Expositionem veteris inscriptionis de Aesculapio et Hygea diis philanthrôpois... moderante Christiano Gotl. Schvvarzio...submittit Ferdinandus Iacobus Baierus...

21쪽

commemorargur, i. e. sacra Aesiculapii honori dicata, solennesque ludi i e quibus adire licet eundem Spam hemium, Epistol. I aae Mortalium. Hinc uero et Medici alia quando Hωτῆρες dici coeperunt, uti e. g. apud Aristaenetum. Iibr. I, Epist. I 3, Panacium Medicum Ais προσῖπον, Seruatorem uirum uocarunt. In istius adeo elogii consortionem etiam uenit HYGEA, filia Aesculapii, et Dea salutis. In eodem autem Epigrammate utrique dicuntur Π o A I Or X OI,

h. e. Dii orbici, urbis custodes atque defensores , qui patrocinio suo tutelaeque commissam urbem habent; quia siub eorum

praesidio tutelaque urbes securae agere credebantur. Cuiusmodi titulo etiam plures ornantur Dii. Sic ab Aristophane, Equit. p. 323, uocatur Παλλας πολιοῦχος, Pasias, urbis custos. Haud secus, ac in Epigr. apud Gruterum, p. MLXVII, 7, scribitur A O H N AI A Π o A 1 A Σ. Platoni, de Legibus, dicitur Ζευς πολιῆχος, Iupiter , seruator urbis. Contra Dii pagani, agrorum praesides, uocabantur Θεοι-Quae nomina coniunguntu apud Aeschylum, Sept. Theb. u. t. Ἐγὼ

M ΟΙΣ ΤΕ . i. e. Ego uero regionis huius et urbis Cui odibus Diis, et Paganis, etc. Porro, in monimento Asiae Iuliae, apud Gruterum, p. LXVIII, dicuntur Θ Eoi EUIRO PI O I, i. e. Dii auxiliatores:

V0zatur autem hic a σκληπιὸς Κυνος haud secus, ac in alia inscriptione, apud Gruterum, p. MVI, Ι, Latine audit AESC V-LAPIvs I, o MINus. In Latinis uero inonimentis multo crebrius

22쪽

2a crebrius occurrunt coniuncta Aesculapii et Hligeae nomina. Sic, ut e multis pauca sieligamus, a Gruterum,p. LXVII, ρ. inter Deos salutares celebrantur: DAESCULAPIO. ET . HYGIAE CAETERISQUE. DIIS . DE ABUS VEIIVIVS V E. LOCI. SALUTARIBC. IVL. FRONTONIANVS. VETE X. B. F. COS. LEG. V. M. P. REDDITIS. SIBI. LUMINIBUS. GRATA G. EX. VISO . PRO. SE. ET . CAPSI A MAXIMA. CONIUG. ET . IULIA FRONTINA . FILIA. V. S. L. M

Ibidem, p. LXVIII, 4, Lapidi, imaginibus Aesta vel P .

giae , insignito, haec uerba leguntur adscripta:

NUMINIBUS. SANCTIS C. PUPIUS. C. F. ANI. FIRMINVS. D. DSicuti uero Aesculapius et Hygea in elogiorum, ita et in eius. dem cultus et religionis, consortionem uenerunt, et aliquando in uno eodemque templo coli consueuerunt. Sic Pausanias, Corinth. cap. XXIII: 'υγαλμα Μυκοῦ, και παρ' ἀυτον ετηκεν 'Υγέα. h. e. Simulacrum habet=dentis Aefulapii e candido lapide, et iuxta eum flat B ea.

Sic et Hippocrates iussit , ut Medici iurarent ἰητθον,

καὶ πάσας , i. e. Per Apollinem Medicum, et Aesculapium, 'geamque, et Panaceam, et Deos Deasque omnes. Sed et Cosiegium Aefulapii et wgeae institutum animaduertimus; .cuius collegii leges exhibet uetustum marmor , a Sponio descriptum, Sect. II Missest. erudit, antiquit. p. s a. Cui collegio Saluia Marcellina , nobilis opulentaque matrona , locum Aediculae, et siummam pecuniae non contemnendam, dederat, ut societas sexaginta hominum certis anni diebus eam Aediculam frequentaret, et in ea rebus diuinis epulisque solennibui defungeretur. XII.

23쪽

XII. Verum, nunc de Aesculapio et Iea adhuc seorsium non De Aesteis nihil afferemus . Neque uero omnem horum Deorum mytho- complecti aggrediemur ; cum eam operam iam alii uiri ris eruditi ex parte praeoccuparint, uidelicet Meibomius, in cimia tinment. ad Iustur. Hippocr. Spanhemius, in Epistola I ad More Cellarius, in Didui. de Antiquitati s Medicis, aliique. Interim, cum hi Dii medicinae et saluti hominum praeesse crederentur, tradita eorum munia atque beneficia quaedam enarrabimus. Aesculapii ueTo nomen Graece dicitur Ἀσκληπιο . Quam Graecam pronunciationem aliquando etiam Latini retinuerunt. Huc reserimus inscriptionem Latinam e Grutero, ρ. LXVIII, n. Iz, ASCLEPIO ET

T. FLAVIO. SABINO praetermittimus plura alia eius generis monimenta ; eum et Hyginus, Fab. CCII, et Lactantius, Cap. XXXIII de More. persecut. pro Aesculapio dixerint Asclepium. Bene autem GiSb. Cuperus, ira Harpocrate, p. 8o, notauit Sertorium Vrs tum, qui uni monimentis Patauinis tradidit, το AsCLEPIus esse cognomen AEsCvLAΡ1I ; cum tamen Aesculapius et Asclepius idem ualeat, alterumque nomen Latinum, alterum Graecum sit, sed Latinis etiam usitatum. Cuius nominis r tionem alii iam excusserunt. Aesculapius uero , teste Diodoro βiculo , Libr. IIII, c. 9, p. 272, ηα

24쪽

nioque praeclarus , mediciuae opera impensa , plurima homi. num ualetudini utilia inuenit. Quoniam adeo Aesculapii s, quod Celsius in Praef. ait, adhuc rudem et uulgarem hane scientiam pausio subtilius excoluit, in Deorum numerum re ceptus est. Sed hoc loco notamus, ab ipso Cicerone, Lib. III de Natura Deorum, c. XXII, tres Aesculapios commemo. rari ; quorum uero inuenta et res gestas ab aliis saepe misceri et in unum quasi confundi animaduertimus. Cicero uero: Aesculapiorum primus , inquit, Apulinis , quem Arcades coalunt ; qui secisium inuenisse, primusque uulnus dicitur Olli gauisse : hecundus , secundi Mercurii frater s is fulmine pericussus , dicitur humatus esse Cynosuris s tertius , Arsippi et

Arsinoae, qui primas purgationem alui dentisque evulpionem , ut ferunt , inuenit cuius in Arcadia non longe a Lusio m ne sepulcrum et tacus ostenditur. -Videmus hic, inuentionem seculi ad aliquem Aesculapium referri ; sed dubitari potest, quid hoc loco per θecisium intelligatur. Meminimus te. gere , auctorem libri Germanici, Noximbergae editi, in quo

uariorum artificum opificumque munia recensientur, specillum id habuisse pro instrumento, quod, alias etiam condicillum dictum , adhiberi solet oculis ad res clarius consipiciendas. Sed hanc interpretationem auctoritate destitutam arbitramur. Celsius , de Medicina , nomen sterilli aliquot locis tribuit in strumento chirurgico, quo caries et fistulae atque uulnera per tentantur . Sic e. g. Libr. VIII, c. VI, ab eo usius specilli in explorandis caluariae uitiis describitur. a plaga es, inquit, demitti secutam oportet, neque nimis tenue , nequacutum. Cons Libri V, c. a 8, ρ. Ia. Possit hic nobis suspicio oriri, annon persecutam, cuius inuentio tribuitur Aesculapio, apud Ciceronem intelligi debeat unguentum ocularium s propterea , quod Varro, Libri V de Lingua Lat. pag. 6 i, haec scribat: Spectare, dictum a Specio antituo.

25쪽

Hinc, avo o CVLOS quibus fecimus, s PE-ci LL v M. Huc accedit, quod, secundum Mythologos Aesicia. lapius, eiusque filii , etiam ocularia medici inclaruerunt. Vnde sorte adhuc apud ueteres Medicos collyrium quoddam uocatur Asclepias Machaonis ; quod Io. Rhodius, in Notis ad Scribonium Largum, p. 66, probat auctoritate Galeni. Nihilominus tamen existimamus, etiam in citatis Varronis et Cic ronis locis , per SPECILLUM posse intelligi instrumentum, quo oculis adhibetur medicina. De hoc enim et Celsus. Libr. VI, c. VI, ubi agit de oculorum morbis : Superinungi, inquit, oculi debent , sic, ut crocus, faba , et papaueris Iacry

mae, - conterantur, et SPECILLO SUPER OCVLos I

Dv CANTUR. Item Scribonius Largus, Compos XXVI, ubi colyrium quoddam commendauerat: Facit etiam, inquit, ad

palpebrarum aseritudinem rosiendam , suBIECTo scilicet sPECILLO, aut inuersa palpebra , si quis eo utatur. Ad

quae uerba haec commentatur Rhodius : innuit Largus, SPECILLUM nempe ATVM, sathae forma: cuius

hic maxime usius, quando palpebram prae cicatricum crassitis

non licet inurere. In quam sententiam etiam explicari possint illa Plinii uerba, ex Libr. VII, c. LVI: Repentina morte obiit C. Iulius medicin , dum inungit , sPECILLUM per oculum trahens. Neque uero eiusmodi instrumentum alienum uidetur ab arte Aescusapit, cum ad eum eiusque filios praecipue cultura reseratur; utpote quos Celsius, in Libr. A, dicat, uulnerib- tantummodo, ferro et medicamentis mederi selisos esse. Sed hanc rem alii, quorum interest, a

curatius expendant, discutiantque. Praeter medicinam a xem , quae manu curat, Cicero l. c. uendicat Aesiculapio tertio

Hui curationem. Diodorus Siculus , Libr. V BAL p. haec de Aesculapio commemorat : κω Κορωνίδες

26쪽

cpae κάκων σκευασως, κα - δι ἀμεις, κα καθολκ π , βιβα α τὴν ni τοσοῦτον , ως τε γλχηγον αυτῆς κ2.6 ην τιμὰ s. i. e. Apolline et Coronide nam Aesculapi cum multa in arae medica ex Patris disciplina cognouisse , Chirurgiam et medicamentorum confectiones adinvehit itemque radicum uires perscrutatur est s adeoque tandem in uniuerafum prouexit artem, ut pro couditore eiW ac principe colaturi Si Macrobium audiamus, forte ad eum, eiuSque Patrem Apol. linem , etiam σηικειοί, flaret reserenda. Libro enim I Salis nai. c. XX: Asculapium, inquit, eundem esse a pue Aposse

Bem , non solum hinc probatur, quod ex talo natus creditur ;sed 3uod ei et ius diuinationis adiungitur: nam Apostodorus, in Libris, quibus titulus est Θεων, scribit, quod Aescula. pius diuinationibus et auguriis praesit. neo mirum: siquid medicinae atque diuinationum consociatae sunt dissiplinae

nam medicus uel commoda, uel incommoda, in corpore futura praenoscit ; sicut ait Hippocrates, oportere Medicum dicere de Aegro : τά τε , my τἀ προγεγονοτα , τἀ μελλονSi. e. mae simi, quae fuerirat, qωae mox uentura sequentur: id quod congruit diuinationibus. A Patre uero rationem oculorum curandorum edoctuS, ab auctore Etymolo.

gici magni perhibetur Asiclen queodam , Epidauri Tyrannum,

sanasse, et hinc nomen 'Aσκληπιῶ accepisse. Sed et Hierocles , ueterinariae medicinae scriptor, in Praef. p. tradit, Aesiculapio equorum simul ac hominum salutem curaeesse. 'O τουτω ανθ ρώπων γλους ΣΩTΗΡ ΑΣΚΛΗΠΙΟT, πάντως ποῦ, ΙΠΠΟΝ i. e. Humani generis sierum ror , Aesculapius; cui omnino etiam E a V I curae seunt. Rein, sus, ura Sum m. Inscript. p. I s a, tradit, eundem Deum cos mentitium habitum esse pro auctore is h. e. ut ille imterpretatur , Artis chemicae. Sed id forte possit ad Cliniceu .reserri . Hyginus enim, CCLXXIIII, ipsiam Clinicen, quae

27쪽

27, tribuit Aesculapio. Chiron Centaurus, inquit, turni filius , quo magistro usus erat Aesiculapius) artem indicinam chirurgicam ex herbis primus insiluit. A Lua tem oculariam medicinam primus fecit. Tertio autem Aeo et ius, Apollinis suus, CLINICEN reperit. Hinc forte et Prudentius, in Apothes, 27 3, Aesculapium festiue uoc

uisit Deum clinicum. Imo tantam uim Aesculapio tribuerunt, ut ab eo mortuos eXcitatos atque in uitam reuocatos esse tradiderint. Cuius rei infra quaedam exempla afferemus. Quacuero ipse Diodorus Siculus, Libr. IIII, p. IS9 , eo interpretatur, ut multos de 'erate aegrotantes ab Aesculapio et praeter opinionem hominum, senatos fuisse dicat. XIII. HYGEAM Inter Aesculapii liberos recenset Scholiastes Ari- De

lapio multi fuere liberi: Podalirius, Machaon, Iaso, Panacea,

B ea. Plures enumerat Suida, sub voce 'Hπιονη. 'Hπωη, inquit, γα ἡ 'Ἀσκληπιοῦ, G -ἀυτῆς 'Tγέα,γασω, 'Aκεσω, Sicuti uero , docente Scholiaste Aristophanis, I. c. ceteri liberi Aesculapii; ita et Ugea, a Patris munere, sua inuenerunt nomina : dicta enim est τοιγέαν Latinis audiit sALus. Sic enim apud Gruterum, p. LXVIII, n. 1 et a ; et apud Reinesium, p. CLII, AESCV PIo adiungitur SALvs. A qua tamen SALUTISPVBLIGAE numen distinctum fuisse, recte ostendunt, Celi rius, Differt. de Antiquitatibus medicis , C. III, Sect. VIII; et Struuius in Antiquit. Rom. 9utagm. p. i g.o. At huic in eo adstipulari non possumus, quod ad eandem 'geam etiam nomen DE AE V ALENT I AE , quod in antiquo lapide,

apud Gruterum, p. II, n. Ia, eXhibetur, reserendum censiuit. VALENTI A enim potius uidetur esse nomen. σιμωνυμον RO-HAE , quae et ipsa dicitur suisse filia Aesculapii ; de qua seruius,

28쪽

23 ad Virgil. Eclog. I, u. ao: Roma, inquit, ante Romulum fuit. et ab ea Eomulus nomen acquisiuit ς sed de flava et eaudia,

ROMA, AESCVLAPII FILIA, Nouum nomen Latio fecit tantum conditricis nomine omnes Romani uocantur: Marinis; Lupercorum Poeta, dixit . Quae uero sigillatim medicinae experimenta uel secerit, uel inuen*rit, Hygea, ab antiquis tra ditum annotatumque hucusque non inuenimus, nisi quod simpra iam innuimus , eam passim in societatem elogiorum culatusque Parentis uenisse. Supersunt etiam duo ueteres hymnit Hygeae dicati; quorum alterius auctor fuit Ariphron Sicyonius, qui extat apud Athenaeum , Deipnos Libr. XV, p. 77a ; alter inter hymnos, ure dicuntur, Orphicos, p. 16s edit. Eichenb. E. gitur; cuius tantum partem hoc loco repetere liceat:

Σοῦ γὰρ αυρ πάντεHν ἁνωφελῆ ἀνθ ρωποισιν. h. e. ex interpretatione inibomii: auri, amata, uirens laetum, siver omnia regnans, Disa sALVs, opibus posiens, audi, incluta Mater. Tu morbos miseris prohibes mortalibus: omnes Per te aedes florent, in te laetantur ; amoenae Per te artes augent. Te reginam expetit orbis . Te uiolens odit Pluto, cui funera curae. Exoptata, uigens, hominum praedulce levamen.

Te sine in humana promus nihil titio vita.

29쪽

29 XIIII.

Quemadmodum uero iam supra non nulla recensuimus Dei; isti elogia, quae Aeseu is atque Hugeae tribui consueuerunt ;ita nunc illud adhuc sigillatim expendemus, quo in nostro monimento uocantur ΘΕΟΙ ΦΙΛΑΝ ΘPΩΠΟΙ , h. e. Dii, ut homines amant. Hanc laudem homines pagani iam olim passim suis adscripserunt Diis. Sic legimus apud Platonem, Libr. IIII de Legibus, p. 7I3 : 'O Θεος φιλάνθὶωνατος γλι- μων ἐφkη το τῶν Δαμονων. h. e. Deus, generis humani amans, Geniorum genus genere nostro praestantius 'nobis praefecit. Plutarchus etiam, ad Principem indoctum, 81, ita scribit: 'O Θεος τὰ την αυτου , κἀν προς το κοιλον καὶ φιλάνθρωπον αφομοιοῦν ς ἐαυτους ηδόμενος, κὰ τῆς ἀυτον ἐυ ομιιας κω δίκης κώ

άλ. 19ώας , προ οτητος. h. e. Deus eos homines, qui utramiem ipsius aemulantur, et bonitate atque amore erga homines ipsum referre conantur, studio eorum delectatus auget , a Veios aequitate, iustitia, Veritate, ac manseuetudine, impertit. Sed et haec legimus apud eundem Plutarchum , imuit, Numae, p. 62 : κέ που λογος τον Θεον, ου φίλιππον, ουδὲ ἀο ἀ ΦΙΛ ANOPΩΠON ον 9 , τοῖς δαφεροπως ἀγαθοῖς εθελειν σαυῶναι, κώ - ἀτιμάζειν ανδρος Θώου κω σώφρονος ομιλίαν. h. e. Save, rationi conueniens est, cum Deus non equorum, uel auium, sed hominum, amore t neatur, eum cum iis, qui eximie boni siunt, cupere una esse,

neque dedignari hominis diuini se sapientis familiaritatem.

Non secus et Lucianus Diis Φιλανθ ρωπίαν adscribit in Bis a m ato , p. 32: Πάνs ταὐτα υστο Φ Ι A A N Θ P Ω Π Ι Α Σ οι θ εοι ποιουσι. i. e. Omnia haec, qui Vsorum erga homines amor est, operantur Dii. Similiter Hierocles , in Comment. ad aurea Orm. Pythai p. 7o, de Deo loquens: To της Φ I A A N OP ΩΓΙΑΣ ἁγαθον κοινω τω γώει προτένει. i. e. Deus bonitatembri erga homines amoris in uniuersum omnino gmus mundit. Iu

30쪽

3 IIn quam sententiam etiam scribit Iulianus , T Oper.

τὰ φιλανθ ρώπους h. e. memadmodum ii, qui iisdem quibus heri sevi , rebus sciuntur, uelut amicitiis, studiis, et amoribus, plus consimis ceteris ab istis amantur ;sic diuinum numen , quod natura sua generis humani amari est, eadem uirtute putandum est praeditos homines diligere.

Clemens Alexandrinus, in Protrept. p. 26 et 27, Ostendit, paganorum quosdam Deos et Genios habitos fuisse πους, quOSdam ἀπανθρωπους φυσανθρωπι ς. Sigillatim Iupiter etiam a Luciano, in Prometheo , p. I76, uocatur πάνυ Itemque a luliano, apud Cyrillum, Libr. p. Ι98, ο φιλάνθρωπος λ ποτης- ποιτ ρ Ζεύς. Sed et Minerua, apud Aristidem, T. I, p. a , audit φιλανθρωποτάτνδ--ωτατη. Nihil attinet, plura huius rei testimonia congerere. Quid ergo mirum , Aefulapium etiam et *geam , propter tot ingentia , quae homines stolidi ipsis in aeceptis reserebant, beneficia, dictos esse ΘΕΟΥC ΦΙΛΑ S P Ω Π Ο Υ C ; Et cur non medicinae Praesidibus tribuissent humanitatem ac , cum haec uirtus, iudice Scri-honio Largo , in Epissola ad C. Iulium Callistum , nulli non Medico sit commendanda. Malum inuideutiae, inquit, c momnibus animantibus inuisum esse debet, tum praecipue Me dicis, in quibus , PLENUS MIsERICORDIAE et Η 'MANIΤATIs AN IMus est, secundum ipsius Professionis M Lutatem , omnibus Diis et hominibus inuisi e se Hiant . Certe, si auctori Etymologici magni fides habenda, Aescula

pius olim proprio nomine HUIOC , i. e. MITIs , appellatus est, ἡ α ο των η ἀπτο τοῖς τεχνοις τοῖς των ἐπιοτητος. Secundum autem eundem 'Erυαολογον, ta μευ- λ i εω H Π I 6 Σ audit πύοιος, ἐπιωτατος, ο ω λογοις πζαρ'