장음표시 사용
61쪽
primm primentes priores conceptus dicun. tur primae intentionis. Illi vero, qui exprimunt posteriores conceptus,dicuntur termini secundae intontionis. Sequitur secundo, quod termini primae intentionis quida sunt termini absoluti,alii vero Connotatiui, Vt,mo album termini secundae intentionis , si propxie loqu amur,debet esse connotativi, significantes de formali relationem rei significatae materialiter ad conceptum vel notitiam
litin decisitas ut ita dicam) sunt
nomina secundae intentionis tamen non sunt connotativa, ergo falsum est nostrum documentum. Respondetur. Nego antecedens , nam illa nomina eXprimunt duntaxat primu conceptum, qui habetur de re significata quae est relatio rationis alterius rei ad intellectum, seu operationem eius.Quam quidem relationemDi . lectici pe vocant secundam intentionem
62쪽
Trin. L Cap. I de Nomine. ΣΤtionem, non quia sit secundus conceptus : sed quia est relatio, quae sit- peruenit rei ab extrinseco, scilicet, alecundo Conceptu , dc transferunt nomen ipsius conceptus secundi ad significandum in abstracto relationem rationis, quae consequitur in re ex illo fundamento& ratione fundandi illam relationem. Ac propterea dixi, illa nomina ut in abstracto significanti non esse dicenda terminos 1ecundae intctionis: quia re Vera non gnificant rem ipsam, de qua secundus conceptuS habetur.
Arguitur secundo sophistice. Ista
VOX, Terminus, primae intelionis significat rem, scilicet hanC VOCem, Homo,& similes, connotando, quod habeat aliquid per ordinem ad intellectum, bc tamen non est terminus secundae intentionis, ergo mala est diffinit', Probo minorem,quia Terminus primae intentionis est terminus primae intentionis,ergo non est secundae intentionis. Ad argumentum resp5detur, On-
63쪽
16 Liber primuή, Cedo maiorem, & nego minorem. Et ad probatione distinguo antecedens, nam si subiectum accipiatur materialiter non pro resignificata, sed pro ipsis vocibus, dc praedicatum accipiatur significatiue, falsum est antecedens. Si vero utrumque accipiatur materialiter, tunc verum est antecedens,& nulla est consequentia, quia in consequenti subiectum accipitur materialiter,& praedicatum significative pro suo significato. Vnde non est
inconueniens, quod antecedens sit verum,dc Conseques falsum:quia mala est consoquentia. De Tremiis. Quinta diuisio est termini cathe communibus gOrematici in eommunem orsingularem. O singular. Terminus Communis,sterminus sera diui signi cans, ut,homo. Terminus singularis, eis terminus unum tantummo cans, ut Petrus. Haec etiam diuisionecessaria est ad proprietates logicales explicandas, & ad oppositionem propositionum intelligendam, & ad multa alia,quae in sequentibus dicenda sunt. Sed explicare oportet illud
64쪽
nan. L Cap. Ide Nomine. 27 adverbium, Dissim, positum in dissinitione termini Communis. Ponitur enim ad differetiam denotanda inter terminum singulare collectivum, d
tCrminu communem. Nam terminus
singularis collectivus, Ut, Salmanticarii
accipiatur pro ipso populo singulari, plura quidem significat,sed non diui sim, quia illa plura collective signi fiacat. Ac proinde in dissinitione termi ni singularis debet intelligi illa particula unum tantum, id est,no plura diuisim, dc idcirco, Salmantica, terminus singularis est. Hinc fit alia subdita uisio termini cathegorematici in cosi ctiuum & disseisu. Collectivus est,qui in singulari numero P cat plura copuiatim, Vt, pultra, Salmantica. Diuisivus vero est, qui insingulari numerosignificat plura Hui , velunu quod non est plura copulatim,vi, Petrus. DiXim' in singulari numero , nam in numero plurali omnes termini cathegorematici collectione aliquoru denotant,Vt, Homines,Populi, neq; inde ulla accipitur disserεtia: sed ex singulari numero. Veruntamen qu
65쪽
Liber primi plurale secundum declinationem vo4cis,v t,Parisii, Burgi, accipitur , pro singulari, erit terminus simpliciter Colle ' iuuS. Caeterum in ipsis terminis singularib. eos dicimus diuisiuos,qui unum tantum significant, hoc est non plura collective, ut Petrus, Ioannes. Sed hi C. terminus, in hac propositione i Petrus sunt homines, est terminus singularis collecti
, est terminus 'communis, & diui suus Sequitur etiam hunc terminum hunc terminum, GMundus,esset Communem, dc quanuis naturaliter
non possit esse nisi unus Sol,& unus
'MunduS. tamen ex modo suae significationis quilibet eorum potest accipi pro pluribus si essetar. In praediistis diuisionibus semper
excludituri terminus aequivocus ut aequivocus est: Vnde hoc nomen, Pe- irrem, licet sit nomen pluriu secundum Vocem, non tamen secundum unum
66쪽
Tra 3.LCap. Lia Nomine. 29 Conceptum metis communem pluriticis,quod requiritur ad rationem te mini communis, Ut eXprimat Conceptum Communiter repraesentantem
Denique circa terminum communem, dc singularem, singula sunt adnotanda. Circa Communem quidem notandum est, esse aliquos terminos Communissimos, quos Dialectici vocant transcendentes, proptereaquod
quamlibet rem significent,& de qualibet dicantur. Et hi stantsex. Res, A
minos his duabus dictionibus denotant.Reu, ,singulis literis initiativis, singulos terminos transcedentes de signantes. Horum duo primi sunt termini absoluti , Res, ens: alii vero sunt Connotatiui.Sed horum consideratio metaphysica est. Tandem circa terminum singularem etiam adnotant aliam disterentiam : nam quidam termini singulares sunt determinati,dc distinchi,videlicet, qui distincto conceptu rei sin-
67쪽
3o liber primurigularitatem eXprimunt,ut, perem.Alii , vero dicuntur singulares vagi, non
quia univoce de pluribus dici possint,
sed quia confuse rem singularem s1gnificat,ut,hic homo, hoc em. Nam profecto hic terminus: Aliquis communis est, neque debet dici singulare , vagum, nam Vno conceptu significat plura diuisim. Quamobrem melius fieret ista ditauis1o termini singularis in terminum singularem determinatum, & inde terminatu seu indistinctum. Etenim singulareyagum,quale est; Aliquismo, non est 1impliciter terminus sinagularis,cum vniuoce de pluribus siningularibus hominibus praedicetur: sed, ut Dialeistici distinguerent modum significandi illius terminit Aliquis homo,amodo significandi illius termini, Homo, dixerunt illum esse singulare vagum : quia ratione illius adiunisti, repugnabat ei accipi prospecie Communi, dc uniuersali; ut in praedicamento substantiae amplius expli catur a Logicis.
68쪽
Tr. I. I. Cap. II. de Nomine. 3
De Nomine. Nier simplices dictiones vel termi nos Cathegorematicos, & vniuocos Nomen, dc Verbum primum dignitatis locum in oratione tenent : quam Ο-brem indistincto capite de illis agere decrevimus. Horum diffinitiones ex doctrina Aristot. lib. i. Periher. accipiendae sunt,& cxplicanda . , I omen igitur es mox signifatiuas ' Definiri. M-cundum placitum ne tempore , cu num minis.
pars arata es signi catiua nita,'r riti. Pro intelligentia huius diffinitio. nis praemisit Arsot. duo fundamenta. Prius est,Ea quae sint in voce, sunt signa eorum,quae sunt in anima, Sc ea quae scribuntur, signa sunt eorum, quae sunt in voce. Posterius fundamentum est, non esse easdem voces aut scripturas apud omnes : esse tamen easdem res, easdemque animae passiones, & rerum in mente hominum similitudines. Tota
69쪽
Liber primus, Tota itaque differentia,& varietas in humana intelligentia apud diuersas gentes non in rerum distanantia, neque in earum similitudinibus intra animam existentibus, sed inscriptura,& Vocibus posita est.' Circa prius fundamentum ad UC tat praeceptor , nos potius sensum, quam verba Aristotelis proposuisIe. Ait namque Aristoteles : Sunt ergo ea quaesimi in voce eorum quae simi in anima
Fas num notae Et ut Argyro pylus traS-lfert ,signa sunt affectuum qui in animassent. Nam si nomine passionum&affectuum intelligeremus diataXat motus animae, qui ad appetitu pertinent, non Ciset uniuersalis doctrina: intentadit namque Dialecticus non tum de signis externis tales assechus CXprimentibus, sed etiam,& potius de illis signis tractare intendit, quae intellectualium operationum repraesentati ua sunt
Circa secundum funda metum est obseruandum, easdem qui de res este apud omnes, eosdemque rerum simplices
70쪽
plices conceptus, verumtamen non apud omnes nationes eXercCntur eodem inodo compositiones mentales
illorum conceptuum, sed sicut in vo ei bus differentia compositioni S inue- .nitur , sic etiam mentaliu Orationum compositio varia in diuers1s nationibus & linguis correspodet. Sunt en iiii
propriae mentales phrases singulis nationibus & linguis, & disserentes modi dicenili,& concipiendi easdem veritates. Haec doctrina hominibus in variis linguis peritis facile persuadetur. Imb&experientia constat eiqiai in Vasconia lingua nutritus est in qua nullum verbum praeter: su m,es, fui & facio,facis,inuenitur declinabile: sed omnia alia verba sunt infinitivi modi. . Vnde quod nos latina phrasi dicimus: nisi benedormiuit, dicunt Vasclinici in sua phrasi. Dormire bene fecit Peta trus. Hinc est ut dissicillime aliarum linguarum phrases addiscant. Propter phrasim mentalium compositionum, quibus assueti sunt. Iam vero ad nominis dissinitionem