Microcosmus Hypochondriacus sive de Melancholia Hypochondriaca Tractatus, etc.

71쪽

e A p V T rLfsacidae, calidior nidorosae causa est; epar dum se male habet, nunc sanguinem biliosum, nunc crudum, nunc aquosum generat, ita etiam lienmale dispositus, vitiosum sanguinem generat, & praecipue in hac assectione , acidum et atq; ita, in affectione hypochondriaca lien semper i borat. Hinc porro patet, si lien sanguinem prasui ossici j ratione,non bonum generet, partes

modo enumeratas, etiam bonum nutrimentum,ab eo non accipere,& eas ipsas inde debiliatari,ac multos vitiosos humores necessarib citica illas partes cumulari, inprimis, si per conuenientes vias non evacueniunt, Foeminarum Melancholia, quae maxime Viduis,sterilibus&virginibus propria est,Ex Are

Deo cae. s. lib. I. chronicon, insolens quaedam moest ilia est,cum animi anxietate,flendi tacendique desiderio , dorsi & hypochondriorum manifesta pulsatione, & tacito delirio coniuncto , furoris vel maniae praenuncia. Quae adeo est assinis hypochondriacae, ut Cum ea siepe confundatur. Quanquam ab illa trifariam diastinguatur, parte nimirum affecta , causis em- cientibus , & compluribus symptomatibus. Pars quaeprimum hic assicitur,est uterus edes

focus

72쪽

secus morborum omnium muliebrium, ut ait tot est Hipp : tib de loc. in homine. Cum enitii Schur, corpus uniuersum trahit in sui consor tium, substantiae similitudine, vasorum cor munione, & vicinia. .ibus adi jcitur, tetri litastus,ab ipse utero prodeuntis,adpartes princia pes atque silperiori percaeeos meatus,delatici

eorpore, confluxio una, conspiratio una, comsentientia omnia. I sam quemadmodum uterus vehati sentina quaedam,inimaside colloc, tus, confluentes undiquehumores recipit , Iapores tetros&virutato x ijsdem suppreς sis vel corruptis manantes, quoquoverSum refundit. Sicque, unde vita prosilire atque propagari sol et, summa plartimque pernicies m ortis Causa dependet. Tanta vero corruptio sit,itium in i pis uteri sinu, tum in vasis citcumstantibus , ut mirum videri non debeat, cum persebres continuas,in propriis etiam vius,humores computrestant. Caeterum, ex omnibus partibus, nullarum maior sympathia est quam cerebri uteri, quae fit non tum per neruos, Ze reliqua vasa cunctis partibus communia,sed

etiam per membrμαψ

73쪽

accidit,aspecto utero magis occiput condolere, ex Hipp: pari. I. sect. i. lib. 6. epid. & in hysterica suffocatione, quae saepe comitem accersit melancholiam, omnes actiones animales assici nimirum sensi scas, motrices, & principes, ut patet in sensus priuatione, conuulsione,& desipientia,quae tum ipsius subiectinum causae eta

cientis varietatem consequuntur.

Causarum duo sunt principia. prius, est natura muliebris, cum ex Hipp: magis demissi &pusilli animi facilius delirio corripiatur. Quod

Gal: etiam confirmat, cona. ad 11ist. 16. sech. 3. lib. 3. epid. cum ait, leues naturas atque turbulentas ex parua occasione desipere. Caeterum quoniam viro administrandis rebus nato , pluta

sculum de rationis unciola erat aspergendum, ipsi mulier adiungenda fuit: animal videlicet imperfectioris rationis quidem illud, atque debile, verum ridiculum de suave, quo Conuici udomestico , virilis ingenij tristitiam, siauitate condiret atque edulcaret. Quod si qua forte mulier sapiens haberi voluerit, ea nihil aliud egerit, quam V t minus sapiens sit: foemina enim quae nimium sapit, desipit. Quem adm odum, juxta Graecorum prouerbium, simia semper est

G si mi ta

muliebris

prima eatris

74쪽

gs ulta CO mi AD CRIND simia,etiamsi purpura vestiatur,ita mulie per mulier est, hoc estim quamcunque personaminduerit. Etenim, si rem recta reputent ria , hoc ipsum imperiectioni debent acceptum ferre, quod multis calculis Ortunatiores. Primum sermae gratiam quantillae merub rebus omn-anteponunt, Cuiusque praesidio in tyrannos etiam ip s tyranni deni exercent. Alioqui undenam horror ille

sermae hispida cutis, barbς sylvaὶ plane seni te quiddam in viromisia prudentiae ritio cum

Reaianarum se perlaeues malae vox semper exili , cratis mollicula,suas perpetuam quamdamadolescentiam imitentur ξ Deinde quid D liud optantinhac vita, quam ut visis quaenaim placeanta Frinne huc spectant tot cubius,tollac tot balnea,tot Compturae, tot Vm uenia,IOt Odores,tot componendi pingendi,ngendiquevinus,oculos, cutem,artes 3 jamnum alio nomine viris magis Commendatae sunt quam imperfectionisὶ quid enim est,quod illi mulieribus non permittunt 3 at quo tandem autoramento nisi voluptatis 3 delectant autem foeminae non alia re,quam dum nugas suas repraesentant Licet non paucq extiterint ali quan-

75쪽

& adhuc extent, quae fortes cautae, castae, viri bin & virilibus cinis, vitia taminarum erint Secunilam princi um est cauctesciens materialis, quae apud eundem Hipp: inde virgi mordi chiplexest, nempe maguinis me in rimnstrui retentio, S: seminis colli Ditio. Sanguis e et is tam inquit, cum in adultis Crestit uberius, Con- iis. Mens ad uterum, si exituprohibeatur 1 sursum ad jecur & cor resist; de postmodum dissi culter refluit,propter venarum obliquitatem. Sih ex repletione, cor fatuum euadit, torpesti Gque cerebrum. & ad insaniam propensum red ditur. Quodsi intemperiescalida&siccavisterum reliquora, vel labris accedatisen Mispa inlatim aduritur,sic in atram bilem degenerat, quq fomitem suggeris melanchosaeo Neque verbsolo refluxu sed etiam longa circa uterum cum statione: nus idem mali,sanDis copiosus uehit, Cum vel putrestens vel illam e uesstens, teis halitus, aut seruidbs sessum exhalat, qui Cerebrum , mentis rationisque sedem,

perturbant.

inod vero semen cohibitum similem notaram inuehatifacile quidem innuit Hipp: libesto

76쪽

cum ait, Virgines maturas viro, &steriles mulieres aicet probe repurgentur, tota pescere & interdum insanire. Sed Gai: Cap. s. lib. 6. de loc. affect. expresssis verbis testatur,quiis sit importuna&noxia,tam in viris quam in foeminis,leminas praeter modum & morem stippressio. Scribit enim naulta indepromanare

incommoda, videlicet capitis grauitatem , ciborum fastidium , concoctionis vitium, febrem, corporis totius torporem , moestitiam atque melancholiam. Quinetiam asserit semen cohibitum tanto maiorem vim habere, ad 130-xam toti corpori inserendam,quanto eius corruptio deterior es , quam ipsius sanguinis. Siquidem , inquit, ex semine corrupto quaedam aura virulenta sursur ffertur, quae si cor feriat,

animi deliquium, & fyncopen excitat; si ventriculum,cardiogmum ; si respirationis & vocis organa,Mspneam& aphoniam ue si denique cerebrum pertingat, convulsionem epilepticam, delirium, & furorem inuehit. Sunt ergo duae illae pr cipuae hystericorum symptomatum cau-

τὸ ita μμ sae. Quibus tertiam adiungit Gai nempe totius corporis cacochymiam,ex prauadieta,aut mala viscerum diathesi, vel juus uteri quandam

77쪽

impuritatem. Quo fit, ut hoc genus pius incurrant mulieres,quae vitiosis abundant humoribus, ex Gai: loc. cit. quae sunt plethoricae,& in octo educatae,& quae,cum antea nihil ad explendam libidinem omisissent , repente

continere coeperunt Saepe etiam hoc malum, juvenes viduas exercet, propter curas, assiduos moerores,& consuetae vitae mutationem. Virgines item succulentas, & moniales ocios as, maxime si menstruis non probe repurgentur. Sed omnium cepissime puerperis accidit, cum vel lochia supprimuntur, vel grauibus animi pathematis commouentur, propter relictam ea partu cerebri imbecillitatem.

CAPUT VIL

Te Procatarctitasve impulsivise externuhu, assectus causis. ROCAT ARCT1cae sue Impulsust & externae denique cauis, a quatuor rebus desumuntur 3 quae geruntur; que retinenturi excernuntur; dc quaeserinsecus accidunt. Ex illis quae assumuntur, suntaeris, regionis,& anni calida & sicca constitutio: victus ratio,

78쪽

&vsus frequens crassoru terrenorum strutulentorum alimentorum, ut sunt carnes bir buta, taurinae, leporinae veteres, hircinae, capri nae,ceTuinae,anserinae,anatinae,aprugnae suillae vel sale maceratae, vel fumo indura ue

ni&poenae seus Missiλlardum rancidum, Ercimna onams generi, s item caro cochlearum, testudinum, pis es hi , lacustres ac maritimi h&muria conditi, vel firmo, aut

ealore sola, aut stigore Reat iles uncatas, passeres, fialaces, &huius cenisaiij auesiaacseis stagnantibus,&lbeli pallado sis de teri eastus vetus, panis ista sies, mucitas i h assica; legi ana; visebae, & λmiliae Expotulentis,cereulsi a cruda, parum co cita,& cra sta,ex frumento siderato,vel Zizani

rum semine, quodplaribus in locis inter fiu

menta & hor deaeeas fruges adolestens reperitur, reserto &aquaisculetasiubatulenta,para ta,paveolyhulo Conditae; item vina crassi, ruubra, nigya, pendula acida ρ aceti acrioris sis imi cacu; ut te quod melancholiam exautet &multiplice te Hipy de raeviet in acut ρος 379. Nonmuiquam & liberalior vini: seriai latis, Crudam-venas deuehentis

79쪽

ces P ν π II 43 potus praesertim curribilis flaua , vel ater ad stusque humo entriuillo iubstrata sunt,ut in hoc affectu viplarimum fieri assuevit. Quae

omnia humoremcrudum, crassum,melanchΟlicum, salsum, acidum quoque genetrare solent , quia cibi praui lacci,& dissicilis concoctionissent:nam cum animalia ex plantisetur, flantae e terra Bum alimentum attrahant,

haec autem in se materiae salsigi nos ae non parum, mineralesque partes,aut spiritus in se contineat: facile hinc apparet, alimenta quibus Vescimur,multa in secontinere,quoenullomodo in alimentum corporis abireptaiunt , quaequemnure,si feri posset, in prima coctionesecerni deberent. Quod nisi fit, in primis vijs relinquuntur, ubi non selum secundum primas, sed etiam secundas qualitates,homini nocent, quatenus scilicet amara,salsa,acida,aut acerbasunt, aut similes qualitates habent. Hinc frequens est hypodhondriacis, ut amara,salsa, acida VΟ-mant, quibus reiam dentes obstupescant. Ob solos itaque diaetae errores,nullo ante , in ventriculo vel liene itioexistente,hoc malumgenerari potest. Existimantque praestantissimi Medici,hanc ipsam in diaeta peccandi hodie li-

80쪽

centiam, causam esse, cur pauci ab hoc maloirnm unes sint. Non solum autem cibi prauuchyli vitiosi causa sunt, sed etiam ex bono cibo& potu,vemriculus, si vel natura debilior sit, ut diaetae errores tolerare non possit, vel diaet erta roribus, vel etiam aliene prauum alimentum submittete, debilitatus sit prauumhylum g nerat, cum membrum, quod praue nutritur, ossicium situm recte exequi non possit

c se e*- A dea quae geruntur, pertinent vita sedent,tia, seu retentio fuligino rum ocrementoru, cogitatio vehemens rerum grauium, lucubra-- tio intempestiua nocturnae vigiliae, vita umbra

mium inuigilant,&libris agglutinati, cerebrmouent,&Vaporibus repleat, cum eorum sp ritus incilescant, utplurimum segnem habeantea lorem nutrientem,seu concoquentem. Hinc videmus,doci os& meditabundos hypocho driacos esse.&simul catarrhosios, quorum cura, x t Fernelius docet, exiccantibus non esst aggredienda. Quo faciunt & ipis glandulli crebr ,

'us mesenterio & pancreate, hac etiam de causa faci ς sunt, ne a ventriculo & intestinis reple-

vel corporis innexione,&abdontinis pressio-