장음표시 사용
91쪽
Tα σημειωτι , hoc est, ea, quae de signis agunt, Libr. VI. continens. Προγνω A. Praenotio m. I ρομῶν. De Humciribus. Πεζι κρισω. De Judieationibus. Περι προ ν. De diebus Judieatoriis. 'ορρm-- Praedictorum. Πακαι Προγνωσεις. Coacae Praenotiones.
92쪽
Praenotionum utilitas, ει ducta ab aegrotuntium vastu, decubitu gestu, respiratiove, urinis, sputis, aliisque excrementis , N accidentibus prognostea.
ναι προνοιαν ἐπιτ δευειν. 'a dio incumbere, optimum Προγινωσκων γαρ κάὶ προλι esse mihi videtur. Praeno-γων παρὰ τοῖσι νοσραπι, L scens enim, atque praedi- τα τε παρεοπα, καὶ - ο --cens apud aegrotos Spra, sao γιγνοτα, καὶ tu πα εχτ αι, ὁκοσα τε sentia, & praeterita , & futura , & quae. πυα λα- ῶ αγενέοντες ἐκδηγώμιενος, πι- cunque aegri praetermittunt, monens,' υατ' - ιιαλλον γι-κειν, τα ταῖν νοσεμων res utique aegrotantium magis.inteus γμιτα ' με τολμῆν ἐπιτρωειν τοῖς dνΘρ - ligere credetur ; adeo ut sese homines πους σφεας εωυτοὐς ἰητρῆ. 3 D ΓΘε- medico committere audeant. Curatio- xo emta, αρις' αν ποιεοιτο προειδως τα ἐσο- 3 nem autem optime instituet, qui ex prae-μενα ἐκ των παρεοντων παλμπω. 'Υγεας sentibusaffectibus laturos praeviderit. S μεν γὰρ ποιεειν --ας τοὐς ὰθενεοντας hos etenim omnes aegrotos essicere ne. ὀυ,ατον. υτο γαρ τὸ πῖογινωσκειν τα με - mo potest. Id enim foret praestantius,
93쪽
Is quam futura praenoscere. Quum vero homines intereant, alii quidem vi mo bi, priusquam medicum arcessant , correpti, alii vero etiam vocato medico repente deficiant: hi quidem unum diemeto viventes: illi vero paulo plus temporis , qpriusquam modicus adversus singulos
morbos arte resistat. Debet utique me dicus morborum ejusmodi naturas cognoscere, quantum corpora' vires em-zs perent; simulque, & si quid in morbi; divinum infit, hujus providentiam edi sre. Debet autem differentias morborum assidue in vulgus grassantium cito animadvertere, nec temporis statum 3o ignorare. ) Sic enim eum omnes meiarito. admirabuntur, & medicus opibmus censebitur. Namque & eos, qui servari possunt, multo etiam melius ser- .vare poterit, longe ante singulorum curationem praemeditatus, & morituros ac salvandos praenoscens, atque praenum clans, vacabit crimine.
Faciei N periatim oculorum notae is morbis acutis. Signa ab oc rums apparationibus in Annis, a la . Hii, e decubitu, ''
Considerare autem oportet hoc modo
in morbis acutis ; primum quidem o aegri faciem, si sanorum similis sit, ma. xime vero sui ipsius : ita enim optima erit. Summe autem contraria simili,pessiuma est. Erit autem talis, nasus acutus, oculi cavi, tempora collapsa , aures h -
s gidae & contractae, & imis partibus inversae, decutis circa frontem dura, intenta,& arida existens, & color totius faciei ex viridi pallidus, aut niger aut lividus, aut plumbeus. Si igitur in principio morbi so talis fuerit facies, & nullo modo possi- 6
m ν δύναμίν εἰσι των σωμάτων' at δε καὶ Io εἴ τί Θεῖ ν εν πιν ἐν τῆ τι νά σοισι, καὶ ταρέου
σι νουσήμασι ' πρωτον μεν To προσωπον τῆ νοσεοντος, εἰ Is οριγον ἐδε τοῖσι των
94쪽
μεναι 39, καὶ το προσωπον πελιον, καὶ ψο-2ρον ἰδεῖν ' καὶ οἱ ὀδοντες πελοι γίνονται ἡ τα χρῶ in τῆ συμπαντος προσωπου ηλλοιω--νον - η, ταυτα παντα κακα νομίζειν, κά
φὶς μετα τινος τῶν ἄλλων σημείων , εἰδενα VARIAE Lbile fuerit aliis signis conjectari: interrogare oportet num Vigilaverit homo,aut venter vehementer solutus iuerit, aut fames ipsum oppresserit. Et si quidem aliquid horum confessus fuerit, minus malum esse existi. ssmabit. Judicantur autem haec intra diem& noctem, si ob causas hujusmodi facies talis fuerit. Si tamen nihil horum esse dixerit, neque in praedicto tempore comstiterit, noue oportet hoc smum lethaleo esse. Si tamen morbo velisiore triduano existente, aut quatriduano, talis fuerit facies , interrogare oportet de his , de quibus supra praecepi, & alia signa comsiderare, quae in tota facie, & in corpo- 6sre & in oculis sunt. Si namque lumen refugiant aut sine voluntate illachrymemtur, aut pervertantur , aut alter altero
minor fuerit, aut quae in his alba esse debent, rubescant, atque in iisdem ve- onulae lividae, vel nigrae sint, aut sordes appareant circa oculos, aut etiam assiudue mobiles, tumidi, vel admodum c
I vi facti, aut squalentes & obscuri fuerint , aut supercilia curva aut rigida, 7s aut vehementer maculosa, & vultus ii lividus , & aspectu terribilis , dentesque lividi fiant ) aut color totius f ciet immutatus fuerit: haec omnia mala& perniciosa esse exist mandum est. 8o Sed & ipsas oculorum s apparitiones
per somnos in hunc modum considerare oportet. Si namque aliquid ex albo subapparuerit, non commissis palpebris, i 1 non oti ventris fluxum, aut medicamenti ῖς potionem, vel non sic dormire assueto, malum signum est , & admodum exiti le. Si vero palpefrae , aut labra, aut
nares una cum alicujus alius signi accessione pervertantur , aut corrugen- 9ota tur, aut livescant: nosse oportet morti proximum esse. Lethale etiam est, si
95쪽
da, & albicantia fuerint. Jacentem ''9s rem oportet inveniri aegrotum a medico super latus dextrum , aut sinistrum, manibus, cervice , ac cruribus parum inflexis, & universum corpus molliter jacens. Sic enim plurimi sanorum de-IOo cumbunt. Optimi autem sunt decubitus, qui sanorum decubitibus similes sunt. S pinum vero jacere, & manibus, & cervi, ce, cruribusque porrectis, minus bonum est. Si vero etiam praeceps fiat, & de Ios lecto delabatur ad pedes, magis horrendum. Si vero inveniatur nudos habens edes, ubi non fuerint admodum calui manus, & collum ac crura inaequaliter disjectarac nuda , malum est. IIo Anxietatem enim significat. Lethale autem est etiam ore hiante assidue dormiure. Pariter & crura supini jacentis vehementer inflexa, disjunctaque esse.
CAPUT M. In ventrem decu bere N erectum sedere, quando malum ρ a dem
tium 'ria re in febribus noω ,
ab ulcere, a manuum Iesicula tione , a piratione. Praenotio a sudoribus , cause sudorum, primcorium quale sonum, malumve.
ΡRonum vero in ventrem cubare, si modo per sanitatem non assueverit, deis lirium, aut partium ad ventrem attine tium dolorem designat. Quod si,dum morbus viget, ae otus velit residere, hoc in omnibus acutis morbis malum ; in pulmo-1io ni is vero pessimum est. Stridere autem dentibus in febribus, nisi quis a puero consueverit, insaniam, & mortem portendit. Sed quantum quidem ab utroque periculi immineat, praedicendum. Si vero 11s etiam delirans hoc agat, id jam valde perniciosum est. Nec vero ignorandum, an
96쪽
εια o 'so ος , πρὸ GP Θανατου et mn est, lividum, & siccum, aut pallidum &ών τε, και Dati, ἡ ι 2ον τε, και ξη- siccum ante mortem eradet. Caeterum de 13osrab. ' Πτι δε , τάδε γ σκειν manuum gestibuS haec nosse oportet. . . ora mν δε ορετ αν δε ν, ὴ περι- ties in acuta febre, aut pulmonis inflam- - Milyσιν, h D ψρενίτισι , καὶ εν κεφαλω - matione,aut infama, aut capitis dolore ae-γίησι G sy προσμου φερομένοις τας nu videris manus ante faciem attollere, &ρας, καὶ umes mi ag)καὶ ἡ ρεουσας διὰ κενῆς, quasi muscas inani opera venari, &festucas 13 sata αποκαρφοῖ αυσας , καὶ κροκιδας - carpere , atque soccos a vestibus, vel ab τῶν 60 I τιων Hrmλλαυσας , κά - του adjuncto pariete , si qua minuta eminent, τοίχω - ρα ἀποσπώσας , πάσας εἶναι κm evellere, ea omnia mala esse, & mortifera 3o καὶ Θανατώδεας. SI si πυκ- censendum. Porro autem spiritus se νον ι ἐν εον, πο- c μα- , 8 41λεγμοήν quens quidem dolorem, aut partis alicu- 1 oh τοῖσιν ἐρ των φρεειν-Μεγα , jus supra septum transversum inflamma-dνam εομενον, κω διὰ πι-- παρα- tiohem significat. Magnus vero, &lom φροσυνον δηλοῖ. Φυπον δε εκπωμιενο ν 63 go tempore inspiratus, delirium nunciat. ἐκ των μνῶν , καὶ G Hματος, ω Θριον κάοτα Quod si vero frigidus naribus, & ore en' νετα. Marmαν δε νοράζειν κάρτα spiretur, idjam valde perniciosum est. Diu 1 sμεγάλην δυναμιν εχειν βι εἰς σωτηρίην, D randi vero facilitatem eiustimare oportet,
mrρατι τοῖσιν οξεσι νουσήμιασιν , οκόσα σὐ Valde magnam vim ad salutem habere, in lπυρετοῖ- ωι, καὶ is τεσσαράκοντα ημερησι omnibus acutis morbis, quibus conjuncta
3s κρινεται. οἱ sis ἱδρωτες ' αριςοι μεν εἰσιν D febris est, quique diebus quadraginta judi-
ῶσι τοῖσιν να ζήμασιν , οὐ τοι θν ἐν cantur. SudoreS in Omnibus acutis moris Isoἡψρηα τε κρι ureri γίνονται, καὶ τελ ιως bis optimi sunt, quum & diebus criticis του πυρετον ἀπαλλαχεωσι. 65 'Misbes δε καὶ proveniunt, & febrem prorsus auferunt. ἡκοσοι διὰ παντος τῆ σωγασος γινόμενοι, ' 67 18 Boni quoque,qui toto corpore manant, fa- ἀπεδε αν τον ἀνθρωπον. εὐπετωερον φεροντα 'ciuntque ut homo facilius serat morbum. το ναυση . Οἱ δ' 68 ὰν μὴ τουτεων τι ἐξερ- Qui vero nihil eorum essecerint, haudqua- 1ssγάσωνται, οὐ λυσιτεέες. Κάκιςοι A, οἱ ιυ- Oam commodi videntur. Pessimi autemnes is τε, καὶ φυγον περὶ τὴν φαῖέν γι- sunt frigidi, & qui circa caput tantum,
Ῥομενοι , κω το προσωπον, καὶ Ψυ - & faciem, & cervicem oriuntur. Isti enim m. Οὐτοι γὰρ, ν μεν οξεῖ ρετῶ, 7 Θά- cum febre quidem acuta mortem, cum o νατον προσημι άνουσι, σὰν δε πρ τερω, μῆ- mitiori Vero morbi longitudinem denum 166κος νάσου. 7 Kαὶ οἱ κατὰ παν το Gme . ciant. Similiter, & qui in toto corpore ωσαυτως γ μενοι τοῖσι περὶ τὴν κεφααν. eodem, quo& in capite, modo proveniunt.
οἱ δε κε Ηοειδεες, καὶ -- περὶ τον τρί Atqui milii instar prodeunt, quique solo γινομενοι πονηροί. οἱ δὲ μετα ς a- in collo emergunt, mali sunt. Boni vero, λαγμῶν , καὶ πιμύοντες, ἀγαθοί Κατανοεῖν qui guttatim stillant, & vaporem tollunt. M in1 73 το συνολον τῶν Ερωτων. Γίνονται Caeterum universalem sudorum rationem γὰρ οἱ μὼν δἰ εὐ ιν σωμάτων , οἱ δρ διὰ novisse oportet. Fiunt enim aliqui propter αντονίην φλεγμονῆς. γ Υ γνωον δεβρι- corporum Golutionem, alii vero propter ς ον μάν εςιν εἰ ἀνώδυνον τε ἐον, καὶ μαλθα- inflamationi S vehementiam solent excitari.
97쪽
sensu doloris aequaliter mollia inutraq; pa te sint. Sin autem phlegmone laborent,aut dolorem adserant, aut tensa sint, aut dexistrum a sinistro varium, aut sinistrum a de 37s tro,& inaequale, haec omnia vitare oportet inbdsi in praecordiis pulsus insit,perturbationis et delirii indicium est. Verum oculos eorum intueri oportet. Si enim p pillae saepe moveantur, e pectanda infama.
tre praenotio, eorumdem diuturno
rum suppurationes, quae optimae, quaepe ae. Item quod optimum es pus, quod deterrimum.
18o A T vero tumor in hypochondrio durus, In & dolorificus, pessimum est, si totum
hypochondrium occuparit. Sin autem auteram tantum partem pervaserit, periculi
minus habet in sinisti a. Verum tumores 18s ejusmodi per initia quidem nati mortem' brevi futuram significant. Si vero febris
vigesimum diem superet , nec tumor inte rea considat, in suppurationem vertitur. Accidit autem his, in primo circuitu, γIyo tiam sanguinis e naribus profluvium , &plurimum confert. Interrogare Vero Oportet, an capite doleant, aut hebetes sentiant
oculos; si quid enim eorum adsit, illuc sertur. Verum potius in junioribus, qui
xys trigesimum quintum annum agunt, se guinis profluvium e ectandum. Tumo. res vero molles, & doloris expertes, quibque digito , dum premuntur , cedunt, multo tardius judicantur, suntque minus1oo quam illi, pernisiost. Quod si febris ultra
sexagesimum diem detineat, & tumor i terim non resideat, in suppurationem ve tendum esse indicium est, nec eum quidem, modo, sed illum similiter, qui in reliquo
98쪽
ventre constiterit. Itaque qui tumores zos dolorem cient , & duri magnique sunt, mortis periculum haud longe abesse signuficant. Qui vero molles sunt, & experies doloris,& digito compressi cedunt, illis diuturniores sunt. Qui vero Ventrem oc- 2Iocupant tumores , non tam abscessus f ciunt, quam qui in praecordiis. Miniume Vero omnium , qui sub umbilico sunt, in suppurationem vertunt Sed sanguinis profluvium e supernis partibus 2I smaxime e ectare oportet. omnium a tem tumorum, qui diutius istis in partibus manserint, suppurationes contemplari Oportet. Porro suppurationes, quae ab ipsis prodeunt, eXpendere oportet hoc modo. 22omae foras quide abscedunt, tum quae parvae sunt,& permultum prominent, atque in acutum attolluntur, optimae sunt. Magnae vero, & latae, nec in acutum fastigiatae, pessimae. quae vero interius rumpuntur, 22soptimae quidem illae sunt, quibus cum e
terno spatio non communicatio est. Sunt aute eae contractae, & doloriS pertes, totaq; loci facies exterior concolor apparet.
Est aute pus optimum,quod album, aequa. 23ole, leveque est, & minime foetidum; quod autem e contrario se habe deterrimum est.
λάσσαυσιν , λώδυνοί τέ εἰακάρτα, καθ Θανατώδεες. Ἀρ-
inter cutem ex morbis acutis omnes male : duplex emundem
Pnesis, hujus utriusque gna. Prum ira in dyctis hydropibus pericu Bra N salutaria.
bis omnes mali; neque e- cum dolore sunt veheme
ii , ac lethales. Incipiunt autem plurimi ab ilibus, & lumbis; quibdam vero a jecore. Quibus ergo ab iliabus
99쪽
hus & lumbis principia fiunt, iis pedest ment, & di arrime diuturnae detinent, zo quae neque dolores ex ilibus ac lumbis
obortos solvunt, neque ventrem mouiiunt. Quibus vero ab hepate hydropes fiunt, tussis, & tussiendi cupiditas ipsis
innascitur , nihilque effatu dignum e Puunt, ac pedes tument, vent ue non dejicit, nisi & dura & ad necessitatem ,& circa ventrem tumores prodeunt, qui partim ad dextram, partim ad sinistra pamtem tum consistunt, tum desinunt. Quod αο si caput, & manus pedesque frigeant, Ve xre oc lateribus calentibus, malum. Optimum vero totum corpus calidum,& molle aequaliter esse. Oportet autem eum, qui laborat, facile converti, & in s assurgendo levem esse. Sin autem tum reliquum corpus, tum manUS , pedes-3ue graves esse videantur, majus perbculum est. Mors confestim expectanda vero est, si praeter gravitatem ungues
3 o digitique lividi evaserint. Pedes autem, digitique penitus nigri minus perniciosi sunt lividis. Sed & alia si1gna considera.
e convenit. Nam si aeger malum leviuter ferre videatur, atque signum aliquod 3s salubre praeterea se ostendet, morbum thabscessum versum iri spes est , ex quo homo quidem incolumis evadet, partes autem corporis , quae nigredinem co traxere, decident. Testes, & pudenda 40 retracta, vehementes dolores & mortis
CAPUT VI. somni apta aegros, qui boni, Di d
terio res : non dormire neque u
ctu, neque interdiu cur 'sim . De ejectionum mo , qualitase , quantitate , s tempore, N quam
do has inspissari oportet, s qum
les item somnum attinet eodem, quo per naturam consueviu
100쪽
κρίσιν ἰουσης τῆς να σου. Δεῖ δε εν παντὶτω νου μι- λαπαρην τὴν κοιλίην εἶναι, καὶ
mus, interdiu quidem vigilandum, noctu vero dormiendum. Quod si contra Assat, malum est. Verum minus incommodi attulerit, qui matutino tempore ad te tiam diei partem, deterior autem, qui ab eo tempore invadit. Pessimum autem, si neque noctu, neque interdiu dormiat: vel soenim a dolore, laboreque Vigilia oritur, aut delirii futuri nota est. Alui excreme tum optimum est, si molle, concretum dejiciatur,eodem fere tempore, quo secunda valetudine assuevit, modoque conveniens s shis, quae assumuntur. Talis enim dej xs ctio inferiorem ventrem valere ostendit Verum si alui excrementum liquidum est, id nec stridere, nec crebro, paulatim e cerni expedit. Fessus enim homo ex com si, tinua exurrectione succumbens insomnis fit; si vero assatim saepe dejiciat, defectus animi periculum est. Sed oportet pro 26 assumptorum copia, aut bis, aut ter i terdiu dejicere,& noctu semel. Sed ma- 6sne plurimum , ut naturalis homini commetudo est. Crassiorem autem fieri dejectionem oportet procedente ad crisin morbo. Sit etiam subfulva, neque admodum graveolens.
CAPUT VII. Lumbricos quando commodum es egererer ventris babitus, qui prolus. Dejectio m malarum N
no prodeunte: de praeco Horum doloribus N tumoribus , qu0s murmur in iisdem, Morsus Ita
o cium subeunte, una cum e rementis prodire, utile fuerit. In omni autem morbo ventrem mollem esse & proba mole donatum oportet. At valde aquosum,