장음표시 사용
251쪽
116 D. IOAN. DE ROI. CO M.tur,sed plurimum potin meritoque laudabitur, qui ratiocinationem ha tenus a mescriptam,cum ijs quae sequuntur modo cum huius 'hae fabrica coniunxeratperdidicerisq;. Vi enim isse qui plena cum uoce atque canora , summaque cumsiuauitate atque dexteritate quicquid ab alijs proponitur Canta bonus musicis extrem que cantor habetur ,ssimus uero ille qui non bolum haec eadem omniapraestat,ueri; aliis etiam canenda non minori admiratione componit: itam qua uti mathematicis instrumentis,iaque simul componerestiuerat, utranque optimi mathematici parte explesse
iudicabitur. Sed Huonem loquentem iam nunc audiamus. De materia Λάρ 'hae m consciendum dccommoda.
Facturusplanis barium, quanquam uaria ubique materia inueniari non tameperinde omnis ei uel utilis est ad lubrica instrumenti eius,uel sifortunae tenuiori ueri paratu facilis. Nam tabulae quidem pararaceae,atq; lignea,ad do et iaplubeas ireq; stagneas naferreas praetermittim Gg, propter sua duritie non satis sint tra tabile ut nusquanonsent obuiae,ita haesi tenuiores fuerint, uelleuissimae iniuria maxime impatientes erunt: si uero crassiores praeterquacuod nesio quidem aduersus leuissima qua dixi iniuriu'erint munitae satis, etia tractantiu manus quoda quasi colagi uo non desedauerint olu,veru etiam pondere no mediocriter fatigauerint. Illae autem alterae pro alteratione aeris facile mutantur,ut quae in iliis forma requiritur, eam uix diutilastruet.ut interim de utriss , tacea, quodpropter mollitiem Uu ipse certissime atterantur. In argettis autem atq;
aureisplus quide ad diuturnitate Armitudinis inest, atqMe
252쪽
d ubigendiι letitia satis: stdpropter pretiorum magnitudi
ne, non nim locupleti Wimis haberipoterui. Restat aliud metassi enm, quod aessive cuprum dicitur, quod ratione firmitudinas ad duratione auro argetoq; nihil est deterius, uilitate preti, uix a reliquissuperatur. Se cum metalli huius no simplex omnino genus si referresane crediderim quale tande eligatur. Na nisi boni colarissi hoc est instar aurifaueat egregie, lenti t mallesq; paties,nae ego mihi ex illo Desia instrumenta no magnopere cupiuerim. Na quod rubicundiι colore habet, ipsi qualescit tim,ac quanda δε- formitate trahit: σ quod no est si liis in laminis,sted ad
uerseus malleos contuma in eo sape .ra luditur In isto ergo seuperiore,ut in materiaprae caeteris magis idonea,atq; etiam faciti omnibus parabili, formam planisthaeri, includentare m. Nihilominus tame interim copositione eim ita explicabimus,ut quaecunq; tandelecta fueritproposit que materia, ad ea quae dicemus facillime transferatur omnia.
C O R P V Splanisthaeri, uoco diligenter complanatas, accommoditate circina in orbe redaritas laminas duas, quari; una per extremῆμα planitiei marginem armillam cia an nulo uersatili,unde totum instrumentia a perpendiculiιμstendatur affixa gerit: intra qua altera tanqua in alveolo seu loculamento quodam ita inclusa continetur,ut eande cie armissasilerficiem faciens libera habeat circuitionem. Naprimu omnium materiae eius qua libuerit utiprae caeterispo ii msi comparand unt duae tabulae: 1; quatisfieri poterit exactissime complanadae, atq; si e metallo erui diligeterpoliedae eti ut omnibusμispartibus niteat.In earis unius
253쪽
118 IN PLANIS PH. LIB. VI. medio,nempe ubi est litera A,circinsi collocubimus, acrorύ- dationis linea, quae sit B C D E, tanta desicribemus,quanta
futuro instrumento amplitudinem conciliata uolumus. Ac mox contra Zo tantum circino,quantum fore satis iudicabitur tribus numero ου chara Ieribus subalternatim exa randis, expun is alterius laminae medio,ad quodsimiliter intelligatur hiera A,circulum ducemus F GHY. Tum ue- ropartes, quae tu utraque tabula extra lineas rotundationis iacent ite amputandae. Deinde autem esimili materia armilla coparabimus,cuius crassitudo minoris orbis crassitudini uel aequalissit,uelpotius aliquantulum seuperet latitudo autem tanta sit ut connexa eiu uperficies cum maioris orbis ambitu exa is quadret concaua uero minorem orbem recipiat. Huic annulus ita astruendus , ut abseolutum instrumentum ab eo adperpendiculum libere dependeat,ac circum circa uersaripossit . Num hoc in primis curandum est, utpropositum in strumentum aequilibratum habearpondus,ne dum lysem circunuolueris pars eius una tantsipropendeat, ut uel minimum attollatur altera. Armilla ciι annulo statim circa maioris orbis extremum marginem assa bre affledus, atque intra eam condendus orbis minor: cuius altitudo si cum armissa forte non congruerit,siubiecto orbepa raceo atriussu Vescies erit exaequanda. Atque haec cum D Za fuerint, corpusplanisthaeri, corinnatu habebitur, erisq; forma eiusimodi, qualem sequenti diagramate utcunque de rauimusAedhuic loco insuper hoc adiiciendusuperficie eginstrumeti, qua armissa cum inclusa lamina costitui posteriorem Planisthaeri, partem: quae huic
ex aduerso iacet,eam anteriore deinceps nos appellaturos. Diagramma
255쪽
De descriptione anteriorispartis plan haeribacprimum quemadmodum ei circuli quibus Ronus caeli quinque termiuabat antiquita necnon co luri etiam, Meridi unusque, Ecliptica inscribantur. Cap. 3.
QV O minus intricato confusoque huiuste instrumenti fabrice constitutio nobis procedat ordine .literas eas omnes quas halilenus Uurpauimus ad L nandam stra iuram corporisplanisthae missasfaciendas, ac uelut abrogandas
omnino esse ducemus, atque ad aliarsipartium notationes deinceps transferendas. Primum ergo omnium centra laminarum media minutissimo terebello directis perforabimus. oportet enim ut si fructurae a ho n quam uel tantillum
erret,soramen illa sedium multosit angustius, quam ce-trum erit circini ,quo ad friptionem utriusque partis δε- inceps utemur. Ac sit quidem in parte ea, quam nos anteriorem diximus, qua foramen exit litera A . Ab hac atque expuncto aliquo quod pro arbitrio, quam minimo tamen interuallo citra extremum marginem seumendum erit, circi agenda rotundationis linea prima. Contracto deinde circi no, ducessa erit altera tanta intercapedine distas a prima, ut denariorum graduum numeri inter utranque commode
reponi queat. Nam mox siub hac sed minore multo inter capedine interposita describenda erit tertia, qua cum fecunda partes 36o sigillatim tamen id circumferetiae patietur
laxitas, exaratas comprehendet. Hac peculiari quodam nomine Colarum solitiorum,uel potius circulum meridianu pellauerimus. Porro autem medio inter hunc meridiansi circulum, ecuniamque rotundationem spatio circumstrι-bendus erat ex eodem centro A,circulus, sed qui sit deletilis.
256쪽
nam usius eius nullus omnino alius est, quam ut meridianus co ruenter influaspartes concidatur .sdquefiet bacpotissimu ratione. In circuli deletilis ambitu parte ea, quae annulo suspenserio dire Elisubiacet, Ignetur autem ea liter a B
circini centrum collocandum,ac tota rotudationis linea diuidenda inde in partes quatuor aequales:einque nobis literae BCDE, comprehendant atque indicent. Deinde uero per centrum ubi est Abias B, ad D, perducatur ad primam usiq; circinationem linea re L . Itemque ab C, ad Ε, inque in Gandem circinationem primam protrahatur latia re la Has interste repsem centro A, ad angulos re tis necesse F, dummodo ne in circuli deletius quadruvrtita diuisione illa, ac in lineisrumper diuisionis notas continuo du ta a nobis
erratu uerit. Porro autem earum linearum una, nempe
quaesub annulose pensorio exarata uteru B D, ad capita Da insignitur Colarus aequinomorum: altera, quae later αC, E,quasi indices geri Aequator nobis re is appellitur. Restant duo fropici,totidemque alis,quos arcti os nomina-mm,una cum linea ecliptica, ut eo quodproposuimus, hac in parte desunEli uideamur. Sed ad illos delinearis opus e ritgradibus , graduumve secundi; naturalem ordine GR uperantibus unitate numeris. krgo quemadmodum eosin ibi oporteat ratione comoda matrotinus reseremus. Singulas quasis quartas circuli deletitis: circino per eadem circulum percurrente in ternasporro quartas aequaliter discindemus. Atque has rursus in ternas alias,adsingulasque part puncta Vponemus. Mox uero applicata regalia centro Abiteramquepsi lis assignatis a meridiano circulo, adprimam uoue circinationem lineolairoferatur. Quibus unia
257쪽
uersis totus illi ambitus, qui circinatione prima, meridianoque intercipitur,in partes 36. exactissime dispectus relinquetur: quaru lingulae, ut totius eiusatis plena habeatur diuisio in denas alias co indentur laque hoc modo. Primum omnes illas trigesima extasuper circulo, quem iam saepius deletilem nominauimuN,bipartito diuidemus Rursusq; quae inde partes orientur,illae insegmenta quina flecerneta. Per quae tandem omnia sigillatim ordine, regula,quemadmodi; de superioribusfecimus,a centro A, diligenter applicata, a meridiano circulo item lineolae protrahantur, ed no nisi usque ad secundam circinationemerater eaε tamen lineolas, quae tricesimas illas tari quas diximus, aequaliter diuiducinam istae etiam paululum ultra secundam rotundationis lineam, quo uidelicetgraduu expeditior sit numeratio, flant exarandae. Quibus ita explicatis gradibus tandem per decudes adscribendi numeri hoc ordine. Ad primam illum
lineolam,quae ab B,inparte dextra adprimam circinationem extenditur, denarii nota exaretur: adste undam, haero .ad tertiam,haec 3o. atque ita deinceps usique ad sto. quae in aequinoctialem,nempe ubi bis meridianum contingi cudet. Similiter facietam ad eas lineas, quae ab B sinistrosum abeunt: necno ad illas etiam similiter, quae dextra sinistroque circa D, consistunt, quemadmodum insebiecto raluculenter cernas.Iam uero,ut ad reliquorum circuloru de lineationem ueniam ter meridiani circuli adus utrinque ab Β, m D, numeranda Solis maxima declinatio. Ea autem hoc nostro tempore uiginti triumgraduum esse creditur ab antronomas ,σ minutorum 3o fere . Atque bacpunctis annotanda,qua mox perductas lineis oe parallelis
258쪽
ad aequatorem committemus .Harum quide altera, nempe quaepigra aquato rem annulo subtensa est,circulum arcti cum reseret altera uero quae infra aequatorem depressa iacet,circulum antartacum. Quare non incommode etiam
satim μpra utrunque nominissem polum perstriptura reponas,quemadmodum insequenti ura factum uides. Sia militer deinde dextra sini Eras ab C, atqueE, numerata per meridianum circulum Solis declinatione maxima, afnientibus eam notulis lineas ultra citraque aequator parallelasprotrahemus: quas a notis fissilialibus,conversioniburque Solis inuice di finguemus. Nam qui arehcopolo propior est, ancri qui autem adant. Enicum recessit, tricorni tropicus dicetur. Postremo autem a dextrasuperiori ue Cancri tropici parte, qua in meridianum inci At, ad sinistrum tropici Capricorni caput,quod oe ipsum meridiano insidetoer media totius areae centrum A,tran ersam, . diserit que lineam extendemus eaque instar lineae eclipticae uesigniferi nobis fuerit. Nec iam restat amplius, quod in titulo huius capitis explauandum recepimus Itaque omnium quae diffuseunt, Achema accipe Gusmodi.
260쪽
Deparallelis Solis reli uias in anteriore pane Plani 'la rij inferibendis. Cap. q.
RATIONE omnino duplici Solis parallelae huic parti plani aeri, in 'ribuntur quarum una tabulis gularum
partium eclipticae declinationem continentibus, altera sine tabulis constat: nos uero utranque proponemus, ut utram que uidebitur prae altera commodior,ea uti integrum sit architecto huius instrumenti. Itaque ut prius doceatur de liga quae tabulas desiderat, tenendum est, quae hic descripta uidetur tabula, quaeque eius uidentur columna juatuor, earum primam'equentibω tribus ex aequo esse communem. Namstequentes tres triusignorum , 4Eorum prose quaeque titulos seuosseupernegerunt,declinationes habent. Ac quotae ipsorum parti declinationes singulae debeatur,exprima est petendum,nempe qua ordine per numeros cui que eorum signorum triginta gradus referentes Continet.