De antiquis mensuris Hebræorum; quarum s. Biblia meminerunt, libri 3 Caspari Waseri, Tigurini ..

81쪽

D Me Nsu RI Drs 'ET A Rivo au Ia Kr ad butili: si laetam, si e cibum si urnum non triplicare, se . quadruplicares, immo fere quintuplicare volucrit: quum constet , Choenicam non nisi unam sc cet Ια, ut loquitur Alexander, c v cπον ζοφὸν, ut Suidas,

hoc est, diarium olim utilem agro lcgentiu opilionum& similium apud Romanos cibum quae Choenix sive C ' Choenica quadruplo, atque adco quintuplo uicinino T. es afuit Homure Homer siquidem novem, hocni vero plor non nisi duas unde Loim vulgo dicta mapiebat libras Romanas. Odrus enim Romanus rasus, pendens libras viguati, praecise huiusmodi Choenicas capiebat eccm, iae ora minimae optionum ad differentiam aliarum

uit nuncupata. Plurescia immemorantur ab idoneis au in ctoribus Choenicae, necessaribdiscriminandae Etenim i Itica fuit, misiuorum aut mul ru communiter appel- uisis, lata. με ον seu mensura κατ εξοχὶν , qua pendebat Ro-m Da tritici uncias l. cum triente: extarios vero Ro V- μ' manos duos,&nonam Mus partem praecise , vel Atticos cuin au 2 arioni miri j πν μου κατης aqua Choz-nica verisimile est Corinthios χολκομε α appellatos ab Apolline i ibio, quod servos multos si hoc dimenso nu-ttata solitos possiderent qua de ipsa Homerus: Xc Ἀκ, σοί, Namque orae immunem hau patiar, Lcum , amunivirm Charnicam attigeris ubi Eustalliis etco φον reddit vox enim χοίνικ 2 cum ipsum a declarat, tum rem, quam nutimur, veluti frumentu alia inhO 'inmas victum cedentia unde illud Graecorum protrnum, Γρ η υῖ.κ Choe ixei sin hoc est, De victa Chremesne is V ab in iem crastinum, ut explicat Hieronymuβ GVe, st/ς Mein bus, Id et cupra scias m i rra, ne css p er D vi Plutarchus sive Indemne et vas, Π es an

82쪽

Diisitorum atquadraginta quinque Italua Choenix, sive Irin torum si ' fuit cognominata, S cum addita πεντεκαιδεκατη, ob quam

pendebat uncias tritici duodequinquaginta, hoc cit, li-- G si V bras quatuor, dicta fuit rata rilibris. Quae vero tritici Ro- rnanas uncias quinquaginta pendebat Choenix georgica fuit dicta , quia georgicq Atticis maiores erant ratione ses- Miltia quia era. Qua denique pendebat Romanas uncias o- ctoginta, minia is fuit appellata, s d maen suis ex ii iii diurnum ingenuis olim militibus Cu)us Thucydides me mi, ni tib quae Hebraeorum olim Kabo respondcbat, ut dictam audi, , 7. Atque illas tales Choenicas, nempe minimas aut choent bilibres, pauxillo amplius, capiebat Homer quam disr- tam quadruplam, atque ad c d fere quintuplam fuisse, mi- quintupia rum non debet videri; quum Deus populum suum dile-

istum non servorum, aut mancipiorum instar, Choenica ouotidie, hoc est , pa rc C tenuiῖCr, Verum liberaliter ac copios e nutrire S cducare voluerit, quo in murmura tentationes contra se, Mossemque, ipsi alioquin apud

gyptios αν ἀφθονοι παῖεντες ν γαία ευν λει λιπαρῆ seci fundendi minus occasionis habe ict. Adde, quod istaelitis tunc temporis nullum obsonium fuit praetor manna, hoc vero tritico exstitit multo levius, circulari sua S peti lucida rotunditate plurimum intra se vacui, hoc cli, aerii, continens. Et ficta potuit, ut istaelitarum corpora etiam tum fuerint nostris aliquar O graviora&proceriora, lutinaverisimilest, corporum humanorum proceritatem robur, tunc maximCimminui coepisse, qUiado imminui cor pit hominis longxvitas Jd Vc so ante Mosis tempora coe

pisse non legamus:&sicox cedatur, etiam ab Abraham i, maxime velo inde a Noachi em Poribus coepuse, tamen credibile non est, paucj adco anni S, qui te is uxerant,

tantum

83쪽

U MENfunis Is CRET ARIDO Ru M. tantum imminutam, quanta hac aetate est qua non coelum, non tellus, non bruta vel plantae solum, sed homines ipsi qui tamen corosisymm omnes emineoriundi, ut canit Lucretius, &Ju Venalis explicat ' ., Vener iis ci Sortiri ingenium, divinorum capaces, torve exercendas, capiendi s artibu apti, Sensem a coeles demissum traximin arce , Cujus Cen prona, terra pecrantia: adco χῶρον - σκίάουαν, ut subsidenti si collabescen iis hujus ipsius aevi caducami cariotim vetustatem sub- innuant. Verum quia&Jsraelitas voracissimos lurcones,

rapidissimos manducones id temporis fuisse sistat, quo ignotis in oris, crebris suis prosectionibus fatigationi b.

famem egregie proritabant, ide diaeta cottidiana ampli Ori liberaliori omnino opus eis fuit. Atque hanc talem aut latam fuisse, adhuc minus mireris, si quid Athenaeus, bonus cpriscae fidei auctor, de muliere Alexadrina quadam prodit, memoria repetas, quae haud longa mora, sed Vna in coena, nedum die integro libras carnis duodecim edit, panis quattuor choenicas, vini autem congium adbibito

S. Caeterum ab assiduo illo usu, quo Deus, προπίδεο - Homer C ς θεοτορ et in ἀέξων, ludaeis diaetam sive diariam uer men si ' 6 4 iuram Homeris, tam longo tempore, liberaliter distri do sper buit ac subministravit , scite admodum vereque haec ab τε ' - thamar, ministerio alicujQuri, vel commodum ex aliqua repe pere, deducitur, tanquam mensura subministrando repercipiendo victui quotidiano serviens nisi deducere libeat ab homer, manipulum rugum de Harate, ut mensura sit, continens tantum tritici, vel trumenti, quantum communiter ex manipulo frugum potest excuti 9. Inde etiam urnulam illam auream quae mensuram ia

HVmc picuam capiens, erecto Tabernaculo S Templo, is

84쪽

ad seculorum mola umentum, Dei iussu δ Mosis procuration ante inius conspectum, hoc cit, A cam, aiter vanda erat reposita, nobilis S J χωρι ille, totoque Oriente clarissimus Iudaeorum nummus, Siclus inaltei apa te accurate enictam habuit, quum altera virgam admirab lem Aharonis, de qua Num .i7, 8.as abrsim prctam Ea

ber t.

res aridas vel siccas metiebatur, fuit NI Se i , vel P SOB contracte de iuxta Graecorum flexionem ' τον, IO-sepho, Epiphanio .abis Larin , Satum. Haec triccsma a Cori tertia Ephae pars fuit triginta quandoquule Sata Corum, de tria Epha mira cis cceperunt i gula veto tres Homeres, Donacris trientem, sive sex abos, vel quantum capiunt tellae avorum gallinaceorum 4 . unde non tam pha Grumum Latine possis vocare perinde ut deinυς , sive tertimus a tertia parto, quam in maior ali-u amensura constitui fuit appe alacerra mensura Grς-cis c Romanis: quam Scha b Hebraic , quan- Quam abusi xc improprie, Ghάlosech res, si vere talum, auctriadem significantu Schalychen impro-imie tertia pars est Sextarii, si, calix quas uor cyathos com

85쪽

bet Deus hominibus fidelibi is Ela tirem

Hebraiciana ac Chaldaicum vel se X, α Arabicu neso Se , tot re vel atro ere sive et are aut j rre significat: iterum Fan Isidorum, dum geminum

statuit Satiam Vnum enim cst, non plura diversa tamen ratione capit vel odium, vel sesquimodium Modium capit Atticum, vel Syriacum, vel Babylonium , vel Arabicum Sesquimodium vero Romanum. 3. Et haec reductio fuerit, Madmensurariam rationena 2Rι- Romanam Satia exigas, nempe deprehendes cepisse Mo- 'ρ' - .dium cum dimidio qui faciunt libras o Modius si qui dem tritici viginti pendebat libras Hoc, praeterlii dorti, cujus verba modo coria nemorata sunt, Josephus testatur Rh α ρλ. lib. 9 . cap. 2. inquiens: E μι in λι ρη tautem Satum motum dimidium tan cum per Italicum Romanum indigetans Quem sequitur Epiphanius το ες αἰν. Vbi Capellus legit , c. Sextarios Atticos telligit, nempe a vel legit δή dc intelligit Romanos, nempe viginti quatuor. Recte quidem meo iudicio. Vt enim, si exacte loqui vehi nub Sa tum aequabat Sextarios Romanos et . ita Atticos aequabat nolinii 22 numero rotudato sumto pro decurtato, cin

re Facilis autem a librariis lapsus esse potest , ut pro scribatur ,&pro si vel δ scribatur, 3 His omnino suffragat ut Hieronymus commenta

86쪽

riis in Moth. cap. 3. Sa ungenta est, inquit, Πῖra, II, . timorem Pale naeprovincie, unum p ZZZuium c plena moαί- um puta Romanum, dic η Quod si ad nostrana reducas rnionem, reperies, Sa-

tum cepisse nostratem quartarium , cui vici quin libras tritici, quae librae faciunt duos cucue dodrantcs quartarii, et Ii rini ora Jefahr: silve praecise dodrantem

quatuor quinta partes dodrantis, sic .sa tim. s. Porro hanc mensura interpretes Latini vulgo red--terpre dunt odium, respectum habentes non tam ad genera- . - lem odii significationem, qua non raro mensuram k - κως designat, ut imi Hebraeorum, odius etiam Latinorum , quod posterius a prior illo fluxit, quam quod exactes praecise sive πολλῆς κ&c ας accurata quadam animadversione ut loquitur Epipitianius haec mera, sura respondit odio Attico, ver riaco, vel Babylonio, vel Arabico. Vnde non tantum LXX interprete, im S. ta transcribunt eis μέτω tres mens ura Gen. 8, 6. o. Sana a . 2. Reg. 7. bis terve: sed Ambrosius etiam in Lucam Satum communi me rae nomine appellat, id licet aut L xx Graecos secutus, aut respiciens in re duplicatam Sati vocem N Nd Sas , quae generaliter de exprcsae menseram declarat Esa. 27, S. 6. Quin sanctus Matthaeus ipse cap s verr. s. ubi I meminit, Satum videtur intellix me ut colligi potest ex nunquam scitas laudata declaratione Syri interpretis, qui Guodium reddit NnNI Siba tum illo loco, tum Marc. 4, 2I.&LUC II, 3. Sed videtur idcoit οδιον vertisses quod haec mensura, illis temporibus, quibus sub Romanorum erant imperio Iudaei, tum Romanis, tum Graecis, inprimi, eiset nota usitata, itcnaque Atticum Sa- tum Graecorum Modium praecise aequaret aut Romanui non nisi sesquialteraratione superaret. A id in quod Evai

87쪽

donis S muneribus non uti, sive in suum, sive m alienum i

ciebat qui pecuniam a domino suo acceptam, eius Occu Pro U.

pandet S Exercendae caussa, humi defodit, quo nec ipse, , nec alii Mus usu fruerentur. Quina sive invidiam, silve gnaviam Graeci veteres Am γῆς πυγιγμης, fontis o si F Θι υ SVat emblemate signate adumbra rudit qui ct si intus per cimibus ac dulcissimis aquarum bullis stillat tamen undi 'ue lapidibus inclusus, S annulo etiam obsignatus est, ut ad eum accedere, guttulamque inde haurire nemo queat. Cum quo congruens est a Nerone apud Suetonium actatum dictcrium , Occultae Musicae nussu re lectus, Vbim gnum Galliae luminare Casau bonus in suis anmaadve isto 'nibus eruditissimis Graecum Senarium fuisse adnotat, Tiῆς λα- ι νουσης μου nκῆς ουδεις λογοψ

Nullus Atensis sic reseclus est: onerit ignotae gratia magna inquit, Ovidius Lucianus in Harmoni de sic profert Aεν φελ quod jjητὴ κἀς /ους μου ni ης Egregiam colusicam , quasi ab

sco dita, ames nulla rei: rediit Gellius lib. 23. cap. io Cum quo congruit loc, quo latet ignorum ea ignoranusia copiis:

Si cultore carti

88쪽

ANTI Q. MENfu RARuM LIB. l. In quem sensum Horatius inquit: Paustum pultae r ait mr IIae

8 Persus, Scire tuumni esser. cuti is Quintillanus libr. I O . cap. I. Talcs, i inris Gnis cubo e praediti quum sitiat, tamen inputat cum non prosunt D occula o delitescunt, clauiis the auri incumbere cita L. Vnde Dionysius tyrannus de cive cercior redditus, quoadomi defossum auru haberet, illud et auferri iussit. Quia

que paullo post resciviiset, ipsum aliqua thesauri parte

clancultim subtracta in alieno territorio sibi praedium comparasse, accersito omnem illam auri vim reddidit, cum hortatus, ut in posterum opibus uteretur, nec quod utile esset, redderet inutile. Ptolemaeus etiam Philadelphus, gyptiorum rex, hoc usus legitur proverbio de thesauro in terram defossi, vel fonte obsignatori clau o. Quum enim is a Iud is exempla Bibliorum impetrasset, characteres Hebraicos, ac legendi rationem ignoraret ad illo referente Epiphani rescripsit haec ver-

πιυτων ε ς ουδὲ ιφελ mes Thesauri occulti hon- tu ob gnati quae en et tilitas in Irris p Sic eriam tibrorum a vobis a nos ni orum doctrina elargumentum se habet riuum enim horum litteras legere nonposimus, num erit nobis inde utilita , C. Haec adsit et gere placuit ν 2ολογητα - Arctu ..

sati Di ergo ad nostrum, ον, redeo, nequis clamet mera o LIεν σος ριετζον Huius Se vel Satiri mentio Gen. 8, O ubi Sara, Abraham conjunx , jubetur a marito festi 'nanter ,- ο απουδης, tria sata farina imilagineae, hoc est,

puri Timae: purgatissimae sumere, eamq; depsere, itacentas inde conficere, ad excipiendos scilicet Angelos, iii terque hos illum λὶν, ἀναμ αυν ν γ, . ἐν δ εοντα,

89쪽

D MENfunis Is CRET ARIDORUM. qui Persona Deus es, Mortalu in una es . quos νθρω m Josi, humana specie iter facientes Abraham in tentori uiuum

humanissime navitavit, recepit, omni officiorum genere ita iri, silentio

ta Ahira mi, qua P se, licet tan Urbus, tamen circa meridiem, quo fere tempore D vnia a litas, in se vidis praesertim illis Orientis regionibus Viato es soletit divertere, ad tabernaculi sui ostium se ospites tum infimae, tum summae conditionis, uti cite latilius loquitur, quasi z- natus&aucupatus est . quod exemplum illustius viri, ut o Lothi, cogi omnibus fidelibus commendatur Hebr. J I. In φιδεο ενιας mλαανθάνεE .. O αυτης γαρ ἐλαθον πινες ε ισαναες ἐγγέλους, dcc. interum est insignis sanctissimae Sar industria& sedit Sara, e e litas, luce quantumvis nonagenaria, nobilissima, Opulentissima omnino omnibus virtutum numeris perfecta inali Ona, an ena labores non subtraxit , sed cibos in credibili celeritate, indefessioque studio apparavit, subigendis non uno, non binis, sed ternis Satis farinae qua fecerunt praecis tres odios Syriacos, vel Babylonios, Vel Arabicos, vel Atticos vel quaternos cum dimidio Omanos nostrates vero quartarios sive quadrantes tres cla' inque libris quae quinque librae, ut computatum est supra, faciunt quartarii dodrantem, quatuor quin as

minitas. Quod intelligatur noti quasi Sara sola tan-xum farinae subegerit. Vna etenim muliercula, aut a xςrfamilias, haec praesertim ccc κυια rέροις π ψλ

huic labori fuisset impar sed quum numerosam ha 'φyς familiam maritus quis dubitet, ancillarum opera ςpisendo juisendo usam ' quae ea ipsi mensura fuit ,

90쪽

nempe tria Sata, aut unum Epta a, quae semel usitato pinsebatur unde cerica radice lΞNaph ,'ini Elpha vide iur dicta nisi malimus sic dictum quod tali vasculo ad praeparandam massam farinariam fortassis utebantur. in iis, Tertium cst antiquus victus ac diaeti, qua peregrua is di M hospites a Veteribus quondam in ipsis incunabulis Mun- di excipi tractari solebant Mentio enim fit non tan-ὶ tim viculi teneri lactentis, qui subina tris ruma, hoc

per placentas, Hebraice goib ab VM,

centas adiguerat cor sere, intelligitur panis ad ignem, vel super prunas aut cineres Coctas, sub neritim vulgo Chal

i ' iuniones iacenta, qui gulae es ventris caussa aliis partim adulantur, partim detrahunt , alibi l ro quasi famae aut honoris proximi nundinatores ex Verbi rach hebraica significatione, vel quasi esse res placentarum ex Chaldaica, cognominat Lev. 9 i . quos Graeci bos του τροπι ολ χους, parasitos .c arum se uritores, aliis 3 nommibus appellant. In orc nim itum sua apud Hebraeos, te item Solomone ad O 'cum citatum, ut qui adulatoribus delectaretur delato. ribus, is convivio exceptis placentas alios cibos mellitos ac delicatos a poneret, quo promtiores ad calumniandum detrahendumque essent a qua radices

natum etiam proverbium , 2 z Suga Deia a rLeb,ι hucab Plac a versa id est smi o is, quae ab una a non verse, stulata, ab altera incocta est, de homine praecocis, scμ immaturi consilii atq; iudicii quales Epbra imitas fui illa Hos eas docet, qui immaturo plane non cocto colitio, mutarunt ii umpaztium in cAternum quo nomine a