Joh. Melchior Gottlieb Beseke ... Commentatio de frumentaria largitione et legibus frumentariis ad explicanda et illustranda multa iuris et veterum auctorum loca

71쪽

mtissitudines largitionum frumentari Fc. 3

sententiam frumentum plebi gratis diuisisse; quem

errorem conuellens ex grauissimis argumentis CONTARENUS in alium, iam a nobis expositum, detrusus est. ' Neque autem ego solum DIONEM sequor, uti CONTARENUS secit, qui nulla alia te

stimonia adhibuit, sed auctor quoque est CICERO pro Sextio. XXV. cum de legum multitudine GABINIO et PISONE et loqueretur, frumentariae quoque mentionem facit his verbis: vi remissis s nussibus et frientibus, quinta prope pars vectigalium

tolleretur. Quinta enim' pars vectigalium in aerario adhuc supererat in publicum erogandum. AS- CONIUS in Psen. IV. MANUTIUS de Legibus Roman. unam a P. CLODIO trib.,pleb. latam esse frumentariam docet, in frumenium populo, quod antea semis aeris ac trientibus in fingulos modios dabatur, gratis daretur; addit adhuc legem istam a. L. SATURNINO in tribunatu serri coeptam esse, nulla adducta vetere auctoritate, more suo. Inueni ego locum apud CICERONEM pro XVII. his verbis r me mihi res erat cum Saturnino m. unde ΜΑ-NU TIUS sua forsan hausit, quanam fortuna δ ipse iudices; ego nihil inde colligere possum, neque ex c. XX. de Haru p. Respons ubi CICERO inquit; Satuminum, quod in annonae caritate quaesorem a Jua frumentaria procuratione sevirtus a vit, eique rei M. Scaurum praeficit, scimus dolore factum esse popularem. Atque haec quidem lex 'CLODIA, aut si . mauis leges Clodiae vltima est, quae liberae reipublicae D 3 tempO-

72쪽

temporibus lata est, licet patriciis maxime exossa, et aerario pemiciosa, plebi tamen gratissima, ut nemo illam abrogare auderet, unde euenit quoque, ut ad tria secula defixa animis omnium et firma maneret, nomine solum sub Imperatoribus apsta. sui medium captandas aurae popularis magis aptum idoneumque inuenire non potuit, plebisque

suo imperio subiiciendae; id quod in urtia peαriodό videbisus

Largitionis quantit . De quantitato frumenti, plebi gratis dividendi nihil in lege cLODIA lancisum fuisse videtulicum ompes auctores sient, praesertim DIO LAXXXmu cum da CLODIO, frumentariae legi Ructore, scriberet, ne verbum quidem de menstrui quantitate fecit. Ex eo igitur, quod omisit mentionem istius, facito colligi posse credo, nihil LLODIUM mutasse. Quodsi enim quoad istam quantitatem aliquid noui determinaret CLODIUS, necesse suisset, ut aut minueret, aut augeret ' illud plane non admittendum est, quum quini modii ex lege TERENT 1Α dari constituti et soliti iam minimum esset, ut adeo cum carceris alimentis atque diuriis compararetur; nec quoque probabileast, quod VLOPk0S, qui gratiam plebis conciliare sibi volebat, id ab uva parte detraheret, quod ab altera p*rte Aonaret ; ues posterius, quod auctus

73쪽

Vicissitudines largitionum stumentari m. Is

' sit modiorum numerus, sumi potest, cum tantum iam remissio pretii. hucusque soliti, erat benefi- . Cium, quantum Vmquam plebs exspectare poterati Ast ne opus quidem est hisce rationibus, lassicie CICERONIS auctoritas pro Sextio XXV. qui, cum in frumentariam CLODII largitionem inueheret, quod remisis se bus et trientifus quinta prope Fars /υectigalium tolleretur, simul indicare .videtur, nec quicquam amplius per nouam istam legem intrq- ductum esse, quam quod plebs quinos ist m 'dios, qui antea 'singuli semissibus ac trientibus vendebantur, iratis acciperet. Retentam igitur esse veterem rationem non adeo leuibus argumentis arbitror, ut vellem, omnia eue antiquitato eruta

esse tam certa. .

Distributares. Vti hucusque inde a restituta tribunicia pol state tribuni plebis ipsi curam frumenti publici ge- rerent, ita ex lege CLODIA tribunicia ista prouincia SEXTO CLODIO demandata est, homini imp xissimo, quod cI cIRQ pro domo, conquerituri scilicet tu, inquit, agentissimo et facinoro P ω Sext. CLODIO omne frumentum priuatum edi publicum. Omnes provincias frumentarias, omnes mancipes, omnes horreo rum claues Iem tua trassidisti. Et mox et . Queritur etiam importuna postr. ex ore inpurissimo S . . CLODII ram frumentariam esse ereptam, summisque in preMD 4 tusis

74쪽

culis rivi viri auxilium implorasse Rempublicam, a quo

saepe se et seruatum n ampliscatam esse meminisset.

Non vero diu hoc munere iunctus est S. CLODIUS, sed suadente cΙcERONE, Cn. POMPEIO nuper ab illo in patriam restituto, . a. U. DCXCVl. extraordinem annonae .praefectura demandata est, qui etiam per quinquennium in toto terrarum orbe usque ad a. U. DCta. eadem lanctus est, quo anno a praetore, uti iam antiquitus factum erat, exceptus 'est. Atque hic quidem Cn. POMPEIUS , uti ipse vides, secundus praelectus; annonae est post AUGURINUM, inde a prima . largitione VSque alhanc. Ante POMPEIUM, C. CURIONEM trib. pleb. a. U. DCCLld. legem alimentariam iactasse, qua iuberet. Aediles metiri, D o auctor est; sed COELIUS ad Ciceronem Lib. VIlΙ. Ep. VI. eam non latam esse prodit.

De his quibus disribuebatur.

Vtrum quoad eos, qui ex largitione stumentaria capcrent, lege CLODIA aliquid innovatum sit, dubito iustis ex rationibus, et sere affirmo, eadem, quae lege TERENTIA et CASSIA intro-' ducta erant, seruata suisse a CLODIO, ut itaque quisque ex plebeia conditione admitteretur; sed si DIONEM solum. sequi volumus, nonnisi pauperibus gratis' datum, esse frumentum suspicor. Lib. XXXVIII. De Iibertis certum est, illos omnes. ad- missos

75쪽

Vicissitudines largitionum frumentar. Fc. T

quae Pompeium in disributiono frumenti morarentur. Multis Enim propter spem quam de se excitarat, m numissis, ut recte atque ordine acciperent, recensum eorum sacere insiluerat. Ex quo loco nouum quoque iillud innotescit, quod Cn. POMPEIVS primus recensum eorum instituit, qui ad capiendum frumentum admittebantur, qui recenses sequioribus temporibus semper seruatus mihi esse videtur, quod i quoque eo magis neeessarium fuit, quo plures sortasse essent, qui istius frumenti participes sierent, et ob indeterminatum frumentantium numerum, ex aerario alendum, incommoda orirenturi multa. Quinam vero is numerus ex lege CLODIAsuerit, nescio, nec ullum inuenio vestigium, legis TERENTIAE caput hoc esse mutatum; quinam a ici. POMPEIO numerus determinatus si, quorum nomina in recensum translata, inuenire non potui, sed CAESAR Is demum temporibus certus factus esse videtur

De frumentariis prouinciis. Quod adhuc superest dicendum de frumentariis prouinciis, unde Roma tanto sumtu, qui LA

' D s i millibus

76쪽

. millibus hominum sinceret, aleretur. .non sere innovatum quid esse videtur, quam quod lego TERENTIA e CASSIA statutum erat, Siciliam nempe, Asticam et Aegyptum frumentaria subsidia suisse, praecipue Siciliam, quam M. CATO cellam penariam reipublicae, nutricem plebis romanae nominauit, uti CICERO frumentaria in Verrem auctor est, ex qua DCCC. millia modium siculorum, quae DCCCCLX. sunt Romanorum, inuecta, quae in. hominum M. tres et paulo amplius menses aluerunt, cum menstrua largitio esset. CCC. BL modioru . Asticani autem frumenti modum putat LIPS LUS memoriae mandatum esse , a PLUTARCHO in C aesare, quem victo SCIPIONE gloriatum prodit, regionem, quam subogerat, i Iem esse ac tantam, Ut ex ea quotannis vectigalis nomine Populus Romanus, praeter olei pondu tricies centena Μ. percepturus esset stumenti CC. N. medimdum Atticorum, quae sunt modium Ro- ,

manorum duodecies centena M. sed quia exiguum vectigal esset, his volueris Africa, intelligendum est hoc a PLUTARCHO scriptum, de quibusdam taptum Asticae urbibus. Olei summam a solis Leptitanis exactam esse aperte tradit austor

commentariorum de bello Asticano in calce: L - ,-titanos, quorum superioribus annis Iba bona dirim rat, et ad Senatum luem per legato' , atque arbitris a Senam datis, sua receperano, XXX centenis millibus ponderibus olei in uinios fingulos multat. Do frumento, res

77쪽

Vicissitudines largitionum stamentar. Fc. 39

res est obscurior. Attamen, de quibus tantum v bibus, aeque id v*lerst predo,

Atque hic quidem erat status umentariarum largitionum liberis reipublicae romanae tempori bus intra CCCCXVIII. annorum spatium, nullis vicissitudinibus subjectarum; quaeque demum post Iegem CLODIAM certam ac perpetuam formam Imperatorum consilio et sustentationis acciperent. Videamus igitur nunc, quae post isth tempora obtipuerint, periodo sequenti

Caput. III. --Iargitiosum frumemtariarum sub Imperatoribus

ab AUGUSTO usque adasSTINIANUM, ' .

f. XLVI.

'stumenearia Iargitio CAESAῆE ef Ausus Tetimperatoributi omnes istas largitiones. quas hactenus vidismus, potissimum aurae popularis captandae me' 'dia, conciliandaeque plebis Matrio fuisse, pis

78쪽

certo iam est; illudque, quod per CLODIAM Iegem

gratuitam iisdem accessit, ultimum fuisse conciliandae plebis cum patribus in perpetuum, nemo dubitare poterit, qui vim earundem in animos hominum plebeiae sortis obseruauit. Neque etiam, . uti ipsa res loquitur, ulla lex diuturnitatem faci- , lius obtinere potuit, quam lex CLODI Α, ita ut ' haec etiam eorum conatibus, quam maxime faue- ret, qui sub potestatem suam redigere conarentur populum uniuersum. Quopropter mirum non est, quod CAESAR, tanto auxilio suffultus, regnum non affectaret solum, sed quoque compararet sibi,sundaretque. . Imo iste vir, quem nulla politica ratio fugiebat, stantum. momentum in eiusmodi distribuendis plebi beneficiis animaduertit . ut frequenter largiri frumentum perseueraret, frustra suadente SALLUSTIO, ut prouideret, uti plebs publico frumento corrupta halberet negotia sua, ,et admiam auocoretur. Atque tantum abfuit, ut audiret SALLUSTIUM, ut praeter congiaria, quae actis uno mense quatuor triumphis Populo romano dedit, frumenti etiam denos modios viritim donaret, duobus testibus, DIONE et SUETONIO:

Hic Cap. XXXVILL populo frumenti denos modior ac totidem olei libras diuisit: , et illo Lib. XLIIL

τῶ τῆ frumentum insuper extra ordinem atque. oleum ipsi populo J dede Locus hic tantum de

extraordinariis largitionibus, quos CAESAR fecit, loquitur;

79쪽

Vicissitudines largitionum frumentar. O. 6 I

Ioquitur; de ordinariis iam sanciuit lex CLODIA. quae retenta est Imperatorum aevo, licet nomine non seruato; neque etiam opus fuit alia lege, quo 'vetus sanctio confirmaretur, nec 'quoque poterat .

derogari eidem, populo ad eandem iam valde assuefacto, et orta necessitate, ob populi romani multitudinem, cui agri non amplius lassicerent, succurrendi plebeiis, atque inopiae. AUGUSTUS deinde patris consilium secutus hoc quoque πολλευμια, adhibuit firmandae dominationi, a uvi militem donis, se populum annona pellexit. Hoc- qtie iterum de extraordinaria largitione intelligen- dum est, idque D Io testatur Lib. LV. factum esse ab AUGUSTO, cum fame ingenti premeretur urbS, donasse plebi alterum tantum frumenti, qum1-- tum a publico solita ere; accipere; imo iam multo ante quadruplum dedit, cum T. consul ludos e 'hiberet pro Actiaca victoria, eodem teste Lib. LIII. quod sine dubio SUETONIUS indicare videtur cap. XLI. Frumentum in annosae di cultatibus Iaese leuissimo, interdum nullo pretio viritim 'admensus es. Duae quoque inscriptiones in lapide Ancyrano, . quem CONTARENVS uidisse prodit, extant, quae testantur, tam publicum, quam priuatum frumentum ab AUGUSTO distributum esse.

80쪽

Ex quo igitur . constat AUGUSTUM sngulis mensibus frunientum aere suo coemtum plebi gratis dedisse; quibus largitionibus ita patrimonium lavinexhausit, ut supremo testamento professus sit, absumta a se in rempublicam duo paterna patrimonia, et supra quater decies millies. quae nune cir- .citer sunt quinque et triginta illissiones. Arguitur tameti mendacii a DIONE Lib. M'. 'quod militibus pecunias diuiserit, σικοθεν, εργω δ'ε- των κοινων, vertis de suo , reapse de publico. Ast non de omni largitione hoc intelligendum est, sed vii iam vidimus, idem scriptor fauet AUGUSTO priuato sumtu maetas factas fuisse.

De quantitate largitionis.

Quinam frumenti, quod distribuebatur, moadus fuerit CA ES ARIS temporibus; plane non con 'stat , nec post eundem intelligitur, nisi volueris ab extraordinaria largitione . euius modo mentionem . fecimus, et quae denum modium fuit, colligere ad brdmarsam, quod tamen absque omni ratione factum osset, ut mirer L IPSI Idae' in Admirandis affirmasse, quod alibi hoc a se notatum sit, quod tamen nullibi deprehenditur. In Elim enim, ubi commode