Galeni Ars medicinalis, commentariis Francisci Vallesii... illustrata

431쪽

mOMMENT IN LIB. GA

Funus legunt sed etiam in corporibus qua habitus rationem. habent, ego non ita sed habitum iam habentibus. Nam praeterqυam quod ego aperte expressi vim horum i et borurn que Galenus scriptΠα λλκδε καὶ τοῖό θνεα δε σομι- , πι- εχ με de quae habitus rationem habent, est obscura dictio,&vix intelligas , an ipsa membra habitum Te diciue, an potius, qualitatem illorum, dicat. Sed habitum iam habentibus, aperte admodum significat calorem, quamquam perlecticam febrem in tribus ubstantiis sit, non tamen in omnibus eodem modo. Nam humores spiritus habent caloris dispolitionem, membra habent iam habitum. Nimirum est in illis fiens, in his factus. Verum reddit Galenus rationem,qua intemperies faeta in hectica non sentitur. Non enim,an quit ex eorum particulis, haec agir. Haec vero patitur , eum omnes inter se miles iam lintredditae. Quibus verbis, quis non intelligit Galenum dicere, inaequalem tempς-riem dolorem faceres, quia patres interse sint diuersimode affectae &ideo mutuo in ieipsas aguntequamquam Leonarius Fusius

contumeliose agit in Ieremiam, quod haec intellexetit, nihil tamen pla inserim docens,consonum, sidistinctum,sed obscuras

432쪽

DE INAE INTEM P. ij

nescio quibus sermonibus nitidum satis verborum Galeni sensum: sed vide,ut sit hic verborum Galeni sensus Hectica, inquit, affecti omnino non sentiunt se febricitare, quia in illis non hae e pars agit, haec patitur. Ergo in illis qui sentiunt se febricitare,quales sunt qui loborant diaria aut putrida,haec pars agit Milla patiturmam aliter,si neque in his neq; in illis agerent in sese mutuo particulae no esset illa causa indolentiae,aut insensibilitatis Rursum Galenus inquit, in illis qui laborant intemperie aequali,non haec pars agit maec patitur,quia omnes inter se similes 1am sunt sa-

stae,agit veris haec, haec patitur, in quibus dolent, dolent quibus sunt intemperies inaequalesc ergo illi laborant intemperie in aequati,in quibus non omnes inter se partes similes iam sunt factae. Est ergo inteperies inaequalis secundum affecti corporis partes inaequalis. Sed cum in his ambo errent, Ieremias

Fusius , grauius peccat Fusius , qui ignorat vim consequentis. Verum haec iis quae mox subdidit fiunt manifesta:addit enim,cum eorpus habet secundum naturam, partes quasdaesse alidiores, alias stigidiores necessario. Nam earo calida est,in os natura frigidum. quare in ipse vivente corpore, quantumuis omnia calida sint actu, maior calor erit incar

433쪽

C O M. I, LIB. G A L.

ne,quam in osse: tarne non fit ab hac in qualitate naturali dolor, quia noeatenus inaequales sunt,ut se mutuo offendant. Hoe nihil aliud est,quam quod nos superius diximus in primo cap.in equale intemperie ein, cum mebra in suis teperamentis non seruat propositionem naturale. Ubi legimus, pini aute haec quide calidior est,illa vero frigidior, at eatenus ut vicina nihil offendat. Fusius addit, ne se quide dolet Tame verba illa in nullo graeco codice sunt,neq; ad sensum sunt necessaria,imm vero dietionis,legatie multum detrahuLNam is est verboru sensus, no dolenthediici,quia in illis no est haec pars calidior imlafrigidior,autti est,certe no eatenus, ut proxima offendat .Est oratio concissa, elegans,&nihil desideratur adsensus perfectionem.

xij igitur fortasse, Hud probabiliris

diei)idetur Italicubi H Ocrates ait omnes morbos,lcera esse,quippe irarissolu

434쪽

DEMNAE INTEM P. sfrigus,e sp an intro spariter trudendo, haec quidem expriminista ero coquassar. Ars hunc quistiam terminum immodici caloris, frigoris patuens fortasse non absurde sentiat, iue is,siue alius qui 'iam immo

derationis terminias fricen omnem modera

tionem ad aliquid referri iam liquet, non enim pari ratione a calidis autfrigidu omne corpus a scitur quo circast. t aliqua animalia,

conuenientes inter se humores habeant alia qua,non solum conuenientes detiam corruptiuos.Veluti homo O vipera, ptriusq; enim

saliua alteri es perniciosa Ira ptis sco pium necaueris si ieiunus illi in pueris,ar ο-mo non interimet hominem morsu , neque i pera γ)eram,neq; istis,ais ide.uodenim; mile est,id amisiare amicums oesoletiqsοά ero cotrarium es inimicutae molesum. Augetur igitur quidsis nutriturasimis

rimitur autem ac corrupitur a contrarijs .uua

435쪽

COM IN LIB. GAL. boratis insensibilis, aliarum aut Insium nulla non sentitur, edaliae magis abae iam aegrotaribus sunt molestae Sunt mih quari rem inferat. Fit enim id quoqiθmproma, Peluti alia multabis inaequali intemperie. Modum tamengenerari eius in praesenti Ἀγο tradere non licet, priusquam de naturalibus δε- cultatibus demonstrarum sit,quot bae,quale ssint,tum quid agere quae scersit nara Verum iis libγοί sum Omarum causis,de omnibus

Exhoc capite ego intelligo,quod in quin

to libro cotrouertiarum medicarum con

firmaui, paulo superius in hoc libello dixi,quanquam dolor nonnunquam fiat a solutione continui,nonnunquam ab intemperie per se, tamen sine solutione continui nunquam fieri. Nam,inquit Galenus omne morbum esse ulcus, ideri omnem morbum fierieu vicere.Est vero hoc probabile ut inquiri ipse mei Galenus, in commentario eiusdem sententiae. 3.de fracturis. 3s de morbis qui dolorem faciunt. Rationem vero reddit in praesenti loco,na,inqui solutio continui, ipsum ulcus est.Calor auefrigus non ante sunt m

bi,quam sint in immodico excessuinam par

436쪽

DE IN EML INTEM P.

uos excessiis non curat medici sed quum primum sunt immodica, soluunt continuum, ut monstratum etiam est. . de simpl. med .facultate, lor segregandori diuid edo ,frigus exprimendo,constringendo conquassando, atq; inquit, recte diffiniri terminum excessus immodici,eius in qua qui iam est mo bus,¬atu dignam facit actionis lesione, in cuius genere est dolor per solutionem co-tinui. Ergo calor frigus eade ratio est alia- rvin intemperierium non ante possuri dolo rem facere, quam continuum dicitu ut Itaque solutio continui est passio necessario coniuneta cum dolore,tamen n6n est causa doloris, semper per se,ut nonnulli neotericoru putant, Gai opinari Assertio illa, omnis morbus vicus est,simpliciter est falsa, neq alicubi ab Hip .absolute cocessa. No enim ille inquit

in nuper citato loco, ex lib. de fraeturis,mo .

bus omnis ulcus est, sed, omnes morbos esse ulcera probabilitatem quadam habet, quod ipsum dicit Gal. modo. Itaqiralsam esse nancassertione Hip. ipse sensit, sed probabilitate quanda habere. Fallu inruam qui putant hac limitationem esse potius ex Galeni modestia amice interpretantis, qua ex ipso Hip. sensu sed quae est hae e modincatio3quam Gai .dixit in commetario, es morbos dolorificos esse Em ulcera.

437쪽

CO M. IN LIB. GALulcera. Alii dic ut oes morbos temperamenties ulcera. Ueru haec interpretatio,aut redarguetur facile, aut negabit hecticam febre esse morbum, nam haec neq; dolorem facit, neq; solutionem, faceret enim ita dolorem. Et sane siquis rigide velit loqui,&de ultima he-eticae specie intelligat, de ea inquam inqua nihil adhuc fit,quaeque omnino sine dolore est priores enim aliquatenus senti utur veredicet illam morbum non esse, sed inutile quandam ωvitiosam naturam. Nam dictum in superioribus,ipsum morbum migrasse in naturam,factus esse iam corpori naturale Leessauit ergo iam morbi ratio,quae in eo quod praternaturam est, consistit. Itaq, supererit,omnem morbum temperamenti esse ulcus, cum

omnis talis tristem sui sensum nostris corporius exhibeat.Verum cum dictum sit, qualitates has quq alterant,no semper dolorem faeeta,sed cum earumexcessus immodicus est, diffinit modo GaI excessum modicu, aut immodicum, ad aliquid dici, no absolute.Non

enim id qualitatis gradus est omnib'imm dicus, neq; si uni est immodicus, reliquis erit perinde.Na frigidi plus mouetur a calidis, ealidi a frigidis, ures omnis a suo corrario plus dolet, suu simile amice recipit: quod multa rerum erepta manifestant, saliua scilicet homi-

438쪽

nis homine non Iedit, neq; vipere, vipera, sed saliua hominis, ieiuni potissim v. Docetur iterum ab eodenal. io de simpl. mediatac cap., G. viperam, viperae homine necat. Nimirum homo homini similis, viperae teperamento valde cotrarius sed qua ratione haec coherent cum aphorismi. 3.3 sectionis commentatio, quoGalenus inquit, elates sicuti

nature frigide quidem ad calida, calidae vero ad frigida melius habenti certe ut docetur a Gal. libello de optima nostri corporis costitationes frigidi homines a frigidis cautis,calidia calidis citius affici ut . me ut hoc loco dicitui, O semel calidi a trigidis, frigidi a calidis affecti sunt grauius laborat, it calidi a calidis, rigidi frigidis,minus grauiter Na ut dicitur in apho an morbis minus periclitatur, quorsi fiaturae aetati habixus tempori magis cogruit morbus,quam quibus secundsi nihil

istoricogruit.Itaq; res omnis coseruatur, mi tritur,&augetur a simili xperimitur a contrario: eo lisinquus lenus sanitatis conses uatio similib' agitur,riis.sed haec alteriusloci sunt, attingue enim non tactatibnem de inaequali inteperie, sed de tuenda valetudine,de qua seorsum a Gai scriptiotat libri se ac de morbis cuiadis.G

Quare extant quatuor aes

439쪽

CO M. IN LIB. G A L.

praeter multa alia curativa eiusdem authoris opera. Nos an conseruatio omnis agatur pers milia disputauimus secundo capite sexti 1-bri cotrouersiarum, an curatio omnis agatur Per contraria primo capite libri octaui, quibus in locis nostram sententiam,quamis Galeni esste monstrauimus, aperuimus,4 confirmauimus. Res est longior, quam ut transcribi debeat obitet, praecipue cum illic diffuse seris scripta sitiatam inquit hecticam febrem non sentiri,aliarum ver,febrium nullam esse quae non sentiatur, quanquamula inter illas alie, plus, aliae minus sentiuntur. Nonnulla illarum rigorem habent. Est enim rigor ut multa alia symptomata inaequalis intempeziel. Rigoris naturam non explicat mod Galenus,quandoquidem exigi dicit ad illius dea clarationem,facultatum naturalium plenam notitiam, eoq; ad librum de Umptomatum caulas lectorem remittit, ad secundi, scilicet libri capita. .in octauum Posset etiam remitteres ad libellum eui titulus est de rigore, tremore, & palpitatione. Nos ad eaput decimum tertium libri quinti controuersiarum medicatum remittimur.Illic enim quam potuimus distincte eius naturam enarrauimus,

dicemusq; statim in hoc ipso libello,diris

re nonninit.

440쪽

DE INAE INTEM.

CAP. VIII.

Ed reuerto adinaequalis intemperies disse rentias.Nam quemadmodum ex phlegmonefebris nascatur,tum quod omnisIebris O

omnis phlegmone pater hecticas nominaras ex morbis mae alite temperati sint, iam

a me es expositumlorro accenditur etiamfebris citra phlegmonem,ex humorumputrediaise.Neque enim easolum quae impadia sunt,

perstiratu carent, putrescunt, erum ea quidem celeriter, O maximercaetervmputrescunt O alia multa,quae putredinisunt nomtuna.Dicetur autem de horum opportunitate alio loco.Qmnetiam abo quoque moam inaequalis iis toto corpore oritur intemperies, mori quidem, nos vapore detento,modo ab exercitationibm pluribis, duriaborib adauctis,modo ab irasanguine immoderatius sese uente,modo exsolis quadam stione incalescεω.uvd ero etiam in omnibus eis febribin,

quemadmodum etiam in j qua aphlegmone excitantur ura est dictum,tumpro essemicis cause robore, rumpro corporis ipsius affe- Ee s effu