cruci a um, et resuscitatum ad cendisse in coelum s nihil noui ab eo , qui apud sos dicuntur esse Iouis sibi , asserimus . Scitis enim , quot Iouis tiberos Hi, qui tu pretio apud uos rant, scriptores memorent: Mercurium. quidem, Verbum, interpretem ac doctorem omnium ς AEs CVLAPIVM uero medicum , qui fulminatW

adsere'iarit in coelum et cetera. Et paullo post , p. 68: od claudos , inquit, et paralyticos , et ab ipsa natiuitate debiles ac morbosos a CHRISTO senatos , ac mortuos resi chratos , memoramW ; GUm mea his dicere videmur, quae ab