Baldassaris Castiglionij De Aulico, Ioanne Ricio Annoberensi interprete, liber primus

161쪽

lud uti omnibus ornandi,& comendi modis,totu illud perpeti eas molestias,

quas Vos, quae praesentes adestis, Demi- nae,multum admodum creditis clam esse Viros, cum tanquam nomina hi sua cognitas habeant omnes. Tum Constantia Fregosita arrides, faceres, inquit, Comes humanius, si cursum instituti. tui teneres, intendereque quasi digitum ad fontes pergeres, e quibus amabilem illam venustatem putas aulico hauriendam,deque ossicio,&morib. huic con uententibus verba haberes,quam,si errata inciperes muliebria aperire a proposito aliena oratione. Imb ad propositum,inquit Comes,peraccommodata, quoniam errata ista, quae aio, omnQvobis mulieribus tanquam amictu detrahunt venustatis, cum aliunde no manent,quam ex affectatione, qua tanquaindicio se patefacit omnibus nimia in vobis , & inexplebilis pulchritudinis quasi sitis. Nonne videtis,quantb Venustior sit foemina, ac gratior, quae, si pigmenta se ei sane aspersit,ita id fecit pate, atque y stricte, Ut, qui aspiciat eatu.

162쪽

H, B. CASTILIO Nai& contempletur, pendeat animi nec setis queat constituere, a naturane diffusum,an ab arte illitum cernat colorem, quam alia aliqua, quae usqueadeo obducta est quasi minio, ut personam ori apposuisse videatur, metuque, ne faciat, ut haec crepet, fugiat ridere, nunquam ctili,nisii mane,dum vestitur,faciei mutet colorem, reliquo diei spatio tanquastatua ali qua lignea stet immobilis,nec, nisi ad lucem tedarum, videdi sui faciat

copiam, quemadmodum astuti, culidique mercatores pannos Ostendunt suos tenebricoso , Obscuroque loco. Quanto magis etia arridet praeter cunctas caeteras aliqua non deformis ,cuius facies cernitur infucata prorsius nihil, quanuis nec candore suffusa sit ita eximio,nec tincta rubore,sed colore quodam natiuo pallidior,cuique tum pudor,

tum alia euenta interdum colorent in genue erubescenti genas,cuius capillus etiam inornatus sit ,& male composi,

tus casu, gestusque simplex, & natur iis,quae deniqui nullius industriae,& c sisnisicationem. mi S accC

163쪽

LIB. DE AULICO isi sire studuerit, & adhibere pulchritudi

nem ZHaec est contemptio illa,quam diueximus,haec illa simplicitas ab omni affectatione vacua, ac pura gratissima ocuistis, atque animis humanis, qui semper ab arte imponi sibi putant, quasiq; te di plagas. Placent mirifice in mulierib. pulchri, xcandiduli dentes, quoniam, cum non semper, Ut facies, hi sint aperti, sed crebri his labris tanquam foribus clausis abdantur, credibile est, minorictiam cura eos,Vt belli reddantur, poliri,quam malas,Os que pingi, siqua tamerideret re nulla mota ridicula, sed studio duia taxat ostendendorum dentiu, daret indicitina ad hos adhibitς artis,&, quemadmodum Egnatius ille Catullianus,quanuis formosissimis esset prς-dita , ipsa formositate haberetur defor

iaeque manus,si nudantur,& ostenduntur tempore,quo earum Vsus est: neces inritas, non,Vt ipsarum cernatur, & spectetur pulchritudo,incredibile sui desiderium relinquunt oculis maxime imdutae iterum thecis , qu oniam occluta

eas,

164쪽

o4. B. CASTILIO Nileas,& remouens ab aspectu,cernanturne,an secus,paru Videtur laborare, croditurq; ipsas habere potius natas,quam studio,industriaque factas sermosas. Saepe foemina aliqua,clina ad templa, alioue it per plateas,aut relaxadi animi gratia inambulat, aut aliquid, cuiuS Occasione id facere necesse habeat, agit aliud, vestem tollit altius incogitans ita, Vt pes unus , simulque non raro cruris pars videatur aspectatibus, quod quoniam interdum animaduertisse credo

Vos viros, maximane vobis Videtur Venustate affluere id faciens , si cum certa quadam decentia muliebri in crepidis suis sericis,caligisque politis agilis, concinnaque apparet ξ mihi certe placet affatim, placetque credo vobis alijs omnibus, ab unoquoque enim nostru existimatur elegatia in parte corporis tam abscondita, raroque patente oculis ab innata potius illi foeminae cura proficis

sci; & facili, quatit ab assumpta foris, &Coacta, eaque eadem illa laudem puta tur velle nulla a venari. Hoc modo fu- . Situr,occΠltatu que affectatio, &com

165쪽

LIB. DE AULICO.prehendere omnes iam potestis intelligentia, quantopere ea pugnet cum Venust ate , hacque omni spoliet cunctas tum corporis actiones, tum animi, de

quo pauca diximus hactenus, plura deinceps omnino sunt dicenda. Qil emadnaodlim enim dignitate hic longe antestat illi, sic meretur, ut cultus ipsi adhibeatur,Ornatusque maior.Et,Vt breuibter pro eo, ac proposito conuenit nostro, persti ingam, quomodo in aulico fieri hoc debeat, tot sapientissimorum

philosoplibrum scriptis libris id persequentium,Virtutesque animi definientium,& de harum dignitate subtiliter disserentium omissis praeceptis satis esi se dico,in hanc cogitationem illum, cur1mque incumbere,ut vir bonus sit, atique integer. Nam qui talis est,is &prudentiam habet,& bonitatem,& λrtitudinem,& temperantia, & cunctas, quae tam honorati m ipsum quadrant ratione nominis, virtutes reliquas , existimoque ego hunc unum esse philosb-phum verE moralem , q 4 velit esse bo- ad hoc autem vitius fiat, nulla re

166쪽

B. , CASTILIO Nismagnopere indigere eum arbitror, nisi hac ipsa voluntate. Proptereaque praesciare dicebat Socrates,praecepta sua fructum iam tulisse ubere, siquis fatis concitatus ijs esset ad studium cognoscendae virtutis, quoniam, qui nihil magis cupiunt, quam se esse bonos , illi facile

scientiam cosequuntur eorum omniu, , quae ad id,Vt tales evadant, sunt necessaria,quamobrem in his diutius non morabitur oratio. Secundum virtutem autem Verum,&facile primum animi cultum in unoquoq; reor csse literas quanuis Galli inrebus,que hominem Ornet, nihil nisi arma ponant, & militiam, caetera cuncta contemnant, atque despiciant ita, ut non solum literas pendant parui, Verum abhorreant haS etiam, a

fugiant , ijsque eruditos, & perpolitos tanquam vilissimos, abiectissimosque

homines nullo loco numerent , magnumque probrum inferre se credant, magnam imponere contumeliam Omnibus,quos appellent doctos. Tum It tilianus,est ita,inquit, ut dicis,longo iam , tempore in Gallis hic domin t

167쪽

L IB. DE AULICO. taetror,sed,si fortuna,quod in bona spe ho mines habet, principi Angolemo cum

diademate nome imponet regium,exbistimo fore, Vt, quemadmodum apud eos magna gloria nunc florent arma, ita breui etiam apud eosdem floreant literae,summoque in honore habeantur.& omnibus ornentur, afficianturq; beneficiis. Non ita pridem enim in regia illum vidi, & non solum constitutione corporis firma,& decora, facietque pulchritudine,& dignitate praestanti esse vidi, Verum etiam cernere me sum ratus in ore ipsius, ac Vultu tantam elatione elucere animi cum certa tamen huma

nitate sociatam amabili, ut regnumGalliae licet florentissimum semper infra seducere, minusque ijs fortunis, quibus dignus esset,putare deberet. Accipiebapostea ex quamplurimis tum Gallis, ta Italis nobili loco natis multa de eximi jscius moribus,de magnitudine,&robore animi,de liberalitate, de ingenio, &inter caetera ad me afferebatur, incredis bili ipsum, & plane sumr aho amore fla-literarum,hasquς urimi facern

168쪽

iis B. CASTILIONI ivniceque obseruare, dc colere ipsos literatos, tum damnare suos populares, ga studijs humanitatis ita valde essent alieni, cum domi haberent nobilissima gymnasium Lutecianum, ad quod foris ex omni terraru orbe homines tanquam ad mercatum literarum, empO- , riumque confluerent. Tum Comes, permirum est,inquit,in tam tenera, at .

que imbecilla erate instinctu d untaxat, ct admonitu nature per se,& suapte spore contra consuetudinem patriae ad veram, solidamque gloriam illum viam tam rectam esse ingressum, & , quoniacx principibus mores semper suos quasi imaginem imitatione exprimit popu' ' lus,fieri poterit Iuliane,quod ais,utGalli etiam literas dignitate metiantur sua, quod ut facerent,si erigere aures vellet,l attendereque animum, facile ipsis esset, & procliue persuasu. Omni enim homi

ni ingeneratum est,&insitum a natura,' nullius ut rei cupiditate magis ducatur, qu1m scientiae,haec ci csst propria, mininaeque comunis cum reliquis animam tibus,hanc dicere aut putore rem h

169쪽

LIB DE AULICO. iis esse non semper, magnae est amentiae. Quod si ijsidem nunc loquerer Gallis, aut alijs quibuscunque, quorum quide opinio dissideret a mea, cunctis eniterer viribus,Vt ostenderem, quantopere iterae, quae reuera summum sunt munus adijs immortalibus datum generinumano, ad Vitam essent, dignitatemque nostra utiles, ac neces iae, nec me deficerent tot praestantissimorum d Cum Veterum exempla,qui cuncti ornamentum illarum ad virtutem bellicam a unxerunt. Alexander enim sui te minime fugit) Magnus usqueadeo coluit,& veneratus est Homerum, ut Iliadem eius illa lecti parte, qua capite cubuit, positam semper habuerit secum,nec solum poeticis studijs operam dedit, Uerum Aristotele magistro diligentissim' i speculator etiam fuit, Venatorque naturae. Alcibiades bonaanimi magnalit ris,praeceptisque Socratis sectimaiora. anta cura in studia incubuerit Cae-

Quidὶquod Scipionem ferul

170쪽

oo B. CASTILIONII deponere λlitum libros unophori

qiuibus in Cyri persiona regem perfectuis instruxit. Possem dicere de Lucullo de Sylla,de Pompeio, de Bruto, de mubiisque aliis tam RomaniS, quam Grae-: cis,sed Annibalem tantum commemo riso tam perfectum ducem,licet natu-ii afuerit ferox, ab Omnique humanita . te alienus, & infidus, contempsieritque,' homines, ac deos, peritum literaru furcse,linguaeque Graecae . Etenim,nisi erro,

Iegita me arbitror, libra illum reliquiset se Graece a se conscriptum. Sed apud te , vosque alios haec dicere nihiIi

attinet, quos omnes scio. cog oscere qR-nto in errore versentur GaIli literas putanteS nocere armis. ScitiS,Vexuna stimulum, quo OptimuS quisq; ad . . res magnas in bello, & periculosas susici ' piendas concitatur, esse gloriam , nam, qui sipe lucri inductus eas suscipit , alia ue mercedem desiderans, praeter hanc laudis, is inihil unquam fau it piaeclare, honorificoq; indignus noxi L .hom nis nobilis mc cetur, ut viiiiii