장음표시 사용
41쪽
consentire gaudeo: Quae passim in Servianis commontariis ad Vergilii Aeneidem leguntur de fulminibus e Caecinae pere, etSI non ipso tamen ex ineuius libris, qui illum exscripsit, ortasse Cornelii Labeonis originem trahere videntur' Caecinam Labeonis auctorem apud Servium esSe SchmeiSSe l. c. p. PSq.6 in libro, qui inscribitur: die trusLische Disgipsi et: cl.
p. 13 sq. illuStrat. Jam singulo locos Servianos, in quibus rustula disciplinae fulguralis abdita sunt, enumeremus At imprimis his locis compilatorum daborem cognoSceres licet, quippe qui exemplaria ne describere quidem recte possent. Etrusci ea ulmina distinguebant, quae Iuppiter solus convocatis duodecim dis, qui lingua Latina Consentes Vel Complicem appellantur, iacere solet. alterum fulgurum genus tum demum deicitur usinVOlutiS, quorum nomina ignoramus, interrogatis 1. Mulier Ι 83 l. e. Quas doctrina satis illicitis est, ut etiam Arnobius, qui ipse Labeonis libros inspexit, totam rem contundat, cl. Arnob.
III 40, quo de loco Mulier . . H 84 adn. 6 recte iudicat. De dis,
qui potestatem iaciendi ulmina habeant Serv. ad Aen. Ι42 loquitur: ἡSed cum V ro divinarum quinto quattuor dis ulmina adsignet, inter quos et Minervae, quaeritur, cur Minerva ovis ulmen miserit. antiqui Iovis solius putaverunt esSe fulmen, nec Id unum esse, ut testantur Etrusci libri de Iulguratura, in quibus duodecim genera lutininum scripta sunt, ita ut est Iovis, Iunonis, Minervae, Sic quoque aliorum Nam de unonis ulmine Accius ait praefervido 1ulgore ardor iniectus Iunonis dextra ingenti incidit, quare tum non posuit Minervam misisse ulmen suum P sed multi dicunt, habere quidem Minervam ut Iovem et
Iunonem ulmen, sed non tantum valere, ut vindictam Suam possit implere, nisi usa esset Iovi fulmine: unde merito uno queritur, Minervam. cum de numero minorum Sit, qui fulmen
habent, 'usam tamen Iovis ulmine. Jaculata in libris Etruscorum lectum est iactu fulminum manubias dici et certa esse numina possidentia ulminum iactus, ut Iovem Vulcanum Miner-Vam, RVendum ergo est, ne aliis hoc numinibus demus'. Quae tota adnotatio Servii maximi pretii est interpretibuSque permagnas dillicultates attulit. Neque enim Plinius eundem numerum
deorum, qui manubia habeant l. c. g 138: Τuscorum litterae T1 novem deos emittere Iulmina existimant eaque esse undecim generum, Iovem enim trina iaculari', indicat Ut hanc discrepantiam, quae inter utrumque intercedit, e medio tolleret, Mulieri. c. HI obgleich. inquit, rauch Servius ad Aen. 42 nicht wio Plinius 11 monder 12 Manubien, also mi Jupiter 10 G6tt6 ahit. Toch tu, man hier viedeicht schreiben: ἡΑntiqui non Iovis solius putaverunt fulmen nec id unum esse, ut testantur Etrusci libri de Iulguratura, in quibus X genera
fulminum scripta sunt, ita ut Iovis Iunonis, Minervae Sic quoque aliorumμ. Equidem Mulierum hac coniectura veram medicinam Servii verbis attulisse negaverim, cum non Scribendum
sit id, quod per Etruscam disciplinam Stat, sed id quod Servuipsius uit Qua in re quomodo Servii error ortus sit quaerendum
est, id quod nos Arnobii caput 38 librim docet. . Quoniam
Lubeonem Omnes auctores, quorum nominibus Arnobius Se iactat, usurpavisse constat, haec quoque eiu Verba deoM OV em
anilius, quibus solis Iuppiter potestatem iaciendi sui permiserit1 ninis theologo illi Romano vindicanda sunt Quicumque Arnobii verba diligenter perlegit, lacere non poteSt, quin decem
deo dulmina Mittere concedat. dam Cornelium Labeonem a Servio XScriptum esse scimus, ut id, quod supra de deorum numero attulit, corrigere non liceat, quoniam in eorum onte
hic error duerat. Itaque hilo-Hagen recte ecerunt ulteri
coniectura non recepta in conteXtum Servii verborum. Alteram
coniecturam de initio loci Serviani Merho in p. 11 praelationis libri, qui inscribitur Ovidii Fastorum libri VI, commendavit Qui
ita scribendum esse censet: Sed cum Varro divinarum IK pro γ' quae scriptura verbis onii Marcelli p. 334: Varro divinarum rerum libro III: Lucius Scipio cum aurum actum haberet in cista viminea, ulmine ita est ictus, ut cista esset integra, aurum colliquisset', probari videtur Neque tamen accipienda
est cum Servius non liquido dicat quinto libro, sed potius quinto divinarum. Numque dieri potuit ut de quinquepertita
distributione singulorum librorum cogitaret, cuius in quinta parte dii tractabantur cf. Aug. civ de VI 3 Huic Serviano loco adiungimus eos, ubi nomina quoque deorum, qui ulmina mittunt, proseruntur cf. Serv. ad Aen. VIII 429: sane Iulmen triplici prae-
42쪽
ditum potestate est est ostentatorium, peremptorium, praeSagum OStentatorium quo terror incutitur, ut fulgores nunc terrificos Sonitumque metumque', ut cum dicit nammisque Sequacitus iras' peremptorium docet. . . non nulli vero manubias ulminis his numinibus, id est ovi, Iunoni Marti et Austro vento adserunt
attributas, quod hoc loco ostendunt. Nam cum dicit tris imbris torti radios', Iovem signiticasse intellegitur cum Vero triS nubis aquosae Iunonem intellegit cum autem rutili tris ignis' Martem et sic adiectum alitis Austri', scilico venti alii ideo
ternorum radiorum volunt mentionem factam, quia ulmen riSculum est, aut enim terebrat, aut incendit, aut urit aut dissipat'. Quae postrema verba secundum Schmeisseri emendationem . .
p. 14 adn. 59 scripsi. Qua in re illud, quo auster ventu lulgura mittondi potestatem habere dicitur, ab interpolatore ipso additum esse contra Etruscam disciplinam commemoro 1 SchmeisSeri
commentationis l. c. p. 27. Propria Servii est illa Iulgurum in OStentatoria, peremptoria, praesaga, divisio quae apud nullum Scriptorem recentiorem Etruscae disciplinae invenitur 1. Mulieri. c. II 170. Quae divisio nos non de Caecinae libris admonet, ut iterum Cornelii Labeonis industriam diligentiamque cognoScamuS, qui omnia, quae de aliqua disciplina aderant, collegiteXcerpSitque Iam Supra Labeonem sententias physicorum et mythicorum contulisse vidimus. Certo physici hoc Serviano loco adlati verba non exscripsi alterum argumentum pruebent,
quo totum locum Labeonis esse confirmatur. Iidem physici cum Etrusca disciplina coniuncti apparent apud Serv. ad Aen. VIII 42T: nam dicunt physici de sedecim partibus caeli iaci Iulmina ... ergo hoc dicit: aciebant fulmen in eorum similitudinem, quae Iuppiter iacit toto caelo, hoc est de diversis partibus caeli, scilicet sedecim'. Quae verba Etruscorum doctrinam Sapere Mulier l. c. H 133 sqq. illustravit. Α cum Senecae Verbi t. c. II 39 concordant, quae apud Serv. ad Aen. VIII 524 sunt: tria genera fulgoris esse dicuntur: unum consiliarium, ubi quid cogitantibus nobis accidit, quod vetat aut hortatur alterum auctoritatis, quod Venit re gesta, quod probet tertium Statum est,
ubi nec novi quicquam gessimus nec cogitamus, Sed quietis nostris rebus fruimur, Sed duo haec, quae Sequuntur, ad locum
hunc non pertinent. . . Quo cum loco coniungenda Sunt haec
Servi ad en II 649: tria sunt ulminum genera: Si quod adflat, quod incendit, quod findit de hoc autem siluit, fulminatus autem est Anchises, quia se cum Venere concubui SSeiactabat . . . bene dixit, quia Scit, non iaci ulmina nisi cum flatu ventorum ut in VIII 429 . . . Sane de fulminibus hoc scriptum in reconditis invenitur quod si quem principem civitatis vel regem ulmen uillaverit, et supervixerit, posteros eius nobiles futuros et externae gloriae μ. Valde conlusa esse videtur haec divisio fulgurum apud Serv. ad Aen. I 230 est enim ulmen quod terreat, est quod ad Ilet, ut fulminis adllavit ventis est quod puniat, ut vel pater omnipotens adigat me fulmine ad Umbras peremptori autem ulminis late patet significatio est
quod praeSaget . . . etc. Denique locus adterendus St, qui primo obtutu redire ad Etruscam disciplinam videtur Serv. ad Aen. I 43: quidam volunt fulminum genera quattuor SSe unum quod dicitur dissiciens idemque tragosum, alterum tranSligenS, tertium corripiens, quartum infigens quas omne Specie more Suo
in unius fulguris adscriptione attigit dicens primum: disiecitque
rateS Secundum: illum XSpirantem translixo pectore tertium:
isturbine corripuit', quartum: scopuloque inlixit acuto'. Nonne haec divisio ex ipsi Vergilianis verbis videtur esse excogitata PEquidem non negaverim, cum nusquam talis divisio legatur. Accedit, quod Vergilii interpretes λὶ hunc modum adamare Supra
Iam venimus ad libro do extis compositos. Si supra Fulgentio tanta fides habebatur, ut eum non mentiri dicentem Cornelium Labeonem agetis libros explanavisSe conceSSerimUS, licet ei idem habere, cum eundem theologum Romanum deeXti quoque ScripSiSSe dicat: 1. s. v. manales: Fibrae iocineris sandarace coloris dum uant, manales tunc Verere puS Stpetr μ. Certe non casu fit, ut Servius quoque de hostias iecore loquatur. quidem hos quoque loco ad Cornelii Labeoni doctrinam refero. es. Serv. ad en X 176 librae sunt iecoris
quo Sorvio Comelii Labeonis rascepta tradita sint, infra discopin
43쪽
- extremitates μ. Quae verba iterum sunt apud Servium ad Georg. I 120: unde et iocineris extremae parte fibrae a nonnullis appellantur'. Dissicile autem dictu est, num Omnia Verba Sorvii Cornelio Labeon vindicanda sint. Quod Nigidii nomen hic apparet, torsitan sententia nostra conlirmetur, at hic Scriptor doctissimus saepius in scholiis imprimis ad Verg. Buc et Georg. profertur, quam ut eius doctrina Servio per solum Labeonem tradita esse possit. Namque de omnibus ere rebus libros composuit, ut a multis auctoribus adhiberi potuerit. Loci, quibus eius nomen prolertur sunt hi ad en X 175, XII 15 ad Buc.
Nigidium per ulum quoque Gellium Servio traditum SSe, X verbis Serv. ad Georg. I 26 intellegitur, ubi prior Aulus Gellius nominatur, tum Nigidius. At Nigidii verba iam Gellius in noct.
Attic. X 11 1 adscripsit. Coniungenda sunt Servii verba ad Georg. II et I 218, cum utroque loco commentarius Sphaerae graecanica commemoretur. Haud scio an ad Cornelii Labeonis Studium redeant verba Serv. ad Buc. IV 10, ubi libri de diis compilati sunt, quos Cornelium Labeonem usurpavisse Arnob. III 40 docet. Num Labeonis sit id quod Servius ad Georg. I 19 dicit, valde dubium est, cum hic de riptolemo Graecorum deo verba liant. Restat, ut nonnullos deos tractemus, quorum Scientia Servio a nullo nisi a Cornelio Labeone tradi potuit, Lares dico. Ex Servi ad Aen. III 168 verbis anima humanas deos lieri scimus, ut Servius pergit loqui Labeonem dixisse animas fieri deos Penates et viales cl. Serv. verba: hi autem sunt dii penates et viales Qui du viales sunt lares viales
qui lares viales munt'. Ium Lares non eosdem eSS' Redeo penates ad Aen. VI 152 cognoscimus: . . . Omne in uis domibus sepeliebantur, unde ortum est, ut lares colerentur in domibus: unde etiam umbra larvas Vocamus a laribuS, nam
dii penates alii sunt'. manes doctrinam Servium e Cornelio Labeone sumpsisse mihi quidem constat. Quoniam a Serviolares esse animas piorum didicimus, idem ad Aen. III 6 manes esse animas noXias docet: Manes sunt animae illo tempore, quo de aliis recendente corporibus necdum in alia transierunt. sunt autem noxiae, et dicuntur aeta ντίφρaσιν nam manum, ut supra I 139 diximus, bonum est, unde et mane dictum St. - alii manes a manando dicto intellegunt: nam animabus plena sunt loca inter lunarem et terrenum circulum unde et desuunt Quidam manes deos internos tradunt, quidam alios manes. alio. deo. infernos alii manes nocturnOM SSe eius spatii, quod inter caelum terramque est, id ideo umoris, qui noctu cadit, poteAtatem habere: unde mane quoque ab isdem manibus dictumμ At cavendum est, ne tota adnotatio Servii Labeoni vindicetur. AEquidem nihil aliud theologi Romani esse nisi verba: alii a manando, effluunt putaverim. Item ex
Cornelio Labeone fluxit id, quod apud Serv. de indigetibus et
novensilibus est Utrosque ortos esse ex animis Umani contendit Primum 1 Arnob. III 39: sunt praeterea nonnulli, quis hominibus divos lactos hac praedicant appellatione noven- silum signari Idem Servius docet ad Aen. HI 187 sane quidam veteres deos novensile dicunt, quibus merita virtutis dederint numinis dignitatem'. me dis ex animis humani creatis Labeonem in libro, qui inscribebatur: de dus animalibus, disputavisse concludi potest. Iadem sententia Servii est de dis indigetibus. χ' ad Aen. XII 794: et indigetes dii duplici ratione dicuntur vel secundum Lucretium, quod nullius rei egeant, qui ait II 650 ipso suis pollens opibus illi indiga curae Vel quod nos deorum indigeamus, unde quidam omnes deos indigetes appellari volunt alii patrios deos indigetes dici debere tradunt, alii ab invocatione indigetes dicto volunt, quod indigeto' ut
44쪽
precor et invoco vel certe indigetes sunt dii ex hominibus acti, et dicti indigetes quasi in diis agentes'. Qua in Servii adnotatione non omnia Labeoni vindicanda sunt. Nihil nisi verba: vel certe indigetes, agentes' de Cornelii ententiis admonet. Alter locus, ubi eadem leguntur apud Serv. ad Georg. I 498 est: patrii dii sunt, qui praesunt Singulis civitatibus, ut Minerva Athenis, Iuno Carthageni indigetes proprie sunt dii ex hominibus 1 acti, quasi in diis agentes, abu-SiVe omne generaliter, quasi nullius rei egentes'.
comparantur inter se, quae Servius et Labeo de anima
cap. X. Quoniam Cornelium Labeonem de anima humana disputavisse supra illustratum est, omnia, quae Servius, quippe qui alibi eius doctrinam venditet, ad Verg. Αen. VI 703 sqq. de animis mortuorum udnotat, ex illo luxisse suspicari licet. Ad opinionem de hac re prorsus aliam Schmehely pervenit hoc fere modo raticionatus. X concentu, qui intercedit inter commentatorem Lucani I p. 291, 3 sqq. et inter Augustini civ. de XXI 13, utrumque ex eodem fonte hauSiSSe apparet. l. Verba eius: Beide Erklarungen stimmen Eo augenialii uberein, da de Schlu sicher ist, da si boido aus dorsolbe Quesseentlehnt indμ. Quae conclusio mihi videtur AS Satis praepropera, cum nulla alia re nisi Vergilii versibus adlatis concordent. ccedit, quod Augustinus plures versu quam Lucani
commentator adlert. um ambo de purgatione animarum elementis Ilicienda loquuntur, quod quidem ex Vergilii ipsis Versibus sumere potuerunt. At Augustinus neque Pythag0ram,
cuius nomen apud Lucani commentatorem legimus, commemorat
neque Lucani commentator latonicos, quos citat AuguStinuS. Quibus cum locis Schmehe Servii disputationibus ad Aen. VI 733, 740-41 comparatis haec verba tacit: -Αus dieser oberetn-
Sehmehel, Die mittiere Stoa p. 104 sqq.
kommentara desselben besassen haec quidem sententia teneri potest, quia concentus minor AESt, quam ut omne eX eodem 10nte doctrinam hausisse conicere liceat. Equidem nihil aliud contendere ausim nisi omnibus tribus locis adlatis animas
dici corporibus depositis igni et aqua et ventis purgari. Quae ex communi 10nte Neoplatonico ortasse sumpta esse conced0,
at omnes 'rem auctorei ipsum eundem librum compilavisse negandum esse censeo. Accedit altera ratio. Schmelio enim pergit concludere in hunc sere modum: Servius, quandoquidem similia atque commentator Lucani et Augustinus prolert et cum ex eodem auctore doctrinam suam descripserit, enarrationem inter ij cohaerentem exhibet. cf. l. c. p. 10 Sqq. DaraUS1olgi, da auch et Servius dies Erklarungen usammengehorenun in sic ine inhei bddon Quo locos Serviano inter Se cohaerere nemo est, qui videat, at haec placita ab homine
plane socordi conlata esse me demonstraturum SSe Spero, qui satis non habuerit unum eundemque auctorem compilare, complures sententias quamquam inter se pugnante conglutinarit. Ut lanes opinionem comprobem singulas adnotationes Servupertractemus Incipiamus ab adnotatione ad Aen. VII 13, ubi non omnes animas poSt mortem in corpora humana redire cogi dilucide ad Severatur. Illae enim, quae bene viXerunt, aeterno gaudio immortalitateque dignae putantur. I. Servii Verba: aliquae animae enim propter vitae merita non redeuntμ. Ad proximum Vergilii versum commentatio ex diversis philosophorum disciplinis esse composita videtur, re Vera tota ex eoplatonico fonte fluxit. Initium nos admonet de doctrina Stoicorum, quam interpretes ex ipsis Vergilii versibus sumpserunt. Tum legi doctrinam, secundum quam animae in corpora humana redeuntes oblivionem bibunt. Quam rem in Platonis libris sescenties invenimus. In sequentibus pronuntiatis Servius explicat, quae ex eoplatonicorum Scholis orta Sunt,
45쪽
malas pravasque qualitate mecum trahere contendat: - anima descendens quid per mingulo ς circulo M perdat . . . quia eum descendunt animae trahunt secum torporem Saturni, Martis
iracundiam, libidinem Veneris, Mercurii lucri cupiditatem, ovis regni desiderium'. Qua in re do Platonis philosophia in imaeo Xposita cogitari vetat Zelle l. c. IIJ p. 820. Immo hic do nullo nisi Porphyrio et eius discipulis cogitare licet. Neque
enim fieri potest, ut circulos hic commemoratOS OSdem SSecredamus, ac quos Servius ad versus 12 et 439 VI libri 6- Scribit, qui per allegoriam reseruntur ad artari lumina de hac re intra disputabo - sed hoc loco illi circuli signiticantur, quos philosophorum Graecorum primum Porphyrium Mocuisse constat. Eidem philosopho vel eius discipulis assignanda est adnotatio Servii ad Aen. XI 51, ubi do descendentibus animis
oc singulis planetis id est circulis, cognoScimuS: - . . . ideo quia, ut dicunt physici, cum nasci coeperimus, Sortimur a Sole Spiritum, in Luna corpus, a Marte Sanguinem, a Mercurio ingenium, Ioves honorum laesiderium, Venere cupiditates, a Saturno humorem. Quibus in verbis eandem Sententiam atque superioribus inesse nemo est quin sideat Idem Servius enarrat his verbis: Secundum physicam disciplinam dicit: tradunt enim physici omnia nos mereri u SuperiS, quae rursum extincti reddimus ripsim potestatibus iupernis, quod
et Plato videtur astruere qui dicit. quod cum de effluxione
fontium non aliarum quarumlibet rerum, Sed ipSarum Stellarum,
luerint animae corporibus commodandae Scr. datae , quicquid de ipsis Iontibus stellarum ebullit, hoc intellegi deberi stellas,
ergo priusquam in corpora ingrediantur animae, per haec Signa erratica transeuntes singula supra dicta Singula ac-eipiunt, item exeuntes singula singulis redhibere dicit, quae in eo u Uenientes perceperunt.' at Schmelio Servium de Stoicis nos admonere his placitis prolatis ratus, ut Sententiam Suam eonfirmet, hanc narrationem cum Arnob. ΙΙ 28 comparari iubet p. 112. Arnobii placita, quae in ultero libro sunt, echomine Neoplatonicorum partes secuto excerpta AESS Supra demon-
plinam Sapere cenSeat, quo, quaeSO, modo interpretatur verba:
ἡ quo sint ordine a patre discretae animae, Quae referri ad cap. 25 eiusdem libri supra demonstratum est, quo in capite apologetam librum sententiis Neoplatonicorum Chaldaeorumque compositum XScribere vidimus. Accedit, quod hoc quoque loco illi circuli apparent, qui nos de eoplatonicis admonent. andem opinionem apud Arnobium II 33 legimus: alas obis ad Iuturas putatis. quibus rus caelum pergere atque sidera volare
possitis. Quo cum loco Serviano coniungo interpretationem Venus127. In primis enuntiatis artarum non SSe commentator
adseverat eandem sententiam Stoicos funditus reprobavisse Scimus, ut haec verba Serviana, id quod Schmehe vult, ad Posidonium redire possint. Quae in sequentibus versibus de circulis planetarum et de duobus magnis circulis dicuntur, quibus flumina Tartari per allegoriam significantur, Neoplatonicorum doctrinam esse ordon' mea quidem sententia optime illustravit prolatis his orbis Favoni Eulogi ad Ciceronis omnium
Scipionis, quae exscribo p. 13 sq. Holder : ex quo mihi videtur
Maro . . . dixisse illud novies Styx interius coercet, terra enim non est, ad quam Styx illa protenditur mystice ac Platonica dictum esse sapientia non ignores. Huc accedunt Verba ipsius Servi, quibus in fine huius adnotationis animas piorum corporibus mortuis ad Superiores circulos ascendere allimat: qui deprehenderunt bene viventium anima ad Superiores circulos, id est ad originem suam redire. Si haec verba sola apud Servium legerentur, ieri posset, ut ad Stoicos reterremus, quo docuisse scimus animas piorum in altioribus regionibus versari quam scelestorum. At hoc placitum Stoici ita deliniverunt, ut animas et daemones patium, quod inter terram et lunam intercedit, obtinere dicerent. Quod spatium in diversas regiones dividebant; 1. Schmehe l. c. p. 256 Posidonii doctrina . Servium autem de circulis singularum planetarum cogitare licet ex verbis Supra ullati concludere: planetarum
46쪽
Lunae et duorum magnorum. Propterea in hunc quoque locum Servianum Neoplatonicorum placita inmixta esse adfirmo. Denique eum hoc loco ea, quae Servius ad versum 439 profert, coniuncta perluStremus, cum ipse nos de adnotatione ad versum 127 prolata admoneat. Servius circulos esse mundum
et Stygem flumen terram dicit Tartari lumina referri ad mundum et Stygem terram esse Orphici opinabantur, id quod Norde l. c. p. 30 conlato Iragmento 156 Orphicorum ed. Abel
ostendit. Qua cum opinione apud Servium altera coneXu St, secundum quam singuli circuli singulas virtute cupiditatesque
continere dicuntur. 1. Serv. Verba: dicunt intra novem hos
mundi circulo inclusa esse virtutes in quibus et iracundiae sunt et cupiditates. Quemadmodum Servius hoc cogitatione sibi linxerit, mihi perspicuum non est. Haud scio an eadem opinio sit, quam in adnotatione versus 714 deprehensam supra
Serv. ad Aen. VII 19 Fortasse in his quoque verbis placita
Platonicorum abdita sunt, cum quaeratur, num animae corporibus mortuis ad caelum redeant. 1. Servii Verba: Secundum
philosophos vero hoc dicit credendum est animas corpori contagione pollutas ad caelum reverti P Longe gravissima disputatio de anima humana est apud Serv. ad Aen. 724. Initium huius capitis legentes de disciplina Stoicorum admonet, qui quattuor elementa esSe dicebant praeter summum Spiritum πνευμια per omnia elementa pertinentem. cf. esse l. c. ΙIL p. 138. dem philosophi animam, quippe quae pars summi Spiritus esset, immortalem esse neque dirui poSSe docebant, cum corpus post mortem dilaberetur cf. esset l. c. p. 200. um Stoicorum doctrinam sapiunt, quae Servius de indole singulorum hominum adlert. Putat enim hanc disserentiam oriri regionibus, in quibus homines habitent. Ac Schmehe l. c. p. 262 hoc Posidonium docuisse demonstrat. At ex nomine Ptolemaei prolato, qui clarus habebatur circa rennum p. C. n. 160, totam disputationem post hunc annum e0mpositam
esse concludere licet, nisi quisquam geographi nomen poStea intrusum isse contendit Quae aes argumentis probari non
potest. um haec verba e homine vere philosopho descripta non esse vel inde cognoScitur, quod in eadem pagina Servius sententias inter Se pugnante profert. Supra enim Secutus Stoicorum praecepta animam humanam pati non posse adseverat: ἡ quod ideo Ialsum esse dicimus, quia animus per Se nihil patitur.' aut intra Servius horum verborum oblitus cur animae corporibus depositi in Tartaro poenis alliciantur, Xponit Verba eius adscribo: Si ergo recipit naturam Suam quare poenas apud inferos patitur ideo quia res, quae simul diu luit, non potest deposita ipsa re Statim ad suum nitorem reverti. . nimas in artaro non posse pati iam Posidonius docuit. 1. Schmehe l. c. p. 256. X Superstitione vulgi purgationem animarum, quae elementis sit, repetitam esse Nordent. c. p. 31 illustravit. In hac igitur disputatione diversas sententias inepte coniunctas videmus. In sine quoquo huius adnotationis Servius de passione animae, quam Supra negaVit, loquitur: nam animus, in quo S pnSSio, meretur reverti. μΕa, quae Servius ad proXimos Vergilii versus adscripsit, ex homine, qui Stoicorum doctrina imbutus erat, petita SSepoSSunt. Imprimi magni momenti, quantum attinot ad Schmehelii sententiam, Servii adnotatio versus 733 est, ubi Varroni nomen adlertur, qui iam ad versum 703 nominatus est: Varro et
Omnes philosophi dicunt quattuor esse RSSiones. μMiram enarrationem Servius ad versum 3 praebet, ubi primum anima poenas pati omnino non posse declarat, immo ἡreliquiae illius coniunctionis, quae antea constabat inter corpuSet animam', cruciatibus tormentisque secundum eius opinionem alliciuntur. Quo ex conteXtu Verborum mediam quandam corpore Superiorem naturam SSe inter corpus et animam, quae nulla materia contaminata eSt, concludere cogimur. Quod animal, ut hoc verbo deteriorem animam SignificemuS, corpore mortuo cruciatus patitur. Quae omnia ad vitam post mortem referri e verbi is corpore depoSito intellegitur. Quae cum ita sint,
sequentia enuntiata Serviana plane salsa atque utilia sunt: ἡnam licet ista duo per se poenas perterre non poSSint homo tamen perleri, qui de his duobus est factus. Quibus verbis sententiam prioris AEnuntiati eXplanari nemo 'St, quin neget,
47쪽
post mortem Vento, inqua, igni purgari commemoratur, quam sententiam iam supra deprehendimus Neque hic illa purgatio tali modo explicatur, quali Supra eXplanatum X Opinione vulgIvidimus 1. orde l. c., sed cum metempsychoSi Pythagoreorum commixta est, 1. Servii verba: aut enim in terra purgantur, quae nimis sordibus oppressae fuerint, deditae scilicet corporalibus blandimontis, id est transeunt in corpora terrena: et hae igni dicuntur purgari ignis enim ecterra est, quO Xuruntur omnia, nam caeleStis nihil perurit, aut in aqua, it est transeunt in corpora marina . q. versibus, qui sequuntur, hae purgatione comparantur cum iis, quae in sacris Liberi apparari solebant, ut haec iam in Servii 10nte fuisse conicere debeamus. Quod memoria tenendum est, quia intra, ubi de auctore Servii quaestionem instituemus, ad ea redibimus.
Ad lagitii versum 4 Servius omnibus hominibus binos genios adeSse adnotat unu AES qui hortatur ad bona, ulter qui depravat ad mala Sed cum in litteris Romanorum non inveniatur nisi unus genius, Moscheri in exico Birt haud perperam cogitavisse videtur illum opinionem Servianam repetitam
distinguebant. Neque in libris philosophorum aut poetarum inigenii singulorum hominum occurrunt. Apuleius quidem hominibus adeSSe genio quoSdam opinatur, neque certu daemon unicuique est cy. Zeller l. c. III p. 211. Certum bonum daemonem - christiani eum angelum vocarent Iamblichus demum singulis hominibus
adsignat 1. Zellor l. c. III 3 693 hic quidem philosophus de malo genio loquitur, qui cuique adsit Sed quoniam permulta ex opinione vulgari in Servianis libris esse invenimus, hanc
quoque de binis geniis sententiam ex eodem fonte fluxisse putare licet. Quae non perperam cogitata esse Sener' illustrat. In adnotatione ad versum 4 Servius longo abhorret a Sententia ad versum T 13 prolata, ubi nonnulla anima propter vita virtutes dignas esse dicebat, quae in corpora iterum descendere non cogerentur. At hic eadem quaeStione mota longe aliter sentit. Ut disserentiam, quae inter utrumque locum intercedit, cognoscas, Servii verba adsero: Serv. ad Aen. VII 13: Sciendum non Omnes animas ad corpora reverti aliquae enim propter vitae merita n0 redeunt, aliquae redeunt propter malam vitam, aliquae propter lati necessitatem et 1. Serv. ad Aen. VI 745: et quaeritur, utrum animae per apotheosin, de quibus ait pauci laeta arva tenemus possint mereri perpetuam vacationem quod non potest fieri: merentur enim temporis multi, non perpetuitatis, et quae male vixerunt Statim redeunt, quae melius tardius, quae optime, diutissimo tempore sunt cum numinibus'. nec quoque Verbanos de Platonicis vel Neoplatonicis admonent. Ubi ex his omnibus locis colligimus, quis auctor Servii fuerit in hac commentarii parte, fieri non poteSt, quin eum hominem luisse dicamus, qui placita latonicorum, Stoicorum, Pythagoreorum, Neoplatonicorum cum Opinionibus, quae in populo et in mysteriis - supra mySteria Orphicorum commemorata Sunt - Vigebant, miscebat. Tum ubi eorum, quae Favonius Eulogius adnotabat, rationem habemus, eum hominem eoplatonicum fuisse credere cogimur. Neque hoc contendi SSe debemuS, quoniam circuli supra commemorati legentes de Porphyrii Neoplatonici
aetate admonent. Etiam si altera argumenta aetatem nomenque huius auctoris constituendi deessent, Cornelium Labeonem Ructorem SSe UtaremuS, praeSertim cum hunc theologum do anima humana disputavisse, tum mySterus Orphicorum Studuisse sciamus. t accedit altera ratio, qua haec Sententia comprobatur confirmaturque Arnobius enim in libro II cum iis, quae
Servius ad extum Vergilii librum adnotat, Saepenumero consentit, id quod Schmehe l. c. p. 110 sqq. bene ostendit loca congruentia adferre satis habeo:
' es. Roscher s. v. genti H 1616.' Usener Gotternamen p. 295 Sq.
48쪽
Serv. ad en VI. v. 24 Demum non perire manifestum Si ergo nec uni mu perit, qui inde originem ducit . . . 46 aurai simplicis ignem ignem SenSuntem . . deum per quod quid Sit anima, ostendit . . . Simplicis autem nostri comparatione, qui constat do ligno et aere ille enim per Se plenus Si et taeternuS, qui simplex omni enim . . . composita exitum Ortiuntur ... 224 6 occurrit illud: Omne quod corrumpitur, aeternum non est Ei animus insanit irascitur desiderat timet, caret aeternitate, cui sunt ista contrarita. nam pasSi aeternitatem resolvit. Quod ideo falsum eSSe dicimus, quia animus nihil per Se patitur, sed laborat ex corporis coniunctione. 703 tractat de Platoni dogmate, quod in haedone positum est περὶ Ψυχῆς . . . de qua re etiam Varro in primo divinarum plenissime tractavit.
cum . . . Acheronta vult quasi de imo nasci Tartaro, huius aestuaria Stygem creare, de Styge autem nasci Cocyton; et haec mythologia. Num physiologia haec habet . . . 41: triplex est omnis purgatio aut enim in terra purgantur ani- Arnob ad V. gent. II. c. 14 Quis ... hominum non
immortale, nullum posse dolorem admittere; quod autem sentiat dolorem immortalitatem habere non OSSe. c. 27 ut- quin nos arbitramur, quod est unum, quod immortale, quod Simplex quacumque in reduerit,
here naturam, nec debere aut posse aliquod perpeti. . . Omnia enim passio leti at interitus ianua est, ad mortem ducens via et inevitabilem rebus adferens iunctionem. c. 14 Quid Plato idem vester in eo volumine, quod de animae immortalitate compoSuit, non Acherontem, non Stygem, non Cocyto fluvios et yriphlegetontem nominat, in quibus animas adseverat volvi, mergi, exuri P
maeJ, quae nimi oppressae sordibus fuerint, deditae scilicet corporalibus blandimentis i. e. transeunt in corpora terrena, o haec igni dicuntur purgari,
aut in aqua . . . ut in ere . . .
739 poenas non petierunt animae, Sed illius coniunctionis reliquiae, quae uit inter animum et corpus, nam licet ista duo per Se poena perterre non possint, homo tamen perteri, qui de his duobus est factuS. 745 quaeritur, utrum ni-mue . . . OSSint mereri perpetuam vacationem quod non potest 1ieri . . . coguntur re- Verti . . . inito legitimo tem
719 miscet philosophiae figmenta poetica . . . Secundum
philosophos hoc dicit credendum est animas corporis contagione solutas ad coelum reverti.
oppressae sordibus fuerint, deditae scilicet corporalibus blandimentis . . . transeunt in corpora terrena ... in corpor marina, Si paulo melius cierint . . .
in aeria corpora, si satis bene vixerint. c. 30: sed memoratae apud interos poenae et Suppliciorum generibus multilormes P si quis erit tam brutus ... qui animiSincorruptibilibus credat aut tenebras Tartareas OSS RE- quid nocere aut igneos lu-
Plato nonne cum mundus occoeperit ab occiduis partibus exoriri et in cardinem vergere, qui orientis est Solis, rurSUS erupturos homines telluris gremio . . c. 33: Vos cum primum soluti membrorum abieritis e nodis, alas vobis adiuturas putatis, quibus ad caelum pergere t-que ad sidera volare possitis, vos in aulam dominicam tamquam in propriam Sedem remeat OS VOS praesumitis. c. 16: Quod si verum St, quod in mysteriis secretioribus dicitur in pecudes atque QRS beluas ire anima improborum, postquam sunt humanis corporibuS Xutae.
49쪽
stultitiam et ObliVionem .... obliviscitur autem Secundum poeta praeteritorum, Secundum philosophos uturi . . . docent autem philosophi, anima
singulos circulo perdia . . . cum descendunt animae, trahunt secum torporem Saturni, Martis iracundiam libidinem Veneris, Mercurii lucri cupiditatem, Iovis regni desiderium, quae res Iaciunt perturbationem unimabus, ne possint uti vigore 'uo et viribus propriis.
ratione quaesiverunt, dicunt intra novem hos mundi circulos inclusa esse virtutes et iracundiae sunt et cupiditates, de quibus tristitia nascitur i. e. StyX. c. 28: Audiamus a vobiS, quemadmodum diciti animas,
cum terrenis fuerint corporibus involutae priorum reminiScentiam non habere . . . quod Si
diuntur obstaculo, quominuSurte Sua reminiScantur, in corporibus ipsis quemadmodum . . . Sciunt, quo sint ordino
a deo patre discretae, ad in-Isma haec mundi quanam ratione pervenerint, qua e quibus circulis qualitates, dum in haec loca labuntur, attraxerint 2 c. 16: at dum ad corpora
danis circulis Sequuntur OScauSae, quibu muli Simu . . . cupiditatibus atque iracundiaterveamus ... in libidinem publicam venalium corporum prostitutione damnemur. Quo ex concentu, qui inter libros utriusque auctoris intercedit, Schmehel Servium ex Varronis libris totam illam doctrinam hausisse putat, quia Arnobium in libro II ad eundem auctorem redire Sibi persuasit. I. l. c. p. 112: Da Arnobius de Varro in diese Worke enulgi at, stehi auctor allem Zwellet, dae ih nach Aetne eigenen Angabo in alien folgende Buchern
VII 12 et s. p. 60 commentationis Schmehelii, quae inscribitur De Ovidiana Pythagoreae doctrinae adumbratione. Quae sententia haud ita recte stat ut primo obtutu videtur, cum sieri possit, mi Varronii doctrina Arnobio ru, altero auctore
tradita sit. Quod ita se habere ex capp. 38 39 40 41 libri III
cognoScitur, quae Cornelio Labeoni vindicanda esse iam etineret Mahi d. c. admonuerunt, quamquam apologeta chriStianuSVarronem iterum atque iterum testem citat. IV sententiam suum probaret, Schmehel Arnobi alterum librum cum Tertulliano contulit in p. 114 Sq. l. c. Neque quicquam hoc concentu
concluderes licet, cum non consentiant misi. capita J libri
Arnobiani, quae omnino non cum doctrina de anima humana prolata conexa sunt Quam ob rem non rectum mihi videtur esse ex his paucis locis concludere totum librum Arnobianum ex Varrone haustum esse. Denique Varronem ipsum a Cornelio Labeone usurpatum esse conSiderandum est, ut ne haec quidem
capita Arnobii sententiam nostrae obstent Quod Servius Varronem profert. nihili aestimandum St, cum eiu nomeniam in Ionte Serviano legi potuerit. Neque enim Vergilius et Servius eundem Iontem Xcerpserunt. Tum Vergilium ex libro quodam Posidonii doctrinam hausisse Norde l. c. p. 22 suo iure
Stil de thm bekannte transgendente Olienbarungspoesi be-arbeitot Servius Corneli Labeonis libros compilavit. Restat, ut eam quaestionem absolvamus, quis Servio Cornelii Labeonis praecepta tradiderit. Namque Servium ipsa Cornelii Labeonis opera inspexisse iam initio huius quaestionis negatum est. Equidem Labeonis placita diversis Vergilii commentariis in libros, quos Vocamu Servian0S, VeniSSe putaverim. Quod attino ad doctrinam animarum, quam in sexto libro SerI ad Aen. deprehendimus, eam e commentario ipsius Labeonis ad sextum Aeneidis librum pertinente IluXisse putaverit qui Spiam. Namque ipsam materiam valde mysticam imprimis hominem Neoplatonicum flexisse nemo negabit, qui aliquam notitiam Neoplatonicorum habet. At huic sententiae argumentum haud parvi aestimandum obstat. Arnobiu enim, quem Solum in I libro praetor Servium ea, quae Labeo de anima humana
praeceperat, compilaViSSe Scimus, nusquam Maroni nomen
adfert. Si igitur Cornelius Labeo Vergilium in componenda animarum doctrina adhibitum interpretatus esset, eum Vergilii
50쪽
- I nomen commemoraturum uisse pro comperto habeo. Quo ex silentio apologetae christiani Labeonem commentarios ad Vergilium pertinentes non condidisse concludendum est. Quis autem Labeonis libros ad Vergilium interpretandum adhibuerit, plane ignoramus. Forsitan recta sit illa coniectura ordent l. c. p. 29:ἡias Veri sermochte an an Marius Victorinus enhen, denuo Augustinus cl. 8, 2 1. hochgeruhmten euplatonikerμ. At
ripis Roborti Noslio Bornensis.
Natus sum Fredericus iggotiet in uestphaliae oppido, cui est nomen Arnsberg, tertio die mensis Iunii anno proximi saeculi LXXXV. arentes in vivis Sse gaudeo. P0Stquam per DOVem anno gymnaSium remoniense frequentavi, maturitatis testimonium assecutus anno huius saeculi quarto Almam Matrem Monasteriensem petivi, cuius etiamnunc Sum civis. Docuerunt me viri doctissimi Busse ' , Cauer, GeySer, OSius nunc Gryphis uidensis , ostes, appes, oepp, roli, Lehmann, Meister, Radermacher, Schwering Sonnenburg, talit, Streilberg. In seminario philologico, cuius sodalis ordinarius per duo Semestria fui et per unum senior, docuerunt me viri doctissimi ΗOsius, roli, Radermacher Sonnenburg, quibus optime de me meritis gratiam maximam habeo et semper habebo, imprimis Κrollio, quo . auctore et adiutore hanc commentationem perfeci.