R.P.Fr. Dominici Bannes Mondragonensis, ... Institutiones minoris dialecticae, quas Summulas vocant

31쪽

Praefatio Autoris II.

At ens rationis θ' secunda intentio evel a vid reale. AEuae quaestiones dune o' cum tilitate non nisi aeiam erudito Logico seu potius M taphysico ventilari ac dotari queunt. Sunt deuique abi qui inuersordine poct Commentarios in libros Aristotelis praefatos postremo de proprietatibusLogicalibin terminorum, nimirum de multiptici supposiesione, de Ampliatione , restrictione cra' peliatione discipulis notitiam tradu Ego mero sepe mecum ipse cogitansabum ordinem obseruandum esse censeo. Neque enimpossum in animum inducere Logicales tractatin eo ordis ne ab Aristotele compositosfuisse, quo in codicibus coincati circunsieruntur. Dius rei ugudunum mihi argumento ect,nam dum Aristoteles libr.I Peri-- heri cap. contradictionis oppositi

32쪽

Praefatio Autoris II.

nem diffinire dixit, Opponi autem dico quae elusidem de eodem Ο non

αqμή ce, in quaecunque alia detem minavimus adSophistarum molestias euitandas. Constat autem haec detem minase libr.I.Elenchorum c. .Priuae igitur Elenchorum libros quam Per hermenias ediderat.Nihilosecim ta- men libri Perihermenias, anteriorem locum tenent. Aristoteles itaque, t

opinor,difficiliora quaeque Dialectica praecepta, it si e occasio offerebat scripsit, quorumpraecipua seunt quae in

libris Priorum o Posteriorum habentur, c ' quoru=oe primu aut orem fuisse gloriatur in lib. a. Elenchorum cap. Ultimo. Reliqua Nero minutiora erudiendis distipulis aptanda; Post rioribus eligenda θ' determinanda reliquit.Porro quam rudiso ineptin recens Gramaticvi ad Porphyrisubtilem

33쪽

Praefatio Autoris II.

idem de quinque Praedicabilibiu tractatum, o' ad Aristotelicam Praedia eametorum Metaph sica lab rintho circumseptam machina accedat: qui negauerit,experientia teste,conuincetur. quamobrem desimplicibus orationis partibus earum prurietatibus Logicalibus multo commodi- initium facturi sumus: horum enim cognitio ad Logisimorum legitimam eonstructionem omnino necessaria est.

dd quod nemo nisi I si isticae artu

norantissimus infitias ibit. Unde Petrus Lys anm ordinis Praedicatorum insignis Magister, quem modem norum pArimisiquutisunt, pro erudiendis nouitiis minores quosdam tractatus, quos Summulas iocauit, breuiter composuit. Sedrecentiorum itio de Summulis ingentes summ' imo inaccessibilia promontoria emer-

, serunt.

34쪽

tius operis.

Praefatio Autoris II.

serunt. Nos mero qui omnia haec olim frequenti dihentia legimus ' intelleximus ac interpretati sumus, rectuordine in praesenti minoris Dialecticae institutione hunc elegimuri in libros quinque praesens opusim Diuisio tolum diuidimuF. Liber primus de oratione partibus eius insicribitur. Hic in duos tractatus diuiditur. In priore ripam tibin orationis integralibus,

plicibus agitur. D posteriore de ipsa

oratione in partibus eiu ubiectivis in communi disseritur. Liber secundus de proprietatibus logicabbus, quae accidunt termino iupropositioneposito, titulum accepit. . Hic inico tractatu de si positione: , de Amfliatione . restrictione, WAppellatione considerationem absoluIL

Liber

35쪽

Praefatio Autoris II.

Liber tertii de modostendisiue disserendi nuncupatur. In hoc libro tractatin duos distin-xλω, in priore quidem de duabus stetiebm modisciendi nimiru de di sisne diffinitione agmin. Insicun do mero de tertia in potis asserie, quae in argumentatio,iatiin disseriatur : proprietatum Logicalium tibi, ad argumentandi rationem ostenditur. Liber quartω deEnuntiationum omnium oppositione aequipolgentia copi in disseredi mun uscepit. Hic in tres tractatis merito diuta sin est. In primo quidem de Oppositione es aequiposientia simplicium propositionum decernitur. Insecundo Nero de modalibin propositionibin hoc ipsum diligenter ac dilucide pertractatur. In tertio denique tractatu de propo-'

36쪽

praefatio Autoris II.

=Hpositionibus, quas exponibilescant,qualites se habeant advρ

rionem aequipodentiam non sine Fuctu,summa cum diligentia eluti

Liber quintus de 'si isem Mn co tractatu perseicue necessaria quae que ad perfectam di utatione edocet.

uia et To, mipius in erudituae Titelmanus aduertit, nἴ omnium inis geniorum aequalis in captus,sedabis plurium rerum ac maiorum,abis Nero pauciorum oeminoru ab Autore naturae ingenii capacitas indita est, itisum ea nobis in hoc opere , ea qua omnibus praecipua necessaria sunt, ab aliis quae non ita omnibu unicognitu necessariaseparare: ν p Nario raptu discipulorum i praeceptores disicenda proponant. aedam tamen solis praeceptoribus aut etiam Thilo

37쪽

Praefatio Autoris II.

losophis oe Theologis adiectasunc Omnia ver quae fiestinus lectorpraeteriare poterit , linea in margine deorsum versum demisia designantur. Reliqua dumsaxat quotidianis lectionibuae discipulis proponenda sunt, oe si

quenti exercitatione mersanda. Ita

fiet , it duorum mensium Jacio ad

Pauiores σ rutiliores Logicae confderationes auditores idonei valeant accedere.

38쪽

MVS. DE ORA

TIBUS EIUS.

Tractatus prior.

Departibi Orationis integralibu o Amplicibus. a Vemadmodum ri- soleos dixit,ubi desinit J Physicus, incipit MC- taphysicus: ita in praei senti itistitutione ini- horis Dialecilici mihi

couehire videtur,ut inde incipiamus, ubi Grammaticus desinit. Vterque namque de orationis partibus agit: sed ob disterentem finem, & scopum. Grammaticus enim ea ratione de pamlibus Orationis praecepta tradit; qua-Α tenus

39쪽

1 Liber primuου, tenus earum partium significationem explicans, ad cogruam loquutionem iuxta peritoria in latina lingua usum, discipulum promoueat. Dialecti Cus vero praeceptor de eisdem orationis partibus diuersa intεtione negotium

suscipit. Cum enim ipsius Dialecticae finis& scopus sit humanae rationis dis

cursum a natura insitum dirigere, ne in modo inquirendi veritatem humanus intelleistus deuiet, opus habet ipsius Dialecticae institutor,easdem orationis partes considerare,quatenus praemissa Latinae linguae Congrua loquutione, ad certum modum inquirendi verum , vel falsiim, discipulum

diligenter erudiat. Quamobrem illas orationis partes, in quibus ad hunc finem non alia difficultas inuenitur, quam illa, quae ad Grammaticum pertinet, superfluum arbitror a Dialectico praeceptore c6-

memorari. m

. . . NOS igitur qui in hac nostra institutione ita superflua,& inutilia praecidere paramus:Vt necessaria,& utilia

40쪽

va 7.I Cap. I. de Nomine. 3od praedictum institutum non OmittamuS ; non de omnibus Orationis

partibus simplicibus;sed de illis dumtaXat , quae ad modum inuestigandi

verum, vel falsum pertinere pouunt, agemuS. Simplices Orationis dictiones,quas De cathegor. Moderni terminos vocare voluerant, ct f Mathe-

in duo capita in primis diuidendae gor. sunt. Sunt enim quaedam, quae di-Cuntur ea egoremata : aliae vero dici lonem cathegoremata vocatur. Gr

Ca vocabula sunt, quae Latini a Grae- Cis Vsurpaverunt, derivanturque a

verbo Cathegoreo. Cuius duplex est: significatio cilicet & praedicare,& significare,&ab utraque potest dici Cathegorematica vel syncathegorematica dictio Cathegorematica quidem illa est, quae selitarie prolata & audita ita ali- quid significat , ut eius significatio absque alio adiuncto plane intelli gatur: ut si dicas: Homo quus. Potest etiam dici Cathegorematica , quia

per se ipsam dici potest,&praedicari A 1 dealb