장음표시 사용
71쪽
Medicum idoneo tum corporis, tum animi cultu illorat; Aedi. cam oscinam Redico, loco, Iuce, instrumentis, medicamentis, operationibus, cucurbitularum admotione, sicariscatione, phleb tomia, telorum extractione, ulceribus, s tuberculis extruit.
Ie liber Medici institutio est , x Dὶν ἰητρα
& praeceptum quomodo of-- δ ασίη, καὶ παρα ελμα, ficinam Medicam instruere λως in κοι διαε ειν ἰη- oportet. Medici equidem 3ν οὐ πιν εῖναι προ- institutionem esse putamus, α ς ασίη:ν ' , fg 2ώς τε, ut videat quo modo colore , & bona ac καὶ ωσαρκοῦς ἔραι προς τὴν υπάρχαι- α carnosa corporis habitudine praeditus sit, φυσιν. Ἀξιώπα γαρ - τῶν πολλῶν, quatenus ipsius natura patitur. Vulgus si εἶ δινείμενοι το σωμα ουτως, ως οὐδ' enim existimat eos, qui non sic bene dis- αν is in λιβεληθ'ναι καλῶς. 3 Ἐπσιτα 1ο positum corpus habent, neque alii S bene 3 αὐτων καbάιργιν , ως εχειν σμαι prospicere posse. Deinde ut in extrinsecis , καὶ V--σιν εὐο1μας , ὀδμὴν 36 pure se habeat vestitu decoro, & unguen- εχ σιν ἀνυπ- ως προς ἁπαντα. πτο γὰρ iis odoratis, non suspectum odorem ad ηβως εχξιν μαίνει τως νοῶν οις. Agr
72쪽
3 omnia habentibus. Inde enim aegrotos j cunde assici contingit. Postea animadver- Istere ipsum oportet, ut animum habeat m destum, non solum quod ad taciturnitatem attinet, sed etiam circa reliquam vitam probe compositum. Marime enim ad opini
nem ac autoritatem comparandam condu- 1ocit, bonis ac honestis moribus praeditum esse. Nam quum talis fuerit, gravis quoque simul, & humanus esse debebit. Temeraria namque proclivitas, & promptitu-6 do, quamvis valde sit utilis, despectui est. At considerandum quando his uti liceat. 2 sridem enim apud eosdem, cum rara sunt, aestimantur. Quod adgestum attinet, vultu sit ad prudentiam composito , non aspero tamen , ne superbus & inhumanus videatur. Qui vero in risum e lutus est, ac 3 o nimium hilaris, molesus judicatur. Hoc itaque vitandum est, vel maxime. Justum autem ad omnem conversationem esse comvenit. Justitia enim multum auxiliatur. Non exigua autem commercia aegris cum mediti 3 sco sunt. Nam seipsos Medicis subditos faciunt , & omni hora mulieribus, virginibus , & opibus maximi precii, illi occurrunt. Continenter igitur ad omnia haec se habere oportet. Animo itaque ac corpore Α sic dispositum esse convenit.
CAPUT II. sis Medici incisa, locus idoneus, lux commoda, aegri sella. Durumenta obirurgica N medicamenta M.
porro praecepta ad artem medicam, per quae artificiosus esse videbitur, ab initio considerabimus, ex quo primum homo discere incipit. Quae igitur in ossicina me- sdica curantur, fere ad discentes pertinent. Primum quidem locum domus habere oportet , qui sane talis sit, ut neque Ventus ad ipsum accedens molestus sit, neque sol, ne- que splendor infestet. Lux enim splendida somedentibus quidem non est molesta , non similiter autem aegrotantibus. Itaque ta. 1em splendorem penitus fugere oportet, per quem oculos aegrotare contingit. Tale igitur praeceptum de luce observetur. ssDeinde , ut nequaquam faciem adversam splendori habeat. Infestat enim visum debilem. Omnis autem occasio lassiciens est ad debiles oculos conturbandos. Luce ita-
73쪽
6o que hoc modo utendum est. Sellae autem aequales altitudine sint, quantum ejus fieri potest, ut in ipsis aegri collocentur. Aer mento, exceptis insumentis, nullo utatur. ornatus enim onerosus mihi esse videtur, talibus vasis uti. Λqua exhibenda est aegris potabilis & pura. Extersoriis utendum est puris ac mollibus: ad oculos quidem, si teis ; ad vulnera vero, spongiis; haec enim sponte nascentia probe auxiliari videntur. o Omnia autem insti enta rite fabrefacta ad
. usum esse oportet, magnitudine, gravitate, ac tenuitate. Quae Vero adhibentur omnia, considerare oportet, ut conferant, marime
si aegrotae parti adhibebuntur. Talia autem ς sunt ligamenta, & medicamenta, & lintea circa vulnus, & cataplasmata. Haec enim longissimo tempore circa aegrotantes locos sunt. At vero ablatio horum, refrigeratioque ac mundificatio , & aquarum affusio , 8o pauco tempore absolvuntur. Diligenter autem considerare, quid horum faciendum sit, oportet, & ubi magis, aut minus ea adhibere convenit. Utrorumque enim usus opportunus est, itemque negligentia magnam
ρο Θει , καὶ βάρει, καὶ in oriri. Τὰ προσφερομεm ἁπαντα μεν se συνορῆν,
Hofis acutis, ac latis, ac de eorum usi.
E ligatio, ex qua, qui curatur,utilitatem
percipit. Μinime autem prosunt duo haec, quibus utendum est , comprimere videasio licet ubi oportet, & remisse deligare. Quod
ad anni tempora videndum, quando contegere oporteat, nec ne, simulque ne imbecillitatis ignarus,utro horum utendum sit haereas. Concinnas autem deligationes ad spectacu-ys tum comparataS, & nihil juvantes, reprobare oportet. Sunt enim ejuscemodi molestae & omnino ad ostentationem factae, ac plerumque ei, qui Curatur, n iam afferunt. Quaerit autem aeger non orna-1oo tum, sed a ilium. Caeterum in chirurgii g, quae persectionem, aut ustionem fiunt, velocitas ac tarditaS aequalem laudem mere
uete hie probantur: potant & alia ratione sponratas esse remedia, quoniam prout nadiducuntur fine ulla artis opera , in usum medita Quidam illud ad deligat
parsi adhibeatur. Corilegisse videatur.
74쪽
tur. Est enim utriusque usus. Nam in qui- Iosbus per imicam sectionem chirurgia absolvitur , vel ocem dissectionem facere oportet. Quum enim contingat eoS, qui secantu olere, id quod dolorem assert, quam minimo tempore adesse convenit; quod ipsum com Hotinget veloci sectione facta. Ubi vero mutas sectiones fieri necesse est, tarda chim gia utendum est. Velox enim continuum& multum dolorem inducit. Tarda vero& intermittens, requiem aliquam his, qui iis curantur, exhibet. Idem de instrumentis quoque dici potest Gladiolis enim ac tis , ac latis uti, non in omnibus , simi luter praecipimus, Nam partes quaedam sunt corporis, quae celerem sanguinis 12ofluxum habent, & non facile est eum sistere: tales autem sunt varices, & quo dam aliae venae. Itaque in talibus angustas sectiones facere oportet. .Sic enim nunquam fiet immodica profusio, ab his tamen sanguinem interdum detrahere com ferti At vero ad loca non periculosa,& circa quae non tenuis est sanguis , latioribus gladiolis utendum est : sic enim sanguis profluet, aliter nequaquam. Val- I3ode autem turpe est non contingere a clibrurgia, quod velis. ΚΕ Ι,ΑΛAION S. Περὶ σικυων, , φλεζοτο- ριιης, τε και οδοντι ζας.
CAPUT IV De cucurbitulis, de scarifcarime, Numae sectione, sessis.
κυκλον ἀυτῆς εῖνα δεῖ βροτόν, ἀυτὴν ἀξ
φεύματιν, καὶ Ναφὰν ὰπεχουσιν Qτο τωνι curbitarum porro duo modi comm di existunt. Quum enim suos procul ab apparente carne constiterit , ejus x3ς circulum brevem esse oportet , ipsamque non ventrosam, sed oblongam parte ad manum vergente, non gravem et quae enim talis est, in directum trahet, atque remotos ichores probe ad carnem adtrahet. M x ore autem dolore per carnem disperso, in reliquis quidem consimilem cucurbitam esse oportet, sed circulum magnum. Sic enim ex plurimis partibus id , quod dolo- rem facit , educi comperies ad locum I sconvenientem. Neque enim magnum ci culum esse putant, si non ex ampliori loco caro comprehendatur ac contrahat . At si gravis sit, ad superiores partes propendet, imferne autem magis detractionem facit, ut iso e mcisti relinquantur. Lati itaque ci
75쪽
culi, una cum incumbentibus fluxionibus,& longe distantibus a supernis locis, multas il attrahunt de alia carne. Contingitiues igitur humiditatem inde detractam apponi collecto inferne sub cucurbita ichori, &quae quidem infestant, relinqui: quae vero nihil molestant, detrahi. Magnitudinem
porro cucurbitae, quae commoda sit, juxta 16o corporis partes, quibus admovere Opo tuerit , conjectare oportet. Cum vero pe tundere voles , altius scalpellum adigere oportet. Sanguis enim eX locis manus opera dissectis, conspicuus profluere debet. Alio- 16s qui ne circulum quidem attractum pertu dere oportet. Laborantis namque loci caro contenta magis est. Gladiolis autem incurvis , in summo non Valde angustis utendum est. Aliquando enim serosi ac seniosi h 1 o mores viscosi, ac crassi veniunt: periculum igitur est, ne in incisuris substent, ubi arctae fuerint incussae. Porro venas in brachiis funiculorum apprehensionibus conssringere oportet: caro enim contegens, in multis 17 s non probe coaptata est venae: ubi enim lobrica fuerit caro, non contingit sectiones utrorumque juxta seipsas fieri. Nam venam contectam intumescere contingit, & sanguiunis fluxum impediri, multis vero etiam pro 18o ter hoc pus congregari. Quapropter duo nocumenta talis chirurgia inducit; secto quidem dolorem; secanti vero multam ignominiam. Idem in omnibus venis fieri praeceptum est. Haec quidem igitur necessaria sunt 18 ς in officina Medica instrumenta, & circa quorum usum artificiosum esse oportet addisce tem. Volsellis enim quibus tum dentes, tum columellae comprehenduntur,quilibet uti potest: simplex enim usus harum esse videtur.
CAPUT V. De tulerculis N ulceribus, ac de un
cerum viis quatuor. irio Caeterum de turberculis, & ulceribus,' quae majorum morborum sunt, a plius videndum est. Tubercula equidem deprehendere, & dis ruere posse, maxime artificiosum habetur , itemque collectiones 1ys ipsorum impedire. At consequens est, ea in conspicuum & quam brevissimum locum
76쪽
contrahere , & compagem ipsam aequalem per totum tuberculum facere. Ubi enim imaequaliter se habuerit, periculum est, ne rumpatur , & ulcus aegre curabile redda- Loorer ; eraequare itaque Oportet, similite que totum maturum facere,& neque prius yducere , neque sinere , ut sponte rumpatur. Quae vero maturum sacere aequaliter possint, in aliis libris relata sunt. At Los vero ulcera quatuor vias habere videntur: unam in profundum, haec autem sunt fistrulosa, & quae sub cicatrice sanie plena sunt, ac intus excavata ; alteram in stum, quae videlicet carne super crescunt; tertia Via Moest in latitudinem, haec autem sunt, quae serpentia dicuntur ; quarta via est in aequalitatem ) quae sola secundum naturam motus videtur. Carnis itaque calamitates hae sunt, omnes autem coitanem rationem habent ad 11shoc,quod ipsis conducit: & signa quidem horum in aliis relata sunt,itemque qua utendum sit cura. Per quae autem id, quod coaluit, solvatur, vel quod carne excrescente repletum est, aut cavum eVasit, aut quod in latitu- Σ1odinem iter fecit, de his signa in aliis dicta sunt.
CAPUT VI. De facul te N isi cataplasmatum, militiam chirurgis utilem esse ,
Mplius vero de cataplasmatis sic res habet. Ubicunque linteorum, quae imponuntur, usum in morbo e uisitum esse 1ως oportet, ipsi sane ulceri linteum, quod apponitur accomodato. Cataplasmate vero per ambitum ulceris utitor ; nam hic usus cat plasmatis & artificiosus, & multum prodesse potest. Videtur enim ulceri opitulari vis eo- 13orum, quae circumponuntur; linteum autems conservare : verum partibus erira vulnus circumsitis cataplasma prodest. Talem igitur ipsorum usum esse oportet. Porro de temporum occasionibus , quando singulis 13shorum utendum est, & quomodo praescriptorum Vires condiscere oporteat, in
praesens relictum est ; talia enim longe praestantissima in studio Medicinae sunt, &procul in arte jam progressi existunt. His 1 oconsequens est chirurgia vulnerum in milititia acceptorum, circa eraractionem telorum. Nam inurbanis conversationibus mo-
77쪽
MI.dicus horum usus existit. Raro enim per omne tempus civiles, ac hostiles expeditiones fiunt ; hujusmodi autem saepe ac se quentissime circa externas militias fieri solent. Qui igitur hac chirurgia uti volet, o eum militare oportet, & externos merciutus sequi. Sic enim exercitatus fieri poterit ad ejusmodi usum ac necessitatem. Quod vero circa haec artificiosissimum esse mihi videtur, referetur. Etenim signa e ass quirere ac invenire telorum in corpore obstentium, maxima artis & chirurgiae huc pertinentis hars existit. Ubi enim hoc cognitum fuerit, non relinqui potest vulneratus ex ignorantia neglectus, si quando 26O non convenienter tractetur. Solus autem is, qui sgnorum peritus est, hanc chiru giam rite aggredietur. Verum de his omnibus in aliis scriptum habetur. Ἐν τῆσι κωτὰ πλιν διαπρισα , stanta τὰ μιν τουτεωνεν παντὶ G-γνοντα πολιτικαὶ Ἀπιπαὶ, καὶ πιλεμικα ' ξυμαάνει tu τὰ τοι- 3ορωτα, πλεια, ις φωλεός - περὶ τὰς Θνικὰς ς ρατιὰς γίνεσΘm. TA Hν οἶν μελλοντα χειρουργίῖν - δεῖ κα ὶ κολουθηκύνα Ἀπιάματι ξενικοῖς. ου γὰρ ἁν εῖη γγυμ νασψνος π ς τα ην τὴν χρειαν. 'o h εῖνα δοκεῖ περὶ τά τα τεχνικώπερον , εἰρῆσθαι. Τῶν γὰρ οπλών Do των , κοὰ μεῖα πεπορίσθω τεχνης ἐρὶ πλενον ριερος, καὶ τῆν προς - χειρο
Medicus hic iusseruitur de iis omnibus, quae illi apud aegrotum essem vanda sunt, ut doctus, prudens, sedulus, ac pervigil habeatur.
* M χρώς, των προς ἁ δοαέγονται. ΟN sine ratione faciunt, qui sapientiam ad multa utilem
versatur. Multae enim ad superfluam curiositatem factae apparent, diu CO autem eas, quae de nulla re utili disse-- , agis Me libro Rinserates. de Ornatu dere bi Medietis supervitiis. atque adeo I proba m
legomena adferibitur. ἐυχηρωσ-κ interpretatur Ningenises et vero Moderationem.
78쪽
ιλοκρατιας ' χ- res προς τὰς se flωσι π' προς τὰς ομοιοτητας εο πι, καὶ ON-χηπκοί' ' ευκρντοι πῖς ἁπαντας xo τὰς ἀνα-σιας σιγηπικοί ' προς τὰς ἀποαγήσιας ενΘυμηραπτικοὶ, κά καρτερικοί ' προς του καρον ευθετοι , καὶ runt. Assumi autem utique possunt etiam harum partes ad illa vel propterea quod neque cessatio est, neque malitia otium enim & ignavia tendunt ad malitiam , atque abducunt: vigilantia Vero & mens
ad aliquid intenta trahunt ad se qui ὁ eorum, quae ad vitae honestatem pertinent, etiam ex disputationibus nihil utile spectantibus. Gratiosior est enim sapientia, & ad quid aliud sane, ad artem constitutam, artem autem ad dignitatem & gloriam comparandam. Omnes enim non cum turpilucro & turpitudine sunt , & illis methodus quaedam est artificialis, quae oper tur ; quod si non inhocenter fiat, proscribitur. Adolescentes enim in ipsos incidunt, verum in vigore constituti, prae pudore , eorum conspectum sine sudore non sustiunent. At senes effecti, propter amarulentiam, eos publica legum sanctione urbibus expellunt. Ii enim conventu facto ambitiosa& quaestuosa sua professione decipientes,
in urbium circulis versantur. Cognoverit
autem quis ex vestitu, & aliis lineamemtis. Quamvis enim sint splendide ornati, multo magis fugiendi sunt,& a conspiciem tibus odio habendi. Qui, vero contrario
modo se gerunt, frugi hὁmines judicandi
sunt, quibus non est excogitatus apparatus, neque superflua curiositas. Ex vestitu enim cognosces,& decenti in ipso ornatu ac se galitate, non ad superfluitatem parato, sed magis ad bonam opinionem, & meditationem , animumque intra se compositum , &ad professionem ; imo quocunque vestituac ornatu, tales sunt minime diffluentes; nec curiosi; amarulenti ad occursus ; appositi ad responsiones; graVes adversus rem stentes: ad sui similes solertes, astabiles, temperati ad omnes; ad seditiones tacitur-
79쪽
ni; ad respondendum arguti & tolerantes; in occasione captanda &noscenda prudenso tes; in victu frugales & paucis contenti ; pa- Itientes in occasione expectanda; ad sermo- 1. nes expediti; omne demonstratum prosere tes; suaviloquentia utentes;gratiis affecti; &tho gloria, quae inde provenit, decertare pa- I rati, doctrinam suam ad veritatis lucem repurgantes.
CAPUT II. De Naturae cum sapientia copulatae
Horum igitur, quae ante diximus, praestam tissima quidem dux est natura. Nam si his, qui artibus animum applicant, haec
affuerit per omnia praedicta penetrare po-6o terunt. Incognita enim utilitas, tum in sa- , pientia, tum in arte adhibita, ad principium capiendum edoceri potest. N atura autem defluit, & confunditur cum sapie tia , ad cognoscendum ea, quae ab ipsa n s tura facta sunt. Etenim in utrisque sermonibus multi convicti, nullatenus utrisque rebus usi sunt ad demonstrationem. Posti Iquam igitur quispiam ipsorum expenderit ad veritatem ea,quae retulimus, nullatenus 7Q naturae bona ipsis procedent. Comperium a tur itaque hi non consimili cum illis via progressi. Quapropter denudati,omnem induunt malitiam ac ignominiam. Honestus est enim ex opere, quod quis effectu edo-7s cuit sermo. Quicquid enim artificiose factum est, ex sermone , productum est. Quicquid autem artificiose dictum est, non autem factum , methodi inartificialis demonstrativum est: Nam putare quidem, sto non autem facere, ignorantiae & inertiae sim Iguum est. Opinio gnim maxime in medicina in crimen vertitur eam adhibentibus:
his vero, qui ea in se usi sunt, perniciem affert. Denim si sibi ipsis in sermonibus per-8s suaserint, & opus ex disciplina se scire putaverint, quemadmodum aurum adulteriti Inum in igne probatum, tales seipsos esse de monstrant. Quanquam talis praedictio iis, qui
80쪽
os γασις. Των δ' ο -νος, καὶ πίν τε νην cognatam habent naturam, ad intelligentiam' 30 ευοnae κοπεςησεν , 8 τοῖσιν ες γ πα- zo nuruus est solatii, quod finis quam rectus sit, soοῖρον εμπλουσιν τας - - cognitio indicet. At horum arti tempus Ain: λοίησε. e editam Viam constituit, aut his, qui in consimilem viam incidunt, occasiones m
ταν άριφοτεραν κοινωνίας ατιά. nia, scietatis utriusque cavo.
ιο A U Δαλαμ, οποι ταπέων τῶν Uapropter oportet eum , qui singula προειρη- ν Dadipa, μιετάγειν praedicta collegerit, sapientiam trans- ys ἐς τὴν ἰητρικην, καὶ την ἰητρικὴν ferre ad Medicinam, .& Medicinam ad sa- ές την σαφίην. 'Iητρος γαρ φιλοσοφος , pientiam. Medicus enim Philosophus est ἰαλκ. ' 3x Πολλὴ γαρ τὰ 11 Deo similis. Neque enim multum in caete
lava. Καὶ γαρενι προς σοφιην εν ris rebus differunt. Nam omnia, quae ad se. πάντα. 'Aφιλαργυρί - ερυηιησις' pientiam requiruntur, insunt in medicina: 16o κατα sos ADκ κρίσις' '--ν- Σχ argenti contemptus;verecundia; erubescenta σις καθαριοτης ' γνωμολογ* tia; modestia investitu; auctoritas; judicium. ν π ς βίον inpῶν καὶ dνοι κράων affabilis occursus; mundities; sermo sente καθαρσιων. ' Ἀπεμπιλησις ' ' 33 Gγιο ι-13 - 1 tiosus ; cognitio in vita utilium, ac neta 3ς δαμνίη - Θεία. a cessariarum purgationum; aversio a nundita 1ος
εχαυσι -ς Δολατίην , προς βαναυσιην , natione , & a sueerstitione ; dignitas di προς ἀπληαην, προς λιθυμίην, πρὸς A vina. Habent enim, quae faciunt ad pera ρεσιν, προς ἀναδείην Dιων. 34 Aυτη γὰρ spiciendam incontinentiam, illiberalem pro γνῶσις των προσιοντων, καὶ χήσις των προς sessionem , maritiam, concupiscentiam , . ψιλίην, ' κοὰ ώς οκοίως τε προς τεκνa, προς 2s rapinasque ac impudentiam. Haec enim est Ito μευ Ξ ν ε κοινωνος, - cognitio accedentium, & usus eorum, quae gίη τις. οτι καὶ αυτα - πλίζα ὁ ἰητρω ad amicitiam pertinent,& quomodo ad liisi χει. Καὶ γὰρ μαλι ἡ περὶ ειδερσις ' 16 beros, ac quascunque res se gerere oporteat. εν νον 3s-ἐ λεκεται. 'Εν γὰρ τοῖσιν ἄλ- Quatenus igitur cum hac societatem habet, λοισι πά, εα, καὶ D ιαμ sul Πν, εὐρίσκε- sapientia quaedam est; nam & plurima ex 11sται τα πολλὰ προς Θεῶν επί ς κειμDη 8 his etiam Medicus habet. Etenim scientia o ἰητρική οἱ Ah Θεοῖσι παρακεχωρή- de diis Vel maXime animo ipsius implexa est κασιν αἰ γαρ ενι περιτθον is αυτεη το δυνα- Tum vero in aliis affectionibus & in sym ςευον καὶ γὰρ ἔτοι πολλὰ μενοῦ μεταχ ει-- plomatis medicina erga Deos valde reve ρεοντα, πολλὰ si κρὰ κεκράτηται dυτροπι xenter se habere comperitur; medici vero 1Σo δἰ εὐπέων' ἁ δε καταπλεονεκτεῖ νυν/ἰητρι- . Diis cedunt. Non enim est potentia in m),εντευθεν παρέξει 3ίς γὰρ οδος τῆς is ipsa redundans, nam & hi multa quidem adi .51, ῆn καὶ γὰρ αυτροισιν Dείνοισιν 17 grediuntur, in multis vero ab iis superan λω 'δ' 'ουκ οAνται, ομολογεουσιν βδε τὰ tur. In quibus vero nunc rebus superior περὶ σώματα παραγενοριενα ' ἁ δη διὰ πί sit Medicina,hinc exhibebit. Quae enim via 12 σιτης αλεης πιπρεπαι, μιετασχημαlι μενα ipsius sit in sapientia , hactenus dictum est
γ -'A δε μετa χ ειρουργ*ς Nam & illis ipsis hoc modo se res habet.