장음표시 사용
121쪽
LIB. DE AULICO. Missicis accommodate , excellentiam inpingendo suam patefacit, de qua unusquisque dein statuit pro intelligentia,
iudicioque suo. Eademque contem- ptionis vis est in rebus quasi cunctis cae- . teris .Habebitur ergo aulicus noster excellcns, amu&que venustate in re omni,& maxime in loquedo, siquidemG- gerit affectationem. Qua Vt peccent,faciunt multi, interdumque quidam Insubres nostrrplus caeteris, qui , c d annum Vnum domo abfuere, reuersi subito inare si dijs placet incipiunt quiddam Romanum, nonnunquam quiddam Hispaniense, aut Gallicum , idque faciunt nimia cupiditate ostendendi, sapiant affatim, sic studium, curamque homo ponit in vitii odiosissimi consectatione. Ac ego sane laborem sustinerem non paruum, si in sermonibus his nostris usurpare vellem verbailla Thuc rum Veteru,quae apud posteros eorude cosuetudine hodie sunt sublata,deridererq; credo id faciens cunctis.Tum Federicus,certe,inquit,si inter nos colloqueremur,quem modiuri nuncia
122쪽
Dcimus sorte nostra erraret oratio antiquis Thuscoru utens vocabulis, quoniam non solum,quod tu dicis, loquentibus vertim ctiam audientibus illa e hiberent negotium, essentq; multis s ne difficilia intelleis v. Sed qui compo-nci ci aliquid ac scriberet eum ego crodelem facere recte , si vetusta potius, quam recentia. Verba surparet, asset ut enim certe multum venustatis illa scriptis,atque authoritatis, suaq; adeo limguam quancunque Vocabula antiqua longe quam his opposita, reddunt MMDiOI em quasique maiestate eam cum tant,atque adaugent. Equidem non Video nquit Comes, quam venustatem possint, vel authoritatem scriptis accei sere vocabula quae fugienda sunt, & via tanda non solum in sermonis genere
hoc nostro,in quo quidem fugienda in ipse ea fateris, verum etiam in genere quocunq;. Si enim aliquis iudicio praeditus bono in senatu ipsius Florentiae, quae pri nceps Thia sciae est ciuitas,de re-hus grauibus haberet orationem, Vel de negotiis magm inomenti loquere-
123쪽
LIB. DE AULICO.turciui, qui cum dignitate esset, uni in ea urbe priuatim, vel etiam cum familiarissimis lepidos conferret,& iucundos sermones cum foeminis,Virisue nobilibus de amore garries, vcnusteue ludificans , aut iocans in laetis conuentibus, in ludis, in quibuscunque oblectamentis alijs,in quocunque tempore,in quocunque loco,in quacunque re prΟ- posita, minime scerto enim hoc scio)committeret, ut illa a Thuscis antiquis mutuaretur Vocabula, sin mutuaretur ipsa,&sumeret, non solum faceret, omnium ut risu luderetur, verum etiam fastidij non parum afferret cunctis,qui auscultarent. Ponere itaque scribedo pro bonis verba illa,quae vitiosa in omni putantur, & declinatur genere sermonis, statuereque,ac velle,sena mentis expli candi modum, qui nunquam deceat in locutione, multo maxime decere instriptione,alienum admodum, abhorrensque ab eo,quod ratio postulat, esse puto. Est enim,ut mea fert opinio,scri
124쪽
potius Vita Verborum. Proptereaque stin locutione, quae subito, cum vox est ili emissa,disperit,sorte res aliquς sunt to- lerabiles,quq non item sunt inscriptio- pne,quia haec conseruat,&custodit ver-
ha,ut iudicium bubeant legentis , diutis j ij HSque conssiderandi ea, & ponderandi bsecum affert spatium. Qua de causa mes biritb etiam plus studij in eade hac einen re danda collocandum est, & perpolieda, ii
non tamen ut e calamo Verba hauriat thcharta similitudinem nullam habentia i exeuntium ex ore sd,Vt ex illis, quae v- iasurpamus , cum loquimur aliquid, ele- gigantiora deligamus,&venustiora,cum l lualiquid scribimus: Sane,si quando hoc aifacimus,fieri fas esset,quod, quando fa- ilcim us illud, fieri est nefas, res existeret si mea opinione multo absurdissima, h, i herent enim laxiores licentiae habenas i homines ea in re, in qua arctioribus stii idij vinculis sunt astringendi,quaeque in dscribendo pCnitur, Ut conducat, noce- diei industria. Vicquid itaque in scri- rhendo est aptum,idem aptum esse in io si quendo certum eu etenim ille demu t
125쪽
LIA DE AVLICO.t sermo est elegatimimus, qui scriptis est i l elegantibus quam similimus. Existimo. i porro multo magis esse necesi iri u .q uae manus chartis,literisque mandat, quam,
. t quae os, linguaq; effert, percipere, quo- niam scriptorcs no semper praesto simii legentibus, quemadmodum audientibus sunt loquentes. Ego itaque lauda-1 i rem non solum fugientem multa voca. bula Thuscorum vcterum propria. Verum etia tam scribendo,quam loquena do audacter usurpantem usitata hodie in Thuscia, partibusque Italiae reliquiS, ,. quae quidem Venustatem haberent ,Vo-j luptateque perfunderent pronunciatac aures. Videturq; naihi qui aliam legena sibi imponat, eu dissiculter cauere posii se,&declinare assectationem vitium illud,de quo antea dicebamus, tantopes re Vituperatum. Ibi Fcdericus, non pos i sum Comes inficiari,inq iit, scripturana modum quendam cile loquendi, atta men locutionem, si in Vocibus, quae ea. Vsupantur, nonnihil in 'tobscuritatis,
, fugere dico, raeteruolare intelligeni xiam audientis ique prstervectani
126쪽
s s B. CASTILION licognitionem eius, & perceptionem vanum fieri, inutilemq; sonum, id, quod non item usu venit scriptis. QSoniam, si verba, quae in his usurpantur, aliquid habent significationis, & potestatis re
conditae,minimeque tam apertae,ac notae, quam usitata habent, & trita in loquendo,certa quadam illa donant,maioreque,quam haec, orationem authoritate,&faciunt, ut magis suspensus teneatur lector, magisque attentus in rerum,quae ipsis significantur,contemplatione,Vtque ingenio delectetur, & doctrina scriptoris,iudicioque bono ad considerandi labore paullim adhibito sentire incipiat,&gustare voluptatem illa, quae cum dissicilium est, &abstrusarum
rerum comprehensiione coniuncta.
Quod si inscientia eius, qui legit, igno- rantiaque est tanta,ut vincere hanc dis ficultatem ingenij nequeat lumine, aisque acie, in culpa non est scriptor, nec inelegans,qua hic usus est, haberi idcirco debet lingi a. Ego itaque credo, inscribendo ponenda ,sse verba propria
I busciae, eaque ora di ni ax t
127쪽
LIB. DE A WLICO. 8γhui' usurpata habitatoribus. Ipse enim
Vlus Verborum Vetus magnu testimonium dat approbatum tempore, bona
illa esse,quodque ipsis subijcitur, id rite
exprimere. Qtiin eadem Venustatem e- tiam,& veneratione illam habent qirae
ab antiqnitate proficiscitur non solunt ad vocabula, verum etiam ad aedificia, ad statuas, ad picturas, ad rem que Omnino cunctam, quae quidem no ipse intercidens tueri ad se profectam,& co seruare potest Saepe item hoc solo antiquitatis splendore, & dignitate elocutionem reddunt bellam,cuius Vi . ac potestate res omnis quantumuis humilis ornari potest, &illustrari, ut summana laudem,amplissimamq; mereatur. Tua vero ista consuetudo, quam tanti facis,ac aestimas, admodum periculosi mihi esse videtur, siepenumero fieri ctia potest, ut sit praua, nec, si apud multos imperitos increbuit mos vitiosus loquetidi, idcirco hunc ut regulam puto habe-dum, ad quam aliorti a componatur,& sormetur ratio praei rea consuetudines multum vari a , ac dispares, nec
128쪽
B. CASTILIONII in sane ciuitas ulla Ital iae nobilis, quadi i li
nori propriam habeat, & peculivem ra j itionem loquendi, discrepantemque a j trationibus reliquaruna omnitim. Qu tre non suscipiente te onus aperiedi no- sbis,dc declaradi,quae ex his anteponen es ida sit,& anteserenda cςteris,posset quis itam ei, quae Mxmmi Vsitata est, quam . t et,quae usitata est Florentiae,adhaeresire- j ire,&neutiqu4na erraret iudicio tuo .E 2 go itaque puto,qui,an scribat recte, Vam scare omni dubitatione voluerit,&scra puto, ci nccesse esse, Vt Vnum e multis sibi proponat ad imitandum, qui con-. sensione omnium bonus sit, ac .potius lprinceps caeterorum, huncque tanquaducem sequatur, & instar scuti habeat aduersus cunctos, siqui existant, reprehensorum impetus, atque cum in lingua nostra Vernacula, nisi Petrarcham,& Boccacium,statuo debere esse ne mi nem,ut,qui ab horum duorum deflexe i lrit vestigijs, illum tanquam in tenebris i agantem absque tui ne pedetentini
ingre urum pube, dc tarde semper m ituentem, ne Vspm currat nec raro
129쪽
a via recta arbitrer aberraturum. Sed nos praefractiores sium us,& obstinatiores,quam,Vt in imitationem, quod antiqui illi scriptores fecerunt boni,omni studio dignemur, industriaque incumbere, sine cuius adminiculo statuo bene scribere posse neminem, eiusque rei testis locuples mihi videtur esse Maro, qui,cissi ingenio illo suo, iudicioq; tam diuino posteris omnibus spem cuncta feliciter imitadi sui praecidit, imitari tamen, & effingere ipse Homerum, eius que similis poemate condendo haberi voluit. Tum Palavicinus,haec disputatio,inquit, quid, ut scribat bene, facere debeat aulicus, reuera perdigna est auditu,sed magis ad propositum nostrum tua Federice, Comitisque quadraret Osratio, si, quomodo loqui ille deberet, nobis ostenderet, existimo enim opus ipsit esse,lingua,quam calamo, uti saepit Imo dubium non est, inquit Iulianus, quin aulicum tam praecellente, &persectum utrunque scire oporteat necessarib, si harun cultatum careat luterutra et i oua nia in eo pr clara pa
130쪽
so B. CASTILIONI Irum sutura sint digna laude. Quyre,si
ossicio suo Comes,ac munere nobiS VoIet satisfacere,viam bene non modo loquendi, Verum etiam scribendi aulico monstrabit. Tum Comes,lias partes, inquit ego Iuliane mihi non suma, Valde enim esse ira ineptus, si docere velle alios, quod nescirem ipse Vel,Vt maxime scirem paucis me posse verbis coim fidere assequi, quod tanto studio, tamque multa opera vix homines erudit; ssimi effecerunt, ad quorum monumentareij ccrem aulicum nostrum, si deuinctus sane essem necessitate docedi eum scribere,ac loqui. De Vernacula,inquit Caesar,non de Latina locutione,& scri- ptione Iulianus,quod dixit sensit, qua- . re monumenta illa hominum eruditis.
simorum nihil sane pertinent ad institutum praesens,sed necesse est,Vt, quomodo loqui,& scribere debeat, ipse aulicu Comes erudias, sin huius te fugerit aliquid, cpraeterierit, dabimus Venia tuae de re ignota contices enti orationi.