Illustris viri D. Ioannis de Roias Commentariorum in Astrolabium quod planisphaerium vocant libri sex nunc primum in lucem editi

발행: 1551년

분량: 321페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

282쪽

De mensibm mensiumque diebusngulis tympano in-βribendis. Cap. 8.

V EMADMODUM Zoriacum, partesque eius omnes per gradus inscriptos armillia, hoc est gradus aequatoris, uel gradibus aequatoris similes ta reponedos diximus, ita porro anni mensis, mensiumque dies singulos instrumenti id patietur magnitudo,pergradus zodiaci iam exa ratos Impano quoque infribemus. Nam primum tres uel potius quatuor,exigua quadam intercapedine interposita, a Zodiaci rotundationis linea ultima, circuli perducendi ordine omnino simili, atque interuallis etiam quibuε circulos zodiaci disiungendos ante ostendamus . Namspatium quodprimus circulus HUecudo claudet angustis dies an ni omnes recipiet: quo secundus tertiusq; coplerirentur, ei dierum omnium quibus mensis singuli constant, denario uel quinario ue etiam aliter prout res nata tulerat,st uperantes numeri inscribentur. In eo uero quod tertio qua loque circulis determinabitur, singulorum mesium nomina

scriptura plena m orte alta uadebit insertimentiparuita includentur. Caeterum ut singula singulis apte re ton deant, hoc est, dies anni singuli gradibus Tediaci singulis quibus oportet μιbneritantur, hanc quae sequitur tabulam

obseruabimus.

283쪽

D. I OAN. DERO I. CO M. 238

Tubula se=i loci So lad unnum domini 1 o supputata.

Dies

t 'mit dies

343i l

-rastus. November.

s si is

4 IJ

22.8

t December. l

IN hac tabula numeri qui quinario est deinceps excedentes uocabulo bus 9ies ubietiti continentur,moxsupra positi mensis ordine illum dierum denotantique prope qui seque magnitudine seua referunt.gra. autem atque mitterae

284쪽

IN PLANIS PH. LIB. VI. 2 sgradus, minutaque signi eius,cuius character illis proxime Dp ponitur significat.Ia uero istis cognitis repositurus Ianuar' diem quintum, ab eo enim tabula incipis numerabit in zodiaco, que Pympano iginsculpsimus r. a . min. I .i , in Capricorni regione,eo quod igni eius chara Feri

quintus dies Ianuari, lisbae tus cernitur,et hui porro e regione,ζω. minutaq; quae diximus opposita. Deinde termi no sitim aduu,centroq; ympani, quod est A, regula adhibita aprimo circulo lineolam perducemus, quae paulula ultrasecundu exeat. Postea uero ad reponeta die Ianuarii dec si, adhibenda regula est retro ubi est A,atq; vigesimo minuto primigra.-, liniaq; protral da a primo circulo que in tertium. Atque ita deinceps alios cum huius tu uero aliorum mensium quintos dies, secundiε loci Solis tabula coformabimus. Deindes tia quinorum graduum singula inquinas partes diuidemus aequaliter, numerorumque deca des tantara ubi usu uerit temque mensium nomina locis congruentibus imprimemus. Ope pretium aute hic no putauimin omnium mensium omnibus diebus sigillatim accommodar uosgradus eclipticae .m quodseupra diximus

de gradibus eclipticae, ide hic quoq; constanter habet locia. Vtrobis enim aequalis ista atq; adulterina ut ita dica di sim,ab illa inaequaligermanaque adeo nihil discrepat, ut effectus utriusquefecerni inuice per instrumenta nequeat. Quare quae facilior est,ea utendum potius.

286쪽

De aequusum horarum inaequabunt lue quadrantibimnecnon de Scula ab erra etiam Planisphaerio iuueclaudia. Cap. s.

H AE C sola propemodum nobis restant, quominus huius partis plena habeatur conformatio. Itaque ut ea absit uatur aliquando etiam intra quartum mensium circulum spatio angustissimo, nempe instar magnitudiuis qua circulixodiaci mensiumque inuicem disiluduntur, ex centro Impani A,circulum destribemus. Mox uero admota regula lineis quaesiunt m G,per cetrum A, lineam protrahemus ad extremum,hoc est,quae utroquesevo capite circulum iam iam depictam taxat isque in conta tu eo cui F, linea ueluti ad perpendiculum directesuprapo ur litera K: σ qui huic ex adue stat lite L. Similiter porro translatare

gula sitra H, alium per centrum quod est A, perta

remus rectam,in qua erunt M, N: ita nimirum ut M, H,in una eademq; mpani parte haereant: uero atq;Y,in altera.Post haec linea A,Κ,diuidenda inpartes aequales duodecim, atque ex centro A,atque interuallissingularumst bonum inter lineas A, Κ, A, M, undecim να- drantescirculorum describemus,eosque omnes deletiles. Deinde quadrantem,qui est M,Κ, quique annumeratussuperioribus undecim, quos deletiles diximus, fuerit duodecimus diuisionesimili, puta duodenaria partiemur. Diuisionibusque in eo quadrante consignatis circino neque cot ciliore, neque item dida hore, quam quo quadrantem diuisimus,per gulos quadrates deletiles ab M, uersu Mercurremus,ac quam multas quisque capiet diuisiones, tales in ta multas eorum quemque deinceps concidemuN. Tande

287쪽

rga D IOAN. DE ROI. CO M. singulas lineas demittemus inimirum quae per correstondetessingulorum quadratum deletilium notulas, s in quadrantis M, K. e Sionespro suo cui que ordine situque cadat. Ex quo sane cum linea A,M, lineas habueris duodecim, quarum singulae binis horis aequalibus designandisperuiat, quare σ earum numeri hoc ordine illis appinge H. Primuomnium ei quae apud Κ,proxime cons icitur,unitaspraemgenda. Hanc proximesequenti nota binaria praeponenda, itaque eundiaper reliquas ordine.Quod cum D tu uerit, chara lar horae duodecimae in lineam A, M, tandem cadet. Hlique demi; numeris hic titulus, Horae at e meridie Vesene imponendus. Post lavero a linea A, M, uersus lineam A,

Κ,recurrendo, i lineae numerum horae uidelicet undecimae

indicem prius apposuimus eidem,sed ab alio suo latere, imae horae characterem adi gemus. Acsequetibus inde aliis aliarum horarum numeros indicesque usique ad duode cim ordine adscribemus, cum inscriptione ei modi, Horae post meridiem. Atque haec tandem cum ita descripta erunt, quadrans horarum aequaliuper e Fus habebitur. Post que deformandis horarum inaequalium quadras. Prius quam tamen hinc dissedamus,l ud admonendum duximus,us instituti in Frumenti area fuerit forte laxior,quam Ia.diuisiones ipsarum A,Κ, ejr Κ,M, faciendas modo diximus,eα duplo numerosiores ue etia quadruplos eripose, ea pCum erit interrum faciendas omnino fuasserim. Totidemq; lineas ab refcta A,Κ,in quadrantem M, Κ,deducedas. Nam ct lineae ipse qua oportet ducentur longe exa trus, horarum partes medias quartasque melius cum opus fuerit

erit autem pissime per juadrantem assignab zae: Sed

288쪽

IN p LANIS PH. LIB. VI. 263 tum curandum sedulo sane,ut quae lineae horas integras notant,quoquo modo ab alijsfacile dinosiantur. Aset quide istud longe commodissime per totam ipsi rumlongitudine

puncitis,quemadmodum in anteriore parte de horarijs in ternosicendis diximu identide distinguantur, ac ueluti co maculenturme sergantur.

De quadrante horarum inaequalium.

IA M quod ad quadrantem horarum inaequalium per tine tenendum est,eum in partesuperiori quadranti oppositam redolendum esse. Itas adaperto circino pedem eius

unum ponemus in A, alterum uero extendemus eo usique

uerseus siue L,ut tantum citra ultim si tum con fiat, quantumstati, satis est duabus numerornm notulis cum dimidia plus minus sine impediment ubalternatim exaradis. Dehinc ab tanto interuallo ex centro inter linein A, edi' Α,L, quartam circulipartem depingemus. Itaq; limbus quidam habebitur laxior inter hanc postremam quartam, er proximesuprapositam compreheseus. In hoc aute limbo

medio efformandae mox ex A, duae quarta alia,tanto Intem uallo inuicem disclusae,ut cum utrinq; aequaliter recesserint ab extremi citra deformitate eradus nonaginta excipiat. Achsce quidem gradus quemadmodum eis inscribi opor reat no satisforte memineri ex te nio capite repetes.Gradibus autem exaratis eorum quinti cuiusque lineam paululam ultra medias quarta3 limbipro cies. Sed quae decimos- quintos gradus claudent lineae,ea ad extremas quartasporrigendae, Harum postremarum quae ab Lirimis, ei uni

tas praefigenda, laque in eodem limbi laxiore spatio,quod citra quartas medias,hoc es,uersus centrum A,recessit. Dein

289쪽

164 D. IOAN. DE ROI. COM . de autem quae ab L,secunda numeratur,ei nota binaria: et quae tertia ei ternaria adiungendae atque ita deinceps donec ad lineam A, N peruentum fuerit,ubi senaria nota reposita,retro inde qua occurretprima decimumquintiagra

dum finiens linea,ei in alio limbi laxiore statio, nepe quod

ultra quartas medias iacet,septenaria nota apponetum. ρ- esita deinde octonaria:tertiae novenaria: quartae denaria, quintae undenaria: acpostremo lineae L,A, duodenaria applicanda. Per hos autem numeroru indices duodecim horas inaequales computamus in Planisthaerio. Vndesne non in- conuenienter,quantum quidem ego existimo ranc titulum

fluidebitur quadrantii inseri eris nempe, Quadras bo

rarum inaequalium uel breuius hunc,Horae inaequales. De Itala abimetra.

INTER hos quadrantes duo stati Abimetra, quocuocatur,inserenda ba positione atque ordine. Quarta ro 'tundationis postremo in mensitim circulis duElae lineae partem,que est L,M,bipartito circino dispessemus medioque Dius termano, quisit O,ac centro Impani Abregulam adiungemus ine que ab A, que in Operducemus : Hanc ite partiemur aequaliter inpuncto ubi est P. Deinde uero ex P, que ad cetrum Impani Asue ad medietate quartae partis rotundationis in qua collocauimus litergo, iductio circin emicirculum inter A,L, U A,M, deletile destribemus: qui uocetur ino, R. Posthaec autem qua terminus eius δε- micirculi unus lineae A,L,iungitur sit autem hoc ubi est litera R. itemque aber, qua lineam A M, tangit nempe ubi est

Q. linc usique inpun iam O, re lae lineae protrahendae Harum unaquaque anelleturirimatarallela, nepe quod ad illas

290쪽

1N PLANIS PH. LIB. VI. μissas fecunda mox ducenda sit,itemque tertia,ac denique e tiam quarta. Sed prima oe fecunda uia laxius cingansaltu,quam quantum inter duos circulos iamsepe gradibus 36o. diebuseue anni tutegri in seuperioribus attribuimus. Caeterum tertia σsecunda ta longe introrsum abeant, ut coprehensum inter ipsas spatium numerorum notis recipien- diues siciat.Tantundem item a tertia quarta retrahatur:

Iam quo rimae oe secunda spatium interiacet, in duode cim partes aequales diisecandum. Mox centro quod est A, partibus illis duodecimsingulis regula apposita ineolas diἔtaxat inter primam parallelam ,fecuniamque faciemus.

Quartas tamen quinque etiam usque' tertiamparali ela proferemus. Nam his intersecundam tertiiamqueparallelas numeri adiungendi . qui ab Quiemque ab R,incipientes, ac ternario deinceps sese excedentes apud O n ra. desinent. Ex duobus numerorum ordinibus isse qui a in exoritur inter tertiam quartamquepa Pelas,haec uerba, Umbra uersis, instar tituli gerat. Alteri porro haec oratio,Vmbra rect ιpraponatur Quemadmodum cum hacitum caetera, quae diximus,seubiectasigura continet.

SEARCH

MENU NAVIGATION