Acta et decreta Concilii plenarii Baltimorensis tertii. A.D. MDCCCLXXXIV

321쪽

DE ORDINATIS TITULO MISSIONIS.

temporibus impertitum fuisse, non solum cum praedictum iuramentum primo emiserint, verum etiam cum illud stato iam die renova- Verint, dummodo in utroque casu conscientiam suam Poenitentiae sacramento expiare non omittant, atque Eucharisticam communionem suscipiant, vel Mimae celebrent sacrificium. Datum Romae ex Aedibus dictae S. Congr. die 27 Aprilis 1871.

FORMULA IURAMENTI AB IIA PRAEATANDI, QUI TITULO MI IONIA ORDINANTUR.

Ego N. Filius N. Dioecesis vel Vicariatus N. Spondeo, et iuro, quod postquam ad Sacros ordines promotus fuero, nullam Religi nem, Societatem, aut Congregationem regularem sine spociali Sedis Apostolicae licentia, aut S. Congregationis de Propaganda Fide ingrediar, neque in earum aliqua prosemionem emittam. Voveo pariter et iuro, quod in hac Dio est, aut Vicariatu, vel in in Μissione cui S. Sedi vel S. Congregationi de Propaganda Fide me destinare placuerit, perpetuo in divinis administrandis laborem meum ac operam, sub omnimoda directione et iurisdictione R. P. D. pro tempore ordinarii, pro salute animarum impendam, quod etiam praestabo, si cum praedictae Sedis Apostolicae licentia religionem, Societatem, aut Congregationem regularem ingressus fuero, et in earum aliqua prosemionem emiSem. Item Voveo, et iuro, me praedictum iuramentum, et eius obligati nem intelligere, et observaturum. Sic me Deus adiuvet et haec Sancta Dei Evangelia.

1. Se ed in quat modo converea dichiarare, che i Sacerdoti ordinati a litoto di Μissiono rondondosi indomi di mercitare ii sacro ministero, rimangono privati dello Atesso litoto, e che Pordinario non δ tenuio a prooedere at loro sostentamento. 2. Se in vista des dissito di altri titoli nei luoisi di missione bis a derogaret atristicolo delPIstrugione, net quale si pres ive

Iuxta hunc alterum modum iurare debent, qui nondum alicui missioni addictisuerint.

322쪽

APPENDIA.cho gli ordinarii dobbano costringere quei Sacerdoti cho riman sero privi dei titolo di Missione, a sostituire a questo altro titolo. . 3. Se approvare it progetto dei Consultore di dichiarare cho i Prolati prima di conserire it titolo di missione at Sacerdoti rogolari usciti legittimamente dat proprio ordine, pomano sperimentarii per qualchetemm ammetiendoli ad mercitare ii sacro ministero Delle loro di osi. 4. Se dichiarare pist esplicitamente, che un Sacerdote passando da una diocesi per la quale presto ii giuramento ad altra, debba prestare

dolia S. Congregazione. 5. Se si a necessaria la licenm della S. Congregazione, pertad unSacerdote ordinato a litoto di missione sen- cho abbia prestato ilgiuramento, poma da quella per la quale venne ordinato pamare ad altra diocesi. Emi. et Rmi. Diii. S. R. E. Card. S. C. de Propaganda Fide pra positi, in comitiis generalibus halitia dis 4 Afruarii 1873 respondendum cenoreunt:

Ad 1. In casu, prout exponitur, praevia declaratione eiusmodi Sacerdoti ab Episcopo facienda, et quamdiu praedictus Sacerdos in

sua praVa Vivendi m uetudine perseveret, nullum exhibens sincerae resipiscentiae signum, Episcopum non teneri ad sustentationem illi praebendam. Seiunctim autem a resolutione dubiorum per Fiasolam

significetur Ordinario eidem Episcopo), ut ad dictam declarationem

non deveniat, nisi postquam paternis ac repetitis monitis eiusmodi Sacerdotem ad resipiscendum frustra invitaverit, atque de eius crimi-31. Utrum et quomodo declarandum sit, sacerdotes titulo missionia ordinatos, qui se indignos reddiderunt sacri ministerii exercendi, hoc titulo privari; nequo ordinarium teneri ad sustentationem illis praebendam. 2. Utrum deficientibus aliis titulis in locis missionum derogandum sit articulo 11.) Instructionis quo praescribitur ordinariis ut sacerdotes titulo missionis privatos compellant ad alium ei titulum substituendum. 3. Utrum adprobanda sit Consultoris propositio, declarandi scilicet, posse Praesules antequam sacerdotibus regularibus ex ordine proprio legitime egressis titulum missionis conserant, eosdem per aliquod tempus, experimenti gratia, ad sacrum ministerium in sua dioecesi exercendum admittere. 4. Utrum explicatius declarandum sit, sacerdotem a dioecesi cui juramento ligatur ad aliam transeuntem debere in hac altera novum juramentum emittere; neque hoc sacere posse absque venia S. Congregationis. 5. Utrum necessario requiratur Venia S. Congregationis ut ordinatus titulo missi nis quin praestiterit juramentum, possit a dioecosi pro qua ordinatus suit, ad aliam

transire.

323쪽

DE LITERIS COMMENDATITIIS.

nibus et publica diffamatione probationes certas etiam extraiudicialiter conquisitas sibi comparaverit, quas in casu recursus exhibere valeat Sacrae Congregationi. Ad 2. In casu proposito praedictam Instructionis dispositionem non habere locum. Ad 3. Sacra Congregatio indulget, ut Episcopus, antequam conserat titulum Missionis Regularibus a suo ordine egressis, pomit eoSmittere ad tempus congruum ad aliquam Μissionem regendam experimenti et probationis causa, exceptis apostatis et iis, qui utpote incorrigibiles eiecti fuerunt, quos perpetuae suspensioni obnoxios eme voluit s. m. Urbanus VIII. decreto edito per S. Congregationem

Concilii dio 21 Soptombris 1624. Ad 4. Amrmativo ad utrumque. Ad 5. Assirmative. RESPONSUM EΜΙ. S. C. DE P. F. CARD. PRAEFECTICI RcΑ LITERAS COΜΜΕΝDATITIAS

ΠMe. ac Rme. me. Prudenti saluberrimoque consilio ab antiquis temporibus constitutum fuit ut clerici, praesertim vero Sacerdotes Vagi et ignoti, temere ab Episcopis non reciperentur; bene Vero Vitae et convergationis nec non

ministerii alibi peracti probatio perspicua ab iis exigeretur. Nam quia talos clerici nulla testimonii fide commendati solent eme suspecti; ac Saepe criminosi, vel alias irregulares, fugitivi, vel in exilium missi dignoscuntur, oportet ad malitias hominum praecavendas fraudesque vitandas diligenter circa ipsos inquirere, antequam illis sacrificii cel bratio ac Sacramentorum miniStratio permittatur. Hinc sapientissime a Concilio Tridentino, Sem. XXIII., c. 16. de Res, decretum t ut nullus clericus peregrinus sine commendatitiis sui ordinarii litteris ab ullo Episcopo ad divina celebranda ac sacramenta miniStranda admittatur.' Quam PP. Tridentinorum constitutionem ad hanc usque diem diligenter observari per totum orbem Apostolica Sedes constanter curavit. Quare etiam in recentioribus Conciliis praesertim Baltimorensibus providae cautiones eadem super re determinatae

suerunt.

Graviter itaque tulit Sacra Congregatio de Propaganda Fide quod non Semel ad eius aures pervenit, quandoque in Ecclesiis Missionum

324쪽

contingere ut facile in dioecesus recipiantur presbyteri et clerici quin litterra commendatitias praedictas asserant, i mino et sine iisdem ab una ecclesia discedant et in aliam transmeare audeant. Quo factum est ut nonnulli sacerdotes potius scandalo quam exemplo fidelibus quandoque fuerint, ac non in aedificationem bene Voro in destructionem. Quapropter ne similibus damnis via in posterum pateat, omnino mandat S. Congregatio omnibus Episcopis in locis missionum degentibus nec non Vicariis ac Praesectis Apostolicis ut omni tergivem tione seposita, litteras commendatitias suorum Episcoporum a clericis et sacerdotibus peregrinis exigant; qui vero iis careant nullimode

recipiantur. Hoc significandum Α. T. erat; ego vero precor Deum ut te diutissime sospitem SerVet.

Romae ex aedibus S. C., die 20 Aprilis 1873. Addiotissimus in Christo Frater,

LΕΟ EPISCOPUS

SERVUS SERVORUM DEI

AD PERPETUAM REI MEMORIAM.

Romanos Pontificos Decessores Nostros paterno semper caritatis affectu inclytam Anglorum gentem fovime, et monumentis Suis te latur historia, et felicis recordationis Pius IX. in Litteris Universiain Ecclesiae III. kalend. Octobris anno Incarnationis Dominicae MDCCCL. datis, graviter ac di Serte demonstravit. Quum autem per eas Litterius episcopalem hierarchiam idem Pontissex inter Anglos restitueret, cumulavit quodammodo, quantum temporum ratio Sinebat, ea ben facta quibus Apostolica Sedes nationem illam fuerat prosequuta. Ex dioecesium enim restitutione pars illa dominici gregis ad nuptias Agni coelestis iam vocata, ac mystico Eius .corpore Sociata, pleniorem Disj1jgsd by VIOO le

325쪽

veritatis atque ordinis firmitatem per Episcoporum gubernationem et regimen rumus adepta est. Episcopi quippe, inquit S. Irenaeus,' aure sisnem, habent af Μοuolia, qui cum Episcopa ua arare sisne charisma veri alia cretum, Morandum placuum Patris, Moemonii; atque inde fit, quemadmodum S. Cyprianus monet,' ut Ecclerici 8repem Epi copω conati uatur, et Omnia ac tua Ecclegiae per eoadem Pra il

Huic, Sane sapienti consilio mirifice respondit eventus; plura nimirum Concilia provincialia celebrata, quae saluberrimis legibus religiosa dioecesium negotia ordinarunt: latius propagata in dies catholica fides, et complures nobilitate generis et doctrina praestantes ad unitatem Ecclesiae revocati; clerus admodum auctuS; auctae pariter religiosae domus non modo ex regularibus ordinibus, sed ex iis etiam recentioribus institutis, quae moderandia adolescentium moribus, Vel caritatis operibus exercendis optime de re christiana et civili societate meruerunt; constituta pia laicorum sodalitia; novae mimiones novaeque ecclesiae quamplures erectae, nobili instructu divites, egregio cultu decorae; permulta etiam item condita orphanis alendis hospitia, seminaria, collegia et scholae, in quibus pueri et adolescontos froquentissimi ad pietatem ac littor instituuntur. Cuius quidem rei laus non exigua tribuenda Est Britannicae gentis ingenio, quod prout constans et invictum est contra Vim adveream, ita veritatis et rationis voce facile flectitur, ut proinde vero de ipsis dixerit Tertullianus Brit annorum in re a Romanis loca, Christos illecta. At praecipuum sibi laudis meritum vindicant cum assidua

Episcoporum vigilantia, tum Cleri universi docilis ad parendum

Voluntas, prompta ad agendum sollertia. Nihilominus quaedam ex ipsa rerum conditione ortae difficultatos dissensusque inter sacrorum Antistites et sodales ordinum religi Eorum obstiterunt, quominus uberiores fructus perciperentur. Illi enim, cum praeScripta sui et per memoratas Litterm Praedocessoris Nostri communis iuris observantia, rati sunt se pome omnia decernere quae ad ipsius iuris executionem pertinent, quaeve ex generali Ecclesiao disciplina Episcoporum potestati permissa sunt. Plures contra graVmque caume prohibebant, ne peculiaris missionum disciplina, quae iam inveteraverat, repente penitus aboleretur. Ad has propterea difficultates avertendas et controversias finiendas Angliae

326쪽

Episcopi, pro sua in hanc Apostolicam Sedem observantia, Nos adiere rogantes, ut suprema auctoritate Nostra dirimerentur. Nos vicissim haud gravate eam postulationem excepimus, tum quia nobilem illam nationem non minore' quam De Mores Nostri benevolentia complectimur, tum quia nihil Nobis est antiquius, quam ut sublatis dissidii causis stabilis ubique vigeat mutua cum caritate concctilia. Quo gravius autem et cautius a Nobis indicatio fieret, non modo iis quae ultro citroque adducebantur iuribus et auctoritatibus diligenter animum adiecimus, sed etiam sententiam perrogavimus Congregationia specialiter deputatae aliquot S. R. E. Cardinalium e duobus sacris Consiliis, quarum alterum Episcoporum et Regularium- negotiis expediendis praeest, alterum Christiano nomini propagando. Hi cunctis accurate exploratis quae in doliberationem cadebant, et rationum momentis, quae asserebantur utrinque, religiose perpensis, fideliter Nobis exposuerunt quid aequius melius de singulis quaestionibus decernendum sibi videretur in

Domino. Audito itaque memoratorum Cardinalium consilio, eam que probe cognita, Supremum iudicium Nostrum de controversiis ac dubitationibus quae propositae sunt per hanc Constitutionem pro

Multiplex licet varieque implexa sit congerim rerum quae in disceptationem Vocantur, Omnes tamen ad tria potissimum capita commode redigi poMe arbitramur, quorum alterum ad familiarum religiosarum exemptionem pertinet ab episcopali iurisdictione; ait rum ministeria respicit, quae a regularibus missionariis exercentur; tertium qua tiones complectitur de bonis temporalibus deque usu in quem illa oporteat converti. 'Ad regularium exemptionem quod attinet, certa et cognita sunt canonici iuris praescripta. Scilicet quamvis in ecclesiastica hierarchia, quae est disina oris ima tione constituta, presbyteri et ministri sint inseriores Episcopis, horumque auctoritate regantur'; tamen quo melius in religiosis ordinibus omnia ement inter Se apta et connexa, ac sodales singuli pacato et aequabili Vitae cursu uterentur; deniquo ut esset incremento et persectioni religiosae convergationis consultum, haud immerito Romani Pontifices, quorum est di crees describere, ac suos cuique subditos sacra potestate regundos adtribuere, Clerum

S. Gregor. Μ. Epist. III lib. IX.-Bened. XIV Epist. Decret. Apostolicae seroia tutis, prid. Idus Mart. 1742.

327쪽

Regularem Episcoporum iurisdictione exemptum eme Statuerunt.

Cuius rei non ea fuit causa quod placuerit religiosas sodalitates potiore conditione frui quam clerum saecularem; sed quod earum domus habitas fuerint iuris fictione quasi territoria quaedam ab ipsis dioecesibus avulsa. Ex quo factum est ut religiosae familiae, quas iure communi et Episcopis propter hieraticum principatum, et Pontifici maximo propter primatum Pontificium immediate subesse oporteret,y in Eius potestate esse perrexerint, ex Epi Scoporum mi late per privilegium exierint. Quum autem re ipsa intra fines dioecesium vitam degant, sic huius privilegii temperata vis est, ut sarta tecta sit dio mana disciplina, adeoque ut clerus regularis in multis subesse debeat episcopali potestati sive ordinariae sive delegatae. De hoc itaque privilegio exemptionis dubitatum num mmuniantur religiosi sodales, qui in Anglia et Scotia missionum causa consistunt: hi enim ut plurimum in privatis domibus terni, bini, interdum singuli commorantur. Et quamvis Benedictus XIV. in

Constit. Apotiosiorum ministerium, III halen. Iunii anno Incarnationis Dominicae ΜDCCLIII, memoratos missionarios regulares privilegio perfrui declaraverit, subdubitandum tamen Episcopi rursus in praeSens existimabant, eo quod, restituta episcopali hierarchia, rem catholicam ad iuris communis formam in ea regione gubernari oportet. Iure autem communi ' constitutum est, ut domus, quae Sodales religiosos sex minimum non capiant, in potestate Episcoporum eme omnino debeant. Insuper ipse Constitutionis Auctor Visus est ponere privilegii causam in ' publici regiminis legibus . . . quibus e nobia quaecumque prohibentur V; hano Vero causam compertum est fuisse

Sublatam, quum plures iam annos per leges illius regni liceat religiosis sodalibus in collegia coire. Nihilominus haec tanti non sunt, ut reapse privilegium desecisse iudicemus. Nam quamvis hierarchiae instauratio saciat, ut res cath lica apud Anglos ad communem Ecclesiae disciplinam potentialiter revocata intelligatur; adhuc tamen res ibi geruntur eodem sere modo atque in missionibus geri solent. Iamvero sacrum Consilium Christiano nomini propagando pluries declaravit, Constitutiones

Clementis VIII. Quoniam, Ix kal. Iulii MDCIII, Gregorii XV.

Cum est , AVI kalen. Septemb. MDCOII, Urbani VIII. Romani

Innocent. X Constit. I laurandae, die λθ Octob. 1652. Constit. Ut in mimis, die 10 Februar. 1654.

328쪽

POMUM V kalen. Septemb. MDCXXIV, itemque Constitutiones Inn centii X. non esse de domibus atque hospitiis missionum intelligendas.' Ac merito quidem, nam quum dubium iamdudum fuisset propositum Clementi VIII., utrum religiosi viri ad Indos missi in culturam animarum existimandi essent quasi vitam degentes extra enobii septa, proindeque Episcopia subesse Tridentina lege iub rentur, Pontifex ille per Constitutionem Resisti orum quorum ru me

VI Idus Novembris MDCI, decreverat eos reputandos eme tamquam religiosos viventes intra claustra' quamobrem se in concernentibus curam animarum ordinario loci subesse : in reliquis vero non ordinario loci, sed suis superioribus subiectos remanere.' Neque aliud

sensit iudicavitque Benedictus XIV. in suis Constitutionibus Quamvis V kalen. Μartii MDCCXLVI ; Cum nuper VI Idus Novembris MDCCLI, et Cum ali V Idus Iunii MDCCLIII. Ex quibus omnibus liquet, etiam hospitia ac domos quantumvis incolarum paucitate infrequentes huius, de quo agitur, privilegii iure comprehendi, idque non in locis solum ubi Vicarii apostolici, sed etiam ubi Episcopi

praesunt; de Episcopis enim in Constitutionibus, qum memoravimus, agebatur. Apparet insuper rationem potissimum exemptionis mi sionariorum regularium in Anglia non esse exquirendam in legibus civilibus, quae coenobiis erigendis obessent; sed magis in eo salutari ac nobilissimo miniisterio, quod a viris apostolicis exercetur. Quod non obscuro Benedictus XIV. significavit inquiens, regularis Anglicanas missioni destinatos illuc proficisci in bonum sanctae nostrae religionis.'' Eamdemque causam pariter attulerat Clemens VIII., cum do sodalibus religiosis ad Indos profectis docuerat, ipsos antistitiam suorum iussu illuc concessisse, ibique sub disciplina praesecti provinciae Versari ad praedicandum sanctum Dei evangelium et viam veritatis et salutis demonstrandam.' Hinc post sublatas leges sod litiis regularibus insens , et hierarchia catholica in integrum restituta, ipsi Britannorum Episcopi in priori Synodo Westmonasteriensi testati sunt, rata sibi privilegia sere, quibus viri religiosi suis in

domibus vel extra legitime gaudent V quamvis extra monasteria ut plurimum degant.' Quamobrem in praesenti etiam Ecclesiae catholicae apud Britannos conditione declarare non dubitamus: Regulares, qui in residentiis

mimionum commorantur, exemptos esse ab ordinarii iurisdictione, 'S. Congr. de Prop. Fide 30 Ianuarii 1627; 27 Martii 163l; 5 Octobris 1654; 23 ptembris 1805; 29 Μartii 1834.

329쪽

CONST. ROMANOS PONTIFICE A.'' 217 non Secus ac regulares intra claustra Viventes, praeter quam in caSibus a iure nominatim expressis, et generatim in iis quae concernunt curam animarum et sacramentorum administrationem. Praecipuam hanc quam definivimus controveratam altera excipi

bat amnis, de obligatione qua teneantur Rectores missionum creditam habentes animarum curam, eorumque vicarii, aliique religiosi fodiam, sacultatibus praediti quae missionariis conceduntur, ut intersint iis Cleri conventibus, quos colitationes seu confererit a Vocant, neque non nodis di cosanis. Cuius quaestionis vis et ratio ut intelligatur, praestat memorare quod in Concilio W tmonasteriensi Provinciali repraecipitur his verbis: μ Si duo vel plures sint sacerdotes in eadem missione, unum tanquam primum designandum, qui gerat curam

animarum et administrationem Gelmiae . . . Ceter Omnm Curum

quam habent animarum cum dependentia ti primo exercere.' λ Gmperta itaque natura secti de quo agitur, et semota tantisper ea quae

tionis parte quae Synodos respicit, ambigi nequit, quin Rectores missionum adesse debeant iis Cleri coetibus, qui collisionea dicuntur.

Namque eorum inuin eadem serme est uo par horum; paroch

autem etiam regulares ea obligatione adstringi et docuit Benedictus XIV. Constit. Firmandis * 6. VIII Idus Novembr. ΜDCCXLIV, et sacrum Consilium Tridentinis decretis interpretandis pluries deci ravit.' Recte igitur in praedicta Synodo Westmonasteriensi fuit

constitutum Ad suam collationem tenentur convenire, reSpondere parati omnes sacerdotes saeculares et regulares, salvis eorum iuribus,

qui curam habent animarum .' Aliter dicendum videretur de vicariis, aliisque religiosis Viris apostolica munia obeuntibus. His enim integrum quidem est de iure conati reto a memoratis collationibus abstinere, prout alias fuit a sacra Congregatione Concilii declaratum. At Nos minime praeterit Concilium Romanum habitum anno ΜDCCXXV auctoritate Benedicti XIII. iussisse consessarios omnes etiam ex ordinibus regularibus intra fines provinciae commorantes coetus illos celebrare dummodo morales in eorum conventibus lectiones non habeantur.' Quum autem quod sine effectu geritur id geri nullo modo videatur, sacrum Consilium christiano nomini propagando merito existimans domesticas regularium collationes in quibu

in Decr. XIII. n. 2.

Forosempronian. 5 Septemb. 1650 Lib. 19 Docr. Forosempronim. 12 Maii 1681 Lib. 53 Deer. sol. 2 8 Aquipendien. I V. M. LL. 12 Martii 1718.

330쪽

dam missionum locis parum fructuosas ob exiguum sodalium numerum suturas, cunctis et singulis illic munere perfungentibus imperavit, ut Cleri conventibus interessent. Hisce igitur rationibus permoti declaramus, omnes missionum rectores C eri collationibus adesse ex ossicio debere, simulque decernimus ac praecipimus ut iisdem intorsint vicarii quoque, aliique religiosi viri missionariis sacultatibus concedi solitis instructi, qui hospitia, parvasque missi num domos incolunt. De ossicio conveniendi ad Synodum explorata Tridentina lex est: φ Synodi quoque dioe sanae quotannis celebrentur, ad quas exempti etiam omnes, qui alim, comante exemptione, interesse deberent, nec capitulis generalibus subduntur, accedere tenentur. Ratione autem parochialium aut aliarum saecularium ecclesiarum etiam adnexarum, debent ii qui illarum curam gerunt, quicumque illi sint, Synodo int resse.' Quam legem egregie illustravit Benedictus XIV. Ninuo Vem putamuS cuiquam negotium facessere decretum Alexandri VIII. III kalen. Aprilis ΜDCXCI. quo cavetur, ut ad synodum accedant A bbates, Rectores, Praesecti, omnesque antistites domorum religi sarum quas Innocentius X. Episcoporum potestati subiecerat. Quum enim Innocentianae Constitutiones Viros apostolicos, qui in Sacris missionibus Versantur, non attingant, iacile intelligitur, neque deer tum Aloxandri VIII ad eos, de quibus modo apud Nos agitur, pertinere. Quare huic posteriori questionis parti hoc unum respondemus: standum esse decretis Synodi Tridentinae. Proxima est quaestio quae respicit appellationem ab interpretatione, quam Episcopi ediderint, decretorum synodalium. Namque hisce decretis pareant oportet etiam religiosi sodalos in iis quae ad curam

animarum et Sacramentorum administrationum reseruntur,' ceterisque

in robus in quibns eos Episcoporum iurisdictioni subesse canonica praecipiunt instituta. Prosecto dubitare non licet quin ab iis interpretationibus ad Sedem Apostolicam provocatio sit; siquidem, Gelasio I. et Nicolao I.' auctoribus, ad illam de qualibet mundi parte canon appellari voluerunt; ab illa autem nemo sit appellare permissus.' Quare huius appellationis tantummodo vis et effectus potest in dubitationem adduci. At haec dubitatio facile tollitur, si

Sem. 24 cap. 2. de reform. Concit. Trid. sem. 25 cap. 11 de regular De Synod. dioee. lib. 3 cap. 1 l 31. Innoc. IV. cap. I de privum. in 6. Epist. 7 ad Episc. Dorian. ann. 495. Tom. 2 colleci. Harduint.' Epist. 8 - metues Imperat. Tom. 5 colleci. Harduini.