장음표시 사용
231쪽
E suo lentore villosis cruribus adhaerentem reponunt east i quas Cisthus, vires poM, det eti Dioseoride: cuilumlia vulnera contaidant, ex Galeno Hypericum semen rit sinosum odorem , di seniorem habed, ascyrumfructu resinose , & androsa inum , diqumus ad vulnera valere. Animalia sunt, quae cir P colla pellem habens, ex quo optimum o conficiunt glutinum, alij tauro collam vocant, ali; zilocollam, quod ex bubalis Griij conficiatur. Plinius ex taurorum auribus , & genitalibus fieri dicit. Inest etiam dori homnibus mucosus lentor , alias minor, alijs copiosior, ut in bubus ea quo fit glutintimi vulneribus prodest melle, aut resina. vel pisc1um gluten fit ex ventre cetacei piscis, utile emplastris capitis. Tincae muco obducuntur, his lucios vulneratos se adfrica rescribunt, ut muco illo vinera conglutinentur. Purpurarum saliua admodum tenta, ob id sumitur ad recentia vulnera glutinanda. set IapIVM TVMENTES p A IT A S, ET τ VM ID A ANIMA
ha nostri creporisparisius omenti sprodesse. Cap. XXIII.
N visceribus terrae, & ui 1 pium partibus humores in se collogi solent, &collectiones globosas quasdam, abscessusq; fungosos excitare, quemadmodum in corporibus calor & sanguis tape strumola & glandulosa
tubercula creant. Nobis hec Natura demonstrat ad tubercula valere: sic Sanimalia, quae non nisi tumidam quandam speciem ostendunt.
--Sunt quercuum glandes, glandibus illis similes, quae in peste,& aliis
pes his temporibus vari s hominum corporis partibus eueniunt, ut collo, alis, tam ori-hus, & eiusmodi locis, caro glandulosa in sue vocata: quibus occurri facile potest stilla titia aqua ex nouellis quercuum foliis extracta, & inde venenatis quoq; febribus opitulatur . Dioscorides ad duritias quoq; prodesse scribit, quas cacoetes vocant . Sylve seris eucumeris fructus glandulis adsmiles scribit Dioscorides; & tubercula rumpi, &tum res es eis , Mesues induratos abscessus, & strumas delere. Lenticulae in pestilentihus febribus corporibus nostris veniunt, quae lenticularum effgiem proprie mentiun tur , ct vulgus lenticulas vocat, quibus nulla re utilius occurritur, quam lenticularum decocto. Aristoteles suem grandinem concipere dixit, & hinc verbum Eactum, idest grandine laborare, reperiuntur in carne suis grandinosae grana rotunda, grandi mi similia, vellen ti, Seiusde smilitudinis, aduersus hunc morbum nonnihil admiscent 1entis in eorum colluuiem. Boa appellatur morbus papularum, quum rubent corpora: sambuci ramo verberantur, ex Plinio, qui grana eiusdem similitudinis assere. Brassica
caulis circa radicem tumet maxime; praecipue tumoribus conferti Bulbi omnes tumen tes sunt, ex Dioscoridis pracepto tumoribus conueniunt. Caepa tubercula rumpit: Te
siculi tumores discutiunt. Allium tumores sanat, ex Plini O. Ephemerum bulbosa radiace; discessus, tumores es tubercula delet Ηemero callis radix ex collectis bulbulis consat; ad oculorum collectiones valet. Dracunculus valet ad perniones. Nascitur&inocwi uberculus, 'de' hordeolum Latini vocant, quod longitudine des alitudi
ne hordes grani si malitudinem gerit, vulgus o istim vocati mulieres pungentes illum hordei grano, discuta unt Eueniunt oculis tu hercula, consimilia unioni quae etia vulgus ab eorum similitudine gri Vocat unionis puluis oculis iniectus, diluit, & claram aciem restituat, quod Irequenti experimento nobis patuit. Gladiolus radice geniculata constat, paruorum bulborum modo, super alium insidente, inferior gracilis, superior
vegetio distria mas medesur,m numeris periculis factis. Ficus strumae modo tumet divalet ad easdem, ex Plinio. Scro Viarm Πuncupata, radicem habet tuberculis a eram, &papillosis capitulis donatam, strum so subtus porrecto cespitet vulceribus strumosi uernosis, carcinomata, aut depascentibus syderatis satis opportunar tuberculis ab hu
232쪽
EST & fra H His minor dicta, herbula soliis hederae, euius radices quodam callo
pendentes paruas, complures, ut grana tritici i n acerui modum collectas,quarum tres, vel quatuor in longius protenduntur hac recentiores in eximendis strumis,si cubus, &mariscis, magna vi, & experimento utuntur. Cyesaminus rotunda radice, strumosis copacta tuberculis. Mesues strumis mederi dixit . Dracunculus radices strumosas habet,illita folia resoluunt strumas. Mandragora eodem modo stru mas & tubercula discutit. Iridis radix, velut strumosa 1 delet stria mas. Eryngij species strumosa est radicet tubercula discutit, D decocto sanat strumas, sic & vitis nigra. Ari species altera, e cuius mediis radicibus diffundentibus numerosis tenuibus bulbulis ,&globulis fibris dependentihusi commode illinitur tonsillis & hemorrhoidibuq. Ad eosdem & arum minus. Chelidonium minus contra mariscas. Cenanthes, siue stipendula compar multiplici experimento , quod sola suspenso ne discutit hemorrhoidas sonchi species quaedam globulos habet, ad collectiones valere scribunt. Rapum appensum, inquini medetur, ex Simeone sellii. In ulmo folliculi quidam innascuntur aquae pleni ad enterocceia valen r. Nascuntur in podice veluti fructus mori,cruenti, molles, & in seroto, qui ab alijs Medicis dilaniati, combusti, &detruncati repullularunt. Nos autem ex fructuum mori ,
frondiumq; puluere sanitati restituimus. Erini species medetur ficu bus in podice na-F s secenti
233쪽
centibus, eu Dioscoride, & plinio. Fungos in ano nascentes sungus delet, esplinio . Verrucas delet heliotropij minoris semina,achroc rdonas vocatas grςce. Cicer in ueris rucatu formicantium, pensiliumq; genere prima Luna singulis granis, singulas lagunt, eaqιgiana1inteolo deligata abijci post se praecipiunt, ita decidere eas arbitrantur, euPlinio, cicer enim verrucae specimen refert . Thymum verrucas thymi colorem habente, , pensilesq; tollit. Ad animesia transeunte4. solent bubus fastidia ibo afferre vetio se incrementa linguae, quae ranas veterinarij vocant, Columella nona die necare disit, nisi curentur,tumorem in lingua cum insammatione pracipue partis,hatrachion Graeci vocant: curatur cuspide Jignea, qua rana rubeta transfisa sit, melius vero si in eadem aruerit. Ad tumores omnes calidota valet aqua es ranis, ex Ruso . Solent eti venenosa materia Oboriri abscessus pestilentiales, qui conueniunt cum pestilentiali tuberculo, plerunq; sub lingua nascente, cuius etiam meminit Plinius. Sunt ex recen tioribus, qui rubetam aridam buboni pestiletiali imposuerint, venenum mire edi trahi docentes. Alij ranam vivam eidem imponunt, & s interit aliam supponunt, idq; toties repetunt donec superstes una remaneat, felici remedio . Cancris tumet corpus, perni unculos, &carcinomata cum decocto melle lenit. Tumida testudo tumidum hydropicorum venatrem refert, hydropicis testudo medetur, pedibus,capite, cauda, ct intestinis exemptis,
reliqua carne ita condita,vt citra gasidiu sumi possit, es Plinio,facile impinguat equos, ct eis magna, sed falsa pinguedo aceedit, ex Alberto. Sunt & animalia, quae galericulis, ct cristis, tuberosisq; eminentiis tuberculis mederi posse ostendunt. Picus maritus citiros in capite geriti ad eminentias intrinsecas&extrinsecas ani picus martius torrefactus in sale applicatur, ex Aetio. Callina cristato capite est: albugine Oui ad curation Esedis utitur Plinius, infantibus quidem etiam,s quid ibi procidat. Columbae etiam galericulum in capite habent. Celsus de conditomate tuberculo, dicit recte ovis tuberculuso ueri, sed desidere ante homo in aqua debet, in quo verbenae sint decoctae PLANTAg, EVAE FLAMMEO SUNT FLOR E, AD INFLA
Im 2 SPῆ quaedam plantae , quae flammeo fore sunt , ignemq; suo colore
referunt, ego ad sacros ignes, & insammationes valere conijcerem, naturales causas referre possim ex ijs, quae de coloribus naturaliter retuli placet ad similitudinem referre. Exempla,quq suppetiat, haec erunt. Rosassam meo colore rutilat, ad insammationes valet.
lai lil Crocum ad easdem, S ad sacros ignes vergentes. Malum sacris igni
bus ambussis auxiliatur Papauer erraticum ad oculorum infammationes,ex Galeno , & sacros ignes. Anemone ei per omnia smilisi ad oculorum in-sammationes valet. Argemone colore minus saturato, inflammationes copescit. Ana gallis, quae flore rubro, malum punicum fore phoeniceo refert ad idem valet, ex Aui cenna. Anchuse radices ad ambusta, & sacros ignes. Lycopsis eadem radice & faculta te. Citihus fore rosaceo etiam ambustis opitulatur. Polygonum alterum flore puniceo sacro igni fert opem. Amygdala inflammationibus, beta rubra igni sacro, ambustisu Hedera rubro corymbo; ambustis medetur, rubus sacris ignibus, iragra toei notis insa mationibus, mora fructus, uua rubra ad lienis inflammationes, sic &rhabarbarum T dem carbunculorum genus rubrum, quo consulares absortos nouit Plinius, querneus carbo tritus cum melle sanat, adeo in rebuS damnatis, quoq; etiam nullis,sunt aliqua remedia. Ligna quae simul attrita igne excitant, admonent nos ad eadem valere. Theophrastus commemorat arbores, quibus antiquitus fieri ignaria solehant,hederam, laurum in tileam, Mnestor & morum addit Ad ignem excipiendia aptissima ficus, oleaq;. Fomites tametsi ex multis fieri possunt, optimi ex nuce, ex Mnestoris sententia: fomi
234쪽
tes eX attagena vocata, ex qua conceptaculum, terebrum es lauro faciunt, non enim ex eisdem quod agat, quodq; pariatur,ex rhamno,& ilice. Hedera & morus,ut diximus, ct laurus,& ilicis glandes infaminationes leniunt, olea & rhamnus ignem sacrum. Ficus tonsillarum,ex Plinio, di iuglans mammarum infammationibus valent. sunt &herbae, quibus pro eIlychnijs veteres utebantur, ne quid omittatur,in quo Naturae signum aliquod reluceat J quae villosa affetu n t solia, & oleo delinita, accensam seruant flammam . Possumus&ad naturales causas referre. Disimus inhumana Physiognomonia villosos homines, calidos esse,& villosas plantas calidas, siccasq;. Sunt tamen qui villos in solijs es humiditate prouenire dicant: nam alimentum parti supinar per pronam deferri existimant, quia madida semper , lanuginosaq; est, sed eos non recte existimasse dicit Theophrastus nec id absq; propria natura euenire. Alimentum per venasci neruos eque ambabus defertur partibus, ex altera enim ad alteram deferri nulla ratio est, quum meatus non habeat, neq; ima, quae subeat. Ego potius ad c estem im-hrem & rorem suscipiendum dicerem, ut siccitas: vel feruor plantae humectetur, quo se possit substentari. Theophrastus quercum quandam pitulam serre dies it,comam g rentem lanaceam, mollem, qua in lucernarum luminibus uterentur, flagrat enim pro-heot galla nigra: Plinius ambusta sanare disit.Verbasci genera tomentosa: inter ea diagsunt herbae phlomides dictae, ellychniis aptae: ad oculorum inflammationes valent. Althea lanuginosa ad vulvae, &sedis inflammationes praestat, sic pulegium, dictamnum, ει urtica urida lanugine donata,ad easdem valet Chrysoco me,seu stachis citrina mollucello vellere incana, pulmonum in fiammationes sedat. PINOSI NITIDI COLOR EX EA RIXτωτ as SEDANT, ET
Di caput re lentia op eos. cap. XXV.
RIV S quam a coloribus distegamus, dicamus & illos plantarum colores, qui faciei insammationes es ebrietate reserunt, & ad vini temulentiam sedandam valent,& s morbos diximus, qui totum corpuS occupabant, nunc eos, qui partes,& a capite Occurrit Vultus, que vini ruribor occupat Arbuti fructus crocato rubore insectus, vulgo imbra sudictus, quod facie ebriosos repraesentet esus capiti noxius est, ex Galeni testimonio. Sunt & purpurei hilares plantarum colores,qui vini colorem dem Craserant,ut qui proprie amethystinum colorem referant, non secus ac amethystus crapu- Iam sedat, arcetq; ebrietatem, dum sese igitur homines largius inuitant, ne sorte longius proueantur, ut nec pes, nec manus satis officio iungantur, adhibere debent quaedam ebrietatem prohibentia, quae amethysta dicuntur. Amethi nus color est, qui ad vini colorem accedit, prius quam eum degustet, in violam desinit, fulgorq; quidam in eo purpurae, non ex toto igneus, sed in uini colorem deficiens , velut ex carbunculo re fulgens quidam in purpura Ie niter roseus nitor. 1 noleuit mos antiquis, ut post coenam
circumferrentur conuiuis corollae,qus struebantur ex versicolore florum commistu, no
quod iis illecebris uisus, olfactusq; capiatur, utpote quum fores miros essent odores, inenarrabilemq; colorum varietatem repraesentent,sed sapientum curiosa solertia scies in rerum natura antipathiam, nihilq; esse sine pari, flores capiti circumponendo, cum hausti liberius meri vapor arcem sensum obsederit, mitis aura floris naribus hausta si currat, caputq; ab ebrietate propugnaculi vice tutatur: nam si caIida praediti sunt natura, spiracula, quibus vinosus euadat vapor,taxat si vero frigidis soribus , violis, rosisq; sertar struantur,crantia refrigerant nimio plus vino iam calens, nosiosq; halitus repellunt, quippe & sua vi astringunt,& odore capitis grauitatem eorrigant. Quod ad compotantium commoditates inuentae sint corollis, nemo est qui nesciat. Ovidius.
235쪽
Elpicii inoi AD phyliris conuitia capit is
Saltat, s r rudens virtur arte meri.
Sed forum Gempla adducamus, quibus data est ebrietatem propulsandi proprietas, Viola sua sui genti purpura vini colorem ostentat, sua dote crapulam , & capitis araue dines, imposuis corollis, olfactu ue iscutit, ex Plinio. Rcisa etiam purpurae colore ruti lat, roseum vini colorem repraesentans, cuius usus in corollis nimius, ut rosalia diceret
Fin sat nimis madidus mihi onus amomo,
Laseenturq; rosis tempora sutilistis.
Nedera purpureis corymbis vinum aemulantibus, suis acinis pro scriptis, a crapula tu, tos pristat. Tertulliano au thore,caput ab heluco,hoc est prisiani cibi oscitan tia,& semisomno defensat .l Liber vini reperto , quum medicamentiam suauissimumἰ simul, &vehementistitium adinvenisset, fertur hederam suis viribus huic repugnantem in honorem,ac praetium addutiisse, eaq; coronari bacchantes edocuisse, quominus vini noxam sentirent: hedera sua vi frigorifica temulentiam restinguente.Non ab re demiratur Ammonius apud Plutarchum in Symposiacis huc fruticem in corollis torqueri, quum suo frigore merum restinguere credatur. Fx hedera etiam poculum, cysibium dictum i ii conuiui s duplici ratione circumserebatur, & quod, ut disimus,uini temulentiam arceret, & quod cauponum fraudes, qui vinum aqua milcent, eo vase deprehenderentur. Iridis sos peramoeno purpurae colore nitet, non solum vinolentiam discutit, sed dum estur, ut Africanus scribit, os vinum non obolet, quamuis copiosius haustum fuerit. Brassica,quae plus caeteris rubescit, expugnanda ebrietati accommodatissima est, si ex illius cauliculis suecusespressa is deglutiatur. Amygdala purpureo fore est viniq; colo-xem imitatur: tribus, vel quatuor amygdalis smaris praesumptis, vini noxa aufertur,ex Plinio. Narrat Plutarchus Chaeroneus apud Drusum Tiberio Caesaris filium quendam Medicum commessari solitum fuisse, qui omnes bibendi certamine prouocaret, neminiq; cedebat in vini potu,is talem deprahensus est,antequam biberet,qui na,senaue comesse amara amygδala, quo minus temulentis tentaretur, qui vero ea deuorare vetuis,sent, ne pauxillum quidem eiusmodi potu resistebat, quod idem Athenaeus retulit stacundo Diplinosophistarum uolumine, sic de cera1o, persico, ct cornu, putandum. cim ruleum eryngium Apuliae nitidissimo purpurae colore vidimus rasumptum crapulam
arcet.Myrthi baccae purpureae sunt, & vinosae: genus unum inter caetera pe&sumptum, vinum, S crapulam arcet, quod feruefactum aliquantum, eius semine exprimitur,alias enim acorem contraheret. Cranati vinum vere vinum imitatur, ebrietati consert ex Avicenna Crocum qui prius hiberint,crapulam non sentiunt,ebrietati ressit: eoronae quoq; ex eo mulcent ebrietatem, eti Plinio. Santalin rubrum vini colorem imitatur, immo scamni diei, qui vinum mentiuntur, ex illius rasura conficiunt, Avicenna crapuia conuenire dixit. Non omittendum marinam uuam, qua colorem, diuua similitudinem fatis perbelle mentitur,& botryones, in vino putrefaeta, vini taedium affert hs, qui inscii biberint, es Plinio Amethysti herbae folium meracioris vini colorem aemulatur, hanc contra ebrietatem pollere aiunt. Plutarchus Symposiacorum tertio demonstranhaccharem somnos allicere,& ad placidam quietem potos perducere , causarique leuem auram, blandumq; odoris essu uitam, quo in temulentdi u corporibus in squalita rates obortae dissipentur,conciliataque tranquillitate, crapula retundatur,excoquiturq; cuius stos in purpura eandicat. ANIMA
236쪽
V M M A Dei bonitas ostendit nobis animalia,quae noctu vident, ad lusciosos,&nyctalopas valere. Celsus Medicinae tertio, de imbecillitate
oculorum tradens, dicit, qui interfliu optime, noctu nil cernunt, quod in sceminis bene respondentibus menstruis non euenit, eos, qui eius modi morbo patiuntur, a Graecis nyctalopas vocari, a Latinis lusciosos. Nos animalia, quae interdiu fere nihil, noctu clarissime cernunt, ad lusciosos valere pronuntiamus: nam virtutem, & qualitatem eorum nobis communicantia, faciunt, ut noctu videamus . Sed quae animalia sint, qhiae interdiu parum, noctu satis cernant, cognoscamus Scitote animalia, quae ceca nascuntur, noctu vident, ct quae caecis oculis nascuntur, ea sunt, quae acutis unguibus sunt. Sola inter quadrupedes aduncis unguibus catulos videntes parit leaena, ex Democrito, quia imperfecti na- cuntur, quod uterum matris unguibus lacerent Es hoc falsam Philosophorum comiecturam pronuncio: nam si caecos pareret animal filios, imperfectos aederet, sed in Natura nil, nis perfectissimum nascitur, sed caecos hos parius ostendit nobis Natura, ea animalia ad nyctalopas valere Capras non min us noetu cet nere, quam interdiu tradit Plinius, immo oculi eorum in tenebris splendent, lucemq; iaculantur: ideo si caprinuiecur comedant, restitui vespertinam aciem his, qui nyctalopas Vocant. Dioscoridesci Galenus caprini iecoris in assati sanies decidens in v ncta, lusciosis prodest,& dum coquitur, apertos oculos habeant, & eos vaporari i s praecipiunt prodest &in cibo tost Celsus ait. Laborantes inungi oportet sanguine iocinoris, maxime hircini, sin minus caprini, ubi adassum coquitur, excepto, atq; edi quoq; ipsum ieiuno debet Eiusdem generis, Oves sunt, noctuq; vident, obici ovium iecur nyctalopas sanat. Decocto quoq; eius oculos abluere suadent, ex Plinio: eficacius quidem fuluae ovis. Ouis candidae etiam iecur discoctum cum aqua madefactum, contritumq; & superpositum nycta-lopas curat, es Marcello: nam qui candidos oculos habent noctu melsus vident, ob id candidae dis 1 t Marcellus, non1uluae, ut Plinius. Lupus nascit ut caecus: noctu videt, &vagatur. Oculi lupini splendent, lucemq; iaculantur, Plinius, di Oppianus. Acerrimi &acutissimi visus, ut nocte intempesta, vel Luna ipsa silente lucis V1ura fruitur, hinc crepusculu appellatur, quum lucem i s solis Naturae munere perceptum habeat. Lupino adipe fricare oculos contra lippitudinem prodest, ex Plimio. t pupi e&crementis circumlini suffusos prodest, cinere eorum cum attico melle inungi. Oppianus &Sestus. Oculus lupi dexter, si hominis dexter laborat, sinister, si sinister, glaucomata extenuat, & tollit signa, Sextus. aena ex lupi genere, cum eo multa communia habes, grassatur noctu,noctuq; insidiaς tendit quum acrius luc cernat interdiu hallucinetricies Oppiano. Causam tradit Aphrodiseus cur hyena noctu vi eat, interdiu fere nihil plaucomata iocinoris recentis assari sanies, cum dispumato nulle inuncta, sanari dicit Dioscorides Hygna fel aciem oculorum exacuit, & caligines diicutit, claritatem exci tali melius inueterato medicamento, eiusdem sanari argemas,& subcruentas e&creseentias in oculis. Mus caecos filios parit, noctu furatur, interdiu latitate murium capitum, caudarumq; cinere ex melle inuncto, claritatem visui restitui dicunt , multumq; magis stilis, aut muris sylvestris cinere, ex Plinio: nam ct glires caecos pariunt filios. Ursus carcos parit catulos, noctuq; Iagatur. Horatius
, , etes erimus h circum Ire vrstis ouisse.
Obscuritatem oculorum fel in unctum cum hyaena , ct diu exagitatum eximit,ere Marcello. Vulpes cscos parit filios, noctuq, vagatur: vulpinam lingua habentes in armilla, lippituros negat Plinius: albuginis detergendae efficax remedium, si vivam capies, eiusq; linguam
237쪽
linguam pracides, samq; vivam dimittes,linguam arefactam phoenicio ligab ,&eobio suspendes es Marcello. Noctua inter auesvncungues&ca tu ras non parit caecCs, propterea eius oculis insita vis, quae tenebras penetret, &Luna etiam silente uidet: noctua dicta, quod noctu videat.Narinus ' Eustrathius ob nimis scela S tenue oculi hu morem, interdiu obcaecari, in tenebris visu valere dicunt. Noctue maris cerebria in col. Iylio adhibitum, aufert prauitatem uidendi de nocte, ex Rhase. Ulula eiusdem speciei ululae ses pradicatur ad albugines, sis sones &caligines &adeps ad claritatem,ex Plinio. Vespertilio nomen d vespere habet, qua videt. Ouidius
Tectaq; non 'luin celebrant, nocfem perose, i iacte molant, seroq; tenent a messere nomen.
Cinis vespertilionis acuit visum, ex Avicenna,&cum melle medetur sussu soni. Bubo hebes, ut caeterae nocturnae aues, deserta colit, Tractinaccsa, noctis monstrum: bubonis oculorum cinis collyrio oculis claritatem facere promittit Plinius Cato caecos parit filios,oculi in tenebris effulgent, radiantq; , ct tam acute cernunt, vi in cauernis etiam tenebrosis, tanquam in luce, Omne conspiciant oculorum vitia sanat,restituitq;
visum etiam post anni caecitatem. Capite cati nigri in ollavso, eiusq; cinere per canale pennae in oculos sufflato: remedio ad Hippo cratem relato. Hirundo caecos parit filios ex omnibus,quibus numerosus partus, ex Plinio, noctu Vigilat, es dimidium somnum perficit, ex Aeliano: obtalmiam sanat, di oculorum vitia eius cerebrum es Plinio,& Caleno. Aulum nonnullae imperfectos , & caecos pariunt filios , scilicet quae paruae corpore, multos filios progenerant, ut pici; esus assiduus suorum pullorum, visum auget ex Plinio,sc ut nyctalopi e medeatur,spiritus reparat visiuos , ct obscuritate tollit, ex Co donio & alijs. Castor noctu progreditur e latibulos castoreum claritati oculorum plurimum valet cum melle actico i nunctum, ex Pli nio. Ranae noctu vagantur, mares cantu Deminas ad coitum inuitant, quos ubi allexere, noctu in continuum expectant coire, quippe in aquis non possunt,&noctu cum magna securitate complesibus indulgent, cum interdiu ob metum non volunt, ex Plutarcho. Flagrant tantisper oculi lucernae
modo: echinum comburi cum viperinis pellibus, ranisq; & cinere aspergi potioni iu-hent Magi Pliniani claritatem visus promittentes Cancri noctu vagantur, marinae te- sudines etiam noctu egrediuntur, quum in aqtia nunquam dormiant, oculi longe, lateq; fulgorem iaculantur, quarum pupillae candidissimae &lucidissimae quum existant, eruuntur, vi vel auro includantur, vel monilibus imponantur, ex Aeliano fel testudiianum oculoru claritatem facit cum melle in nuctum suffusones, & omnia oculorum vitia sanat, ex Plinio, Galeno, & Asclepiade. Ura noscopus piscis a Graecis quacs pulchri nominis piscis, Oppianus. πηοι appellat, quod noctu vigil . interdiu dor. miat praedae quaerendae causa, ob id etiam vocetur.Oppianus de eo canens.
stillitia in 'nem memorabimus hemerocoetem, Segnitisse omnes verantem, quos crerit aequor. , , dies toto ut pro Lyratus arena Mormit, noctu istitem tigili soluss vagatur: di e periri hinc etiam is rigant.
Animalium quorundam singulariter bilis a Medicis Iaudatur, tanquam aciem exacuat oculorum, &suffusionum initia digerant, veluti piscis, quem vocant callyonimum,
238쪽
IC acuti visus animalia, oculorum viiij; medentur, valentq; nobis ad retusam aciem clarificandam. Diximus animalia, quae caecos pariebant filios, nunc quae apertis oculis nascuntur, videmonstret nobis Natura ad claritatem, & oculorum vitia valere. Mempla hωc ad comprobandum nostru propositum aduocabimus. Leaena solum parit animal oculis apertis. Plutarchus in symposiacis inter quadrupeda, quae uncos ungues habent, sic etiam Democritus dixit, diu venatu non noma,acutissimi visus est,
dicta παοιοῦτο λευμεν ob excellente visum, Porphyrio authore,&Homerus δαλ ωλum,
quod splendere significat, Graecis video, unde leoni nomen, quod acie oculorum prae caeteris animalibus valeat, ut scribit Manethon in libro ad Herodotum. Ipse somnos unquam admittit,sed patentibus oculis somno frui videtur fel eius aqua addit claritatem oculis in unetiim, ex Plinio, Galenus cum melle albugines delere dixit. Lepus, non ut magna fidipedum pars,partu caecum aedit. Plutarchus sensorioru excellentia,ut visus, maxime praestare dixit. Aelianus noctu cibum capere dixit, Xenophon videndi acie minime esse acuta,Pollux lepori oculos esse indefessos,nam dormit apertis oculis, vigilat clausis, imm3 cum caetera membra serenum capiunt, interea tantum oculi vident: leporis fel melle inunctum clarificat visum. Aquila apertis oculis pullos excludit, immo exclusos contra Solis radios opponit, maxima videndi acie valet, inter aues Oculorum acie acutissima principatum sibi υendieat, es Aphrodis eo, est enim tanti obtutus,utcunq; super maria immobili penna seratur, nec hominu patet obtutibus,de ta ta sublimitate pisciculos natare videt, & instar tormenti descendens, raptam praedam pedibus ad littus trahit. Contra Solis radios suum obtutum non sectit, ct pullos suos ungue suspen sos Solis radias obijcit, non conniventem pro genuino agnoscit, qui vero severit obtutum, tannuam degener, proiicit e nido, Aristoteles, Aelianus, & Oppianus: Fel aquilae admisceri ocularibus medieamentis Calenus tradidit. Plinius aquil tum sel si una cum attico melle inungatur cui hebescunt oculi, plane visum recuperahit, redditq; oculos acutissimos iide de cerebro produnt. Accipiter quasi minora qui .la apertis oculis nascitur.Aegyptij Apollini sacrum habent, quia cum Apolline in multis conueniti, quod de auibus soli accipitres semper nullo negotio Solis radios intuentur, neq; intentis oculis sursum, neq; iter suscipere grauantur, nec diuina samma offenduntur, ι iαξ Λρ rim i , idest accipiter sacer est Soli Apollini: quapropter ob oculorum splendorem Soli etiam sacer videri potest. Apollinem quidem ipsum in accipiatrem aliquando mutatum ,& Deucalionem ab eo in eandem auem mutatum innuunt
Varinus, ct Eustrathius in Homerum. Refert Porphyrius veteres appellasse Solem lacertam, leonem, draconem,&accipitrem Aegyptii Olyridem saepe accipitris forma exprimunt, quod excellat haec auis acie videndi, es Plutarcho libro de Iside, & Osyride acci si ter decoctus in rosaceo eiscacissimus est ad inunctiones omnium in oculis vitiorum, ex Plinio. Miluus, ut accipiter, nascitur ex accipitrum gener magnitudine sola differt, Politianus miluinos oculos pro acutissimis ponit. Milui iecur ad omnium oculorum vitiorum inunctiones laudatur, ex Plinio.Vultures med ij sunt inter miluos,& aquilas: ex omnibus animalibus miluus perspicacissimi visus est,ut qui oriente quidem sole in Cccidentem, ex Occidente uero in Orientem prospiciat, atq; elongissimo interuallo quarshi Vsui sunt, comparat edulia: quamobrem Aegyptii aspectus fgnificantes vulturem pingunt, ex Oro. Ad eadem valet, quae aquila, ex Aesculapior lusciosus vescatur milvi iecore amato, eoq; illi natur,eΣ Archigene apud Galenum,& ad omnia oculorum vitia, ex Sereno, Marcello, & alijs. Serpens apertis nascitur oculi si nam illico ex ouo exclusus ambulat, & videt sicut lacerta, acuti visus est, & dracones graeco verbo dicuntur a
239쪽
tur 1δέ iatii dest aspicio: & diximus Apollinem draconem vocari a visus acuti e ..Horatius
si oduli, afferunt, ex Dioscoride. Crocodili
non nisi oculi conspiciuntur. ANIMALIA, EVIBUS OCULI EXCAECANTUR, ET D
nao renascamur, is visera, ct έ csuram cicatrices valere . cap. XXVIII.
EST quorundam animalium proprietas,ut confossis oculis, denuo renascantur, id nobis prouida rerum Natura demonstrauit, ut ad nostrorum oculorum cicatrices, ictus, & ulcera eoru sanguis opem p stare posse non ignoremus. Id Celsus suo Medicinae libro indicauit in Quiens. Si extrinsecus interdum ictus oculorum laeseri , aut sanguis pia i eo suffundatur, nil commodius est, quam sanguine columbi, p. Iumbi vel hirundini S perungere, neq; id sitne causa fit, cum earum acies extrinsecus Iaesa interposito tempore in antiquum statum redeat,celerrimeq; hirundinis: vade etiam locus subulae factus est, per parentes id herba restitui, quod per se sanescit, eorum ergo sanguis nostros quoq; oculos ab externo casu commodissime tuetur,hoc ordine, ut sit hirundinis primus, deinde palumbi, minime essicax colombae illi,&ipsi, & nobis. Pullorum hirundinum ad huc recentium oculos, si quis stimulo eos vexatat, renascere, &cemendi vim postea recipere, ex Aristotele sexto historiarum habemus. Falsum est ergo nullis oculis captis chelidonia herba per matres adlata claritate visus rest1tui p ome:D1oscorides hirundines, ut ficedulae in cibo acuti visus medicamentum praebent, Aelianus ad oculorum medicamenta vivas hirundines cremari iubet . Hirundinum pulli plena Luna excaecantur,restitutaq; earum acie, capita comburuntur, horum cinere cum mel, leviantur ad claritatem, ad dolores, lippitudines,&ictus. Sed Aristoteles quarto degeneratione animalium volumine, statim quum de quibusdam animalibus egerit, q uae caecos excludunt pullos,subiecit. Quamobrem si quis nuper in lucem aeditarum hirun. dinum oculos pungat, visus incolumeS reddantur, negatq; per matrem oculis pullorurestitui visum, quit m haec Naturae ldecretis aduersentur, quae sanxit, orbos in prio rem habitum non regredi, sed perfectis tantiun. Ijs vero quae fiunt, si laesum fuerit ali uuid, id oriri denuo potest, iacturaq; partium alicuius potest resarciri, quum genit His facultas lege Naturae inchoatum opus adhuc absoluens non evanuerit, sed delineatio nis functens munere, nacta materiam, denuo restaurare potest, nam exsufi hirundinuoulli non vident, imperfectiq; aeduntur in lucem, quae dum oculis nondum absolu tis ad huc insideat genitalis aura, punctos, erutosq; potest reparare. Sed hoc mihi fal sum Videtur quod solis aliquibus animalibuS data est facultas, proprio Natura mune xa .ut mortalibus demonstraretur, quod ad Oculi vulnera ,&ruptas tunicas coni rrea possint,
240쪽
possint . palumbus post hirundinem ex Celso sequitur ad ictus oculi palumbi sanguis, ct oculis cruore suffulis, lusciosis eti Dioscoride, illinitur. Columba oculorum sui uso
nibus, lusciosis, recentibusq; vulneribus suo sanguine praualet, ex eodem: nam sub alaad hunc usum inciditur, quoniam suo calore utilior est,superimponi oportet splenium e melle decoctum, lanamq; succidam ex oleo, aut vino, plinius, Sextus, & Marcellus, sed Galenus hvposphagmata. Quum enim oculis illatae sunt plage, oboriuntur ex eis cruenta suffusiones statim in principio, tunc ad dolorem compescendum sacit sanguis columbinus instillatus, praei errimi s, qui extremis plumis eaprimitur. Turtur &sa quopiam non describatur, quum ex eodem genere fit, facile ei confossi oculi resinari possunt, &eius sanguis ad eadem valet. Plinius turturis sanguis oculis cruore suffusis eximie prodesse scribit, & Marcellus ad oculos ictu cruentos Sed alia est)s,qua Celsus scribit,cognouimus experimenta, &fortasse potiora ad eosdem effectus: nam lacertae Oculi etiam resanantur. Legimus quippe in Aeliano hanc historiam. Non hic antiquorum multis testimoni s Opus est a Quum quidam lacertam magnam ,&optimam comprehendisset, atq; stilo exceeasset, eademq; in fictilem ollam recentem utrino; eatenus exiguis foraminibus pertusam posuisset, ut ne spirare fera prohiberetur. Idem ferreum anulum,quu esset gagatis lapidis.& nouem signa impressa posuisset, quorum quotidie
unum deleret, post Ubi non ligno sublato. Ollam reclusisset, Iacet tam vidimus oculoruvisum recepisse, quod nono es amici sua, stitione,sed ex sua proprietate euenire cognouimus, quippe quum laceris senectute oculi excaecantur, intrant in parietis foramen contra Orientem, ad ortum Solis intendentes, ct illuminantur. Fκ Isiodoro etiam id ais r tur,cuius cinere ad caligines cum melle aeriter valere disit Plinius: sanguis eius aclvisum,ex Avicenna,&cerebrum ad suffusiones .alet. Lacertus, inquit Plinius, pluri-hus mo3is ad oculorum medicamenta venit. Aliqui enim viridem indunt nouo fictili, ac lapillos, quos vocant cincedia, qui inguinum tumoribus alligari solent, nouem signaculis signantes,niingulos detrahunt per dies, nono emittunt lacertam, lapillos sertiant ad oculorum dolores. Ali; terram substernunt lacertae viridi excaecatae, & vivam vitreo vase includunt ex ferro solido, Uel auro, quum recepisse visum lacertam apparuerit, per vitrum emissa, & anulis contra lippitudinem υtuntur. Quidam viridem longo collo in sabuletis nascentem cramburunt, & incipientem epiphoram inungunt, item
glaucomata. Marcellus 3ddit aliqua. Lacertam xi dem excaecatam acu cupreo, in vas vitreum mitte,cum aureis anulis, argenteis, ferreis, electrinis, si fuerint , aut etiam cuia
preis, demum gypsabis, aut claudes diligenter, atq; signabis,&pGuquintam , aut septimam diem aperies, lacertamq; sanis luminibus inuentes,quam vivam dimittes,anulis ad lippitudinem ita uteris, ut non solum digitis gestentur,sed etiam oculis crebrius applicentur , ut per foramen anuli visus transmittatur, obseruan o in loco nitido, &herbido deponatur ampulla, & eum lacerta discesserit, tunc anuli colligantur. Obse Dandum etiam cum Luna uetere, idest non adecima in vigesimam cuinta, Septembri mense, quod remedium quandiu tecum habueris, oculi non dolebunt. Restituitur etiacrocodilo uisus. In aqua enim hebes est, estra perspicacillimi visus, Aristoteles, & Plianius ex eo,&Aristoteles ab Herodoto.Qui crocodilum latra aquam caecum dicunt. Faba est in Aegypto spinoso caule qua de causa crocodili oculos ferit, quum saepius faba spinosae occurrat, nisi ex propria oculi natura resanarentur, imperfectum esset θ Natuta crearum id animal. Plinius aquatici crocodili sanguis claritatem uisus inunctis donat,& cicatrices oculorum emendat. Vtriusq; crocodili terrestris,&aquatici sanguis visum sanat,& cicatrices emendat. Crocodilea ab eodem describitur. & fimum crocodili ad oculorum uitia, sustus es, & caligines & collyria valere a Tralliano describitur. Lacerti species stellio est, cuius sanguis, uel stercus ad oculorum hebetudines, & caligunes valet. Sunt &serpentes e lacertorum genere,& si illis oculi eruerentur fortasse hoc modo restituerentur, in extrema senecita hebescunt, sceniculo restituunt: ad oculorum