Baldassaris Castiglionij De Aulico, Ioanne Ricio Annoberensi interprete, liber primus

181쪽

LIB. DE AULICO. i et stelae neutiquam sibi Achillem rebatur. Quem idcirco etiam nominauit fortus natum,ut, si dein tanta fama, tantoque omnium sermone apud posteros non celebraretur nomen suum,quanto nomen eius diuinissimo illustratum carmine, id minime propterea, quod vi tuS,meritaque sua minora,& minori digna laude,quam ipsius,essent, sed fortuna accidere significaret, quae miraculuillud naturae Homeru tanto heroi praeconem rerum ab eo gestarum ante destinasset. Quinetiam hominem forte aliquem literatum nobili praeditum imgenio ad facta sua memoriae prodenda voluit excitare , ostendereque, gratum hunc erga se esse debere, quod usque

deo sacra monumenta amaret,&Ven raretur literarum, de quibus nunc Ver-

horum fecimus satis. Imb,uaquit Ludovicus Pius, plus etiam, quam satis est, credo enim nusquam gentium reperiri posse vas ta rapax, quod non his impletum reb 'undaret,quas tu in nostro inesse ' m Comes,ex

Linterum, quae

182쪽

tur ad has capie ndas, inquit Petrus Neapolitanus, Crassus Medices aptior, qua Pctrus Benabus. Riserunt hic omnes,&iterum ordiens loqui Comes , scitote, inquit, minime mihi videri, aulicti perfectu in esse his porro sit mri sic & m inde libro voce, tum memoriter fidibus varijs canendi certam ; expeditamque habeat scientiam, quoniam, si accur a te perpendimus, nulla laborum leuatio, nulla animorum aegrota medicina honestior potest, laudabiliorque inueniri

in otio, quam Vocum , chordarumque

cantuS,maximeque in aulis, ubi non λlum in omnium molestiarum quasi aestu unicuique hic affert refrigeratione, sed inter alia oblectam eta multa etiam cosatisfieri itet foeminis,quarum animos teneros,& molles facile penetrat harmonia, assicitque dulcitudo. Proptereaque non est mirandu qubd temporibus tam antiquis,qua rostrisillae semper deditae fuere ca . s, hOSque tanquam cibus 'grati . 'mum appeti

183쪽

scam,inquit,cum multis alijs rebus vanis cohuenire arbitror mulieribus,qui- busdamque forte, qui similitudine potius, & speciem Virorum gerunt, quam viri sunt, ijs Vero, qui reuera Viri sunt, conuenire reor non item, neque enim delitijs hi debent effoeminare animoS, simulque metu imbuere mortis. Am bo te, ne id dicas, inquit Comes, in ingenti enim,immensiqu e musicam praedicans excurram campo, repetamque memoria , incredibili eam apud antiquos semper celebratam esse laude,habitamque pro re sacra,fuisse etiam sapi- entissimos recordabor philosophos , si opinati sint,compositum ipsa esse mundum,Orbe sque,&circulos caelestes motibus suis em re harmonias rum animam etiam nostra eadem ipsa formata extitisse,ob idque moueri,& Virtutes e uis quasi torpentes excitari cantibus. Vocirca 'itum est literis, Alexanarum s Q to animi ardore incem i

184쪽

344 B. CASTILIONI imusico sonos mitigatum eundem,&lenitum fuisse adeo, Vt armis positis reuerterit ad pocula.Non possum facere,

quin Socratem dicam illum seueruinacta iam, & decursa aetate didicisse canere cithara. Et accepisse me recordor, quod Plato, atq; Aristoteles velint hominem benesnstitutum numerarimu-ssicum, ostenduntque illi rationibus imsinitis vim in nobis, &potestatem musicae cise longe maximam,multisque de causis, quas longum esset recitare, statim a pueritia eius inchoanda esse pe iccptionem necessarib non tam, si ha monijs foris feriat aures, quam, qubdad nouum etiam habitum bonum,consuetudinemque, quae ad Virtutem temdat,&, quemadmodum exercitatio robore auget,& viribus corpus,ad felicitatem capiendam aptiorem animum reddat, in nobis gignenda fatis una valeati

rant rebus urbanis, dc ri modo inhil officere Ver ne inducere,ac

185쪽

LIB. DE AVLICO.quoque eandem probare, Lacedaemoniosque illos bellicosissimos,& Cretenses in praelijs canere solitos esse citharis, alijsque fidibus mollibus, multos item praestantissimos duces Veteres,e quibu Epaminondas fuit, operam musicae dedisse,eosque, qui huius periti fuerint, illis,qui fuerint rudes, inter quos Themistocles nominatur,fuisse antelatos. Inter prima sine disciplinas legisti, quibus

tenerum adhuc Achillem,cum pene ab 'beribus eum abstractum, sublatumq- e cunis ipse nutriret, Chiron senex imbuit,numerari musicamὶ voluisseq; doctorem hunc cordatum maes, quae tot olim Troianis illaturae essent nece, eas

dem in chordis saepe tangendis citharae teneri occupatast Quem militem ergo pudebit imitari Achillem multis alijs, quos proferre possem, silentio praeterbiis ducit uare a rebus aia,

s excludere noam ad lenitate e tape ad man

feras

186쪽

tur harmonia, concordantibusqitu Tunis,is habere possit pro certo,quasi harmonia se, & cocordia vacare sensuum. En vis eius maxima,cum piscem iam olim attraxerit, Vt tanquam equus tergo acceperit hominem,e fluctibusque euectum maris reddiderit terrae. Hac intemplis mundi opifici agimus gratias hac eius celebramus laudes, hanc credibile est&gratam ipsi esse, & ab eodem ipso nobis esse datam, ut dulcissimum

laborum esset,molestiarumq; nostrarii leuamen. Aratores nescis duros ardentissimum solis calorem rudi tempera-re,agrestique cantuὶHoc horrida in pagis puella citius ad nendi, aut texendi operam, quam lux ad terram, reuersa somnum arcet ab oculis, iucundumq;

sibi reddit laborem, hoc e pluuijs, e Ventis,e tempestatibus cum incredibili sensu suauitatis miser 'ficisit

itineris solantia

187쪽

LIB. DE AULICO. Μνsrmmum allevamentum homini esse Cantum quantiis incultum,&inornatuam amento est maiori,quod natura nutric' bus eum monstrarit tanqua remedium praecipuum contra continuos fletus comparatum tenerorum infantiu,

qui sono ipsitus pellecti placidis4imum

sonanum capere,a ploratuque stibi temperare incipiut Vsqueadeo eis proprio, ut tanquam praesagitio quaedam futurarum in vita miseriarum concessus ipsis esse videatur. Hic cum Comes paulum institisset,ego,inquit Iulianus,non iam facio cumGasipare,exist imo potius rationes ponderans tuas, multasqtie alias mecumreputas, oportere aulicum non sollim, quia ea ornetur, sed etiam, quia sine ea esse non possit, scire musmcam. Ac vellem, Vt nobiS nunc eXponeres,ad quem modum hac,rebusque,quas in eo in sse vis, alijs Vti ipsum cuperes, pore, & qua ratione, multas

rte est

188쪽

-8. B. CASTILIO Ni idit ipsa usurpatio decora. TumComes,

ante,quam hoc facere,inquit,ingrediamur , rem Unam non transsiliet oratio mea opinione momenti multi, quam, dum omnia consectatur, quae conducere sibi credit ad hoc, ut perseae euadat,

- aulicus minime quasi a tergo debet relinquere,artem pingendi. Neque nunc quisquam Vestrum miretur, quod hac

etiam instructiim eum esse velim illiberali forsan,&sordida hodie habita, parumque homine digna nobili , quonialegere me memini, pri sica tepora in omni maxime Graecia pueros loco nobilinatos in scholis ei voluisse operam dare ut rei honestae,ac necessariae, collocasseqhic ipsam in primo illarum,quae liberales dicuntur,gradu, & edicto vetuisse publico eadem ipsa erudiri seruos. De- in 1 Romanis maximus ei honos est habitiis,traxitque ex ipsa cognomen nobi'ssima gens Fabiorum,

189쪽

LIB. DE AVLICO. et 'fet in aede Salutis,huic nomen inscriberet suum, putaretque, quanuis in familia tam clara,totque titulis consulatuu, triumphorum,caeterorumque honorudecorata natus esset , literas etiam nos set,calleretque i tira, & haberetur in oratoribus,collectam tamen ex talibus rebus famam augere sic posse, illustrioreque reddere eo relicto monumento,ex

quo pictorem se fuisse, posteri intelligerent. Noss pauci praeterea alij stirpe clara profecti nomen celebre hac adepti fuerut arte,quae cum sit nobilissiima,habeatque dignitatem, multas etiam Vtilitates affert potissimum in bello ad res giones, ad situs, ad flumina, ad pontes, ad rupes,ad castella, ad resque similes penicillo adumbrandas, quae etsi quod ipsum aegre fit custodirentur memoria, tamen subiici aliorum oculis non possent, ni ficio eiusdem huius artis emct imaginibus. Quam qui inii rite ille mihi videturatione

190쪽

iusque media in sede terram cincta muri,montibusque,& vallibus,& fluminibus distinctam, tam varijs etiam arboribus,floribusque amoenis, & herbis ornatam conspicimus,nobilis quaedam dici potest,ac magna ipsitus naturae,& Dei esse picturatquam quicunq; potest imi- ltari, hunc magna dignum puto laude, idque facere tantum posse eum,qui plu rimarum rerum noticia copleuerit pectus,illi,qui rem experiuntur ipsit,ac tentant,minime sunt ignari. Quamobrem S pingendi artem, & pictores in rebus maximis habuerunt antiqui, eoque est factum,Vt numeris omnibus perfecta illa fuerit,ad summumque perducta, id, quod ita esse,satis certo argumeto mar lmoreae sunt,seneaeque,quae etiam nunc

Videntur, statuae antiquae, nam, quanil δpingendi ars a fingendi est diuersa, tumen Vtraq; ex eodem q a te fluit figurationis. Eaque de

4 6 nt diuinae, ira