장음표시 사용
31쪽
tum enim indo ab initio usque ad ipsum fabulae finem chorum non
potuisse ex persona sua unam orationem Omnium dicere communem. ' Huic argumento a Kolstero prolato alia addenda sunt; etenim chorus senum adeo implicatus est scenicae actioni, ut ne occasio quidem daretur e poetae persona et animo parabasin dieendit deinde chori vires in initio sabniae adeo erant amplissimis intentaa carminibus. ut non jam susscerent ad parabasin proferendam; quae eadem causa pertinere mihi videtur ad Ranarum sabulam, in qua . quamquam non prorsus abest parabasis, tamen mutila neque integra invenitur. Denique ne ipsius fabulae Lyscomp0Sitio quidem, quum nunquam scena sit vacua, locum dateamini parabatico. Sed jam haec omittamus et paucis inquiramus, num ad solam comoediam referenda sit parabasis et a tragoedia prorsus fuerit
aliena. Qua ab re, quamvis valde sit impedita, quod viri doetifere omnes prorsus sese abstinuerunt, mirandum est. Brevi8simerem tangunt Kolsterus, p. 28 seq. et Κ0eSterus, p. 2, not. i.
Excitatur haec quaestio imprimis Ioco Pollucis, IV, Ili: τρα-
quod Koesterus I. l. sibi videtur novum attulisse, hoc αὐτο πῖπ0iηκεv non ad parabasin, sed ad verba praecedentia πρυς τυ i εατροvγυλεσθαι λεγειv esse referendum. eum quibus ille minuR re te non conjungit verba statim sequentia 6 χορoc παρῖλi tisv λῖγει ταύτα, quae Verba non possunt ab isis dissolvi; hisce enim verbis Pollux parabaseos notionem complectitur atque explicat; itaque parum intereSt, utrum αυτυ πεποίηχ tu ad παρα8αmv, an ad reliqua illa verba referas. Sed haec non multum ad rem. Κolsterus toti Pollucis loco auctoritatem detrahere ipsumque Pollucem erroris insimulare studet hisce de causis: primum quod a tragoedia aliena sit parabasis propter ipsam tragoediae indolem atque naturam, quippe quae Nestoris instar ad tempora praeterita animum advertat neque Versetur in rerum praesentium contemplatione. Deinde quod ehorus tragicus, qui et ipse sit melioris temporis ob gravitatem suam et auctoritatem descendere non potuerit ad spectantium tempora et conditiones. Tum, quod rebuS quae vulgo tu parabasi tra-Disii od by Cooste
32쪽
etentur, quas pusitIas psse et minutas dicit Κol terus, non sit ae- commodata gravitas tragoediae, denique quod in tragoedia uno filo deducenda sint omnia. quo rupto interjecta parabasi prona illa
dilabatur. Sed etsi verae essent hae causae, quod non promu8 concedam, tamen vereor, ne non tanti sint momenti, ut iis commoti paraba8in prorsus abfuisse a tragoedia statuamus. Nam id primo loco monendum est, virum doctum comicae tantum parabaseos, qualem in fabulis Aristophaneis videmus, habuisse rationem, quam quidem, quoniam comici est argumenti, non potuisse ita in tragoediam inseri nemo non videt. Sed quid obstat, quominus rogitemus de parabasi, propter argumenti proprietatem a tragoediae gravitate nullo pacto abhorrente 3 Nec magis hane gravitatem imminui credo, si chorus praesentis rerum conditionis ratione habita salutaria civibus proferebat consilia. Nam non modores pusillas et minutas, Verum etiam gravissimas maximique momenti in parabasi tractari fuisse solitas, plus una docet Aristophanis comoediarum parabasis, quoniam τοv irρου χορι, δίκαι0v τι χρηστα mi Mξυ Lπαραιvciv και διδασκMv. Tantum autem abest, ut parabasis sit pars comoediae jocosissima, ut saepenumero alienam sere a comoediae indole praebeat severitatem et gravitatem. Nec magis mihi valet, quod extremum affert Kolsterus. in tragoedia uno sto deducenda e88e omnia, amissum autem interjecta parabasi hoc flum non potuisse recipi. Nam carmina eliorica, quae haud raro latissime patent in tragoediis, si Reeuratiu8 exploramur, saepe continere Iidemus deorum laudes et heroum gloriosa saeinora, aut, ut in Oedipo Cotoneo, terrae Atticae gloriam, quae quidem argumenta non proprie spectant ad fabularum argumenta, quae carminibus illis interrumpi sortasse diceres,nihi omnino ebori naturam perspectam habereS. Itaque vix aliter Statuas atque in tragoediis quibusdam simile quid parabasi comicae in fuisse, non solum tectam quandam significationem , quam in omnibus fere tragoediis Graecis hie illic reperies dissipatam. Quid vero fuerit, quod poetae tragici, quicunque parabasi usi sunt, ad populum dixerint, prorsus ignoramus. Formam denique ejusmodi parabaseos tragicae diversam fuisse a comicae forma, et per se verisimillimum est et ex ipsis Pollueis verbis .eraci posse videtur τῆς Moot παρανασεως, πης κωμικῆς,
33쪽
tragicae omittit, sive quod fragicae parabaseos haud accuratam habuit cognitionem, sive quod fragica parabasis non uti comica in singulas partes stabiles erat divisa. et eo tantum illi similis erat, quod poeta per chorum de se ipso ad spectatores loquebatur. Νeque etiam magis rem illustrat carmen Astydamantis tragici poetae, quod e fabula satyrica desumptum nobis servavit Athenaeus. X. 4li, quod similem ac parabasis comoediae praebet speciem. Observandum denique est, quod dicit Pollux, Euripidem saepius, raro Sophoclem illud secisse: delegamur igitur ad tempus, quo tragica ars jam magnam fecerat pristinae severitatis et integritatis jacturam. Euripidem enim congurrexisse ad res no RS, quae minime profuerunt arti tragi me, et Sophoclem posteriore tempore ejus vestigia pressisse. satis cognitum est. Quare parabasin non proprie spectasse ad tragoediam constat et ipse testatur Pollux his verbis τρατυκου δε oύκ g ritu, i. e. non apta est ad tragoediae indolem neque ab initio cum illa conjuncta. Red degenerata arte tragiea e comoedia in tragoediam illata. Hisce omnibus in universum disputatis, quum ut finem imponamus disputationi, quam de parabasi instituimus, hujus dissertationis angusti admoneant fines, ultimo loeo de partibua parabaseos
In enumerandis integrae paraba8eos partibus miram viderelicti grammaticorum confusionem et perturbationem. Recte partes illas affert Polluxyi IV, II 2): της μειτοι παρανασειος της κω- μι ης eπτα εἰσι -ρχ, κομ-πtDv, παράβασις, u.ακρῖv. στρ02M, SMρ- ρηlλα, δοιο ρ0 80ς, πιτε ρρημα, quarum partium, quas ille addidit definitiones, infra perlustrabimus. Cum Ρolluee consentit Platonius l. l. , septem illas afferens partes quamvis alio ordine. Miras contra de carmine parabatico in medium profert sentensias TZetzes l. l. inde a v. 25, cujus confusionem, quum optime illustraverit O. M uellerus lMus. Rhen. V, p. 347ὶ, non est . cur hoc
loco repetamus. Nec minores errores. quos refellendi opera facile superAedere possumus, profert an OnFmus scriptor comment. περικεψα. ap. Bergk. Νro. VIII. p. XXXIX. e variis variorum scriptorum commentariis temere et prorsus inconsid rate collati.
Nos in perlustrandis partibus optimo duce utamur schol. Nub.
34쪽
quorum alterum a saliatione, alterum a cantu desumptum est, nemo
non intelligit. Constat igitur tota parabasis e duobus majoribus
membris, quorum alterum commatium anapaestos macrum, alterum
partes antiStrophi eas et epirrhematicas complectitur. Atque illius quidem prioris membri partes, quae simplices a schol. modo laudato dicuntur, ab aliis dicuntur απολελυν Μαι 'δὶ, quia non habeant partes quae ipsis respondeant uti τα κατα σχέσι, μάρη. Sed jam agamus de singuliS.1ὶ κομματι O . Commatium est προκηρυγμα της παραφα γεωςy- , quod dum canitur, chorus illam ad spectatores conversionem, de qua supra sermo fuit, facere solet. Saepissime enim commatii pars prior ad histriones de seena decedentes dirigebatur laustisque eos votis prosequebatur' eamque ipsam ob causam προπεμ πική dicta
est yM . Altera pars commatii vacua sese nn facta ad spectatores plerum quo spectat eoSque jubet vossv προσεχῖιv-ἀvαπαιστοις yy . Vocabulum κοίρα-- a verbo κοπτῖιvy' derivatum esse atque exiguum chori carmen significare mihi quidem verisimile esse videtur, non a κυπτῖσθαι, quod Koestero in mentum venit, quum a
commatio, quale apud Aristophanem invenimus, prorsus Sit aliena plangendi notio. Huc quoque referendum est, quod Pollux, l. l.
7 Quas in hoe scholio die tur ειδη cf. Hephaest. p. 7Iὶ si aliis μέρη vocantur, ut a Poll. IV, 111, a schol. Ran. 686, Ν . II 13. Praestat autem cδη, quod vocabulum e philosophia Aristotelea profectum optime ita adhibetur. 7 vid. Hephaest. l. I. 7' Seho . Vesp. v. 1009. y γ Sq. v. 598i Ἀλλ' Ni χαιρυ- κ. T. Mi es. Nub. v. 610. Vesp. v. 1009,
35쪽
MFι Hiou esse dieit κατακληv mis 'ραχε ,κ μήλους Voeem nou.-μάτι ou non a grammaticis esse inventam, Red jam veteris comoediae poetis notam fuisse. Hephaestio l. l. testis est, cujus haee
Commatium igitur, uti dictum est, in eo vereatur. ut parabasin, quae proprie Vocatur, praeparet atque enuntiet. Sicut τολακρου eam ob causam adjicitur, ut parabasin finiat atque concludat. Inde sequitur, utrumque carmen minoris esse momenti, nee mirandum est, quod commatium interdum aut omnino deesse, aut paucis coryphaei versibus compensatum esse videmus, id quod
Νee tamen eam ob rem commatium putandum est a coryphaeo recitatum fuisse . quem G. Hermanni yy errorem jure meritoque refutavit C. Kockius, i. I. p. 13. Quam tamen hic affert causam, qua commatium a toto choro cantatum esse demonstret, scilicet quod Schol. m. v. 49b commatium aperte τού χορού aBαι dicat, eam Vereor, ut parum possit eonfirmare. cum coryphaei verba V. 729, quae commatium esse dicit gehol. ad h. I. eodem modo eSse του χορού contendat. Omnino autem monendum eSt, Parum diligenter veteres scholiastas diseernere inter chorum ipsum et coryphaeum. eosque parabasin. quae Pr0Prim notione Vocatur, ἐκ ποῶ χορού- dicere, quam a coryybaeo recitatam esse infra docebimus. Nec Vero solum paueis coryphaei versibus, verum etiam hi- Suionum potuisse commatium eompensari, Thesmoph. fabula confirmat, ubi v. 785 vox παρα σασαι in initio anapaestorum conversationem jam esse factam declarat et Mnesilochi versus commatii munere funguntur. Sunt igitur proprio sensu commatia: M. V.
498 - 506, Nub. v. 510 - IIT, Vesp. v. 1009- lol 4, Α v. v. 676-684. Duabus in fabulis commatii loco paucoου videmus eo-ryphaei versus eosque anapaesticos: Pae. v. 729-733, Aeh. v. 626-627; in una denique Τhesmoph. fabula praecedentes histrionis versus anapaestos enuntiant. A Ranarum parabasi, quippe quae e melleis tantum et epirrhematicis constet partibus, com-
36쪽
matium abesse nec minus in Lys. Plui. Leci ., quae fabulae omninoearent parabasi, non est, quod commemoretur. Metra, quibus conseripta sunt commatia, melica sunt nec
tamen ea, id quod Koest erus p. 7 acutissime observavit, uno tenore deducta, sed ut ipsum commatii argumentum bipartitum est, ita plerumque bipartita. Sed de his, qui plura scire concupiverit, adeat Κoesteri dissertationem, quum quae ille explicavit, nolimus hoc loco repetere. Commatium canens chorus, uti jam dictum est, eonversionem faciebat, atque hanc quidem eonversionem eum Saltation quadam conjunctam fui8Se, propter metrieas com matii rationes verisimile est, quamquam, eum prorsus in hac re
veterum testimoniis careamus. nihil certi affirmari potest. Nam quod legimus in comment. περὶ ap. Bergk. Nro. VIII: αερη-ραν--ς ἐπτα ' Mττακις γαρ o χ0ρος ωρχε inro, επειδὰv εἰς τ/voροστραv εἰσηρχετο, id prorsus nihil valet, nam anapaestos non fuisse cum saltatione conjunctos satis constat. Praeterea si verum esset, quod tradit grammaticus, excepta una parabasi ab omnibus chori carminibus aliena esset saltatio; atqui saepissime ex ipsis poetae verbis facile cogi potest ea esse a choro Saltante pronuneiata
vel cantata. 2) αvαπαιστοι. Primaria totiu8 parabaseos pars ea eAt, quam veteres dicunt
αυαπαίστους; bile enim Vocabulo ipse Aristophanes'i signifieat, viso se tollas fae et grammatici dixere modo fiuαπαιστους modo παράβα τι, notione propria. Alterum illud nomen eam ob causam huic parti inditum esse videtur, quod Aristophanis quidem tem pore metro plerumque anapaeStico, Scilicet tetrametris eatalecticis, quod metrum pr0pter frequentem apud Aristophanem usum Aρι- TropαvΞtou dictum est, ea Scripta fuit, atque illud nomen mansissa quamvis alio metro composita fuerit, festis est Poll. IV, 112 ). Et revera apud ipsum Aristophanem Nubium ) parabasin videmus metro Eupolideo conscriptam, quo'eodem metro usus est in Ana-
gyro fragm. XIX), Priapeo in Amphiarao frag. XVIII . Nihilo
Aeh. v. 627; Eq. 504; Av. v. 684; Pac. v. 735. - et e c. gockius Koastari resutavit sententiam. totam parabasin αγαπα azους nominatam esse contendentis. βχὶ es. schol. IIephaest. P. 102. βδὶ Priorum Nub. parabasin non fuisse metro Eupolideo scriptam, testatur schol. b. v. 520. cf. schol. Nub. v. 510. Metro Eupolid. usi sunt Plato oom. in Paedario et Eupolis in Bapt.
37쪽
minus Aristophanem eum studio et amore numeris anap. in para-bMi usum esse, satis ossendunt quae Supersunt comoediarum parabases. Ab aliis vero poetis comicis alia esse metra in parabasi praecipue adhibita atque exculta, satis multa doeent perditarum eomoediarum fragmenta ae valde probabilis est conjeetura, simili modo quam metri Aristophanei nomen propter frequendim in para basi usum orta esse nomina Ευπιλιδει ov, Κρατωειου, alia ). Ut jam supra diximus, hane parabaseos partem Scholiastae praecipue appellabant miρα rimu neque quisquam hoc eredet temere
Quure mihi non videtur ΚοIstero fides habenda, ad partem epirrhematicam summam negotii redire et quae proprie dicatur parabasis, eam quasi prooemii vice fungi eontendenti p. 77)
Mihi secus videtur et anapaestos primariam eSSe parabaSeOS par tem cum Koestero et C. Kockio eonsentio; in eo enim veteres scholiastas constat propriam parabaseos indolem vidisse, οτι o τυιππης 2ισMet To zαυτού 'ρυσωπου schol. Nub. b18. Platon. l. l. k12), id aurem fieri solet in anapaestis, quibus ita utuntur poetae, ut explanent, quod propositum sequantur, ut se ab adversariorum aemulorumve poetarum injuriis defendant, illorumque calumnias maledicas magnificis elevent laudibus, omninoque omnia, quae ad ipsos pertineant, libere prosiisantur.
Anapaestos a Gryphaeo eSSe reeitatun omnibus sere viris doctis conceditur : eantus enim Semper cum elatione quassam .. υἰ Sermonis conjunctus esse solet, quam in anapaestis, qui ad prosam orationem prope acceduut, frustra quaeris. Reliqua praeterea argumenta, quibus ut recitatoS esse anapaestos statuas facile commovearis , recte in medium protulit O. Kockius p. tb . Non enim
potuit aliquis tantum versuum copiam deinceps decantare. Praesertim cum nulla data remissione πιιγος quoque ατ ευm Pronunciandum eSset. Deinde propter metri argumentique aequalitaium aequalibus quoque modis opus fuisset: at eandem sine ulla Variatione cantilenam per quadraginta tetrametrorum seriem decantatam, quis ferre potuisset y Hisce adjiciantur quasi extremum
38쪽
argumentum ea vocabula, quae de anapaestis dici solent, διέρ
obvia, nusquam vero αδειv. Denique ut hoc de anapaestorum recitatione addam, non assentior C. Kockio, qui scholio Av. v. 682r-πολλαπις προς αὐλου λέγεσθαι τας παραβασεις' fidem detrahere studet. Id enim ut faciamus, non satis sumu8 de recitandi modo, qualis fuerit apud veteres, instituti. Neque omnino tam sine veritatis specie est, anapaestos esse modulante tibia recitatos.
Dicit igitur poeta in anapaestis δια τού χορού schol. Pac. v. 733) et υπαρ αυτου Poll. IV, II 1 idque ita institutum est, ut
oratio sit aut ipsius poetae a coryphaeo recitata Nub. κατερυ, προς υλῆς ἐλευθερως) aut coryphaei de poeta aut de toto choro dicentis ita ut coryphaeus de poeta verba faciens tertia utatur persona τουτουτοv ποιητRu, Ach. V. 644; ι ποιητηρ, ibid. 633 . Interdum etiam poeta διδασκαλος appellatur Ach. v. 628 atque eundem esse διδασκαλου et ποι v facile ex ipsius poetae verbis perspicitur cf. Ach. v. 627 et 633 . Nihilominus hae res non semper tam planae Sunt et expeditae, ut Videntur, atque imprimis quaestio, quae est de Philonide et Callistrato, difficultates habet maximas, sed cum non proprie Spe
ciet ad eam rem, quam nobis proposuimus, non eSt, cur hoc
Ioco tractemus, praesertim quum exstet satis diligens et docta Th. Kockii dissertatio . de Philonide et Callistrato in progr. gymn. Gub. 18bb. Sed ima superest quaestio digna ea quidem, quae in medium proferatur. Chorum, dum anapaesti recitabantur, stetisse immo-hilem omnes censent, qui de parabasi scripserunt. Mihi vero haec sententia statim ab initio parum placuit et hisce imprimis
causis perductus sum, ut chorum inter anapaestorum recitationem
pompam in orchestra egisse credam: ac primum quidem, quod ab aliis alio loco prolatum est, quia turba XXIV hominum tamdiu immobiliter stantium non sane pulchrum praebuit adspectum, deinde quia anapaesti proprie sunt metrum εμβατήρι0v, tum quia haec totius parabaseos pars a grammatieis παρανα τις dicitur propria notione, unde colligo, illam ad spectatores convertendi et progrediendi i τού παραβαίvstvὶ notionem, quae omnino ad totam parati in speetat, imprimis reserendam esse ad anapaeStos . Denique
39쪽
quia interdum choreulas, priusquam ad anapaestos Rese acci gerent, amicula et reliqua si quae gestabant impedimenta exuisse videmus, ut tacilius possent inter anapaestos ambulare, inter anti- strophicas partes saltare es. Pae. v. 729; Α h. v. 627). Qualis vero fuerit haec pompa, cum prorsus simus veterum testimoniis
destituti, non facile possis explicare. Sed jam satis dictum de
anapaestis; transeamus ad 3 lιακρOY S. πvιIOς. Macrum id agit, ut anapaestos concludat eamque ob eausam et argumento et metro cum iis conjunctum est. Macrum, quod
Pollux I. I. esse dicit βραχυ μελυδριov α γευστὶ αδομῖvov et quod ex
paucis plerumque versibus conStare Scimus, cur hoc nomen acceperit, jure meritoquo mireris. Sed hi versus cum nulla vocis intermissione et uno quasi spiritu pronunciarentur, totum earmen longius videbatur, id quod confirmant Hephaestionis verba: διατο α ευστὶ λεγεσθαι εδοκει ειvαι inii κέστερov, α μυστι Rutem est uno spiritu, non data respirandi occasione, quamquam haec vocabuli vis non tam premenda est, quam fecit C. Kockius I. l. p. 16. Recitabatur enim macrum altiore quam anapaesti voce ''), quacum dimetri anapaestici, quibus plerumque ab Aristophane scriptum est, optime conveniunt. Eamque ipsam ob causam non prorsus rejiciatur necesse eSt Pollucis vocabulum Φδομυου de macro dictum, quamquam id Hephaestio testatur. Atqui reeitatio altissima voce et celeriter facta nonne proxime accedit ad cantum Nec vero solum in voce verum etiam in sententiis macri conspicienda est quaedam quasi gradatio. Ubi enim in anapaestis poeta de virtutibus suis verba fecit: in macro adversari Oct aemulOSVe, ut eertamen Secum ineant, provocat; ubi cives in anap. propter ingratum erga poetas animum vituperavit: ut mores mutent, in macro adhortatur; ubi denique spectatoribus adversarium sese Opposuit : conviciis terminatur macri Oratio; etc. Satis amplum macrum sequitur anapaestos in par Mi Avium, dignum id quidem, quod in examen vocetur, cum praesertim hujua macri indoles C. Kockium commovisse videatur, ut Singularem de macro proferret sententiam. In anapaestis chorus avium cogni-
τὶ es. Rogabatarum I. I. p. III.
40쪽
tionis suae theogonicae specimen praebens imprimis id agit, ut
avium genus antiquissimum esse ac maxime divinum ostendat, quae oratio in macro ita concluditur, ut chorus hominibus, siquidem deorum instar colerentur aves. Summa promittat beneficia. Inter alia beneficia cum enumeretur μετρι0v πvῖγος, C. Kockius
p. t 6 in suspicionem incidit, hambigui quid inesse in hoc vocabulo, quam ambiguitatem facile omnes perciperent, si coryphaeus praeter morem in dicendo remitteret placideve spiritum duceret.μIronico igitur sensu macrum esse compositum poetamque legem απροευστί dicendi irridere voluisse. At vereor, ne haec Kockii opinio magis ingeniosa sit quam vera. Parum enim mihi probatur, quod ut sententiam suam stabiliat, vir doctus affert. non potuisse hos versus XV in Av.) uno vocis impetu pronuntiari. Nam, ut jam supra dixi, nec nimis premenda est vox Boa es, neque ad quem perfectionis gradum in recitando veteres pervenerint, scimus,
id vero satis constat, Summam es8e in exertendis et exstruendis choris operam consumptam. Praeterea vox πυιγος in illa verborum
conjunctione, quam apud Aristophanem Αv. 725 videmus, nihil habet ambigui, modo ne ductus opinione praejudicata versiculos illos adspicias. Denique etsi vera esset haec Kockii sententia, quod nego, tamen non idem de omnibus reliquis macris statuen
Nec magis comprobo, quod idem Vir doctus ait, pnigos semper dimetris anapaesticis constitisse ii8que tantum anapaestis addi potuisse, qui anapaestico metro compositi fuissent. Sunt quidem ea quae servata sunt macra in fabulis servatis dimetris anapaesti eis compositi, nec tamen credo id semper ita factum esse. Atque in hanc quidem opinionem me induxit fragmentum, quod legitur ap. Photium pag. 647, 22, qu0dque Sine dubio macrum est. Praegressa autem parabaSiS, quae Proprio nomine appellatur, metro Eupolideo conscripta fuisse videtur. Neque enim existimo eas parabases quae isto numero fuerint compositae, maero semper et ex lege quadam caruisse: verum illud obse abant comici poetae diligentissime
ut, quoniam utrumque carmen arcti8Simo vinculo cohaeret, pari aut eerte consimili numero decurrerent; macrum tamen . quoniam uno tenore et celerrime erat pronuntiandum. minutos versuum articulos
requirebat; itaque ubi paraba is anapaesticis tetrametris constat. dimetri subjunguntur, ubi Eupolidei numeri praegressi sunt, commode subsequuntur versus Pherecratei illis cognati, est enim hic