Pauli Aeginetae medici Opera, a Ioanne Guinterio Andernaco medico exercitatissimo summique iudicij conuersa, & illustrata commentarijs. Adiectae sunt Annotationes Iacobi Goupyli medici Parisiensis, in aliquot singulorum librorum capita

발행: 1567년

분량: 941페이지

출처: archive.org

분류: 약학

621쪽

ma, altera rapitis parte heter ranici dicuntur humorum

impetu in oculis decumbente, & penoris affectibus torquen- tunaccomodatissimum est uisceribus,uteri S uesicae uitias medicina m requirentibus. Laudatur etiam ad longam asperae arteriae assectionem,arquatum, eruptiones quae exanthemata cicuntur, impetigines, uel herpetas, uel erysipelata, uel lepras. Veratrum nigrum bilem flauam potissimum e toto corpore citra molestiam educit,quam ob causam iis qui non grauiter sebricitant, magisq; febri carentibus instar drachmae exhibetur, radicibus in mulsa & aqua maceratis aut cu melle catapoti . rum modo:uerum ita exhibetur,ut ieiunium praecesserit. Sunt qui misceant ei pulegiu, uel satureiam, uel aliquod ex iis quae subito transeunt,stomacho non inimica. Scamonia perinde ueueratria purgat,magis flauam bilem: caeterv inter omnia quae purgationem moliuntur,aduersissima stomacho est. datur igitur iis,qui febri carent & stomacho siunt meliori,ad podus quatuor obolorum cum sale aut pipere, aut Tingibere, aut quodastomacho utili,quod protinus corpus permeet,aut etiam cum melle. item cum gumi quoq; sunt catapotia. Colocynthidis, hoc est, cucurbitat sylvestris medulla bilem potissimu uacuat.& mucosa non a sanguine tantum trahit, quemadmodum ueratrum & scammonia,sed etia a neruis & neruosis partibus instar drachmar in aquae mulsae cyathis duobus, quibus & ruta incocta sit, epota: uigetur aute accurate, quoniam asperitates ipsius interaneis adhaerentes,ulcera concitant, & neruos con sortii lege assiciunt. Exhibetur recte,capite dolentibus, nempe quit cerebri membrana, uel ea quae caluariam cingit, uitiata fuerit, ut,uertiginosis,heteronocranicis, cephalaea infestatis comitialibus,apoplecticis, conuulsis, ut in utramlibet partem deprauata sit facies, qui cynicus spasimus dicitur, diuturno in oculos fluxu uexatis,orthopnoicis,suspirosis uetusta tu sit conflictantibus,praeterea iis quos articularii dolore&, ct renum uescar assectus male habent. Elateriuna scammoniae modo eu cuat delige tu uero porraceu,leue,& anno non uestustius, triobolari pondere cu lactis hemina laevigatum exhibetur lTithymalus bilem elicit, non aliter quam elaterium&scammonia dantur liquoris guttae quatuor aut quinq; cum polenta maceratae,quae ilatim deglutientur. Nam in ore diu retentara ingua

exulcerant, eiusq; ulcinam. Lathyrides bit m purgant sicut

. V - ueratrum

622쪽

ueratrum & scammonia: offerentur igitur septem octove, &usque ad quindecim: robustis sane & qui liberaliore indigent purgati one,manducari praecipe, imbecillioribus S malo praeditis stomacho, integras ipsas deuorare. Peplii turionum qui semper sicci existunt,instar octo obolorum in mulsa datum bilem educit,ueratri modo,& flatus disiicit. Agaricum simile is cucurbitae sylvestri uireis habri, tardum ad functionem obeundam, non autem stomacho admodum inimicum: datur laeuig tum drachmis duabus cum mulsa,sit autem albissimum,uehementer fiagile,non adeo lignosum, neq; teredinibus obnoxiu. Iris i ii ytica simili modo purgat octo obolorum instar ex mulsa assumpta. Sit aute nec uetusta,nec teredines experta. Centaurium minus b li & mucis purgandis aptum, coxendicu doloribus peculiariter couenitnus i psius drachmae & semissis pondere in aquae hemina decocti ad dimidias bibitur. Tragorigani flos cum semme instar duarum drachmarum ex mulsa datur , quibus etiam ueratrum nigrum, uerum flos ille, gratior quidem stomacho existit quam ueratrii, minus autem purgat. Chamaelarae drachmae quatuor in mu illa heminis duabus ad quartas decoctae, per inde ut uetatrum, purgant. Nonnulli uero chamaeletae & absinthii dupla portione catapotia fingunt, exhibentq;. Aristolochiae clematidis,hoe est sarmetariae seminis drachma in mulsa pota,colocy nthidis more purgat. Polypodii radix arida,si laeuis mitis, inspergatur, aut cum ea comteratur,eundem quem colocynthis effectum praestat.

meae bilem atram liacuent.

4 Edicamentis atram bilem ducentibus utemur praecipuὰλ in melancholicis, furibundis,iracundis, hominum consortia exolis, aut secessu gaudentibus, item in his qui dum a morbo reficiuntur,purgationem desiderant, autumno feruidiore, habitu sicco & parum musculoso . Epithymu laudatissimum est remedium inter ea quae atrae bili uacitandae sitnt. dantur ipsus drachmae quinque laevigatae ex lactis hemina. Epithymbrum quod thymbrae superirascitur , ut epithymum similiter euacuat,sed imbecillus est. pulegium atram ducit bilem instar acetabuli in mulsa potum. Tragorigani heracleotici idem modus, uti pulegium uacuat,caeterum ambo desiccant. Alypisemen in serius atram purgare bilem pari epithymo mensura eum sale & aceto dictum eit, intestina uero si fidem Dioscori-

- di

623쪽

di accommodamus,leuiter exulcerat. Est autem meo iudicio, quae nunc a lypias uocatur: exh beri debet in mulsa. Parthenium similiter siccum si potetur eade solet extrahere. Alysson cum sale epotum non aliter quam superiora expurgat.

Quae pituitae vacuandae sim t.

Gorum quae pituitam educunt usius est in habitu si igidiore

senio consectis perque hy emena,in resolutis, apoplecticis,in turgescentibus tumore laxo fungosoq; , quod cedem a dicunt,insuper in his qui multum pituitae in uentriculo, aut pectore,aut stomacho collegerunt, & in mulierum fluore. congruunt etiam copiosa emungentibus, crassa cxcreantibus fastidiolis,& coxendicum cruciatu detentis, quum muci articulis incubuerint, aut elephanticis: maxime autem conueniunt iis qui aqua inter cutem laborant,cui nomen est anasarca. Styra cis albi drachmae pondus cum resina terebinthina aequali modo deuoratum,p tuitam euacuat. Olear radicis cortex drachmae instar cum uino aut aqua. Pyrethri oboli noue ex aqua.

Lychnidis seminis drachmae duae. Cyclamini radicis drachma cum hydrometite. Scordi j drachmae duae cum melle Chamar pytis in pollinem detrita, exhibitaq; in catapotiis. Squamae Cypriar drachma semis cum resina pari in catapotiis ualentius purgat pituitam. Lauri soliorum uiridiu lesquid rachma . Cucumeris sylves ris radicis corticis oboli duo . Ricini grana quadraginta,crotones dicti,putaminibus detractis eduntur, similemq; estectum praestant Apii dimidium quod ad radicem est manducatnm:nonnulli id ch marraphanon appellat, hoc est humilem raphnum. Bdeliij drachmae duae ex hydromeli te. Peculiariter autem gummi oculis defluentibus idoneum. Quae aquam educant. . A Quam elicientibus uti conuenit in his quos aqua subter cutem,ab utre ascites dicta, male habet, in mulieribus Α-bo fluore insestatis, item in ijs quos ulcera ouida torquent.

Squamae Cypriae drachma cum mulsa pota aquam educit; aceti uero momentum supersorbere oportet, ne par uomitum ireddatur Coccum gnidium cortice detracto laeue cum mel e cocto potum ne fauces attineat,aquas trahit dantur autem grana aut uiginti, aut uiginti quinque,aut triginta: ualentiorj-

624쪽

bus quadraginta . Euphorbij drachma cum melle cocto pota pituitam emolitur,magis autem aquas. Lonchitidis seminit oboli octo cum mulsa aquas purgat. Cneoron similiter aquas trahit curn polenta potum. Cnici seminis drachma quinque Leuigatae ptisanae incoquuntur cum salis momento, sorbenturque. Ammoniaci summinis drachma in mulsa pota educi . Nonnulli uero lienosis id cum posca exhibent. Sambuci coditicis radicis succus instar unciarum duarum potus cum uino

aquas educit. -

De compositis medicamentit purgantibus. CV. M

Catapotia ex aloe .

Colocynthidis medullae pars una, absinthij succi pars

una, aloes partes duae, scammoniae partes duae: ex aqua granula ad erui magnitudinem finguntur . dantur undecim numero.

RVtae,nrigani,singulorum, quadrans, thymi cometriens, anethi sescuncia, iridis uncia, mandragorae radicis sescuncta, agarici sextans, tedarum pinguium unciae duodecim,coccigni dij triens, lathyridum,alypiadis,singulorum quadrans , polypodii sextans,phylli. costi, spicae nardi singulorii uncia,rheu pontici sescuncia, scillae,sambuci turionu,canopi, qui est ambuci cortex singuloru quadrans, a fari uncia, pulegii quadras epithymi,ueratri,acori,singulorum sextans,sis, amomi, hypetici,cumini,singulae unciae, anisi sextans,aceto sextarii dece, mellis sextari j quinq;: herbae per triduum in aceto naadescunt,de-i nde excoctis dum amplius dimidio consia mptum fuerit, mel ad ij citu ubi unita fuerint, & illis abiectis admiscentur lathyrides, costus,coccum gnidium , spica nardi laeuigata, & si uoles postquam perfecte coctum suerit oxymet,illa impones. Modus summus est uncia, aut pro uirium ratione: benefacit podagricis affectibus & comitialibus, ac in quibus uacuare simul &crassos humores educere opus est.' Loes,epithymi,caryophylli,cocci,gnidii, petroselini, rheu'- pontici, singulae semunciae, euphorbii strupuli, quatuor, mellis quod satis est. datur cochlearis mensura. -

, Purgatio Turgatio ad ducendum aquas quae constat ea opblio

625쪽

et I B E R. VII. Turgatio ex rhodometire confecta, Alexandri

u Osarum siucci sextarii duo, mellis sextarius, scammoniae unciae quatuor. summus modus est quinque cochlearia leuioriduo medius tria. ALi TE R. Mellis libra, rosarum Q c- ei libra,piperis drachmae duae, scammoniae drachmae octo, ma-itiches drachmar quatuor,tingiberis drachmae duae ALIo modo,quo ego utor, Spicae nardi,asiari,epithymi. singulorum semuncta. macerantur In aquae hemina per triduum: ubi mediocriter Incoxeris,misceto aquae rosarum siucci sextarii dimidiu, mellis tantundem. Postquam adusique spissitudinem fuerine incocta, scammoniae se sicuncta admiscetur. Purgatio ex malis cotoneis. MAlorum cotoneorum tostorum unciae quatuor, piperis unciae sex, scammoniae drachma, mellis unciae quinque: trita exhibentur cochleario instar unciae, aut pro uiribus .

. Compositio dia citrire, quod est,ex malo m dico Momacho utilis.

M. . 'ς 4'ςi ς Zxxiς β , c rnisq; pondo in aquae sextario uno S dimidio ad tertias decoquitur, mellis sextarius dimidias adiicitu nubi mellis spissitudinem ex coctione acceperint, uncta , tostae in

Buccellatus purgans.

c Cammoniae tostae uncia,piperis, apii semini, singuloru scrupulum,isniculi, anisi, singulae uncia mellis libra: tosta mediocriter instar unciae dantur in condito. Olivae purgantes. S Cammoniae uncia, piperis tantundem, epithymi, cumini

torretacit,petroselint,rutae,soliorum menthae uiridis si nou Iorum drachmae quatuor,laserpitii drachma,palmularum un-liae quinq; , mellis tantundem, aceti heminae dumoliuatuco cymbadum sextarius, scissarii uidelicet quidam & gari momentum addunt. Modus est quinq; scrupula aut septe aut novem.

Capillus purgant.

CC amm'niar drachmae quatuor, euphorbii tantundem, phylli, piperis, singulorum drachmae duae, mellis libra. datur instar unctae.

N a Fusca

626쪽

s , PAULI AE GI NET AE . Fusica p urgans stomacho grata. CVmini,sceniculi,singuloru uncia, pulegii,apii, anisi inguri

rum semuncia,epithymi,scammoniae,singulorum uncia, Is unciae duae. Summus modus datur sicrupulis duobus inpo sta, nonnulli etiam euphorbi, scrupula quatuor adiiciunt.

Vinum purgans in hydropicis.

s Cillae tres unciae, apij seminis unciae sex, piperis drachma, capparis radicis drachmar q uatuor, cocci gnidii cortice exuti drachma folii malabathri galbuli duo, uini heminae duodecim, mellis sextarii tres. scilla contusa uino superfunditur, res, qua laevigata miscen tur.

Halatia, quasi d icas ex sale confectaturgatio.

SAlis communis torrefacti drachmae se x,api seminis, Zingi ris, panis siccis, singulorum scrupula sex, nisi, pipeiis singulorum semuncia, scammoniae, epithymi, singulorum uncia datur circiter cochleare.

Compositio dia Hermo lactila, ad podagram.

YTErinodactyli quadrans, anisi, cumini aerhiopici,ameos,thy-- mi summitatum, piperis albi, Tingiberis, singulorum scrupula tria, epithymi semuncia: exhibentur scrupulis quatuor quidam scrupula sex dant mane cum condito, aut mulsa, aut aqua calida. ALITER eadem purgatio . Hermodactyli uncia,cumini aethiopici, anisi,agarici,aingiberis,singulorum scrupula sex, mallichae, spicae nardi, singulorum scrupula duo, na sci siliqua caici scrupula duo, datur quatuor scrupulis cum hydromelo, Scammonia, qudd stomacho sit inutilis, auersamur. Si autem liberaliore uacuatione opus sit, scammoniae siliquasti eis mensurae admiscebis: torn exhibetur . .

Catapotia quae conItant lapide armenico, arthriticis potissmum ebibenda.

Α Loes unciae quatuor, scammoniae semuncia, agarici uncia, oepi thymi tantundem,lapidis armenici scrupula duodecim, cassiae uncia,spicae nardi uncia, scille tostae sextas,croci scrupula' duodecim: rhodo melite excepta duobus scrupulis exhibetur. Compositio

627쪽

L I B E R VII.,63 compositio dia Coronopodis,ad eadem efficax, ad qua ex Hermodact lo confecta stomacho utilis.

γ Ingiberis strupula duo,piperis serupulum, agarici strupu a decem,cruci partis interioris strupula quatuor, coronopodij radicis scrupula sex. dantur scrupula tria: quibus aluus' est difficilis siliquae uiginti tres,quae faciunt omnino obolos se

ptem,aut fere octo .ubi uenter inanitus est, ad lauacrum duces inde ovis & pane enutries.

Medicamcntum ex Cyrenaico liquore adfebrem quartanam 'T Actis cyrenaici,piperis,aingiberis, ruis soliorum, singulae

- - drachmae,datur ad nucis auellanae magnitudinem.

Tuis ad purgandum , tumoribus laxis, elephanticis singulariter oecax, in quibus humorem crassium glutinosumque emoliri uoles.

Ucuibitis duabus sylvestribus circuncisis semen exime- tur,interiore ipserum carne relicta, dulci oleo ipsas replebis in propriis operculis obtectas pernoctare sines, in sequenti di e uacuato oleo cucurbitas in aqua decoques dum tabescant, deinde ipsis proiectis oleo aquae temperato ni-ri ueratri triobolum adiunges, stammoniae drachmam: ubi iam cum sis pulticulam e simila,aut panem siccum laevigatum incox ris, inde aegroto dabis tenui pridie ulo uictu, ad nucum auellanarum, Octo aut decem, aut plurimum quatuordecim magnitudinem,& portioni aquam calidam exhibebis.

v omodo eos qui purgantur tueri conueniat, quidque: faciundum ubι medicamentum purgans assum

s pthm nihil profecerit, Cap. VI.

Ummatim in omni pnrgatione essicaci,medicamelum laomini quem certa prius uictus ratione alueris, temno & cO- coctione obita trades, aca somno quoad in totu purgatus suerit,arcebis, motu mediocri si fieri potest adhibito,cibo omni &potu abstinere usq; ad consummata purgationem compellet.

Ex commentari s Philagrij.

Λ T si inediam non tulerit, aut quod uentriculi os ad bilem - contrahendam expeditum ex longa penuria praecedente. N s habeat,

628쪽

habeat, aut alia eiusmodi de causa, dabitur ipsi panis ex uiuo

aquosis, aut ptismae cremor aut chondri,idq; nodu incepta v cuatione, ut ne cibus corrumpatuo sed protinus ubi medic mentum fuerit epotum,sic enim nonunquam ad celerem medicaminis motionem pondere sito opitulatur Si uero quocunque medicamento ad aluum emolliendam assumpto quis non purgetur,neque vacuetur, nullo accedente periculo nihil mos endum est. At si magnitudo morbi urgeat, aut aeger uel licetur,distendatur, & lancinationem expertus fuerit, clyster statim necessarib iniicietur. Si ne sic quidem uenter respondeat, corpore rosionem & ueluti euersionem siustinente, lauare liberali certi nungendo oportet: ubi repletu est grauaturq;, sianguinis dimissio congruet ,praesertim ubi multi compos sanguinis hom0 fuerit,oculos rubros habeat,& emissilios,nsi ex natura, 1 d acquisito ex medicaminis potione. Vbi horu nihil insessat, sed morsus & uellicatus amigit,a balneo cibu protinus offeres,

uinu liberalius potui dabis, atq; interea Hysterem inseres, nisi

subsistat cruciatus, rursiisq; lavabis. Esto aut oleu quod in aluudab s rutaceum, aut ex alio quopia flatus experte praeparatu.

Si purgatio modum excedat. Cap. VII. Si purgatio maior sit impendio,cutis infricari debet,& la

uari calida: ante balneum uinum tenue , sutuum & flauudari, tale siquidem celerrime in totum corpus distribuitur: item panis ex eo madens,& malum punicu . Quod si eu

cuatio perseueret, artus uinculis excipientur, quae e summode orsium distributa,constringant, & nonnihil sanguinis & spiritus excipiant:dabiturq; potui theriaces ex carnibus viperarum momentum . deducit enim in cutem subito ine reuellit humorum in uentriculum confluxum, obtundi tq; medicingpurgantis quod ceu uirosum est & medicatum: huius penuria pali illos theriacos, praeterea composi tionem diasipermaton,&Philonium appellatam: imo etiam cucurbitulis supra stomachum,& cataplasinatis ex polenta & mulso uti, prodest, deinde epithematis astringentibus:maxime uero ex totius corpo- .ris Dictione,&medicaminum potu, adiuuantur. Aeripsis uitandus qui frigidus nimium aut calidus existat: ille siquidemi materiam a foris intro compelli laeuotemque auget: hic discu.tit,&uireis r soluit. At si ex intestinorum que medicamento

- . . irritantur

629쪽

-LIBER VII 16

litatur,erosione,vacuatio augeatur cataplasmatis obducere . comemorata oportet,& in alvu dare quae acrimonia retundur, adipem anserinu scilicct,uinum dulce,nardum & consimilia.

De Hieris antidotis. Cap. VIII. Hiera Antiochi. CΗ- medryos,agarici, colocynthidis medullae, stoechados, singuloru drachmae dece, opopanacis, sagapeni, petroselini,aristolochiae sermentaceae, piperis albi, singulorum drachmae quinq; , cinnamomi,spicae nardi, myrrhae troglodytidas,croci foliorum,singulorum drachmae qua tuor, naellis quod satis est, A L ITER Colocynthidis carnis drachmeuiginti, sicillae tollae, agarici, ammoniaci thymiamatis, ueratri nigri corticis, scammoniae,hyperici,singulorum drachmae tres,

epithymi, polypodii, aridi, bdellij, aloes, chamedryos, marru-bij, castiae, singulorum drachmae octo , myrrhae troglodytidi s , opopanacis, sagapen, petroselini, piperis communis & longi &albi,cinnamomi,croci, castorii, arillo lochiae longae, singulorum drachmae quatuor mellis,quod suffcit.

Hiera iusti.

ta pithymi drachmae duodecim,marrubii,stoechados, chamae dryos,ueratri nigri, scammonis, agarici, piperis longi, sci l-lq toli g, singulotum drachmae sedecim,euphorbii, colocynthidri carnis,aloes,croci, gentianae, petroseliri guttae ammoniaci,s gapeni,singulorum drachn ae octo popanacis, pollit,cinna momi, myrrhae,spicae nardi, iunci odorati floris,pulegii, singulorum drachmae quatuor,aristolochiae togae N rotundae,utrius quo drachmae duae, mellis quod saris est , datur scrupulis duobus, ut tribus,aut quatuor cum mulsa & sale .

Hirra Galeni o

Hamaediycs, piperis longi, piperi r albi, stoechados, uera tri nigri, cammonis, spicae nardi, icilla tostae, nonnulli etiam epithymi) lingulorum drachmae sedecim, myrrhae, croci , ammoniaci sium ininis, euphoibit, lingulo tum drachmae octa: excipiuntur melle.

Hieraucurbitae sylves ris, quae scyonia uel col ocynthis di-i cnur carnis, drachia ae octo, chamaedryos drachmae decem. sagapeni drachmae octo,petroselini, aristolochae rotudς, L. . . N piperin

630쪽

piperis 'albi,singulorum drachmae quinque, cinnamomi drachmae quatuor,uel cassiae octo,spicae,croci,polij,myrrhae,singulo rum drachmar quatuor,mellis,quod satis est. Hiera Archssent . MArrubii,agarici, chamaedryos, colocynthidis carnis, sce-chados,singulorum drachmae dec m, opopanacis, sagape ni,petroselini, aristolochiae rotundae, piperis albi , singulorum drachmae quinque cinnamomi,spicae nardi, myrrhae,polit,cro .ci singulorum drachmae quatuor. arida tunduntur limul & in cernuntur, opopanax autem, sagapenum, & myrrha contusa , inuisa per noctem unam in pila niscerantur,deinde laevigantur,& sicca his admiscentur: melle optimo excepta reponun- 'tur in vitreo uase aut plumbeo. haec ratio omnium hierarum communis est. Summus ipsaru modus est drachmae duae rassumatur & Lalis draehma,mellis heminae duae,aquae quantu satis est. Quod si uehemetiores ad purgandu uoles emcere, quibus scammotha non inest,iniicietur,& his singulis ex illa obolus .

Quaesidi umbilico illita purgent. Cap. IX. Illito sedis adflatus excutiendos. RVt cum melle in tenuissimum pollinem redigitur. ut

unus siuccus fiat,& penitissime intra sede delinitur Essicacissimu uero est si cumini momentu & nitri assumat, uel cyclamini succum:stuppa exceptum imponitur, aut and s forma melle apposito, natus siquidem multi erumpunt ,

uentrem leuantes.

Terunmosidis uentrem mouens, Che anance . . A Lumen cum melle laevigatum coquitur quoad fulvu reddatur,atque hoc sedes perungitur, facile enim copiosa citra laborem siubducit.

medicamentum quod umbilico illinitur. Omphalium dictum, ad aluum subducendam.

Yclamini drachmae quatuor,nitri drachmae tres ueratri nigri & albi,singulorum drachmae duae, colocynthidis drachmae tres, scammoniae drachmς dus,elaterii siicci drachmς quatuor,cocci gnidii totidem,cari carum pinguium unciae duae, sellis taurini uncia. t

Aliud

SEARCH

MENU NAVIGATION