Baldassaris Castiglionij De Aulico, Ioanne Ricio Annoberensi interprete, liber primus

61쪽

Eo B. CASTILIONII rum quibusdam quasi maculis notarit

natura,cuius ex his labem eidem malit esse aspersam,Vt cernere possimus,quis eligere sciat virtutes magis laudabiles, magisque utiles, Vitia minuS Vitupera-hilia, minusque nocentia tam ei, qui amet,quam et,qui ametur. Haec cum Gaspar dixerat,Constantiae Frcgositae , quae

ad illius sedebat latus, signum Aemilia dabat loquendi, eάque iam se parabat

ad sermonem suum ordiendum, cum subito Dux,quoniam,inquit,a cura hac omni inueniendae materis ludi noui mluta voluit,ac libera esse Aemilia,ea Cesssatione par sane fuerit taminas Vti, atq; otiari omnes hac quidem Vespera, quo in tanta frequentia Virorum, ne argumentis ludorum deficiamur nouoru, minime sane puto metuendum. Ita faciemus, inquit Aemilia, & silere iussa Constantia mandauit, ut Caesar, qui ei assidebat,loqueretur GonZaga. Ac is, qui,inquit,diligenter Volet,&accurate

omnes actiones nostras co siderare, Va

ite imperfectas eas, & mancas esse reperiet. In causaque est natura,Q uae cun- cus

62쪽

LIB. DE AVLICO. Ma1s in rebus quasi dispar sui, & dissimilis vDii 3 una, alij in alia ingenij largita

est Irimen,quo sit,u talio sciente, quod aIiris ignorat,&econtrario quisque facile errorem alienum cernat, non cer-riat suum. Etenim cuncti nobis videmur valde sapere, & forte magis in eo, in quo magis desipimus , ac deliramia, Ex quo Vidimus accidere, Ut, multos in hac domo sapientissimos primum habitos stultissimos essic paulatim comperiretur cura tantummodo,& diligentia nostra. Nam,quemadnaodtim Apulos femiuex phalangit Tarentini morsu lapsiis in morbum multiplices adhibere, cantus, latentemque, qui morbum glagnit,humore varijs indagare sonis tan-' tisper, dum ex his aliquem quada quasi similitudine naturae sibi cognatum illei sentiens subitb moueatur, simulq; coni cutere incipiat, & concitare aegrotum, , ipsa vi agitatione conualescat, ita noS, si videre nobis sumus visi, occultam in aliquo, atque abditam in siidere stulti- .ciam, tam subtilibus , &vaxijs persu statibus,tamque diuersis mollis tenta-

. . .

63쪽

B. CASTILIONI il

re studuimus,& experiri, an eam possemus elicere,Vt ad extremum, tio tera

deret,deprehenderi inus, hominesnq;, in quo inesset,bene, & nauiter agitaue- ri mus, donec in vulgus palam omnib. numeris perfectus semper euaserit f tuuS. Εάque ratione fecimus, ut stulti

saepe extiterint varij,ali j quidem in poetica, in musica alij, quidam in amando, nonnulli in tripudiando,plerique in saltando more,rituque Aethiopum,mul ti in equitando, non pauci in palaestra, & exercitatione gladiatoria, pro Venascilicet,naturique singuli sua, Vnde mulitiplex dein, ut scitis, mirificaque Vol ptas fuit percepta. Quibus adducor,Vt habeam pro certo, in unoquoque no strum semen quoddam inclusum esse stulticiae, quod varia persuasionum solertia tanquam cultura adhibita oriri possit,& augescere quasi infinite. Proptereaque velim hanc ipsam rem materiam nunc nobis esse ad ludendu, climque sciam fore, ut palam ego sim stultuS,qi enq Vestrum optem dicere, qua Ure dc quo in genere fore putet, Vt pa

64쪽

ul. illa

LIB. DE AULICO. ab Iam sim stultus ex primis stulticiae indi-

cijs,quae quotidie ex semine eius in me sparso tanquam herbescens viriditas edi videntur,iudicio facto. Eiusque rei a me lucto initio, Ut Ordo seruetur nostris in ludis ussitatus,progressitonem cupiam fieri ad cunctos, qui adsunt, caetexos, eumq; , qui quid de alio dicat,eius, quod dicat, perspicua signa habere, atque argumenta. Ex quo hoc adipiscem ur commodi, ut vitia quis'; sua quasi ante oculos stibi possita cognoscenS cauere ea melius possit,ac fugere. Sin aliquis nostrum in fatuitate sua tantopere sibi placebit, ut no inducat animum sapere,admouebimus homini ad perfectam delirationem quasi ad calcem in stadio currenti calcaria,animamque,Vt monachus docet Marianus, unam lucrifaciemus,quod quastus erit non paria m. Risum hic fu it fane ad modiim, nemoque continere se potuit a loquendo, alius, ego, inquit, si hic esset ludus nunc noster , stultus euasurus viderer cogitando,ego intuendo, alius, eratq;,

qui se iam stultu e uasisse diceret aman- . E mi

65쪽

do, nonnisi de stulticia sermo erat omnibus. Tum Seraphinus monachuSr, . dens is ore suo, produceretur, inquit,

qui de stulticia nostra institueretur, sermo sane longius,sed, sit ludum vultis op lpidb pulchrum,csticite, amabo vos, ut i quisque enunciet, quamobrem putet mulierib. quasi cunctis in odio esse mures,in amore serpentes,& ad Verum a cedere propius me videbitis plane ne minem, qui mira quadam via recondi tam hanc rem, & absconditam inuestigaui, iamque ordiebatur mysteria sua aperire,cum illico Acmilia silere eo iue so signum loquendi Vinco dedit Aretino foeminam inter hunc,& illum intcr- lmediam praetergrediens. Qui non ex- lpectans mandatum aliud, ego, inquit, vellem me esse iudice, cui potestas permitteretur omni tormentoru, crucia-

tuumque genere exquirendi Veri ama raleficis, ut fraudes patefacere possem cu

iusdam ingratae, quae animum malevos lentia suffusum benevolo aspectu tan- . tquam Velo quodam obtendit, nec Vm. quam dicit, quod sentit, comiseratio- - . Remi

66쪽

LIB. DE AVLICO. asnemque erga sui obseruantes stiri lans plenam fuci,& fallaciae in aliam cupiditatem nullam incumbit, nisi more medicorum membratim incidentium humana cadauera scalpello siccandi illorucorda. Etenim tam Venenata,tam sitiens humani sanguinis serpens in ipsano reperitur Libya arenosa, quam haec est falsa, quae no solum silailitate Vocis,& melle dulcioribus verbis, sed etiam

oculis,risibus, nutibuS, modiSque omnino omnibus una verissimarum est Sirenum. Sed,quoniam,quod cuperem, nec cathenis , nec funiculis, nec flamis

indagare verum mihi est fas, indagare id mihi libet hoc ludo, ut quisque nostrum exponat, quid significare putet literam S, quam in fronte gestarc conspicimus Ducem. Etsi enim sine dubio haec quoque artificiosum est ad fallendum aptum integumentu, tame quid-da forte ea ostendetur significari, quod nunquam illa cogitauit,perspicieturque, fortunam hominum cruciamentis motam,quasique misericordia captam secis 2,Vt tam paruo signo contra volum

67쪽

is B. CASTILIONI Itatem ipsa proderet suam occultam cupiditatem occidendi, ac potius tanquacalamitatis tumulo Viuos Obruendi, a quibus vel spectaretur, Vel obseruaretur. Rissit Dux,&animaduertens Vnicus, quod depellere a se hanc vellet criminationem excusatione, tace, inquit, Dux tace,non enim, Ut tu loquariS postulat nuc locus. Tunc Aemilia ad cum se conuertens, nemo est,inquit, nostra Unice quin palmam libenter tibi de ferat rerum plane omnium, inprimisque Ducis animum multo magis tibi csse, omnes fatemur, quam nobis, persipectum. Et qtiemadmodiim plus alijs in intimos huius recessiis, ac latebras penetras acumine diuini ingenij tui, ita amore etiam eius Vincis, antecedisque C teros. QPorum, ne intelligetia comprehendere, & assequi possint, quam

perfectus idem sit, perinde, Vt illarum auium,quae item intueri nequeut,imbecilla acies, retunditur, hebescitque ingenium. Quare interpretatio, quam quaeris, e sonte hauriretur iudicij dui taxat tui , aliunde eam conaxi haurire, rumpus

68쪽

' eniPUS esse puto,operamque omnem Perdere. Hic Vniciis aliquantum siluit,1cci loqui omnino iussus quid litera illa

S designaret,carmine tandem cXplanavit,quod etsi fusum ex tempore, factuque subitb videbatur multiS,tamen,ila magis ingeniosum csset, magisque cX- cultum, quam, Ut fieri tam breui tempore potuisse putaretur,cogitabatur Vtique factum cogitate. Ideoque, cum Iarius omnium plausus id essct, & noni Trullus sermo consecutus , Octavianus Fregosius, cuius erat post Vnicu loqui, si ego affirmare vellem, inquit arrides, nunquam me flagrasse amore,scio certo , Ducem, atq; Aemiliam, quantumuis mihi non crederent, ficturas tame, di simulaturas se credere, dicturasque hoc accidisse propter ea, quod, Vt me D, maret, mulierem aliquam despes arimi posse inducere. Quod an facere posse,

e mondum reuera tanto periclitatus fuit conatu,Vt dissidere merito debeam, alia quando id facultate me consecuturia,' nec experiri idem id omisi hactenus, liusnar non putarim multas,quas ama

69쪽

is B. CASTILIONI Iren , V colere,sed,quod deterritus suorim lamentis quorundam amantium continuis,qui pallidi, maesti, taciti oculos habent indices, ac testes semper cafortuna expostulantis animi, & , si loquuntur, singula Verba comitantibus bis,terq; iteratis suspirijs meras lachrymas loquuntur, meroS cruciatuS, meram desiperationem, mera mortiS des1- .deria, ut, si sane scintilla aliqua amoris me contigerit incedi,restinguere illam omni industria sim conuisus subitb minime quidem mulierum odio, Vt hae mpinantur nostrae, sed cura, & studio expediendae salutis. N quibus queribum dis plane diuersias dein, & discrepantes cognoui quosdam,qui non solum be tos se esse praedicant grato aspectu,VCr- hisque caris, & nutibus suavibus mulierum, quaS amant, sed, quicquid etiam in amore est amarum, id ultro condientes dulcedine rixas, iras, indignationes multo sibi dicunt esse suauissimas .iAtque hi plus, quam latices mihi esse videntur, quoniam, si in muliebribus in

dignationibus,quas alteri illi morte: putant

70쪽

LIB. DE AVDICO.tant Cae acerbiores, ipsi tantam gustatciulcedinem,uidentur mihi in animi beoeuoli significationibus summam eam sentire debcre beatitudine, quam nequicquam in hac Vita quaerimus. Qua-xe Velim , Vnumquenq; nostrum nunc dicere,ssi futurum sit, ut irasci sibi sentiat,& succesere, quam amet, quam rem indignationis, qua tanquam aestu quodam ea effervescet, esse cupiat effectricem. Nam siqui nostrum simi, qui muliebrium illarum indignationum suauitate aliquando fuerut perfusi, minime dubito, quin pro humanitatesua desiderio flagrabunt audiendi inter eius generis res aliquam, quae hac suauitatem progignat,&ego fortasse confida, paulo , quam hactenus feci, in amore mei progressurum longius, ibique eandem, hanc suauitatem gustaturum, Ubi non- , nulli sentiunt acerbitatem, desinentque ita deinceps infamiam mihi inferre hae nostrae, quod ab amando scilicet refugiam,& abhorream. Plurimum arrisit haec materia ludi omnibus,t1mque sin-

Fuseparabant, ut de eo, quod Oct

a uianus