Tractatus de iustificatione, Fausti Socini Senensis

1쪽

In hoe opustulo continentur illa. r. DPisca nun/IDisper Christummo radaa. at resti de Iustificarione . τ

2쪽

Iustificationis nostrae per Christum

S INOPSIS PRIMA.

p u s summa & sola sua bonitate olim deremtresiniscentibiis R in posterum mundanis cupillitati omnibuι litatIbus val re luitis, iobricta iuste ac pie in praesente saeculo viventibus, . omnia Peccata condonare. eosque post hanc mortalem vitam' ad immortalem a mortuis excitando transferre . si modo ab eo vitae instituto,ne ipsius quidem mortis terrore, teterrime licet ac det stibilissimae,demoverentur.

Propterea Iesum Christim unigenitum Filium suum. natum ὀ muliere.

in mundum misit .nimirum in hanc ipsius voluntatem mus do pyefaceret.

Hinc facilun est, ut Christiis Iesus non modo tantam Dei Mitatem n bis annunciaveri ac mirandis infinitis operibus, nunquam antea visis nec auditi icons averita verum etiam nus annunciandae occasione piortem crucis ipso Deo mandante, subieriti qua nulla ex ollior inveniri pol rat, quamque innumerabilia eaque ingentia mala di incommoda sunt a tegressa.

Neque linc ad suam nobis voluntatem patefaciendam satis Deo visum fuit,sed praeterea voluit, ut in ipsius Iesu persona, rem prorsus sic se habe

re,quemadmodum is nobis pagiis tui nomine exposuerat,videremus. que hanc ob causam,eum,quem nobis no vitae exemPlar proPosuerat. tertio, postquam intersectias suti M. die a mortuis excitavit, ac postm

dum in Velim ad immortalem vitam transtulit. Verum neque hoc etiam contentus, ne ullus penitus dubitationi loco relinqueretur, si Iesu tantam in caelo & in terra,tanquam obedientiae sciuticet aeque ad mortem crucis insigne praemiumi potestatem ut eos, qui viam, ab ipso cum verbis tum sui ipsus ex intio praemonintam, i gressi&persecuti fuerint, in mediis etiam calamitatibus deleta mori perpetuo fovere & confirmare, ac tandem aeterna vita donare ipse possit. Itadue nemo est,qui haec omnia tacta suisse aut animadverterit, aut o inderit . eui de praedicta divina voluntate amplius dubitare potuerit, ec ita, negata impietate ad Deum ex lesuChristi praescripto se non converterit, atque noc cit in cstinum, sive in Deum per Christum credero ac proinde peccatorum suorum veniam ex Dei decreto non sit consecutus. Cum igitur mors Christi,& ipsa pur se vcniam peccatorum nobis a Deo per ipsum Christum oblatam obsi verit ac confirmaverib& ad resurre ionem ipsi: Christi, tanquam nostrae resurrectionis,qua celicto ni nostrorum venia continetur, certissimum pignus nobis exhibendum, supremam ite illam potestatem ipsi dandam necessaria suerit, merito scriptum est C illum mortuum fuisse m etccatis nostris nos sanguine su a catis laviire, sanguinem uuii in colorum noluorum remissionenis fit disse, scipsum, ut nos ab omni Aquitate redimeret, pro nobis tradidisse,

Mus bosulam, si in luce ambula erimus, no ab omni peccMo e pust

3쪽

Iussi fitationis

re ipsum animam suam ive seipsum,redemptionis pretium, o multis si ve pro omibus dedisse, propitiatorium eum a Deo per fidem in ejus si guine propositum suisse, & alia ejusmodi: non quia is Deo morte sua ilncis propter scelera nostra ejus justitiaedebebamus,atque ea ratione Deum nobis conciliavcrit. Aut quia merito tam insigiis ohidi tiae suae iraret es adversiam nos placaverit,siquidem neque his rebus quis quam opus erat .nen cae ullo modo fieri ingerant : sed quia nos, qui a Deo averti eramus, sui sanguinis fusione ac morie anterveniente. ad Deum, qui iam ultro pacem nobis offerebat, & in ipso CFrisio quam maxime propi- itim nobis se ea ratione ostendebat adόuxis, aloe ut illi in posterum con fideremus,exque illius praescripto obediremus,estccit. quod & fieri potes

rat, &solum faciendum restabat: unde nobis reipsa peccatorum venia parta, & stabilis ac pereetua cum Deo nostro reconciliatio consecuta est.

Hinc apparere potest ut es quibusdam ex praedietis & smilibus sci

Iturae loquendi modis aliquato apertius agamus) pro nobis mortuum es e Christum .non id significare,quod multi fortasse crediderunt eum scili cet vicibu loco nostriim mortuu enc. quemadmodum,pro peccatis no-l stris Chi istum mortuum fuisse, non significat vice seu loco peccatorii no-l strorum eum mortem oppetitise. Id quod etiam abundo ex eo constat, quod tantum abest, ut Claristus moriedo vicem nostram obierit, ut nos ad ejus exemplum mori parati esse debeamus, alioquin nus regni participes non suturi, sicut apertissime pluribus in locis sacra littorae testantur. Vergitur, pro peccatis nostris mortuum esse Christum, aliud nihil significa nostrorum peccatorum caussa cum occisum fuisse. sic, Pro nobis Christum mortuum esse, nihil praeterra declarat, quam illum propter nos

uni mortuum

violentam mortem subiit se. Cum autem scriptum invenimus. sanguinem Christi nos expurgare ab emni peccato,non utique intelligendu eshaim.quandam occultam Chri ni sanguini inlae,ad expurganda peccata nostra,sed ea,quam nos ipsi perspicue aenoscere possimus. Nam,cum Christus perfusionem sui sanguinis di non ilia via. V suprema illam potestatem pcrvenerit, apparet ejus sa guine saetum esse,ut nos a peccatis expurgemur, id est a poena nostris peccatis debita liberemur. Siquidem ea suprema potestate omnes obedie eo sibi ab aeterna morte vindicare, & bcata tam ortalitate donare potesti , Et idcircstita demum dicitur eius sanguis s ab omni peccato expurg te, si in luce ambulaverimus Christus enim sanguinem suum tandem, iam Dei patris promisso consecutus est,ut non solum sibi beatam immort litatem pepererit, sed etiam omnibus suis. Hi autem sne dubio sunt illi, ut ipsi obediant, & in luce ambulant. Praeterea animadvertendum et haec veri, expurgare, piare,emundare, atque his similia, saepissime in sacris litteris,non rem ipsam, sed rei declarationem siqnificare. Vide Levit.

I a. 7, 8. & cap. I S. V. I s,3o. cap. 16. v. 3o. 5 quid in his locis annotariti FranciscusVatablus homo Hebraicae lius ' peritissimus. Vide insuper i tum caput 1 3,& i . eiusdem libri, una H s,quae ibidem idem Valabius

ad verbum Mundandi saepius annotavit. Quocirca rectissime,atque ex socrae scripturae moro, scriptum sussiet, sanguinem Cluisti no5 expurgare ab

i ' omni

4쪽

ε ni perecto etiamsi Christi surguis aliud nihil esseeret,quam declararee

nos ab omni teccato expurgatos esse; quod certa efficit. Nam . eo Deus. tanquam figillo quodam remissionem placatorii nobis ultro obtabam ob- fgnavit,& novum atque aeternum laedus nobiscum sanxit. Nimiru enim quine Christi interveniente factu est,ut simul infinitam Dei charitatem

erga nos perspexerimus,simul vitam aetana quae Vera peccatoru nostro . expuinatio esti nobis partam esse agnoverimus.

Iam vero cum legimus, Christum seipsum sive animam suam redemptio nis pretium pro nobis dedisse, sciendum es erbum Redimere, praesertim in I s litteris. D'ruentissime nihil aliud eis quam liberare cui Castellio ubiquederia id verbum reddidit in hovis Testameto millo vero oretio in

sulenti planissimum fiet: & tamen Redimendi verbum, pria pretio dato liberare significat, immori ipsius verbo im speras emptionem omniano declarat, ouae sine pretio heri nequit. inare eadem viathsima sermonis figura, Cnrimis, sive anima ipsius, dicitur redeptionis nostrae pretium ;non sui3 verum pretium sit.'uod cuipiam,Deo praesertam,pro nobis liberandis solutum fuerit, lea quia id data est a Christo,& ab imo Deo ut nosa yeceatis,id est, peccatoru poena liberaremur. Hoc est,Christus Dei iussu se ipsum ive animam suam,impendit ait insumpsit,ut hac ratione ad immortalitatem perductus, nos quoque mem secum traheret atque Per

Mitto autem,quia grexpurgare nostra peccata,& nos a peccatis no redimere dicitur Christi sanguis,quia, ut nos a peccando cessemuN efficit. Quod prosecto Iongdaliua est , quam poenas nostris peccatis debitas eo

persolutas fuisse,nec cum ea re quicquam comune bet. . De hoc autem Christi sanguinis seu mortis effectu,tcstimonia habes, i Pet. I. I 8,Is. α

ius in locis. t Quoniam vero, praeter ea, quae supra commemorata sunt,smptum est, Christum sese obtulisse pro peccatis nostri ciedum est, hoc per similiti dinem legalium sacrificiorum,quae pro peccatis onerebantu dictum esse, maxime vero illius anniversarii sacrificii, quo perapedo, summus sacerdos in sancta sanctorum ingrediebatur, ut ex ipsa epistola ad Heb. ubi deChria in linis inesset pro peccatis satisfaciendi ed quia talis,qualem diximis, Dei voluntate effectus inde manabat, sic Christi sacro ministerii peracto, nos, qui Christi sumus, id est, qui illi confidimus & obe dici:- a uu omnium peccatorum liberamur: non quia in iis,quae in ipsius Christi p-sona facta sunt, vis aliqua insit pro nostris peccatis satisfaciendi, sed quia,ciam Deus decrevisset. si Chri his sibi obediens fuisset usque ad mortem crucis,non sol an ipsum Se Hrtesitate donare, sed etia sum omnes. Beatos & immortales efficiendi potestatem ei cocedere: certe cum Chria fius eam obces ianvico puri ei, di eam ob carusam praedictam pol A a statum

5쪽

ο Iustificationis

in eo eonseratiis fuerit,apparet, nos a peccatorum nostrorum m liberatos esse neque in judicium venturos,sed a morte is vitam xxdverten metasuod Miit oblitio antiqui illum anniversat I sacrI cIi non tunc perficiebat ,cum victimMugillabatur,leaeum iam iugulatae sanguis in sancta sanctorum a Pontifice inserebatur, totum Vnim in epist. ad Heb.9. . Pontificem sanguinem istum pro Quare Christi oblationis in divinis litteris mentio nullam pro peccatis: Ionem declarare potest, Quae ex Rus mortetione Oeccata nostra Christi oblatio expiare dicenda est: sed Christi bra- m realitatem & mirificam illam potestatem cum illum se obtulitata est,nos b omnibus malis,quae propter peccataDediit & ab ipsa aeterna morte afferimur & vindicamur,&dum ad trium beneficium consequendum necessemus alaue cessamus. Cum enim animadvertimus, Christum per tui lamminis Isionem ad immortalitatem & suprema illam suos

nervenisse cad. in re,quantopere nos Deus dilexerit, inteIlimmus ut Christi essiciaimur' quod non nui vitae Petimonia, i-- Aristi unitatione fit omiuno curamus, pyrati & ipsum dae potius,quam Deo non obedire.& in peccatis a duo m nri

sterasnepsi justificationis xostrae coram Deo.

IN explicando articula de Iustificatione, primum simpliciter, quid sielusiacatio ista, quam brevissimὰ docendum arbitror. Deinde, quaritione ea nobis contingat, paucis exponendum. Postremo , quaenam fiat ius effecta atqueadiuncta, dicendum. λIurificatio nostra coram Deo, ut uno verbo dicam,nihil aliud est, et uria De o pro iustis haberi. Caetera, quae hie adduntur, vel ad rationem, Qua illa nouis contiingit, vel ad ejus essesta pertinent. Ratio igitur, qua nobis illa contingit, aut Deum, aut nos resticita Quod ad Deum attinet, nil Deum movet ad nos pro justis habendis,nihil ve,ut tantum bonum com ci murcin Deo esse necesse est,praeter gratuitam voluntate, spont eu Que decretum n quci nihil nisi seipsum uamn: bonitatem Deus reipuit : Louia iusti ab ipso haberi non possumus , quin a reatu peccatoria noltu Tum Coram ipso absol vamur, nulla alia ratione. quod ad ipsum decretum, Dra attinet,absolutionem istam conseqitimur, nisi quod Deus sua sponte. x plane gratuito nobis peccata remittit. Quod vero ad nos pertinet,non aliter reips usti coram Deo habemur delictorum nostrorum veniam ab ipso consequimur, quam si in Icsum ei ristum credamus : hoc auten, ut mox Genuis, per ipsum Iesum Chri miri in nobis fit. Sua sponte Gi-aur quid planu patuitu nos Deus pro iustis habet nobisque peccata

6쪽

Synopsis Ir. τi sed tum demum, si in Iesum Christum credamus. Crederetem in Ierum Choum sithil aliud est quam Iesu Christo confidere. & id

F re ex ejus praescripto. vltam instituere. Id autem ut iaciamus u Chrμ.

Eo Mediamin multa effciunt,quae in ipso Christo animadvertero licet. Primum, qubd dum hic inter φ ales a rei,doctrinamq, suam mundo extoneret atque inculcaret ira, nec prio audita opera iecit, quibus

abunde eam conlirmavit.

Deinde, quia suum ipsius sanguinem eam raminciando, sudit, & tete . rimam potius, omniumque maxime detinabilem mortem subire voluit, quam ad ea promulganda desistere. Τum vero maxime, quia ex tam dira ato: execrabili morte, brevi in vi- eam revocatus,atque restitutus est. Quousand satis superque esse debet,

ad fidem de veritate doctrinae ipsius omnibus faciendam. Huic tamen rei id adhuc praestat, qubd cum ipse Chri s genus illud tae ex stissime servaverit,quod aliis prescripst,ex mortuis non simpliciter tantum resurgendo,ut non amplius moriatur ed in caelis beatus in aeternum vivat hem certissimam nobis fecit,suturum,ut si ejus vestigia secuti suerimus, nos quoque ex mortuis ita resurgamus, ut beati in caelis in aeternum vivam , quemadmodum is sibi obedientibus constantissime y Huc postremd aeredit quδd ipsemet nos ex mortuis lascitaturus est. 8c vita aeterna donaturus, quodque interim omnem potestatem in caelo de in terra est et deptus,qua suos fovere iisque auxiliari perpetuo possitine ab omnibus malis,auctoritate atque potentiasua defendere ac liberare. Quoniam vero inter haec omnia,quae recensuimus, nullum est ipsus Iesu Christi opus magis sus proprium .magisvε arduu ac commendatione dignum, Zam voluntaria morso per summum dedecus summosque cruciatus,sui

inguinis fusio,ex qua fasu est,ut & resurrectionem,& beatam aeterna que viramo suprema illam potestatem suerit adeptus: idcirco iure optimo,ex iis omnibus,quae in C isto conspecimos ad ei fidendum impulurimi,& ita,ut suprχaictum estaustos nos coram Deo reddiderunt. C sti nomia sanguis potissili rispi - isque peccatorumnqstr rum expiatio tribuἰtur,& per ea nobis peccatorum remissio contigisse dicitur. Nam etsi Deus ad nos coram se iustos habendos,nobisque omnium deliciorum veniam concededam, his minime opus habeat: nos tame tantum bonum consequendum opus habebamus, siquidem sine his Iesu Christonii quam obedivissemus. sine obedientia autem lita,neminem id 'χῆMequi post , constitutum erat. Restat , ut de iustificationis hirius strae effectis atque adiunctis agamus. Ea autem ut praestantissima sunt, sic etiam per se satis nota esse videntur. Indubitatum enim est, cum nihil

Iiud sit,quod nos Dei inimicos constituat,praeter peccatum,peccato amoto, i amicos nos esse. Duplici autem ratione amovetur peccatum. Vel quia non imputatur, &perinde habetur acsi numquam fuisset. vel quia veccatum ipsum revera aufertur 'ec amplius peccatur. Vtina haec am vendi peccati ratio, in iustificatione coram Deo nostr&conspicitur. Nain

7쪽

Iustificationis q si mamquam peccaverimus, imb iesum justificare,ut dictum fuit nihill aliud est,quam pro iusto habere, temque peccata remittere, ac condon re . & praeterea,cum nemo coram Deo iustificetur,nisi Christo obediat desica peccando desistat certa est,ubi itistificatio ista fuerit. ibi quoque jam peccatum ipsum revera ablatum fuistis umque cui ea contingat,non an ius peccare. Quod tamen non ita intelligendum est,quasi nullum pro sus, ne levissimum qu sit idem peccatum admittat. sed non amplius illi ulla ex parte peccatum dominari, neque eum ullius peccati habitum uti quuntur) habere: adeb ut verbi gratin nec scortator, nec ebriosus, nec avarus, nec conviciator,nec iniustus dici possit, nec, breviter, aliquid e rum sacere, quae qui faciunt, certum est, eos regnum Dei non possessuros. Ut autem cavendum est,ne,ut hodie plerique faciunt,vitae sancti talem a l que innocentiam effectum justificationis nostrae coram Deo esse dicamus, nc diligenter cavere debemus, ne ipsam vitae sanctitatem atque innocentiam, iustificationem nostram coram Deo esse credamus, neve illam, nostrae coram Deo justificationis, caussam essCetem aut impulsivam esse an incationem nobis

firmemus, sed tantummodo caussam, sine qua eam iustificationem nnon contingere,decrevit Deus. Ex hac praeterea iuvificatione illud isequitur,quod, cum peccati stipendium mors sit,seccato in eo,qui justificatus coram Deo est,ablato, is morti amplius non est plane obnoxius, de ob eam caussam , etiamsi moriatur, non tamen a morte eum perpetuo is tineri necesse est. Hunc autem justificationis nostrae coram Deo necta rium effectum,ita pro sua bonitate auxit,ut ita dici,ac locupletavit Deus, ut non modo coram se justificatos, a necessitate moriendi, sive in morte perpetud remanendi exemerit, verum etiam omnino vita aeterna eos do nare aliquando decreverit,&, st mortui fuerint, eos in vitam nunquam Gniendam revocare, 'ueniadmodum per Iesum Christum se factum ape tissime contestatus est,atque omni ratione abunde confirmavit. His,quae hactenus exposuimus, in convenientes aptasque interrogationes & r sponsiones explicatis, possunt commode testimonia proferri, de natura nostra ad peccandum pro livi. & de peccato , quod in nobis ante Dei r tes ictam misericoidiam,nosque justificandi rationem,dominatur. Dei de, ea afferri poterunt,quae peccatorum remissionem testacin gratis a Deo

nobis concessam. Ea autem potissimum sunt afferenda, quae nos spe c

ciant, id est,quae in novo Testamento habentur. Vel,si sunt in Testamem . to vetere,aut praedictiones sunt ejus, quod futurum erat sub novo Foedere,aut ejusmodi sunt testimonia,quae perpetuam vim habere ς onstet,& ad

utrumcue foedus Naui de iustificatione nostra, id est, stram quiliis novo si dere Iunius , non autem illorum, qui sub vetere fuerunt, noc loco agendum est. Est quidem sub utroque Foedere, eadem hominis coram Deo justificandi ratio, quatenus utrobique ex parte Dei, Ppeccatorum remissio requiritur, ex hominum vero parte resipiscentia, oltc Dei praeceptorum in posteriim obedientia, quae illa fides est revera. Quae O alitura esst sed tamen, uia pla tem hominem Deo acceptum reddit e reddi obedientia quain a nobis re quirit Ucusan novo Foedere, non eadem psanoua cum ea,quam in veteri tadae requirebat, sed multo quam illa abs tutiora

8쪽

lutior atque praestantior, idcirco non sunt hae tractationes e fundenda , nec una cum altera iustificandi ratione miscenda: praesertim ubi de rudibus in religione Christiana instituendis agitur. Itaque, vel ea tantum in medium producenda sunt, quae ad justificationem nostram sub novo Testimento pertinent, vel, si ea quoque proseruntiir, quae ad Testamentuli vetus sunt referenda,diligenter prius inter utrumque foedus,in hoc ju - .. scationis negotio, distinguendum est . aut certe diserte monendus est Isetosira ideo afferri,ut appareat,etiamsi non omnino eodem modo utrobi-dientem praestet.

DE v s omnes, quibus Christi Evangelium annuntiatur,salvos De

re vult, ac vita aeterna donare, si modo eidem Evangelio credant

atque obediant; ut autem credere atque obedire possint, omnibus generatim concedit.

Deus, ciun Filium suum morti propter nos tradidit, non id curavit, ut hac ratione justitiae suae, qua peccatores punit, ulla ex parte satisfaceret a sed ut nos ad se adduceret, & gratis, a peccatorum nostrorum pinnis, ipsisque adeo peccatis liberaret. amvis autem verissimum ac testatissimum sit, Iesum Christum Dei Filium, sanguinem suum, in remissionem peccatorum nostrorum sudisse e tamen ipsa mors Christi per se, sine resurrectione, quae consequuta est, de ad dexteram Dei sessione, nec nos ejus remissionis participes sacere., nec nobis eam plane confirmare posset.

Deus ex pura sua gratia & miseric dia nos justificat, id est, iustos pro

nunciat, & peccatorum remissone vitaque aeterna donat. Prius t men quam haec re ipsa fiant, omnino a nobis requirit, ut credamus in Iesum quam christum, hoc est. illi confidamus atque obe famus. n Deo, nisi prius Christo confidat, ue nemo justificatus est coram l. , dia ouae obedientia sunt illa opera. ex quibus nos iustificia Ias 'postolus affirmat Sadaut, cum Paulus Apostolus negat nos ex totam vitam legis didicere velit, nisi nos

vinar

ex merito ipsorum operum, nequaquam justifidari coram Deo. non autem ad nos coram ipso Deo iustificandos, nulla nostra opera requiri. Sunt enim opera nostra, id est, ut dictum fuit, obedientia, quam Christo praestamus, licet nec eisciens, nec meritoria, tamen caussa ut vocant) sine qua non, iustificationis coram Deo, atque aeternae salutis nostrae Iam vero obedientia ista, aliud nihil est, quam ipsius Christi praecepta servare. bristi autem praecepta, ut quam brevissime dicamus, uint,prae-

9쪽

ρ---- Dialogus de Iustificatione.

Ater, fides in Chirictum non pticiter significat persuasionem,sede Uae nil

FU Iduciam, qua nοι , non tantum Me credam μου ea vera me, qua in Domino

10쪽

Dialogus

Actor.32. o. Cavet inruas,ne vobis accidat, quod est in vatibus duium: Videte, o contemtores, & prae admiratione stupescite. Nam Qusmodi rem ego iacturus rum,uelitiis temporibus, quam non sitis credituri, si quis vobis exponata I o R. - ei m fides DG Mnunifici quis, quioae tu eam ponis is hominis arbitris i C u RIs r. scitu sum P In hominis arbitrio es , απιτ

ab a 'Ubi oblatum aeripere aut contemnere. Aufertur vero ab asser n--

sum donum, datur alias, ut legim- ρ. ος. Vobis Primian necessa erat, Hierant Pau--Barnaba , proponi divinam doctrinam, sed qu a eam rejicitas, neque vos sempiterna vita dignos judicatis , scitote nos Ν, gentes converti, sic enim praecepit nobis Dominus. Verum ad suini

tu ,in mundum veni ut quisquis in me crediderit non maneat in tenebris,