De Cornelio Labeone commentatio [microform] ... quam ..

21쪽

iuriam tuisse manifestum est, ut animam humanam post deos Summos quartum locum obtinere diceret. Namque si animam post duos summos deos collocari necesse est, tertium non

quartum locum obtinet. Quoniam igitur Labeo idem atque Porphyrius peccat, eum orphyrium vel aliquem discipulum ut

exemplo utar Jamblichum Xcerpsisse concludendum est. Qua ex re Labeonem libros post Porphyrium vel aliquem discipulorum eius condidisse maxima cum probabilitate concluditur, id quod Kata opinionem conlirmat, qua doctrinam numinum bonorum et malorum ex Porphyrio maxima e parte descripsisse Labeo dicitur, cum doctrina animarum humanarum X eodem philo- Sopho magna e parte hausta esse videatur. Dixerit quispiam Arnobium ipsum oracula Chaldaica inspexisse, id quod Verisimile non est, cum hunc rhetorem raptim libros adversus gentes composuisse e compositione Operi ipsius cognoScatur, ut Verear,

ut multum in his studiis laboraverit. Quoniam praecepta oraculorum Chaldaicorum Labeoni per Porphyrium vel eius discipulos tradita esse Vidimus, plura quoque Arnobii cum Porphyrio congruentia investigare cupimuS. At res dubia esse videtur et argumenta veritatem non probant nisi per ambages. Quae ciuesita sint, tamen adterentur. Namque cum Labeonem magnam partem placitorum ex Porphyrii libris hausisse supra demonstratum sit, eos quoque loco ArnObii, qui placitorum Porphyrii simillimi sunt, nihil aliud esse nisi

praecepta Labeonis ex Porphyrio sumpta conicere cogimur. XX. libro Aug. de civ. dei cap. 30 Porphyrium audimus doctrinam Platonicam transitioni animarum humanarum ita emendare conatum SSe, ut eam mitigaret, ratus animas mortuorum hominum in corpora bestiarum descendere non posse, id quod Plato saepenumero fieri conlirmaverat. 1. Plat Phaedr 249 B.

rem pubi X618 A. 20 sqq. haed. 81Ε. im. 42 B et C. I. Aug. civ de X 30: Nam Platonem anima hominum post

mortem revolvi usque ad corpora bestiarum Scripsisse certissi

quae dimiserant, sed alia nova corpora redire humanas animas arbitratus est luduit scilicet illud credere, ne mater fortasse filium in mulam revoluta vectaret. Ium conter Verba, quae

in eodem capite occurrunt: dicit Porphyrius etiam ad hoc

deum animam mundo dedisse, ut materiae cognoscen mala d patrem recurreret ne aliquando iam talium polluta contagione teneretur ... Quae doctrina Arnobio quoque ob oculos luisse videtur. Ei reminiscimur illius disputationis: -idcirca animas misit', qua omnibus instrumentis ollicinarum rhetorum adhibitis animas humana non a Summo deo, principe omnium rerum, in hanc terram mitti potuisse exponit, cum Sescentis mali Obruerentur longum est omnes sordes et miSerias, quibus unim humanas allici Arnobius dicit, 'numerare. at nimirum nusquam ullo verbo mortem miserabilem earum animarum, quae post mortem corporis humani in corpora bestiarum migrare coactae sint, commemorat. Quam opinionem latonicam si adversarius eius protulisset, eum non praetermiSSurum luiSSe puto, quin miserias calamitatesque omnes animarum bestiarum Orporibus inclusarum rhetorum modo depingeret Num adversarius Arnobu deum animas ob eam causam, quam Augustinus loco supra allato proteri. miSisse docuerit, contendere non audeo, quamquam, Si res ita se habeat, tum demum illa verba Arno-bu: idcirco animas misit optime intellegantur Neque argumentis id confirmari potest. dam vero ex capite illo Augustini' Quam rem addubitantes refutat Rohdo Psycho II 27 adnot. 4. Qua in re auium in libro, qui inscribitur die Religionsphilosophie Kalse Julians in seine Reden aut oni Helios und die Gottermulter.

LeipZ. u. Beri. 190T, nuperritae has sententias refutaVisse commemoro. Locis,

qui supra ex Augustini do civitate dei libris adlati sunt, omnino neglectis Ma p. 9sq. ex ipsis libris Porphyrianis longe aliam sententiam se invenisse sibi persuasit, qua animae in corpora quoque bestiarum migrare dicantur. Verba eius adscribo: nae ih. Porphyrius bestigi alles, as Empfindenhat, aucti Denken, alle Menschen in mitetnander ver andi, mi itae aberauch alle LebeWesen Porph de abst. ΠΙ25 τους πάντας ἀνθρωπους ἁληλοις τίθεμεν καὶ ξυγγενεῖς, καὶ μην καὶ πασι τοῖς ζωοις , undisio Seele at nichiallei in dem Menschen thrael auigeschlagon sonder so totaic in alien Lebowoson is dieselbo Seolo Porph de abst. IV l. ουδε ρυχ εν μόνοδνθρωπq επὶ γῆς κατεσκηνωσεν, ἀλλὰ σχεδον η υτη διὰ πάντων διῆλθεν τῶν ζ ρων Aus allem 1 olgi, da auch Porphyrius nur in Soelo die aut Erden

22쪽

animis mortuis si praecipue piam et sanctam vitam in hac terra degerint, non iam in alia corpora migrandum esse Sed eas in perpetuum voluptatibus elysii frui cognoscitur. Quam rem

imprimis Porphyrium docuisse Augustinus dilucide dicit compluribus locis 1 civ dei X30: ... in eo tamen aliorum Platonicorum opinionem et non in re parva emendavit, quod mundatam ab omnibus malis animam et cum patre constitutam numquam iam mala mundi huius passuram eSSe confessus Stμ. Tum paulo intra, ubi Augustinus animas, quippe quae e liquando in corpora mortalia iterum descensura esse bene O-verint, nunquam beata atque felices esse posse arbitratur. 1. Verba eius .,Nec Veritate ibi beata erit anima, quamdiucumque

erit, ubi oportet Iallatur, ut beata sit. Non enim beata erit nisi

secura ut autem Secura sit, falso putabit semper se beatam lore,

quoniam aliquando erit et misera. Cui ergo gaudendi causa fal- Sitas erit, quo modo de veritate gaudebis vidit hoc Porphyrius

purgatamque animam ob hoc reverti dixit ad patrem, ne aliquando iam malorum polluta contagione teneatur. Eandem doctrinam invenies Aug. civ dei 29: An vero quod ipsum corpus morte depositum et in melius resurrectione mutatum iam incorruptibile neque mortale in superna subvexit, hoc fortasse credere recusati intuentos Porphyrium in his ipsis libris, e quibus multa posui, quos de regressu animae scripSit tam

crebro pruecipere Omne corpus esse fugiendum, ut anima possitherubgekommen ist, annimmi Daraul riinde sic j auch sein gange Lehro Von erranthaliun vom Beseelten, di thre letglesurge im Pythagoreiachen Systomisat, desse Grundsaig, da man alles Wordendo ala ho- Seel und emandi ullasse muli, una orphyrius Aelbs mittetit Porph. Vit Pyth. 19 Ende: παντα τα γινομεν εμ ρυχα μογενῆ δε νομιζειν Dilucide Mau sententiam, quam ex Aug. civ de X 30 l. a. Porphyrii esse scimus, refellit. f. p. 10 adnotat 3: Aenea GaZaei Theophrastus ei igne Patrol.

ου εἰς λεοντα αλ εἰς λεοντώδη ρωπον. ter Wird War auo dem Porphyrius dioso Lohro Eugo tolli, de aber, Wi Wi Russet non christon est stollen onnen, aut an de rem Bodo sto hi. 'Si ros ita so habent, hoc loco Labeo et Porphyrius inter se dissentiunt, qua re sententia infra prolata de Comelio Labeona Iamblichi auctore conlirmatur.

beata permanere cum deo γ' qua cum doctrina Arnobi conteXtu Verborum congruit, qui est in cap. 62 libri Π: quod absciOE . . . Si Vitam restrictius egerint . . . Namque

vocem restrictius' ita interpretari debemus, ut animae, quae ea ratione, quam Porphyrius libris de abstinentia compositis praeScripsit, ad deum summum in perpetuum revertantur. Quibus ex libris Porphyrii sola summa abstinentia animas deo, principi rerum, simile heri elucet. Quo de praecepto huius philosophinos admonet ille contextus verborum Arnobii in cap. 13 libri ΙΙ: Vos enim non Omne pro illarum geritis incolumitatibus curas PNon quod vitiis omnibus et cupiditatibus abstinetis metu illo vos habet, ne velut trabalibus clavi adlixi corporibus haereatis P Haec omnia doctrinam quoque orphyrii continere Satis Superque OnStat. 1. Zesse l. c. HL p. 661 sqq. Animam ipsam hominum incorporalem simplicemque esse Porphyrius docuit. l. Zesse l. c. IIIJ p. 655. dem Arnobi adversarium docuisse elucet ex cap. 26 alterius libri: et ubi est illud, quod dicitur, incorporalis animas substantiam non habere 2 et paulo infra: ita necesse est animas, si sunt ut perhibetur incorporeae ... tum es. ΙΙ39: idcirco animas misit, ut quae luerant simplices et

bonitatis nuper innoXine ... μDura sane atque obscura illa Arnobi in capitibus alterius libri 1 et 2 videntur esse, ubi rhetor christianus dicit de

ἡmagis et ritibus quibusdam secretis', qui animas hominum post mortem corporis adiuvare possint. At in hac o placitis Porphyrii iuvamur, qui quamquam philosophus homine admonet, ut amilium heurgorum usurpen Cuius rei Augustinus testis os do civ de X9: Nam et Porphyrius quandam quaSi purgationem animae pes theurgiam, cunctanter tamen et pudibunda quodam modo disputatione promittit. Etiam heurgiam ipsam Porphyrius probavit. l. Aug. l. c. : Hanc enim dicit per quaS-dam consecrationes heurgicas, quas teletas Vocant, idoneam fieri atque aptam susceptioni spirituum et angelorum et ad videndos deos. Quam theurgiam Porphyrius quasi conciliatricem deorum esse confirmat. 1. Aug. civ de X9: ipsamque heurgiam, quam Velut conciliatricem angelorum deorumque commendat . . . 'Quibus rebus explicatis Arnobium in hac parte operis

23쪽

semctgos commΘmorare OSSe apparet, cum Porphyrius hoc

gonus hominum in libris protulerit. Qui homines periti, quoniam daemone vel allicere vel fugare posSunt, qui animis hominum pOS corporis mortem nocere possunt, maximi 1aciendi singulis hominibus sunt. Namque Porphyrius ipsis verbis suadet, ut

omni homo auxilio cuiusdam daemonis utatur. I. Ug. civ.

de X9: et admoneat Porphyrius utendum alicuius daemonis

amicitia, quo subvectante vel paululum a terra possit elevari quiSque OSt mortem . . . Videmus igitur, quantum in Porphyrii doctrina magi valeant, qui daemones ita placant, ut animis ad sedem patris redeuntibus non noceant. Qua re illae potestate quaedam, qua anima mortui corporibus VeXarevo impedire posse Arnobium dixisse iam supra commemoratum

est nobis perspicuae fiunt ita ut illo locos, ubi occurrunt, ad Porphyrii placita reserendos esse censeamus. I. rnob. II 136 II 62 . . .

De cornelii Labeonis aetate.

cap. IV. Hac quaestione Cornelium Labeonem imbutum luisse placitis

Porphyrii illustratum est, ut hunc theologum Romanum Sectatorom fuisse vel orphyrii ipsius vel discipuli cuiusdam orphyrii coniciatur. Qua re probata conlirmataque Opiniones Omnes eorum, qui Cornelium Labeonem superioribus saeculis natum esse confirmant, ut Bureschuy , olliti' , uelleneisenulabefactantur. Primum ea sententia, quam Bureac variis locis proleri relutanda nobis est. 1. Buresch l. c. p. 44: Cornelius Labeo de sic im 2. Jahrhunderi . . bolassio. Quo loco BureschΑmobium ex Cornelii Labeonis libris praecepta Sua non hauSiSSenon negat. Imprimis p. 128 cum silii Sententia, quippe qui in Philol. suppl. V. Cornelium Laboonem Porphyrii philosophi Neoplatonici pressisse vestigia ostendere conatus Sit, pugnat

salach. Ut Bureschi errorem illustremus, Cornelium Labeonem subtiliter distinxisse inter daemones bonos et inter daemones malos reminisci nos oportet, tum quomodo de anima humana cogitaverit neglegendum non est. Ne uno quidem loco illum theologum Romanum animas hominum corporibus mortuis daemones

fieri docuisse comperimus, immo omnibus animas hominum post mortem dignus esse, quae deum summum adspiciant laetitiaque Reterna fruantur 1. Arnob. II 15 II 28, II 33 loci supra allati Sunt . Quicumque homines, dum in terra versati sunt, Vitus eupiditatibusque pravis dediti vixerunt, post mortem in artarum abiciuntur, cf. Arnob. II 14, et animae eorum rurSu in corpora hominum redire coguntur 1. Arnob. II 13. Ubi ea placita, quae singuli philosophi de animi humanis, de daemonibus, de dis protulerunt, perlustramus, Xenocratem philoSophum daemones nihil aliud esse nisi animas hominum mortuorum docuisse videmus. Homine probi castique poSt mortem corporis evadunt boni daemones, pravi impurique homines corporibus mortuis iunt mali daemones. I. Ηeingo p. 83. um Xeno-erate et Plutarchus, qui eius doctrinam venditat pro Sua, non dilucido distinguunt inter daemones bonos et malOS, Sed Secundum eos omnes daemones et boni et mali hominibus incommoda damnaque inferunt. 1. Heinge . . . b: ge-gebenenialis a de Wille u schaden ei assen vorhanden, und wiachen chlechthin uten und osen urde nich geschieden μ. Quorum philosophorum vestigia Cornelium Labeonem preSsisse negandum est, quoniam eum diligenter distinxisse inter bonos et malos daemones et X Augustino et eX

Buresch: laros, Leipgig 1889.' Woli1 Porphyrii do sapientia ex oraculis haurienda. 'raeinge, Xenocrates. ieipgig 1892. 3.

24쪽

doctrina, quorum sapientia recentiores multi scriptores se iacturo solent, ad ea, quae Cornelius Labeo docuerat, quadrat, cum et

Posidonius et recentiores Stoici daemones nihil aliud esse nisi

animas hominum mortuorum docuerint l. Heinge l. c. p. 98. Idem puleius contendit, qui de daemonibus eadem utquo Xenocrate ScripSit, ut ne eius quidem placita Cornelius Labeo accepisse rideatur. Proximus Apuleio Plotinus, cuius libri ex parte servati sunt, de daemonibus sententiam protulit, quae omnibus opinionibus eorum, qui Simul cum eo luerunt, praeStabat, cum ille philosophus eadem ratione atque lato daemone ro

Vera non esse corporales docuerit. cf. Heinge l. c. p. 118Sq.

Porphyrius demum et qui eum secuti sunt, inter daemones bonos et malos distinxerunt, quorum alteri nihil nisi bonum, altori nihil nisi malum 11iciunt, id quod supra illustratum est Accedit, quod hi theologi daemones non ante humana animaSluisse existimaverunt. Videmus igitur Cornosii Labeonis doctrinam ad hos demum philosophos quadrare. um oracula Chaldaica, quae Cornelium Labeonem usurpaViSSe Stendimus, circa

annum p. C. n. 200 conlecta atque a Romanis scriptoribus inspecta esse Moli l. c. p. 72 exposuit. Quae cum ita sint, lacere non poSSumus, quin Cornelium Labeonem post Porphyrium libros condidisse atque Arnobium in eum T libros composuiSSe Oncedamus. Reiciuntur igitur opiniones et Bureschii et odii l. c. p. 52 et uelleneisenii l. c. p. 20 und 1, paginae 2 verba, quae plane utilia sunt, adscribo: Deinde autem mihi quidem minime placet, Labeonem cum Platonicis comparari et contundi, nam non modo non compluribus locis, sed ne uno quidem toti apud eum reperio similia iis, quae Platonici de daemonibus praeceperunt'. Qua de sententia multis verbis disputare operae pretium esse non videtur, cum etineri l. c. et Rodier

nelius Labeo de daemonibus docuerit, nos in primum saeculum

R. C. n. remittere opinatur.

Cum Cornelium Labeonem ab Arnobio libris adversus gentes petitum esse pro comperto habere liceat et cum Labeo placita quae ad orphyrium et eius discipulo reserantur, proponat, fieri non potest, quin inter annos . . n. 250-32 scripserit id est aetate Arnobu Qua raticinatione acta opinio Agahdu,δὶ qui Arnobiuum non iam ipsum libros Cornelii Labeonis inspexisse dicebat, reicienda est. l. eius verba p. 118 l. ci: tres illi auctores Arnobius Macrobius, Lydus quamquam non nihil

inter se congruunt, tamen et verbis et serie sententiarum dissentiunt, ut ne unus quidem ipsum Labeonem inspexisse videatur'. Agalidi sententiae isso a quoque verba in Herm. XXI p. 36 obstant. Num gahdsi, cui Bluhme' p. 71

omnino adsentitur, sententia in Macrobium scriptorem conveniat,

intra indagandum est. A de Joanne Laurentio Lydo sententia Agahdsi per se stat. Tum hac indagatione Littii ' sententia

retellitur, qui in p. 32 sq. Arnobium in condendo per adverSuS gentes libro Cornelii Labeonis de fastis usum esse cenSet, cum in opere eius modi tam amplas disputationes de anima humana fuisse vix credibile sit. Namque o Lydus quidem in libro περὶ μηνον, quamquam de Variis rebus loquitur, quae vix ad propositum attinent, tale res adieri. At cave, ne hisce verbis credas dici Cornelium Labeonem librum de fastis omnino non

composuiSSe. Qua de sententia, quam Wisso a in commentatione' sua delendit et etiam in Encyclopaedia sua I p. 135 sq.

tenet, iam iudicandum est.

Αgahd M. Ter Varronis antiquitato ror div. ieipgig 1898.' Bluhme, De Joannis Laurentii Lydi libris περὶ μηνων observationum capita duo. mali 1906.' Liti, o Vorri Flacci et Cornelii Labeonis Fastorum libris Bonn1904. - Wissowa, o Macrobii Saturnaliorum fontibus. 1880. Reifferscheid Inde lection schol Vratisi. 1879l80. 'missoWa, Hermes XXII.' achsmuth, rologomena in Lydi librum de ostentis.

25쪽

D cornelii Labeonis fastorum libro.

cap. V. In Satumaliorum libro I 16, 29 Macrobius Cornelium absonom librum de astis condidisso dilucido dicit: Cornelius

etiam Labeo primo astorum libro . . . Ubi a Macrobio errore quodam pro nomine Antisti Labeonis iuris consulti Cor- noli Labeonis nomen scriptum esse WisSOWa censet Ut Sententiam consirmet, haec argumenta profert. Primum Cornelii Labeonis pronuntiatum in parte quadam Macrobiani libri, quae tota ad Suetonium ranquillum reduci possit, esse neque ullo modo tam facile excipi posse, quam cetera pronuntiata inserta, ut exemplum adieram Sat. Ι 12, 20-29, quo loco ipso quoquo nomen Cornelii Labeonis proferatur. um si hoc locora 16, 29 Comoli Labeoni nomen rectum sit, optimo iure dubitari, num haec pars Suetonio vindicanda sit. I. WiSSoWa l. c. p. 26:ἡ . . . Labeonem Si hic a Macrobi citari concedendum est, actum est de Suetoniana horum capitum origine'. Huc accedere, quod ceteri omnes scriptores a Macrobi hoc loco citati antiquiores imperatoro Τiberio essent solus Cornelius Labeo multo recentior. Denique opus fastorum non convenire vir docto, qui theologicis imprimis rebus operam navaverit. 1. verba eius in p. 28 l. c. rhporro Vide ipSum operis argumentum quantopere luit et a toto illo tempore et ab ipso Cornelio Labeone alienum; nam tertio saeculo exeunte conditos esse dedasti commentarios complures libros amplexos per se minime est veri Simile, cum praeter Suetonium omnium, quos de fastis ScripsisSe Scimus, recentiSSimus sit Julius ille Modestus'. Quae WiSAOWae argumenta probabilia non sunt. Namque Macrobium in ea parte operis, quas murimam partem e Suetonio descripsit, nonnulla pronuntiata Cornelii Labeonis inserere issowa ipse indicavit 1 sat Ι12, 20-29. Qua in re illo loco postea intruSOS SSe cognOSciconcedendum est, quia Macrobius illo loco magnas et alienas partes insuit contextui verborum Suetonianorum. At quod WissoWa Macrobium tum stupidum esse cenSet, qui pronuntia

conteXtum Verborum: Cornelius etiam Labeo . . . verbis Suetonianis postea intrusisSe credamus, cum cetera Omnia ex illo

viro oscripserit. Quod autem attinet ad illud isso ao, quo Cornelio Labeoni non iam illa aetate opus de Iastis condere

convenisse opinatur, nihil est nisi coniectura, cum libri eiusmodi sexto p. C. n. saeculo velut Lydi liber, qui inscribitur σαρὶ μηνον, conderentur. Licet mihi quoque coniecturam acere, quae nos Iortasse paululum iuvat. Illae partes apud Macrobium insertae, quas WiSSOWa l. c. stat Ι12, 20-22 suo iure ostendit, quas ex libro quodam Cornelii Labeonis Sumptas Sse ScimUS, nonne ex illo de Iasti opere descriptae esse possunt Macrobius quido illis locis de Maio mense locutus, quomodo lactum sit, ut ille mensis Maius appellaretur, demonstrare conatur. Cuius rei probandae causa permulto auctore adfert, quorum alius alio modo nomen derivat. Denique Cornelius etiam Labeo citatur. Cuius doctrinam in libro Iastorum inventam esse pro certo estimaverim duobus argumentis commotus. Nam primum utroque loco a Macrobio allato, ubi nomen Cornelii Labeonis citatur, nomen ipsius Maii mensis commemoratur, Ut RS X-plicationes in aliquo vel de Iastis vel do mensibus libro uisso credendum sit. Adlero verba Cornelii Labeoni apud Macrobium Sat. 12, 20 Sqq.: Cornelius Labeo conSentit hanc Maiam, cui mens Mai . . . tum paulo infra: Auctor est Cornelius Labeo . . . aedem Kalendis Maiis . . . Tum hanc coniecturam non utilem esse vel inde cognoscitur, quod hos ipsos locos Cornelii Labeoni Joanne Laurentius Lydus auctore non nominato in disputatione de Maio mense Iacta profert. 1 Lyd.

de mens p. 132, 11 sqq. ,δ quo de loco iam ah l. c. p. 740 sq.

et Bluhme l. c. p. 6 disputaverunt WisSowam l. c. p. 42 totam disputationem Macrobii Ι12, 20-29 suo iuro Cornelio absoni vindicare non ignoro, ut coniectura mea, qua Sola paragraphOS 20-22 ex opere de Iastis haustas esse dico, Sati prueproperct esse videatur. at qui contrarium comprobare potest' mamque' unschii oditionem adhibui.

26쪽

eodem libro theologi Romani depromptam esse negaverim his argumentis nisus. In initio harum paragraphorum Scripta videmus haec verba: adfirmant quidam et in his solis paragraphis de mense aio verba fiunt, tum in paragrapho 23 Macrob. Sat. I conteXtua verborum adparet: Sunt, qui dicant', quaSi Macrobius non eundem Scriptorem sed novi aliquid se proferre sibi persuaserit. Quae opinio eo comprobatur, quod Lydus, quamquam in ceteris disputationibus mythologicis cum Macrobio congruit, in p. 132, 11 sqq. . περὶ μηνῶν non adlert nisi para- grapho 20-22, ut facere non possimus, quin Cornelii Labeonis doctrinam, quam hic Macrobius venditat, ex diversis libris fluxisse putemus. Quae cum ita sint, hoc non magis certum eSSet, quam WiSSoWae Sententia, et penes Singulo BSSet, utrum coniecturam probare vellent, nisi duo loci Lydiani de mens. p. 47, 18 sqq. et p. 83 8 sqq. W. Wisso ae obstarent. Quos locos Lydianos isso a quem nihil novi adterens Bluhme l. c.

p. 118 Sectatur, ipsos quoque illi iuris consulto Antistio Labeoni

attribuebat, imprimi ea re nisus, quod Lydus nuSquamitabeOni nomen gentile adfert. 1. de mens. p. 11, 16: as Aaβεονι,

p. 47, 18 . O Aaβεῶν p. 63. W. ὁ Λαβεῶν, p. 83 8 K. o δὲ Λαβεῶν. um Wissowa rei probandae causa haec in Encyclopaedia Sua I p. 1354: denti, inquit, Lydus de mensibus47, 18sqq. dockt sic Wortlic mi Macrobius Ι13, 61., o

an in Loglosun au de Suetonischen Umgebun nichi ge-dach werden annμ. Sed cum re vera Lydus aliquanto plura quam Macrobius adserat, illud isso ae wortliche oberetn- Stimmun magnam Suspicionem movet. Namque ii loci, ubi revera Lydus verbolenus congruit cum altero scriptore, infra demonStrabuntur, qui longe aliam aciem habent. Iam ambos locos, quo Wisso a verbolenus congruere dicit, comparabimus: Macrob. Sat. 113, 6 Sq.ἡIanuarius Aprilis unius

Sextilis September November

December undetricenis cenSebantur diebus, i, quintanas Lyd. περὶ ριηνον p. 47, 18sqq. W.

Nonas habebant, ac post Idus in omnibus a. d. septimum decimum Kalendas computabatur.

7. Martius vero Maius Quintilis

ot October dies tricenos singulos possidebant. Nonne in his septimanae erant, Similiterque post Idus decem et septem dies in singulis usque ad sequentes Kalendas putabantur, Sed Solus Februarius viginti et octo retinuit dies, quasi inferis et de

Si verba utriusque scriptoris diligonior orlegas, acile discrepantius cognoscaS, ut ea ad verbum inter Se congruere Omnino negandum sit. Ac luhme, postquam has discrepantias recte intellectas dilucide exposuit, Lydum et Macrobium non X eodem fonte hausisse sibi persuadet, p. 120. Sed quoniam Supra

WiSSOWae, quem nulla alia re nisi concentu niti cimus, ad-SenSUS St, facere non potest, ut haec additamenta a se ipso

detecta Cornelii Labeonis, cuius nomen in capite huius disputationi scriptum videmus, esse concedat, immo de ignotis quibusdam hominibus, quos inter Macrobium et Lydum uisse dicit, verba facit. Quin inter Labeonem et Lydum ScriptoreS haud satis noti interluerint, dubitari vix potest, qua de re intra Xp0Siturus sum, quid sentiam. At hoc loco additamenta nullo petita esse nisi a Cornelio Labeone pro comperto habeo. Cuius rei gravissimum documentum videtur esse, quod Lydus

praeter nomen ipsum Labeonis Etruscos commemorat, quorum cultui moribusque Cornelium Labeonem imprimi operam OVRVisse satis constat: ὁ δε Φεβρουήριον ἐπίτηδες τους Θουσκους. . . mendationes contextus unschian Molli beneficio accepi.

27쪽

cI. Lyd. de ostent. d. achSmui p. 8, 23 sqq. s. Arnob. III 40 alios. Item Numae nomen in loco, quem de Cornelio Labeone nos admonere Scimus, et Lyd. περὶ χηνον p. 64, 1b Sqq. . de quo alii l. c. p. 74b disputavit, occurrit. Omni diSenSio, quam dissicilem osso diiudicatu nemo negabit, haud aliter componetur, nisi additamenta, quae Lydus exhibet, ex libro de Iustis a Cornelio Labeone condito sumpta AS concedaS. Quo e Opere Macrobius in M. I 16, 29 auctorem suum, Suetonium, Ruget, quod opus Lydus in p. 47, 18 sqq. de mens compilavit. Restat, ut pauca verba Iaciamus de altero loco Lydiano p. 83 8 Sqq. ., quem issowa a Comelio Labeone abiudicat ne uno quidem argument prolato. cf. Wissovit p. 1354. Iam ante Wisso amΚah p. 732 sq. hunc locum Lydianum in suspicionem vocabat: -die etymologie Februarius v. φεβερ - πενθος Si DS OnStnirgenda egeugt. Auch is φεβερ Vollige a a εἰρημενον . . . Wi miisse mit inem abschliessendo urtheile liber ungere Lydusstello uruckhalten es si nichi an unmoglich, ab Lydus, de im aligemelne nicht ullguvie glauben verdient, unier Labeo numen ine igene etymologio ingeschmuggelthat escis aber auch denkbar, afl Labeo en etymologis inem una unbekannten romischen grammatister Oder antiquar Ver-dankte endlic bostoh noch in dritto moglichkoit Gellius erwahnt, da de juris Antistius Labeo es ebte, in Aetnen deductionen on de etymologie der orter RuSZugehen, ad enodando plerosque laqueos, te Gellius sagi so konnte Lydus a. a. o. Sic aut Antistius nichi uu Cornelius Labeo egiehen. μDe orma φεβερ longius disputare ViX operae pretium Videtur esse, quia φεβερ vox nihil aliud est nisi error scriptorum, id quod ex apparatu critico unachii editionis elucet. Alterum argumentum ahlii, quo Lydus ipse hanc etymologiam excogitavisse dicitur, relutatur commentatione Bluhmii, qui Lydum in describendi auctoribus diligentissimum esse illustrarit. l. Bluhme l. c. p. 42: ut Lydum auctorum libros quibus usus sit ad verbum excerpsisse et res ab auctoribus relatas qua quidem recte intellexerit adcurate reprompsisso aut nihil fere mutantem aut raro perpauca de suis ipsum addentem statuamus Nec reliqua argumenta Aahlu probabilia Gunt. - 43 Quibus omnibus rebus commotus lacere non pOSSum, ut librum, quem Cornelius Labeo de fastis scripsisse dicitur, in suspicionem Vocem. 1. WachSmuth l. c. p. XXVIII, quo loco ad eundem linem pervenit.

De studio quodam ornelii Labeonis.

cap. I. Priusquam quomodo de Cornelio Labeone et Macrobii et Lydi auctor iudicandum sit, disputem, ubi in libro περὶ μηνον placita Cornelii Labeonis occurrunt, quae nondum nota Sunt, breviter Xponam. Qua in re omnia, quae et a silio et a Blismi sagaciter indagata Xplicata Sunt, omitto. Unus locus accedit, quem uterque Vir doctus omnino negleXit. In p. 11, 14

de mens. . haec Verba legiS: τι τριaκοσιοις εγγυς νομασιν ρίσκομεν καλουμενην την Ἀφροδλην, κειται δε aga Aaβεῖν τὰ δνο uaeta Unde Cornelium Labeonem permulta Veneris nomina in aliquo libro attulisse concluditur, at qualia nomina luerint dici nequit. Sed perbene accidit, quod eadem ere Verba in p. 118, 16 sq. W occurrunt, ubi Cornelium Labeonem, Ut Omina Veneris explicaret, hymno Sacros inspeXiSSe elucet. 1.

μεν καλουριενην την Ἀφροδιτην ' Quae verba Lydiana inter sotta concordant, ut de s dubitari omnino non possit. Qua in re de Hymnis Homerici cogitari omnes negabunt, immo tales hymni putandi sunt, quales in sacri conventiculi a populo cani solebant. Quorum carmina permulta cognovimUS, ut, qualita nomina Cornelius Labeo Veneris explicaverit, animo fingere

Videmus igitur novum studium theologi Romani. qui sacris quoque hymnis praeter multa alia studia operam naVRVit.

28쪽

De ornelio Labeone Macrobii auctore.

cap. VII. Iam num Cornelii Labeonis libri a Macrobio ipso inspecti

sint, disputandum est. Qua de re magna dissensio inter viros doctos orta est, ut paulo altius me repetere neceSSe Sit. Supra Cornelii Labeonis placita, quae proterebat et de daemonibus et de anima humana, doctrinae Neoplatonicorum imprimis orphyrii similia esse demonstratum est, ut fieri non OSSit, quine eorum libris crebro doctrinam hauserit. Tum Cornelium Labeonem ab Arnobio libris adv. gontes peti satis constat, ut

seriem hominum habeamus, quorum alter alterum equitur: Porphyrium, Cornelium Labeonem Arnobium Iam ero eum Porphyrium circa annos . . n. 233-304 fuisse sciamus, Ornelium Labeonem ipso orphyrio vivo libros suos condidisse credere cogimur, quia Arnobius iam eius Opera adgreditur. Videmus igitur aetatem Cornelii Labeonis deliniri posse, Si quo tempore Arnobius libros adversus gentes compoSuerit SciamUS. Quae quidem res Valde dubia atque obscura est, cum in libro ipso apologetae de hac re nihil inveniri conlirmaverim. Optimo

verba, qualia in ΙΙ libri capite T inveniuntur: ante trecentos anno religio, inquit, vestra nonduit'. Vel paulo infra: annos ducit quinquaginta et mille aut non multum ab his minus η, pro nihilo putanda esse admonuit. Accedit, quod ex Hieronymo Arnobium libros raptim conscripsisse Scimus, id quod X Omnibus libris operis primo obtutu elucet. Rethor est Arnobius, qui rhetorum ollicinis imbutus in gentes omne riXatur non

pugnat. Quam ob rem minime mihi placet, quod silicher capite 36GV libri commotus Arnobium circa annum . . n. 305 ScripSisse Sibi persuasit, quod haec verba edicta Diocletiani Saperent. 1. Juliche l. c. p. 1206. His verbis de Diocletiani

edictis admoneri negare non ausus Sim, ut eodem tempore

Arnobium Scripsisse, quo haec edicta sunt, nego. Nihil aliud

' cI. Hieronymus p. ad Paulin. LVIII 10. A. inaequalis est et nimius,

absque operis sui partitione confusus.

annum . C. n. 305 libros Amobium condidisse. Dicat quispiam,

post annum . C. n. 311 christianis pacem datam esse, ut post hunc annum Arnobius libros adv. gentes scribere ViX potuerit. Quae res haud ita certa atque Xplorata est. Namque si totam indolem operis Arnobiani et rixantem et adrogantem contemplamur, ubi gentiles Ioedissimis verbis Vocibusque illuduntur, hunc apologetam tam raro de persecutionibus exationibusque christianorum loqui mirum est Qua e causa illam rem non iam animo hominum commovisse concludo, ita ut post annum p. C. n. 311 libros adv. gentes conditOS Sse conlirmaverim. Quae res optime quadrat ad Hieronymi verba, qui Arnobium circa annum . . n. 326 ViXisse commemorat. Quodsi ita resse habent, Cornelium quoque Labeonem postea ScripSisse et etiam libros Iamblichi Neoplatonici, quem circa annum p. C. n. 330 mortuum esse satis constat, ipsum inspicere potuisSe concludimus. Accedit quod Arnobius ipse Saepenumero de novitate libri adversarii loquitur. Quae coniectura si recta est, sieri non

potest, quin Cornelius Labeo Iamblichi placitis imbutus sis. Iam

illum theologum Romanum cum Iamblichi doctrina concordare ostendere conabor. Primum de daemonibus verba faciam. Cetori loci sunt hi ΙΙ5, 76, ΙΙTT, IV 16, 29 VI 11, VI 27. At

cave, ne Arnobium per tota capita de cruciatibus christianorum verba facere credas, immo paucis verbis rem stringit, quasi eam haud ita magni aestimet.

1. e. g. ΙΙ76 IV 16, VI 27. Paulo plus ex Verbis quae sunt in US, IIT, V 29 VI 11 cognoscitur. At his quoque locis scriptum videmus nihil nisi

declamationes rhetoris, qui de exiliis cruciatibusque christianorum comperisse Videtur, neque ipse suis oculis res veras contemplatus est. Ut Xemplo utar es. IIIT . . . . flammis, Xiliis beluis . . . et 1. 29: ad haecino nos sacra flammis X iliis ...' riusquam ad utrumque scriptorem inter se comparandum tranSeam,

do auctore libri περὶ μυστηριων, de quo inter Viros doctos permagna dissensio est, pauca dicenda videntur Zelle l. c. HI p. 715 adn. 1 hunc librum iniuria Iamblicho vindicari censet, cum vix cogitari possit discipulum tali modo in praeceptorem invehi, quali amblichum in orphyrium. Quod argumentum futile esse mea quidem sententia Borigler in p. 46 adnotatione 2, libri, qui inscribitur Porphyrius Schrit vo de Gotteresidem. Hangen 1903, illustravit. Verba eius, quae probo, adscribo: Mit Unrochi Wird diosos Buchison manchen dem Iamblichisbgesprochen. Men Zelle meint,

29쪽

comparantur inter se ornelius Labeo et lamblichus.

Cornelius Labeo distinguit inter deos, angelos daemones, animas puras cl. August. de civ. deici 14 Arnobii librum I. loci supra allati explicati sunt . de Iamblichus docet 1. Iamblichi de mysteriis librum δὶ p. editionis 8, 14 sqq. p. 9 ἡ δε

perbene ad placita Cornelii Labeonis quadrant: ,Ἀρχῆς δη ουν καὶ

Autorschas de Iamblicho sprechen, Eonder dem Verhalini Iamblichaz Porphyr gerade angemesse Eu sein. Iamblich at immerior an einem Lehre herumgeschulmeisteri Wie da auch aus iner angen Retho VonProklusstello hervorgehi. Iamblich at sic uber orphyr ei erhabengedunkt undison die pateren Neuplatoniker immer nur on dem φιλοσοφος Πορφυριος aber Von dem εως Idμβὼχος sprechen, o musi man denGrun vor allem in de Gebahren de Iamblich suchen . Ut exemplum afferam, Proclus amblichum Porphyrium praeceptorem increpare dicit in commentario in Timaeum composito 1. p. 159, 25 sqq. ed. Diehi Vol I:.Πορφυριος δε εἰκότως φησὶ καὶ ἰατρικην aro τῆς Λ νας κειν, διora καὶ Ἀσκληπιος . . . . I καὶ Ῥεῖος πεπληξεν Ιαμλιχος Vel 1 vol. Ιp. 307, 15 sqq. . αλλα δη μετα τουτον ὁ θεῖος γάμβλιχος πολλὰ μεν ἀντιγράψας αρος την Πορφυριου δοξαν . . . Huc accedit gravissimum argumentum, quod Proclus ipse Iamblichum huius libri auctorem esse testatur. Qua de re

inspice, Baumheri librum, qui inscribitur Das Problem de Materie Moster 1890 p. 419 adn. 2.' Parthey Iamblichi de mysteriis Berlin 1857.

μευουσaν Eandem illerentiam invenimus in p. 67, 1: ahio νῆρως, νυχῆ. X loco allato daemone quOSdum eodem munere atque angelos christianorum ungi apud amblichum dilucido

ubi eadem adparent. Cornelium Labeonem idem in libris, quorum complures titulos scimus, protulisse supra illustrabatur. Tum eadem ratione atque Cornelius Labeo Iamblichus subtiliter distinguit inter daemones bono et malOS. l. l. c. p. 83: τῖν

nelius Labeo Iamblichus daemones malos, Si adspiciantur, habere

ριονες Quibus cum placitis amblichi philosophi ea, quas

30쪽

Romanus ScripSerui, iterum enumerare, cum Supra, ubi placita eius cum Porphyrii comparata sunt, Xplicata sint. Transeamus iam ad ea, quae Iamblichus de anima humana dixerat et cum Cornelii Labeoni placitis comparemus lAnimam humanam corpore mortuo daemonem non ieri Iamblichus quoque edocet, apud quem anima hominum empiternas esse neque deleri OSSe audimUS. l. p. 35, 15 η υπη, aυτη ao ' aυτην εστιν γεννητος a Icpoaρτο ... Cornelium Labeonem idem protulisse placitis ex Arnob. ΙΙ34, ΙΙ3 aliis cognoscitur. Ille quoque concentus, haud parvi aciendus est, cl. p. 67 ἡκa Tot πρωτa a Tot τελε μετρa ων ρυχων et Arnob. II 25: anima perlecta divina . . . Si hominum mimae, quae corporibu quasi Sepulcris conclusae sunt 1. Iamblichi Protrepticum p. 84, 12 ed. PiStelli: ,κa τι μεν Olid ἐστιν ημῖν σῆμα corporibus mortuis ad caelum Volare Volunt, homines, quoad in terra versantur, omnibus cupiditatibus pravis et malis abstinere necesse est. 1. Iambl. Protept. p. 13, 8-12:ἡ δε πaλλaγη των aκον, ην λέγοι a θορῖσι, προτρέπει εἰς την λυσιν την πο ου Glaaτος καὶ την ζωην την ao ἔαυτην τῆς Ψυχῆς ῆντιν μελεπην 'aνaτου προσaγορευο αεν Secundum amblichum omnimo magis animi quam coporibus timere debemus. cI. Protrept. p. 28: . . . πέντα δε τῆς ψυχης ἔνεκα διατύττειν καὶ τον τῆς ψυχῆς ρχουσον δυν4ριεων Quam ob rem homo Vere Sapiens omnia bona, quae hominibus terra praebet, pro nihilo putat neque quicquam aliud appetit nisi ut animam vinculis corporis mortalis solvat. 1. Iambl. Protrep p. 62: καὶ ἐν τοῖς τοιουτοις ουν δῆλος ἐστιν ὁ φώόσοφος πολυων τι μύδεστ την μυχην πο τῆς του σῶματος κοινωνὶς διaφεούντως τον βλλων δνθρῶπων et ibidem: l. p. 65,17: a το μελετημα in τουτύ ἐστι τον Piλοσοφων, λυσις a χωρισμος ψυχῆς π σῶματος . Numque eae animae, quae pravia loedisque cupiditatibus non abstinent, rursus in corpora humana migrare coguntur et X- pertes sunt gaudii aeterni, quod deus illis donat. I. Iambl. Protrept. p. 69, 15 sqq. ast του μοδοξεῖν τω taliaτι καὶ τοις αυτοῖς χαιρειν ναγκύζεπαι, οἶμαι, μύτροπύς τε καὶ μύτροφος

Quae tota doctrina Iamblichi optime quadrat ad ea, quae Cornelium Labeonem de anima humana docuiSSe Scimus. 1. Arnob. II 13, 14 1. II 62, quibus de locis supra disputatum est. Quid patiuntur animae post corporis mortem Cornelius Labeo animas pura ad Sidera corpore mortuo volare daemonibus non nocentibus et ad deum patrem in aulam dominicam redire diXerat Locos Omnes Supra commemoraVimus. Quae omnincongruunt cum Iamblichi doctrina, qui deum animas humanas propterea demisisse docuit, ut olim ad se redirent. I. Iambl. de myster. p. 272, PSqq.: d Ἀπ τῆς πρῶτης καθοδου ἐπὶ τουτωκατεπεμνεν ὁ θεις ac ψυχές, ιν πέδεν εἰς amo Maνελθωσιν . Tum anima corpore mortu Se coniungere cum deo et vita divina frui cognosci exesambi de myster. p. 270, 7 sqq. -dλλ' εστιν καὶ τέρα τῆς ψυχῆς ρχη κρεωτων πύσης φυσεως καὶ γεννήσεως, a F ῆν aὶ θεοις νουσηθa δυν με θaμ. um animRS

hominum dirui posse negatur inclambI. Protrept. p. 15, 15 et 16:

etc. Post mortem ad sidera animae volabunt. 1. Iambl. Pro-trept. p. 60, 18: ἐὰν δε τῆς Ουρaνὶς δου λaβῶμεoa a επὶ ὁ συννομον ἄστρον τὴν ζωρὶν τὴν μυτον ἀπερείσωμιενμ. cf. Arnob. II 33. Cornolium Labeonem animas humana post mortem non in corpora bestiarum migrare docuisse concludebatur ex silentio Arnobii, quippe qui, quamquam omne calamitates atque res adversas unimarum humanarum pertractat, illam rem omnino

praetermittat Iamblichus quoque illa seri negat. 1. Zelle l. c. IIUp. 710 et 1. id, quod supra de hac re disputatum est. Qua in re amblichus demum cum Cornelii Labeoni praeceptis concordat, cum Porphyrium discrepare a censeat. Quibus X locis placita Cornelii Labeonis et Iamblichi congruere inter Se