Legis Romanae Wisigothorum : fragmenta ex codice palimpsesto sanctae legionensis ecclesiae

172쪽

CODICIS THEODOSIANI LIBER IXI 39 omitabitur ut moriantur, culpa nudi sunt qui dum pessima corrigunt, meliora suis aecquirere vernulis voluerunt; nec requiri in huiusmodi tacto volumus, in quo interest domini incolume iuris proprii habere manciPiuin, utrum voluntate occidendi hominis an vero simpliciter facta castigatio videatur. TotieS enim dominum non placet morte AErvi reum homicidii pronuntiari, quoties simplicibuS quaeStionibus domesticam exerceat potestatem. Quando φ igitur servi plagarum correctione imminente fatali necessitate rebus humanis excedunt, nullRm metuant

domini quaestionem. Data III a Kalendas Martias 4, Sirmio, et Constantino s Augusto VII et

Cons antio Caesare Consulibus. Interpretatio. Si Servus, dum culpam dominus vindicat, mortuus fuerit, dominus culpa homicidii non tenetur, quia tunc homicidii reus est, si occidere voluisse convincitur, nam

emendatio non vocatur ad crimen.

ET VALENS AUGUSTI AD SENATUM. In corrigendis minoribus pro qualitate delicti senioribus propinquis tribuimus poteStatem; ut quos ad vitae decora domesticae laudis eXempla non pro vocant, Saltem Correetionis medicina Compellat Neque nos in Puniendis morum vitiis potes talom in immensum eXtendi volumus; sed iure patrio auctoritas corrigat propinqui iuvenis erratum et β privata animadverSione compescat. Ouod si atrocitas facti ius domesticae emendaticinis excedit 7, placet enorinis delicti reos dedi iudicum notioni. Data pridie Kalendas Decembres, Valentiniano et Valente Augustis Consulibus. Inters relatio. Propinquis senioribus lege permittitur errorem vel culpas adolescentium propinquorum patria districtione corrigere, id est, ut Si verbis vel verecundia emendari non Possint, Privata distriatione VErherihus corrigantur. Ouod si gravior culpa fuerit adolescentis quae privatim emendari non possit, in notitiam iudicis deseratur.

NIANUS, VALENS ET GRAT 1ANUS AUGUSTI AD PROBUM ΡRAEFECI O PRAETORIO. Si quis necandi insantis piaculuin aggressus sit, capitale supplicium sustinebit β. Proposita pridie Idus 9 F ruarias, Romae, Gratiano Augusto III et Equitio Consulibus.

173쪽

UBAE

174쪽

CODICIS THEODOSIANI LIBER IX

Interprofa MO. Sive vir Sive millior infantem necaverit, rei homicidii teneantur. a j I31PERATORES VALENTINIANUS, VALENA ET AkCADIUS AUGESTI AD PROUINCIALES Liberam resistendi Cunctis tribuimus facultate in ut quicumque militum Vel privatorum ad agros nocturnus populator intraverit aut itinera fresquentata insidiis aggressioniS obSederit, permissa cui umque licentia, dignus illico supplicio subitigetur, ac mortem quam minabatur, eXcipiat et id quod intendebat incurrat; melius est enim occurresres in temporo quam λ exitium Vindicari. Uestram igitur vobiS Permittimus ultionem, et quod serum est poni η iudicio subiugamus edicto S. Nullus parcat militi, Cui obviam telo oporteat ut latroni. Data Kalendis Iuliis, Tatiano et Symmacho consulibus Inforprotatio. OaOties ad sapiendam rapinam aliquis aut iter agentem aut donarum cuiuslibet nocturnus e Spoliator aggreditur, huiusmodi personis quaρ vim suStinent, damus etiam cum armis licontiam resistendi, et Si pro temeritate sua occisuS fuerit ille ii ii venerit, mors latronis ipsius a nemine requirRtur.

VICARIEM AFRICAE. Si quis in ParentiS aut silii, aut omnino assectioni S eiUS, triae nuncupa tione parricidii continetur, fata properaverit, Si Ve clam, sive palam, id fuerit enisus, nequctgladio, neque istnibus, neque ulla alia solemni poena Subiugetur; sed insutus culeo et inter eius ferales angustias comprehenSUS Serpentum contubernii S mi Sceatur; et ut regionis qualitas tulerit, vel in vicinum mare Vel in amnena projiciatur, ut omni elementorum usu vivus carpi pincipiat, ut ei coelum superstiti, tera A mortuo auferatur. Data XVI Kalendas Decembres, accopia pridie Idus Martias, Karthagines, Constantino Augusto et Licinio Caesare consu libus η. IntEDDPetatio. Si quis patrem, matrem, fratrem, Sororem, filium vel f tiliam aut alios

propinquos occi erit, r moto omnium aliorum gener' tormentorum, facto de Coriis Sacco quiculeus nominatur. in quo Cia in mi RAUS fuerit. cum i*SO et illin Serpentes claudantur, et si mare vicinum non fuerit s&qwuuν laxius pag. a 3

Haonol seribit: Dec. Licinio V si Crisp. C. COSS. Ac . prig. Id. Mari. Karthagine Constantiao A. U. at Licinio

175쪽

o altas

176쪽

CODICIS THEODOSIANI LIBER IX

in quolibet gurgite projiciatur, ut tali poena damnatus nullo tempore obtineat sepulturam.

TIT. XIII DE MALEFICIS, ΜATHEMATICIS ET CETERIS SIMILIBUS.

ί1 IMPERATOR CONSTANTINUS AUGUSTUS ET CAESAR AD BASSUM PRAEFECTUM URBI . Eorum esst scientia punienda et Severissimis merito legibus vindicanda qui magicis accincti artibus, aut eontra hominum moliti salutem aut pudicos ad libidinem deflexisse animos detegantur.

tibus locis ne maturis Vindemiis metuerentur imbres, aut ruentis grandinis lapidatione quaterentur a innocenter adhibita suffragia, quibus non cuiusque salus aut existimatio laederetur; sed quorum proficerent actuS, ne diVina munera et labores hominum sternerentiar q. Data X sKalendas J mias, Aquileiae, Crispo et Constantino Caesare si consulibus. Intorpretatio. Malefici, incantatores vel γ immissores tempestatum, vel ii qui per invocationes daemonum montes hominum turbant omni Poenarum genere Praniantur.

haruspiecim conStilat aut naRthematicum, nonao hariolum; augurum et vatum prava consessio conticescat. Chaldaei ac 9 magi et ceteri quos maleficos oh facinorum magnitudinem vulgus appellat nec ad hanc partem aliquid moliantur. Sileat omnibus perpetuo divinandi curiositas; etenim supplicium Capitis flaret gladio ultore prostratus quicumque iussis Obs pquium denega-vΘrit. Data VIII Kalendas Februarias, Mediolani, Constantio ΙX et Juliano clarissimo Caesare consulibuS. Intorsretatio. Ouicumque pro Curiositate futurorum vel invocatorem daemonum Vel divinos quos hariolos appellant, vel haruspides qui auguria colligunt Consuluerit, capite Pu

3) IMPERATORES VALENTINIANUS ET VALENS AUGUSTI AD SECUNDUM PRAEFECTUM PRAETORIO. Nequis deinceps nocturnis temporibus aut nefarias preces, aut magi S apparatuS aut Sacria ficia functsta petaehrares conetur; detectum enim aut λη convictum Sequitur textus pag. I 5 HAenel: H. P. Ρωfectum P toris .

178쪽

CODICIS THEODOSIANI LIBER IXI Icompetenti animadVerSione mactari perenni auctoritate censemus. Data V Idus Septembres clivo Joviano Augusto y et Varroniano consulibus. Intarpretatio. Ouicumque no turna sacrificia daemonum celebraverit, vel incantationibus daemones in CAVerit, capite puniatur.

RAΥOR CONSTANTINUS AUGUSTUS AD DOMITIUM CELSUM V1 ΑΗtuM AFRICAE. Plagiarii qui vive tium filiorum miserandas infligunt parentibus orbitates, metalli poena Cum ceteris ante Cognitis suppliciis tenebantur. Si quis tamen Eiusmodi reus suerit oblatus, posteaquam SVPer Crimine patuerit servus quidem Vel libertate donarus, bestiis primo quoque munere objiciatur; liber autem sub hae forma in ludum detur gladiatorium, ut antequam aliquid faciat quo se defendere possit, gladio conSumatur. Eos autem qui pro hoc crimine etiam iam 3 in metallum dati sunt, numquam revocari Praecipimus. Data Kalendis Augusti Constantino Augusto IV Et Licinio IV consulibus. Interprotatio. Hi qui silios alienos furto abstulerint, et ubicumques transduxerint, sive

ingenui, sive Servi Sint, morte moriantur.

TIT. XV. AD LEGEM CORNELIAM DE FALSO. I IMPERATOR CONSTANTINUS

AUGURTUA ME III IO HILΛRIANO CORRECTORI LUCANIAE ET BRUTTIORUM. Si quis decurio test mentum 1 Θl codicillos aut aliquam deficientis scripserit voluntatem, vel conscribendis publicis privatisque instrumentis praebuerit ossicium, si falsi quaestio moveatur, decurionatus honore SePosito, quaestioni, si ita POPOSCΘrit Causa, sul, datur. Sed non statim desinit esse decurio qui in huiusmodi facto fuerit deprehensus; quantum enim ad municipales Pertinet neCESSitateS, decurio permanet; et 4 quantum ad rem gestam et Veritatem reserandam, uti s decurionatus honore non poterit; nec vero is qui ante suerit tabellio ad eludendam qua stionem super his quae ante conscripsit, factus decurio defendi hac poterit dignitate: quoniam scripsumae veritas,

si res poposcerit fer issum debet probari aut rem. Data LLI mundas ebruarias, accepta lenaeis Aut usti, Salino et Rufino consulibus V. TIT. XVI. ν sum civiliter et criminaliter posse. .. una lex.)TIT. XVII. De falsa moneo una leX. TIT. XVΙΙΙ. Si quis Iolidi circulum exteriorem inciderit, vel a Deratum in Nndendo subfeceris una lex. TIT. XIX. De raptu vir inum tres priores numeri primae legis.)

' Verba hoc est, qui flos immolant alienos, Haenei omisit, Sed ipsa Sunt quae leguntur in Indice explanato Breviarii ad rishricam hujus tituli, itemque a Benedicto LeVcla, qui ea sumsit ex interpretatione, quam prosequutuR est in sua editione Cod. Thoodosiani. Ea tamen improbavit Haenet et quasi spuria reiecit quum ne Sint in Codice Parisiensi Mo nec apud Sichardum et CujaCium.

' Post extrema verba legis I, textui nostro adjecta, desunt in Palimpsesto inopia soliorum, interpretatio ipsius legis, i Ex a ejusdem tituli XV, tituliquo XVI ad XIX quorum numeros Et rubricas exponimus. In hoo timo titulo lacuna pervenit tantum usque ad verba Primae legis n.' 4: Si quis vero.

180쪽

CODICIS THEODOSIANI LIBER XX

Si quis vero Ser S raptuS facinus dissimulations praeteritum aut pactione transmiSSum destulerit in publicum latinitate donetur, aut si latinus sit etvis fiat romanus; parentibus quorum maxime vindicta intererat Si patientiam praebuerint ae dolorem compresserint, deportatione plectesiadis; particiPES etiam et ministros raptoris, citra discretionem SexuS eadem poena Pra cipimus subiugari; et Siquis inter haec ministeria servilis conditionis fuerit deprehensus, citra sexus discretionem eum concremari iubemus. Data Kalendis Aprilis, Aquileia, Constantino Augusto UI et Constante Caesare consulibus. InterPretatio. Si cum parentibus puellaes Dihil quisquam ante definiat ut eam suo debeat Coniugio Sociare, et eam vel invitam rapuerit vel volentem adduxerit si raptori puel-

lase consilium raptus dederint, aut opportunitatem praebuerint rapiendi, liquefactum plumbum in faucibus aut a in ore suscipiant, ut merito illa pars corporis con ludatur, de qua hortamenta sceleris miniAtrata noscuntur. Ala' Vctro quae rapiuntur invitae quae non Vocibus sui S de raptore clamaverint, ut vicinorum vel parentum solatio adiutae liberari possent, parctntum suorum eis successio denegetur. Raptori convicto appellares non liceat, sed statim inter ipsa discussio nis initia a iudi eo puniatur Ouod si fortasse raptor cum puellae parentibus paciScatur et raptus ultio parentum silentio fuerit praetermissa, si servus ista detulerit, latinam percipiat liberi tem; si latinus fuerit civis fiat romanus, parentes Vero qui raptori in ea parte ConSenserint exilio deputentur, qui vero raptori solatia praebuerint, sive viri Sive foeminae sint, ignibus con

crementur.

2) IMPERATORES VALENT1NIANUS VALENS ET GRATIANUS AUGUSTI AD MAXIΜυΜ ΡRAGE TUM PRAETORIO. Oui coniugium raptas Scelere ContractUm Voluerit accuSare, Sive Propriae familiae dedecus eum moverit seu commune odium delictorum inter ipsa statim Sequitur tex-