Institutiones pathologiae medicinalis (Editio Tertia)

251쪽

id genus superpondii ut omni tempore

docuit observatio, ita ex rite intellecto humorum circuitu manifeste sequitur. Nec certe audiendi, qui rem tanti momenti ficulneis argumentis Xplodere Vani aggrediuntur. Quum vero vitium

proportionis sit, haecque diversimode spectari queat, diversas quoque in species id partiri licet. 388. Habetur hinc primo lethora ad molem, quaein vera dicitur 4b-sbluta, ponitque molem sanguinis reapse ita exuberantem, ut partibus continentibus prtie nimia distensione incommodet. Haec proprie πολυailuta, Veterum Plet hora ad vasa. Cum in temperamenta incidit mollioris habitus, hic sanguine unde quaque perfusus intenserubet ac turget in strictioribus contra corporibus vasa majora magis distenduntur, Venaeque prae arteriis laxiores magisque oris conspicuae ultra modum tumescunt. Unde recentiorum lethora

ad habitum Mad vasa vel venas intelligitur. Eam inducit vigor sanitatis sub vi

252쪽

222 QUANT1TA HUMORUM tae genere laUtiore, Otiose, securo , quo robusta viscera plus generant chyli sanguinisque laudabilis, quam nutritio ac eaecretiones necessariae sibi postulant. 389. Huic assinis altera Plet hora ad spatium dicenda, quia ex imminuta systematis circulatorii capacitate Oritur, quantitate sanguinis haud pariter imminuta. NimirUm nec mole, nec volumine, auctu sangUi modum tamen excedit, si, quo contineri debet , spatium contrahitur. Respectivam ideo vocant, ut cujus origo tota debeatur firmis partibus,

aut nimium constricli 0193 Q9, 30 in terrore, accessu febrili, frigore magno, subito, Sc aut his ipsis rigiditate

i6 exsiccatione, obstipatione, coalitu 2C9 2 6 , non cedentibus, imperviis, aut denique mutilatis. 39o. Est alenitudo ad volumen apparens quoque spuria dicta , quae aucto rarefacti sanguinis volumine o. lem veluti auctam mentitur; quanqtiam hujus nulla est exsuperantia Quum enim capacitas canalium haud eodem gra-

253쪽

VIΥΙΛΥ A. 223du una dilatetur expansius humor, quo antea modice repleti fuerant, majussipatium assectando haud aliter, quam vera Plet hora 38 S), eos turgefacit. Ingens calor ab aere foco, balneo, cibis, potibus, medicamentis, Venenis, febribus ardentibus, inflammatoriis, exercitationes, animi pathemate, frictione, c. in corpore concitat Us, magna α subita pressionis atmosphaerae imminutio, motus intestini humorum ob aliena intermista singulares, c. huic vitio ansam dare blent. Certius autem nascitur, sicubi mirritabilitas 19o accesierit, aut seminium dederit sanguinis 3 scrasia ad rarescendum pronior

33'6, 36 ), aut liquatae pinguedinis, quam calor valde expandi , copia in

massam circulantem recepta.

39 I. Constare hinc potest, quid de

Plet hora ad vires, veteribus memorata, sentiendum Male hanc neotericorum nonnulli, ut fictam , explodunt; cum reapse, multiplici quidem specie notabilis, occurrat. Dicatur ergo ea

254쪽

inguinis abundantia, cui serendae regundaeque Vires naturae non sussiciant, hinc onere graVatae opprimant Ur.

Plenitudo quaevis 388, 389, 39O. ad

summum progresia, nec mature te Vala,

etiam in robustis , sarcina demum fit viribus major, quae pontaneam lassitudinem, ad motus Orporem, sensimque gravitatis inducat in debilibus i 19)exiguum quoque sanguinis superpondium , valentiori facile tolerandum, superatis canalium Viribus incommodat,& congestione, oppletione , CrUption C, gravat 2O3,2O ). Naturis irritabili bus si9O levis humorum X cessus pro stimulo est, cujus dum sentiunt molestiam, in motus inordinato ruunt, Ut

amoliantur,in semet ipsas prodactis in casium viribus, fatigant. Consiuetudo denique mittendi inguinis, naturalis, aut arte inducia, uti reparandae acturae studium naturae indit, ita reparatae creat intolerantiam, cui moles, aliter haud graVatura, oneri est. An igitur Plet hora ad vires non datur Τ392.

255쪽

223392. Manifestum quoque est, pota plures lenitudinis species 388 39i una complicari, hisque insuper adjungi

vitiatas humorum qualitates Unde nonnullorum Euchyma cacochymalle- thora intelligitur Commotam Vero Uocant, Uae turgens noxa infert, gravioresque minatur, naturae viribus aut oppressis, aut in motus enormeSperver-

sesque concitatis 391 . 393. Inopia boni sanguinis , quae

merum desectum, non item dyscrassiam, ponit, vix nisi subita, enormi, Vacuatione naseitur, citoque mortem inseri, aut, si prompta resectione non tollitur diu durare non potest, quin vitium qua litatis ex prostrato unctionum vigore accedat. Hoc illi jungitur, quam inedia creat Tardiores humorum jacturae, etiam longa duratione praegrandes, ne κενεαγγεδε inducant, accommodata partium contractione 2O9, s)natura camVet Morbo stuperato exhaustis apposita nutritio cito succurrit alioqui in caco-chymiam inclinant.

256쪽

nec tamen cum plet horti, quam etsi saepe comitatur aut sequitur, macilenti tamen & colligere blent, confundenda. Notat autem sanae pinguedinis, partibus interfusae excessum, qui functionibus obstat. Sanitas quidem proportiones multum diversus hujus siucci absque notabili impedimento fert a sarcina tamen graviore subito aucta, haud mi-Dus,ritiam multo angia ine, opprimitur. Iisdem vero causis fere nascitur, quibus

plethora 388), huicque aut supervenit, aut substituitur cum e pleniore victu multum quotidie laudabilis chyli

in vas desertur, qui vegeta circulatione nec dissipari, nec in sanguinem con- Verti , nec nutritioni impendi omnis possit, hinc suum cremorem per inter stitia partium in laxam cellulosam de-'ponat. Unde mollior corporis habitus,

aetas hsah tisis media sexus sequior, eo inclinant '). Materiem siubministrat

Nicomacho Smyrnaeo, quem arte Aescu

lapii u immani adipis uae sarcina liberatum fuisse

257쪽

A. 227 chylus blandus, multo abundans pingui, eodemque facile secedentes 33I . ii cescit hinc, cur partes singulares nonnunquam prae aliis hac multitudine gra-

3 9s. Desectus adipis macies, vix

eo gradu nascitur, ut morbosa dici possit, quin aliae una subsint affectiones, unde ut symptoma pendet, aut quarum consortio demum nociva redditur. Humorum acrimonia certe ut saepissime ipsa emaciat, ita comitem se facile un

git; sive inopia chyli blandi , oleo si, si va

immodica Vacuatio, aut quovis modo facta dissipatio pinguedinem consumat 396. Reliquorum succorum Xcedens

GALENU reseri, par aliud is sorte majus obestatis exemplum Anglia nostris temporibus edidit in EDN BRIGRΤ, qui modo 29 annos natus, statura fere senipedali, ventris peripheria prope septempedali, accurnulato pingui ita suffusus , ut o9 pondo nudus esset, tricesimum vitae annum non Complevit. Fertur autem nulli unquam diaetae vitio deditus fuisse, sed familia ortus ad obesitatem proclivi. An ergo seminium hujus excessus gentilitium datur Uid Philos. Transact. UOLNLVlΙ pag. 188.

258쪽

dens defciensve copia vel ad cacochymias, variis locis ante expositas, pertinet, vel inter causis morborum aut symptomata aptiorem locum invenit. Huid loco aberrantia. 397 QUANQUAb humorum non adeo stabilis est in corpore humano, ut

partium firmarum situs, nec certa semper, qua morantur, sedes; habent tamen siuos sibi a natura constitutos canales, loculos, receptacula, caVa, quibus, tanquam cancellis, contineantur, vehantur , nec egredi sine noxa possint. Id quidem in uccis singularibus, iisque, qui in certis partibus collecti restagnant, manifestissimum. At vero nec illi quoque excipiuntur, qui magis universiales,

non interrupto motu circumacti, toto Corpore oberrant neque enm perinde est ad sanitatem, quo genere Vasbrum aut cavitatum sanguis, serum, lympha,

398 Ex hac igitur contentorum ad continentia relatione classis exsergit

259쪽

ABERRANTIA. 229 morborum valde notabilium, qui, quod humores non suo, sed alieno loco sint, oeconomiam turbant , nec ideo male errores loci appellantur , variasque in species dividi possunt, quarum praeci

puas nunc exponemus.

399. Error fluentium mihi dicitur, cum succus corporis inquilinus e sivis

in aliena vasa delatus, haec praeter naturae ordinem permeat, tanquam si propria sibi forent, nullo tamen ceterum obstructionis , effusionis, excretionisve vitio accedente. venit hoc multoties in systemate circulationis, ubi motu ac celerato, aucto calore, rarefiunt humores, vasa laxantur, ampliantur, Ut crassior sanguinis pars ultra, quam decet, propulsa, in vasculis usto minoribus, non suis, circumeat, errore quidem ut plurimum innoxio, quandoque tamen& periculose Stagnans in cellulosa pingue iubito in vasa raptum bilis sita os limites egressa, inque inguinem diffusa; urina, materies perspirabilis,&c retenta, cum in massam circulantem re- a Ur-

260쪽

eta FLUIDA Loco

gurgitant, e empla noxarum, quas id viatium inseri, praebere pollunt. Secretionum certe circuitus humorum multifaria hinc perturbatio. An huc etiam retuleris materiae morbosae , alicubi stagnantis, receptionem in communes circuitus vias , aut ejusdem permanentem cum humoribus circulantibus mixtionem , quum e Vacuari vel in parte DJiqua deponi debuisset 8 Documento

dunt morbi exanthematici materiales. acio. Errorem impactorum Voco, quando liquor in canalem alienum delatus, nec permeare pote DS, impactus, cavitatem illius natur angustiorem obturat, sibique laliis deinceps appulsis

transitum negat, vitio triplici aberrationis, stagnationisvi obstructioni. 2O9. I. Concurrente quamvis si continentia contenta in se seorsium spectes, vix admodum a statu sano mutata deprehendaS.

Nascitur facile ex errore priore 399),

cum humor crallior, in alienos protrusius canales , quorum Ora affluxu violentiore ultra modum dilatantur, aut dia-