장음표시 사용
111쪽
. LIB. I. TIT. IIII 33so 'DOct. ordinatus , ct clariss maioris est autoritatis.
11 Doctor habens bonos scholares , O dindens
magnas causas dicitur exceli. O maioris autoritatis.
1 a Scholares docti, ostendunt sie habuisse doctum
praeceptorem .ct praeceptor malus non potes facere bonumscholarem.
3 Doctorem nobilitari per scholares, O clientes 3 3 Doctori ualde prodesse lalorare in docedo scho
laeres, defendendo clientes . ,3 6 Doctor habens multos scholares, O causaspraesumitur ualde peritus, est maxima autoritatis n. 7. Fall.n. 8. O y9 . 6o Doctor habens magnumsalariu praesumitur maximd sapiens,er maxima es Autoritatis,et n. 'l 6q.Decla.nu.61. 66. 6 I. Doctor habens maius salarium praefertur. 62 Ea penae qualitate arguitur qualitas delicti, ex praemio a lintur merita .
63 Guocati non curans de his, quae non faciunt bursavi udropicam. 67 sapientis est , Deere , quod nunquam muta dum sit. 68 Doctor non uariuspraesumitur ualde bonus oeperitus, econtra nu. 69. Io Doctoris contrarietas arguit nequitiam quandama
112쪽
prehenditur . . Zi 77 Doctor contrariut minimae est autoritatis, O .
73 Qui assectus exsupra relatis arguat maiorem
& minor cognoscere voletes, prius nosse oportet , ex quibus fontibus seu locis ipsa proficiscatur , cum a causae cognitione facile do peniatur 1 ad cognitionem effectus. Autoritas igitur ' e duobus fon Ibus emanarς dicitur , nempe ex scieria, seu peritia, seu Docti in te excellentia; & ex Morum honestate , ac animi probitate. & Primu, quod Autoritas oriatur ex Domina probatur te iebus, & ratione secundum D.meum. Io. Paul. ancel. ind.sua disput. An Sequando.attend. sit Com.opin. in z.requisit. legibus probatur in I. septimo mense, ibi propter autoritatem doctissimi uiri Hypocratis)E de statbhom. Vbi dum I. C. Io quens de Autoritate annectis uerbum doctis tami) apperte innuit, Autoritatem ex doctrina Oxi- 'ri, idem probatur in l.diui,ibi & iuris ciuilis praeter ueterem,&bene. fundatam peritiam) ff. de iur.par.in l.cum acutissimi,& ibi & ante alios ex 'cellens Papinianus C.de fideicom. in l. pen. pro- ipe fin. ibi, & huius sententiae subtilissimum)C.de icond.ind.& alibi passim.Ratione demum probatur,nam cum autoritas do et nihil aliud sit, quam op nio,qua quis putatur imitatione dignus,ut tra dit D.Io.Paul.Lancell.ubi supra, statim atque apparet
113쪽
LIR I. TIT. V. I 3 . paret scientia uel doctrina in aliquo, rapimur,
ει trahimur quodam Naturae instinctu ,aci illum amandum, colendum ac imitandum, i .dictum χPlatonis relatum a Cice .li.primo.off. Sed huic coclusioni obstare uidetur, quia datur casus in quo treperitur autoritas doct.absque scientia, eu peritia aliqua iuris , nam Papa ex eo solo, q uod est 3 Papa,efficituri doctor.V.I. autoritate, non scientia, illud est solenne dictum Bal. in c. primo. in fi . nnum.6.ext.de confessapprobatum a Fel. in c. nonnulli,col 3 .sub nu. I9. vers. praeterea si esset uerum exl.de resci quod non minus elegans quam verum dicit Caticor. in suis Memo .in uerb. Papa
licet si doct. Caeterum istud obiectum, licet in leuerum si nihil tame repugnat conclusioni supra factae,nam hoc est speciale in Papa, quod habeat
autoritatem doct.sme scientia,quemadi nodum epest speciale quod efficiatur doct.I. V.ob solam dipnitatem Pontificatus,vnde id momest extendem dum ad alias personas. . ISecundum,quod Autoritas doct.ex morum honestate,ac animi probitate oriatur,deducitur primo,quia absq; istis doctrina non percipitur,initiuenim sapientiae est timor domini, & in malevola Panimam non introit sapientia. secundo ; quia doctrina etiam percepta non parit autoritatem,cum non concitet desiderium imitandi, tum quia non
potest appare re,cum iudices,& reliqui iuris pro 6 fessores t propter peccata non uideantVeritatem, ut post Bal. tradit Affici. in decis ult. in fin. tum quia licet doctrinae excellentia eluceat, si deest animi probitas,no modo non concitat desideriu,& amorem imitationis, sed potius odium,& abiectionem quandam cientia enim in homine malo
114쪽
esflans gladius in manu furios. Autoritas igitur
Fficiscitur ei: docti ina,&monii honestate,acani ,1 mi ibitate,& no exaltera earii tanta,' sed ex ambab.simul,nasi cessaret scietia deficeret fundametu autoritatis, si vero abesset animi probitas n6noriretur opinio, unde , Vtroque casu sequeretur autoritatis de1fructio. Verum quoniam maior, & minor doctrina, & probitas esse, vel appare- re potest in uno doetore,quam .in alio, ideo maior quoq; ,& minor j citautoritas unius doci: IiS ,quam alterius, & hoc clarissimum est. d cognoscere , qui doctores sint maioris , & qui minoris autoritatis , hoc opus,hic labor est,quonia, cum doetii na, Sr probitas reconditae sint, nec sensu aliquo extrinleco percipi valeant , solum per quosdam effectus ex eis productos partim Vexas ; re partim praesumptas istas iudicantes,illaesrum qualis, qualis cognitio haberi potest, quia nimino, quia edictus isti multiplices,& varii admodum sunt, quam plurimae exeis dubitati
nes,inculcationes, & contrarietates suboriuntur. Qua propter, cum clara resolutio , & certa
doctrina in hac difficultate tradi nequeat, id to-τ tum 'tra relinquemus arbitrio ipsius iudicis, qui diligenti habita disquisitione qualitatis doctor. particularium, quoa sibi 1atius visum fuerit te minabit . Caeterum nos ad faciliorem decisi
nem istius controuersiae quando non Vt Volumus , concessiim est, eam explanare, Ut poterimus dilucidius, & clarius, non nulla generalia in medium asseremus circa effectus doctrinam, S probitatem arguentes s quorum nonnullo rum, multis omissis, explanationem habituri,ut
115쪽
, TEMPUS in omnibus rebus permagni
est roboris, maximum vero producit effectum in arguenda doctrina, & probitate doct.qua de re nos modo trRctaturi, ut res facilius percipiatur, duos principales distinguimus calus, quorum primus est circa effectum temporis decursῖ post firmatam opin.vel mortem Doctor.. Alter casus erit de effectu temporis, quo opinio fir
Quoad primum concludendum est, quo Ion jus transectum est tempus, eo maiorem doctrit nam, & probitatem t argui, nam tempus vorax omnia diluita & prosternit, nihilque tam durum est, quin temporio tractu molliatur,ac minuatur. Sed sola veritas tempore non labefactatur, ex is quo eius filiail uuncupata est , ut ex quodam Poeta refert Aul. Gelli. lib. I t. Noet.acti. cap. Iin f n.&contra mendacium ut dicitur) non senescit . Vnde si Nomen , & sententias alicuius doctoris longo tempore perdurare Videmus , absque dubio credere possiimus, singularem doctrinam in eo viguisse, ac eius dicta sola puraq; veritate niti Quamobrem antiqui maximae sunt Autoritatis ,& quo, sunt antiquiores , eo Io i sunt maioris autoritatis, ut tradunt plures fuse congesti per Neuia.in d.sua sit.nupt.lib. s .sub num. s.& seqq. Por Imol.in cons. 7 o. senectu tem imprimis ) nu. aQ.cum.seqq.& nouistime penD .meum Franc.Candi in pleno,& subtili resp.inmeip.tota huius cotrouersiae sin I. Insp.in a. una
116쪽
I et ideo antiqui t maioris sunt autoritatis , & pra
verb. doctor antiquus 'late alios refert Neuieta ubi supra nu. .in fi.idem sequuntur Core. in Memorat. in uerb. nuptiarum causia) prope fin. vers. perinde in proposito ) Ρort. Moti in d.cons. sub nu. Io.&DD.mei Io. Paul. Lancel. &Franc Cantu t.in supra citatis locis cum sim.&probatur in g.illud, in princ. in auth.de appell. & int.quar
num . s a .& Antiqui non solum sunt eximiae automatis propter effectum temporis decursi, sed λδ etiam quia uere t erat Doctissimi. nam ipsi usi sunt bonis libris', cum. tantummodo uiderent textus, &Glosas , uel textus solum,&sicom nia in fonte.hodie uero cum sit tanta copia librorum, ut labori parcatur, datur opera libris Δ.ellimis, in quorum lectura nihil addiscitur. Vnde quemadmodum ex bonis cibis fit bona digestio, ita ex bonis libris fit optima intelligentia. cuius rei habemus insigne exemplum Alciati, quem ferunt, per septennium non uidisse nisia a Glosam, & Bariolum, & istorum Doctrinat magis apharet, quam scientia modernorum , nam non ostiiscatur per linguas detractorum quo minus in lucem exeat, cum enim antiqui sint mortui,eorum excellentia non parit aemulis inuidia,
nunquam desinunt inueni contra eximios Vb
117쪽
ros uiuentes, secus uero in mortuis,nam inuidia inter pares locum habet,ex quo multi uituperantur uiuentes,qui laudantur mortui;&istae sui ra tiones eximii D.mei Io .Pau.Lance .pulchrius,&urgetius ab eo inductae qua a me fuerint relatae.14 Et hinc est,a, opinio Antiquorum ' praefertur opinioni modernorum,ut post Guil. Hosti. Ioan. Αnd.& alios oncludit Paris de Put . in tracta. desin dic.in uerb.iudicare,cap. 3. incip. an si iudex, qui dedit nu. 7.in f.& seq.& num. I 2.post princ. Rom.in l. si uero f.de Viro col. 2.nu. 3o3. E sol. solu.ma.Ρurpu. in I.si idem cum eod.f. f. nu. I 3. ff. de iuris om. iud Alcia. in d.praesum. s.nu. I.&3 .cum concord . Quod probatur iuribus, & r tione . & primo iuribus in capitu. relatum circa med.uersi.&ideo 37. dist in capi. domino sancto,prope fin. uer. in sine autem huius epistolae s o. distinct.& in can. hoc ipsum, circa med. versi. in fine autem) 3 3 . q. 2.cum simit. Ratione demuprobatur,quoniam ex eo, P opinio antiquorum
fuit visa semel ac pluries, & a posterioribus diutius ruminata, steteritqi ad suppliciu impugnationum eorundem tanquam aurum in fornace , urgens, & clara elicitur coniectura, ut uera bona o aequa sit,& merito praeferenda.Id tamen Ioa s cum habet quoties sumus in dubio,secus luero,
quando constaret, opinionem Recentiorum esse. ueriorem,puta ex melioribus rationibus. Da Io. ab Ana. in c. tua nos , colum. 3. in princ. sub nu. 4.extra de usuriRoma.in d. g.de uiro, colu. 42. nu. 3OI .Purpur. in d.g. fin. nu. 13. &Neui . ubi
118쪽
noc.in l.potioris .ff. de offic. rect.prouin. in si quis quasi C. de condi. cau. dat cum simili &ratio est in promptu.nam opinio Antiquorum praefertur propter praesumptionem ueritatis, quam habet pro se , sed in claris, prout sumus in casti nostro, in quo propter meliores rat ones opsenio Modernorum apparet uera, seu uerior;ces
sat praesumptio. Merito &c. Et huc spectat illud 16 Antiquos i non potuisse omnia uidere, iux. nota per Gloss.magnam in cap. de spiritu, in uerb. ex Deo patre) de consecrat. distinet. s . item & illud II a Iunioribus t omnem doctrinam in dies per ci , & alia sexcenta pronunciata & exempla quae
contra antiquos congerit NeviZan. d. numer. 8.cum seqq. Nam quoties dicimus , Antiquum imaioris autoritatis, & praeferendum Mod erno, J8 intelligimus quando ' contrarium ex maiori do,ctrina', & probitate Moderni, uel alia quacunque causa non constat, & sic quando sumus in dubio quo casu iure optimo debetur ista praeeminentia ipsi Antiquitati quae semper in iure nofro maxima fuit in ueneratione, ut patet lin dicto g. illud,in auth. de appeti.&mi. quae tep. &c.& alibi passim. Immo adeo aestimatu ,. ut no- τ' mine Antiquitatis i illud honestetur, quod po tius, & uenerabilius est l. postliminium f. filius quoque , &ibi not.Aegid. Perol. &Guil. Bud., is de capi.&postlimi.Andr.Tiraquel.in d. tract. de iure primog. in praefat.num. 86. Unde non latatum egre ferre debet Nevia. ibidem, si aliquid in dusio antiquitati deseratur, quando Modermnis minime aufertur, quod suum est,in east,quo ipsi reperiuntur antiquis praestantiores ; Et haec
omnia generaliter , dc uere procedunt Sel
119쪽
ad specialiora descendendo, ardua & egregia
adit dubitatio, nempe, Quod modernis aequiparetur antiquus in autoritate Et quidem neminem reperi, qui difficultatem hanc in specie tangat, sed solum Neviran.post nonnullos, quos allegat in d.silu.nup. lib. s. numin. in f n. asserit Anzo liquum t propter Autoritatem aequiparari sal multitudini modernorum,immo quod peius esu nulla uidetur posse fieri in hac difficultate rati nabiliso concludens determinatio, adeo ut in mera opinione reposita sit, & ideo eius retoli 2Itionem t relinquemus arbitrio ipsius iudicis, qui, prout iustius & aequius opinatus fuerit, ob-1eruabit. Ipse autem, non quod ali quid seruandum proponere uelim,sed ut excitem potius sublime ingenium , & rectium iudicium aliorum , quid super hac re sentiam non silebo. Pro h ius igitur nodi dissolutione, &faciliori cogni-zztione, imprimis tres gradus doctorum i consti- tuo, primus sit Antiquorum, secundus Medio
runa,tertius Modernorum. Medios autem appello, qui sunt inter antiquos ,& modernos : Qui 3 uexot antiqui, medij,& moderni doc. dicantur, constituenaum est ex quantitate temporis decursi a primo Glossat.post compilationem iuris civ. usque in haec tempora. igitur ab Irnerio, qui fuita t primus iuris glossator,& lucerna iuris nucupa
120쪽
. LIB. I. TIIVV. 48Moderni unum Antiquum in autoritate adequa Te Valeant, cum nec Hercules contra duos ι vltimo quia Ne uir. ex aliorum intentio ne asseu rat, Antiquum aequipararii multitudini Modem norum, At verb. Multitudo, seu Multum) abia ouci dubio verificatur in Tribus,cum etiam duo dicantur multa s.fin .cum simil.Inst.de iur per son. quin immo Cortonae patriae meae per Verb.
Multa, quod vulgo dicimus sparecchi) ex pro aspria lare vi illius verbiit intelligimus de tribus
seu numerum trium volumus significare . Merito &c.ex quibus, cum meliora non haberem sui 27motus ad ita tenendum . Ista autem omnia ' moderanda sunt, quoties essemus indoctoribus vutimis primi gradus & primis teriij gradus ,' nam
singuli ultimi Antiqui non facient numerum triuprimorum Modexnorum,sed solum tales antia qui aequiparantur duobus modernis . Item econa 8tra valde antiquus t non faciet numerum, &autoritatem trium tantum nouissimorum Modernorum, sed quatuor, vel citra, quia pro anti quissimo maior, pro nouissimo vero minor est praesumptio, & autoritas. Praeterea non procederent supra dicta, quoties essemus in Doctoribus vltimis primi, vel secundi gradus , & indoctoribus primis secundi, vel tertii gradus. nam singuli doctores Gradus anterioris non aequiparantur duobus gradus inferioris, sed solum ultimi Antiqui, vel Medij praeferentur prismis Medijs , vel modernis existente numero Pari. si vero maior sit Numerus' Doct. gradus inferioris nulla erit praelatio , nis ista maioritas esset valde ingens; Item ςcontra, si simus in valde