장음표시 사용
31쪽
- 50 elucet. Restat, ut unum, quod per Se intellegitur, quaeramus, num Iamblichus Cornelio Labeoni oracula Chaldaica, quae illum in libris condendis adhibuisse scimus, tradere potuerit. Cui rei nihil obstabat, cum amblichum praeter Porphyrium primum fuisse inter philosophos Neoplatonicos, qui de oraculis Chaldaicis
scripserit et summa auctoritate apud recentiores ructu Sit, X
verbis multorum scriptorum, quorum nonnullos ron l. c. m p. 7 adfert sciamus. um Porphyrium iam commemorabatur primum fuisse, qui summo deos Chaldaeorum, patrem et duas mentes pro tribus dis habeat. I. roli l. c. p. 6 et 14. Quod Arnobius id est illo loco Cornelius Labeo idem peccaVit, eum post Porphyrium luisse conclusimus. t qui illum theologum Romanum hanc doctrinam ex orphyrio hausisse confirmaverit, cum Iamblichus idem docuerit. I. roli l. c. p. 1 et 2 adn. . Quibus omnibus rebus commotus hanc seriem hominum Illo saeculo fuisse putaverim Porphyrium, Iamblichum, Cornelium
Quaeret quispiam, cur haec disquisitio lacta sit. Wisso aenim . c. capita 17-23 Saturnaliorum Macrobi redire minima ex parte ad Iamblichum Neoplatonicum atque ad libros quosdam Cornelii Labeonis suo iure demonstravit. Quoniam Macrobii auctor homo Romanum erat, dieri non potuit . quin alterum scriptorem Latinum it amblichi libros et Cornelii Labeonis
contaminasse Wisso a arbitraretur Qua in re cum Isso a Cornelium Labeonem Iamblicho maiorem natu luisse putaret,
eum libros Iamblichi inspicere non potuisse existimabat. Ille igitur vir doctissimus Marium Victorinum, qui medio quarto saeculo p. c. n. luit. libros et Iamblichi et Cornelii Labeonis
contaminavisse ratus est cI WiSSOWam l. c. p. 41. sum rei documentum verba nonnulla Augustini prolert, 1 Aug. conleSS.
VΙΙΙ2, ex quibus Marium Victorinum complures libros Neoplatonicorum ex Graeca lingua in Latinam convertisse concluditur.
Quod pronuntiatum Augustini nihil ad rem valere nemo St, qui videat et Wisso a ipse totam rem nihil esse nisi coniecturam vagam profitetur. Quam ob rem haud diffsicissimum
i Ko1Imano in p. 3 libri, qui inscribitur De Mario Victorino. Brestau18M: Magis, inquit, se Aristotelis sectatorem quae Platonicorum eo prodit
relutatae alteram coniecturum, quae ne ipSa quidem Vera habenda est, supponere. rnube enim . . Fonteium SS Ructorem censet, e quo Macrobiu doctrinam descripserit. Quae res omnibus argumenti caret. Iam rides, quo tendam. Cum Iamblichi libros iam a Cornelio Labeone, quem hominem Romanum lingua Latina scripsisse Satis constat, usurpatos SSeeognoverimus, inter Macrobium et Iamblichum alterum quendam ignotum scriptorem Romanum intercalare non iam Opu est.
Quo sit, ut Omnes coniecturae, quae vel ad Marium Victorinum Vel ad Fonteium pertinent, reici possint. Immo Macrobium in his capitibus Saturnaliorum conscribendis libros Cornelii Labeonis, qui ipse amblichi opera compilaverat, usurpavisSe dicendum est. Quam ob rem Ag dii sententia, cui Bluhme l. c. adsentitur, secundum quam Arnobium et Macrobium non iam ipsos libros theologi Romani inspexisse conlirmatur, reicienda est. Illos scriptores tertii et quarti saeculi hac serie inter se excipere invenimus: Iamblichum Cornelium Labeonem Macrobium. Quomodo inter se singuli coniuncti Sint ex hoc Stemmate intellegitur:
Cornelius Labeo Arnobius Macrobius in tapp. I 17 234M.
Marius Victorinus, quod spreta tali philosophica abundantia quali intor
Neoplatonicos tunc gaudebat Firmicus aternus in primis dialecticis quaestionibus studet . Victorinum eoplatonicorum placitis imbutum esse Ko1D mane non negat s. l. o p. 27 sq. denique in sententia sua in p. 3 prolata perseverat ratus Marium Victorinum imprimis Aristotelem secutum esse. l. l. c. p. 29: Ne tamen merus Platonicus est sapit Aristotelismum nou
' Gaubo, Varia libamenta critica monaci 1883.
32쪽
De ornelio Labeone Lydi auctore.
Transgrediamur iam ad Ioannem Laurentium Lydum, cuius librum περὶ μηνον nonnulla ragmenta Cornelii Labeonis contineres scimus Sed quibus ii dontibus rillam Moctrinam si Iamblichi si ornolii Labeonis hauserit, plane ObScurum St. Frodericus Bluhme, quamquam nuper de hac re commentatus est. tamen non omnes tenebras maliginesque dispersit mea quidem sententia. De cuius opinione priuSquam diSSeram, monihil aliud nisi disputationes mythologicas, quae in Lydi libro περὶ μηνον XStant, perscrutari in animo habere commemoro, cum reliquarum partium 1ontes ille indagaverit. In libri allatip. 3 sq. Bluhme disputationes mythologicas libri περὶ μηνων o Procli operibus descriptas esse sibi persuasit. Primum ontem harum omnium rerum librum quendam Iamblichi uisse . 68. Placita Cornelii Labeonis, quae per totas partes mythologicaS
dispersae invenirentur, e conlectane quodam Vel περὶ μηνων
vel περὶ ορτον hausta esse . TL AEandem coniecturam iam ante tulimium ah l. c. p. 804 protulerat. Quis autem libroso clamblichi et Cornelii Labeonis aut illos libros περὶ βορον contaminaverit, Bluhme omnino mon quaerit. ac Lydum 'as
disputationes mythologicas e solo Proclo hausisse adseVerat. Bluhme, ut hanc sententiam conlirmet atque comprobet, Igumenta, quae omnino non probabilia esse intra docebo, adfert primum nisus lege, quam inVenit, in p. 35 hut, cum plureSauctores de uno eodemque argumento citet Lydus unumque eorum, utpote ipsi aetate proximus Sit, ad Verbum XScribat, non omni careat probabilitate Lydum, si quo eorum Sus Sit, X hoc recentissimo hausisse reliquorum omnium nomina'. Secundum hanc legem Proclum eum esse censet auctorem, qui Lydo aetate
proximus sit et ab eo plurimi aestimetur. Ium in sententia sua perSeverat, quod nomen Procli duobus loci Lydianis occurrit, ubi libri philosophi Neoplatonici ad verbum exscripti sunt, ut et Procli et Lydi Verba congruant. it Lydi περὶ μηνον p. 128, 3 et 171, 8, quibus locis uenso in adnotatione loco Proclianos. - i adscribit. Quae cum ita sint, Procli nomen apud Lydum non apparet nisi in nonnullis disputationibus mythologicis, cum in
aliis omnino non commemoretur, ut Xemplum asseram, in
capitibus de Iano deo l. p. 63 sqq. . non adieruntur nisi mRXima e parte auctores Latini, ut solae eae partes libri Lydiani, ubi Proclus nominatim adfertur, huic philosopho Neoplatonico vindicari possint, si legem Bluhmi supra allatam accurate observamus. At Bluhme longius procedit ratus etiam libros Procli, ex quibus Lydus doctrinam rerum mythologicarum
quantum huic opinioni convenit, quod Proclum in his disputationibus explicandis versatum esse non modo illi Lydi loci, sed tituli quoque similis indolis librorum, velut στοιχείωσις θεολο
mentariis Lydum permulta invenire potuisse Bltam censeti A utut res se habet, mihi quidem valde dubia videtur esse. Namquo Bluhmo cum Lydum fontes ad verbum compilare ostenderit atque locos congruentes tabulis in p. 30 Sqq. 49 Sqq., b Sqq. 69 Sq. 97 sqq. 109 sqq. compositis adierat, quod attinet ad roclum ne unum quidem locum, quo Lydi verba Procli similia sunt, attulit exceptis illis locis, ubi Procli nomen citatur. Si luhmi opinio recto stat, haud illicito actu erat mea quidem sententia, illo loco illustrare, cum Lydu Saepenumero
longas disputationes ad verbum et ex libris orphyrii et Iamblichi Xcerpat, quos omnes ex Procli scriptis fluxisse Bl me
contra raubium l. c. et contra origlemm . c. p. 40 Sq. Ontendit. Namque Lydum orphyrii et amblichi verba non minus saepe quam rocli adferre e p. 69, 23M. 93, 7 ., p. 175, 10W. et e p. 71, 7W. 138,24M. 168, 4s libri περὶ μηνον cognoscitur. Neque illi loci Lydiani inveniuntur in Procli libris, quia opera Procli a Bluhmio supra allata longe alia indole sunt. Ceterum ad Procli libros intra redibimus, ubi saucioribus a roclo adhibiti verba sient. Neque tam simpliciter quam Blithmo sibi persuasit, res se habent. Immo Lydum
complures ontes, ut commentationes mythologica componeret, usurpavisse et compilavisse confirmaverim. Quae ut contendam,
33쪽
- 54 his argumentis commoveor amque in singulis disputationibus mythologicis, si quomodo compositae sint, accurate pectumus, magnae disserentiae intelleguntur. In aliis permulti auctores
nominatim adseruntur, meque cuiusquam verba XScribuntur, sed solae eorum Sententiae explicantur, cf. ea, quae de Iano
deo dicta sunt, in p. 63 sqq. W. in aliis saepissime pronuntiata Porphyrii Iamblichi Procli, Hermetis,clualiani verbotenus XScribuntur Quin otiam semo fit, ut tota disputatio ex Porphyrio hausta sit auctore non nominato, cf. Lyd. περὶ μηνον p. 162, 14 Sqq. W. ad haec 1. Traube l. c. p. 31, ut Secundum legem, quam Bluhmo l. c. p. 32 sancit: Ἀut Lydus ipsorum fontium nomina constanter reticuerit atque omnium ore eorum quos in fontibus Suim nominatos reppererat scriptorum momina attulerit'. 'io Porphyrium ipsum Lydi Iontem esse censendum sit. Accedit,
quod Lydus ips in legem Bluhmi p. 35 supra allatam peccare
videtur cum in disputationibus mythologicis saepenumero
auctore et eorum verba non cum rocli consociata appareant,
cl. Iamblichum in p. 69, 32M. Porphyrium in p. 164,4 . lotinum in p. 95, 22, Platonem in p. 108, 4s Ptolemaeum in p. 94, 14s. Nicomachum in p. 120, 8M., id quod lutim ipso
l. c. in p. 33 confitetur Quibus ex auctoribus lydum non Platonem aut Ptolemaeum illis locis ipsum inspexisse vel inde Verisimile dit. quod verba eius, cum alioquin accuratiSSimΘexscribat, id quod Bluhmo ostendit, hic non cum verbis Platonis et Ptolemaei consentiunt, id quod Wuenso illis locis adnotavit. cf. tolemaeum in p. 94, 14 Ptolemaei eadem verba in armonici non leguntur, similia saepe e. g. III, Wallis'. Maxime in Platonis verbis in p. 108, 4, allatis dilucidum sit, Lydus dicit: Ἀγῆ μὲν et scpaιρικον εἶδος cum Platonis verba in im. p. 5bi re vera sint: γῆ με δη τι κυβικον εἶδος δομεν Maiores dissicultatos locus, ubi Nicomachus p. 120, 8 . adsertur, praebet. Ἀ Lydo libros Nicomaehi in manibus fuisse negaVerim, cum illud pronuntiatum in disputationem insertum sit, quam
in Iamblichum, quem Nicomuchi operibus enixe operam RVRVisse vel ex titulo librorum eius lucet, redire pro certo 11irmaverim. Namque eum, qui hic de Hercule disputat, unum aut complures statuas fit Iovis atque Alcumenae ante oculos
manu Hercule mala habuerit utrum in dextra an sinistra nihil ad rem valet. um Iabulis de vita Iovis silii enarratis subito pergit auctor: ἡ δὲ στεφανος τελειοτητος δεῖγμ εστινη. Quid haec verba sibi volunt Nisi hoc quoque loco auctorem de Simulacro quodam Herculi cogitavisse credas, cum haud ita saepe sint, ut Herculis statua coronata sit. Supra de QS, quae heros in manu habebat, hic de corona verba iunt, quae eat in statuae capite. alia simulacra qualia hic descripta Videmus, fuisse e ei quae Furi angier alteri in Roscheri
Leritora col. 218 et 2185 cognoscis. Videmus igitur totam
descriptionem ad simulacrum Herculis adaptatam SSe, ut Iamblicho, ad quem ultimum fontem has disputationes redire Bluhmel. c. in p. 68 putat, hanc partem vindicandam esse concludere cogamur. Accedit, quod Iamblichum libros Nicomachi diligenter legisse atque interpretatum esse scimus. Quam ob rem haec quoque verba Nicomachi e Iamblicho XScripta SSe putaverim. Restant igitur orphyrius, amplichus, Plotinus, qui legi Bluhmio constitutae obstant. At licet hae illicultates non inveniantur, altera oritur, quod Porphyrii placita aliis quoque locis libri Lydiani inveniuntur. I. p. 162, 14s. quae iam Supra commemorata est. Bis Lydus Porphyrium exscribit et pro eo Plutarchi nomen adlert, id quod Borigle l. c. in p. 60 Sq. Suo iure admonuit. Iam vero, si Bluhmi sententiae adsentimur, nonnullo locos, quibus Lydus Porphyrii aliquam Sententiam
profert, ad Verbum congruere cum Eusebio mirum St. 1.Lyd. . μηνῶν p. 135, 19'. - Porphyr p. uSeb praep. sv II 11, 23. Lyd. r. ριηνῖν p. 139, 2-5 . - Porphyrop. ΕUSeb praep. ev ΙΙΙ11, 7. Quae res propterea SuSpicionem movet, quod Secundum Bluhmi sententiam Lydo cum Eusebio re non est et nihilo setius uterque eadem prolert. Proclum Porphyru praecepta ex Eusebio hausisse credere cogimur, id quod per se veri simile non est Itaque Borigleri sententiam haud ita facile reiciendam
34쪽
BOrigle l. c. p. 61 sq. et p. 66. Bluhmo Origleri opinionem ob eam causam Solam resutat, quod nomina Cincii et Numenii apud usebium non leguntur. Qua in re Bluhmium Lydum ipsum Ionii suo quidquam inserere negare memoria tenendum est. Sed cum Bluhmo nomina illorum auctorum introcli libris inveniri non probaverit, haec quoque res dubia est. quidem illos auctores et Numenium et Cincium iam in Cornelii Labeonis libris fuisse putaverim nam, ut Xemplum asseram, Arnobius III 39 Cincium commemorat. Nomine Cornelii Labeonis allato quaestionem tetigimus, ad quam luhme, quamquam eam Ol- Vere conatus St, non recte me quidem sententia respondit. Ipse quidem in disputationibus mythologicis tantopere rerum
Sacrarum et deorum Romanorum mentionem fieri concedit, ut Lydum Romanum quendam scriptorem adhibuisse credere cogamur. Illum Cornelium Labeonem, cuius nomen nonnunquam Lydo nominari Supra demonstratum St, esse recte ostendit.
Nihilo minus Bluhmo Kahliora. c. p. 80 adsentitur rato Lydum
doctrinam rerum mythologicarum Romanarum e conlectaneo quodam περὶ μηνον et περ εορτων hausisse. 1. Bluhme l. c.
p. 71. t Bluhme ab opinione ahlii recedit, quod Lydum
ipSum libro περὶ μηνων vel περ εορτων insperiSSe negat potius omnia ex Procli libri fluxisse censet. Secundum Bluhmu igitur sententiam hoc temma rectum SSe putare cogimur:
supra demonstratum St, duae novae quaeStiones oriuntur, ad
quas Bluhme non respondit. Namque si Lydo omnis doctrina, quae in disputationibus mythologicis invenitur, per Proclum solum tradita est, nomina quoque eorum, qui περ εορτων Vel περὶ μηνων libros condiderunt, in Procli libris apparere necesse est. At in commentarus huius philosophi eoplatonici ne unum quidem nomen neque Anysii neque Elpidiani neque Manethonia neque Phlegontis neque PraeteXtati invenitur. uc accedit, quod Proclum libri condendis conlectanea ut περὶ μηνων et περὶ πτων adhibuisse veri Simile non est. Gravissimum autem argumentum, quod luhmi Sententiam reicere nos cogit, est, quod et Macrobius et Lydus ex eodem fonte identur hauSiSSe, quoniam saepenumero ad Verbum fere consentiunt. Locos Bluhme l. c. in p. 66 sqq. in complures tabulas rettulit, et suo iure Lydum et Macrobium ex eodem ultimo sonte haurire sibi persuasit. At discrepantiae quoque tantae inter utrumque Scriptorem Occurunt, ut uterque e Singulari onte proXimo hauserit. At do his rebus intra disputandum est, nunc Macrobium non iam Cornelium Labeonem ipsum exscripsisse Bluhmium quoque credere dicendum est. Item res apud Lydum se habet. Iam Vide, quantae discrepantiae inter utrumque auctorem inveniantur. pud Lydum permulta pronuntiata et Porphyrii et Iamblichi ad verbum exscripta exstant, cum apud Macrobium in Sat capp. I 17-23 ne unum quidem occurrat. Semel in Satur. III, 7 Porphyrii sententia nomine auctoris allato Xplicatur. Proclum igitur apud Lydum addidisse verba directa, ut dici Solet oratione Scripta censendum est. ViX credibile Forsitanu, qui illa conlectanea περὶ μηνων et περὶ οὐτῶν condiderunt, illa partes inseruerint. Ne hoc quidem mihi probabile videtur eSSe, cum concentum, qui S inter Lydum et Eusebium cognoverimus. Immo Lydum non tam stupidum luisse, ut unum eundemqUe scriptorem compilaret, potius Saepenumero ex illis LydUS.
I. Procli Diadochi in latonis rem pubi Commentarios d. roll. Leipetig 1901. et Procli Diadochi in Platonis imaeum Commentaria ed. Diehi.
35쪽
Labeonis libros ipso inspoxit, Lydo non iam libri huius theologi
Romani in manibus fuerunt, atque inter Cornelium Labeonem et Lydum alii auctores intercalandi sunt Hoc loco me cum Bluhmio rato Cornelium Labeonem et Iampsichum Lydo Separatim traditos esse non consentire commemoro. Ut illos Scriptores, qui inter Cornelium Labeonem et Lydum Scripserant, inVenire poSSimus, Lydus ipse nobis ansam praebet. Tum Lydum utique eos auctores, qui ei proximi aetate sunt, XScribere Viderimus, iam de Praetextato, qui in libro περὶ μηνῶν in p. 65, 20 . c
oritur, quis ille Praeetextatus uerit.
Vettium Agorium quendam Praetextatum hominem spectatum atque inlustrem circa annum . . n. 350 IutSSe X u quae Seec in editione Symmachi congessit in p. LXXXIII sqq. facillime cognosces, ubi omnia, quae ad hunc hominem Romanum pertinent, collegit, quae hic repetere longum est. Ex illi inscriptibnibus Vettium Agorium Praetextatum anno . . n. 384 diem Supremum obisse cognoscitur, postquam per quadraginta anno cum uxore, cui nomen Fabia aulina erat, matrimonio coniunctus est. Quibus ex verbis inscriptionis Virum aliquantum ante annum . C. n. 330 natum esse eec suo iure concludit. Hac autem conclusione Iacta annum, quo Vettius Agorius natus est, recte signiticatum esse nemo dixerit, cum quot annos natus
minem litteris eruditum atque religioni veteri faventem luissonos docent. Quae vel inde cognoscuntur, quod apud Macrobium in libris saturnaliorum in numero eorum, qui inter Se colloquuntur, nomen eiu apparet. um e inscriptionibus, quas Seec t. c. adieri, eum permultis sacerdotiis unctum esse intellegitur ut Xemplum asseram, hierophanta appellatur. Ad
hanc quaestionem magni momenti est, quod eum libris et
Graecorum et Romanorum enixe operam RVariSSe et editiones permultorum librorum curavisse audimus, id quod ex
his verbis dilucidum sit. χ1. Seech l. c. p. LXXXIV. fit namque quidquid lingua utraque est proditum
cura Olorum, porta qui caeli patet, vel quae periti condidere carmina Vel quae Solutis vocibus sunt edita meliora reddis quam legendo SumpSernS. μQuos versus mea quidem sententia Seec ita interpretatus est, et nihil iam de si dicendum sit p. LXXXV sq. Virum
eiusmodi, qui tantopere religioni veteri favebat ut libros philosophorum et theologorum ab interitu servare studeret, apud imperatorem, qui idem christianorum utique praeterebat, Summos honores adipisci non potuisse per Se intellegitur. 1 Seeckl. c. p. LXXXVII. Vitam huius viri propterea enarraVi, quod hunc Praetextatum eundem esse conlirmaverim atque quem Lyduci. c. commemorat. Idem apud Lydum altero loco eiusdem libri prolertur in p. 139, 5M., ubi Lydus hierophantam Vestam nihil aliud nisi terram ess dixisse admonet. At ex priore loco p. 65, 20'. πεοι ιιηνῶν raetextatum Lydianum Iamblichi discipulum uisse elucet ubi Lydus Praetextatum Ianum deum δυναμιν fuisse, quae in Sideribus certi constituta esset, censuiSSe adseverat. υνaμις hic nihil aliud nisi daemonem signiticare
potest, quia Lydus pergit loqui hanc potestatem δυνα ιαν animas mortuorum hominum ad lunariam regionem ducere. Atqui inter philosophos Neoplatonicos amblichus primus St, qui daemones non regnare nisi in certis regionibus contendit. 1. Iamblichi de mysteriis p. 63: οἱ δε την δαιμονίαν minaskχν
36쪽
igitur in nova urbe condenda duos discipulos amblichi, qui
imperatorem adiuvant. Quos in hac re non euSdem parteSegisse vel ex Lydi verbis: ώς δε Πραιτεξτατος ο ἱεροφάντης. ὁ
λαβων elucet. Hi, qui urbem condiderunt, uerunt Sopater
et Constantinus, cum PraeteXtatum Secundas parte egiSSe Vel
ex verbo συλλa ιιβύνειν intellegatur, ut nihil obstet. quin eum discipulum Sopatri luisse credamus, praesertim cum eum placitis Iamblichi imbutum esse viderimus Si res ita se habet, Praetextatum illo tempore annis . . n. 326-28 Constantinopolis urbs condita est adulescentem admodum fuisse qui credamus
nihil impedit Quam ob rem illum Praetextatum Lydianum
eundem esse puto atque quem Seec t. c. adlert At si hoc rectum est, restat una dubitatio. Illum Vettiumragorium Praetextatum imperatoris Constantini et filii eius in odium venisse audimus; quomodo quadrat hoc ad Praetextatum Lydianum, qui Constantinum imperatorem in nova urbe Constantinopoli condenda adiuvisso dicitur 3 Cur ille Praetextatus tam sero honores publico adeptus est 2 Cuius rei hoc argumentum profero. Sopater, qui Iamblichi discipulus erat, paulo poSt novam urbem conditam imperatori Constantino suspicioni erat, quin etiam eo venit, ut iussu imperatoris irati supplicio alliceretur. cf. esse l. c. III p. 28 Quemadmodum igitur fieri potuit, ut ille homo. qui ortasse Sopatrum magistrum Secutus Onstantinopolim venerat, et placitis Neoplatonicorum imbutus erat, non in odium imperatoris veniret γ Quare omnibus magistratibus, quos ceteri nobiles adulescentes administrare solebant, imperatoribus Constantino et Constantio filio, qui non minusquam pater religioni christianorum avebat, privatus erat Iuliano
demum imperatore, qui antiquam religionem nationum, quamquam in dies evanescebat, renovare conatu eSt, raeteXtatus,
quem eidem rei atque imperatorem studere vidimus, honoribus assectus est c1. Seec t. c. p. LXXXVII. Quam ob rem illum Vottium gorium raetoxtatum eundem Sse putaverim atque qui apud Lydum invenitur, cum alterum hominem eius nominis -- 61
illa aetate tuisse veri simile non sit nequo Seochio esto alter illis temporibus, cui cognomen erat Praetextatus, uerit. 1 Seech. l. c. p. LXXXVI: quod in summi eius temporis magistratibus alioquin non inveni . Hic igitur homo Romanus inter Lydum et Cornelium Labeonem interponendus est. Quoniam Cornelium Labeonem de Iastis librum composuisse supra demonstratum St, lacile fieri potuit, ut illa quoque conlectanea περ μιηνον et περὶ ἐορτον, quorum complure Lydus in libro περὶ μηνον adlert, ex Cornelio Labeone permagnam partem doctrinae descripserint. In uno quidem haec mea quidem sententia dilucide cognoscipOSSunt, nySium dico, cuius nomen Lydus in p. 83, 5 sqq. .
novimus, quos Seech Pauly-Wissowa I 2654 adfert Anysius, quem Lydus hic adlert, disciplinae Etruscorum doctrinam venditat, quam ex Cornelii Labeoni libris haustam esse propterea Verisimile fit, quod theologus illo Romanus huic disciplinae maximo
operam dedit, idquod supra demonstratum est. De ceteris conlectaneorum auctoribus non multum cognovimus. Memoratu dignum est, quod Elpidianus quoque auctore Romano e parte, quantum e tam brevi nuntiato cognosci licet, Sus Videtur, cum Sabinorum linguam commemoret. 1. Lyd. de mens. p. 68, 16 sqq. .: ὁ δε πιπιδιaνος κτω περι ορτον στρήνa τηνυγείαν τῆ Σαβίνων φωνῆ λεγεσθαί φησι, δι' si φυλλα δάφνης
ἐπεδίδοτο τοῖς ἔρχουσι aga του δήμου τῆ πρωτη του 'Lνουαρίου ριηνός Quorum auctorum opera Lydus Xcerpsisse videtur et
ex us Cornelii Labeonis placita hausta esse dicendum est. Eorum placitis enuntiata Porphyrii et Iamblichi et Procli directa oratione exscripta inseruit. Neque enim Lydum unum solum auctorem in disputationibus condendi mythologicis compilaro putare licet. Itaque Dielsu illud Boxogr. in p. 27 haud perperam iudicatum est, cum Lydus ipse, quomodo libros composuerit, in
37쪽
tenemus, facile intellegi potest, cur Lydus Saepenumero euSdem re iterum enarraverit Denique quomodo in disputationibus mythologicis condendis Lydus auctores adhibuerit, hoc temmate circumscribere conabor: Eusebius ProcluS
Arnobius Macrobius Praetextatus
De cornelio Labeone servi auctore.
Lydus cap. IX. Ut Ionannes Laurentius Lydus Cornelii Labeonis opera non iam ipse inspexit, ita Servio δὶ quoque et eius interpolatoribus doctrina theologi Romani ab aliis auctoribus compilata excerptaque tradita esta in Labeonis libros in Vergilii com-
'mo in hac quasestione ad Servii commentarios pertinente non distincturum esse inter Servium vel eius interpolatores commemoro. Cum sub Servii nomine quem exeunte IV p. C. n. saeculo Vergilii carmina interpretatum esse constat, vasta atque confusa moles doctrinae, quae redit ad Varios auctores, quorum X parte plane ignoramus nomina, Servata sit, distinguere inter Servium, cuius nihil fere nisi nomen scimus, Vel eius interpolatores qui dicuntur opera pretium ess non Videtur.
- 63 mentariis, quo Servianos dicere solemus, adhibito esse, ut eredas compluribus argumenti commoveris, quae refutari nequeunt. Hi Servii inim commentariis Cornelii Labeonis placita Saepius quam primo obtutu videtur indita esse, Misso aedisputatione demonstratur, qua quomodo doctrina de penatibus Romanis inpud arnobium. Macrobrium. Servium tradita sit ostenditur. χ1. Herm. XXII. Qua in disputatione Wissowa do
vorbis dacti. hanc omnem doctrinam Servianam solo AEX Corneli, Labeone, cuius nomen in initio interpretationis ad Aen. I 378 adtertur: Nam alii ut Nigidius et Labeo deos penates haustam esse cum Kettnero consentit Omnes reliquos auctores ut Nigidios, Varrones, Hygino aliOS, quorum nomina apud Arnobium et Macrobium et Servium leguntur, a Cornelio Labeone adhibitos et exscriptos esse constat memoratu dignum sut, illud isso ae in p. 3 l. .: 4endlich Merdenaber auch dieienigen Abschnitte, die sic nur in einem der rei Excerpte vortinden, schon dure de engen ZuSammenhang, in dem si mi derobrigon arstellun Atehen, ebenialis aut die Hauptquelle uruckgelithri ae de Arbetis sis do in Redo Atehende Kompilatoron is die Annahme, da si Aelb- standi de Berichi de Labeo durchiner angie hungandere se Wahrs manne erwe iter halten, o gutwie rius geschio Asen'. propterea quod compilatores, qui inter Labeonem et Servium intercalandi sunt quot et qui sint, dici omnino nequit nihil aliud locisse existimo, nisi ea, quae apud unum eundemque auctorem id est Labeonem invenerunt, aut verbotenus aut mutilata Hescripserunt Do enatibus igitur Labeo a Servio adhibitus est iu accedit alter locus, ex quo Servium Cornelii Labeonis libro usurpavisse intellegitur. 1. Serv. ad Aen. ΙΙΙ168, ubi Labeonis nomen ad-ffertur: ut deos penates quasi Troianos intellegas, et ad ritum referri, de quo dicit Labeo in libris qui appellantur de diis animalibus: in quibus ait, esse quaedam Sacra, quibu unimae humanae vertantur in deos, qui appellantur animales, quod de animis fiant Quo cum contextu verborum supra id, quod
38쪽
Arnobius adv. gent. II 6 profert, coniunctum est. Quibus ex locis Cornelium Labeonem libris Acherunticis in operibus condendis usum esse intellegimus. um eum trusca disciplina imbutum luisse issowa ex iis, quae de Penatibus ScripSerat, i. c. p. 3 suo iure conclusit: einerseit nus er inmischungder Theorie liber di et rus his chen Penaten μ. Denique
Fulgentio' cum dicit: Labeo, qui disciplinas truscas agetis
et Bacitidis quindecim voluminibus Xplanavit', ne Omnis
quidem fides abrogari potest, id quod issowa vult in Encyclopaedia I p. 135 et I p. 2723, quo altero loco: geWid, inquit, in Schwindelgitat, dem violloich de Godanlio an Bahis gugrunde Eegi'. tui res se habent, equidem Fulgentio aliquam
sidem haberi posse existimaverim. Certe, numerum quindecim voluminum vix rectum esse mihi concedendum est, orsitan
Fulgontius do titulo librorum agetis et Bacitidis λὶ erraverit, id quod isso a l. c. contendit, ut Fulgentium non errare dicento Cornelium Labeonem Etruscae disciplinae operam RVR-visse mea quidem sententia tenendum est. Quod ita esse ex Arnobiano loco II 6 cognoscitur. quidem igitur nihil nisi Cornelium Laboonem toti Etruscae disciplinae studuisse contextu Verborum Fulgentianorum dici conffirmaverim. Quae studia utrum in opere, qui inscribebatures de diis animalibus, an in
Labeonem propter hos loco Euriptorem ad decipiendum paratum appellare, id quod Schmeisse in p. 19 libri, qui inscribitur die truskischo Disgipli Vom undesgonossentalege bis Eum Untergan des eidentums, Liegnit 18S1, probat, omnino non licet. Schmeisse enim Arnobi Verba perperam interpretatus i. c. Labeo, inquit, aber, der neuplatonischo Damono- logei nupite ara die deo, dat die anima des et reflendenΤtoros solbst oti lichisurdo und folgerie araus sein Lehre ondo dii animales dio e in de Acherontischen Buchem et de haben olite . Quem Schmeisseri errorem ah quoque l. c. in p. 78 adn. 164
' cl. Fulgentius, de se . ant. p. 112, 11 elm. Quod attinet ad Bacitidis vocem, WissoWa l. e. haud perperam cogitavisse Videtur, ratus ea nos admoneri de acide, id quod ex diversis scripturis codicum manu scriptorum apparet. Quam ob rem reicienda est Mulieri coniectura in p. 31 II vol libri cui titulus est die trusker rati.Bacitidis esse genetivum Graecum vocis Romanae Begoes , quam libros
de Etrusca disciplina composuisse Servius ad Aen. VII docet.
altero libro uorint scripta dubitari potest. At si cum scribebat de diis animalibus hanc rem tractabat, tamen eum de tota re non disseruisse nisi obiter, quia Arnobius i. c. haud ita multa verba iacit, putare non licet, immo diligentissime, ut eum in
ceteris quoque studiis versari solere vidimus, libros Etruscorum videtur esse perscrutatus. Cuius rei hoc argumentum verbis
addubitatis Fulgenti omnino omissis protero. Hunc theologum Romanum in disserendo de diis Penatibus libros Nigidii inspexisse paulo Supra commemoratum est. Quam Nigidii doctrinam magna ex parte ex eius de diis libris, quos plus viginti uissoscimus 1 Macrob. Sat. IIII, 6, eum hausisse certum est. Quo
in opero Nigidium do Etruscis locutum esse Arnobius III 40 dicit: idem Nigidius Figulus rursus in libro SeXto exponit
et decimo disciplinas Etruscas sequens', quem locum Arnobianum ad Cornelium Labeonem retorendum esse etiner et alii l. c.
admonuerunt Libro quoque Caesii, quem de Etrusca disciplina scripsisse idem locus Arnobii docet: Caesius et ipse eas id est Etruscas disciplinas sequens', abeo adhibuit. Quod
attinet ad Fulgenti verba, forsitan haud omnino abicienda sint, si Cornelium Labeonem inspexisse reminiscimur libros Acheronticos, quos a Mete conscripto eSSe e Serv. dAen. VIII 398 cognoscitur. Huc accedit alterum argumentum. Arnobium in II 6 invohi vidimus in Cornelium Labeonem, qui libros cheronticos truscorum adhibuit. Neque truscorum apologet in sequentibus obliviscitur: caedat licet hostias quantaslibet truriaμ. um in cap. 69 haec verba facit: si antequam age Tuscus oras contingeret luminis, quiSquam
hominum sciebat aut esse noscendum condiScendumqUe curabat, an ulminum casibus aut extorum aliquid significaretur invenis Quando siderum motus aut ratio coepta est genethliaca sciri P Nonne haec verba ex eodem auctore Sumpta Sunt atqUee quo supra assata descripta sunt 3 quidem putaverim Arnobuverba, quae de genethlialogia Iacit, omnino mira non sunt, cum nos de Chaldaei admoneant, quorum placita ab Etrusca disciplina probata receptaque Sunt cf. SchmeiSSe l. c. p. 24. Ut pauci Verbis ea, quae inveni, repetam Cornelius Labeo
enixe operam navavit Etruscae disciplinae, inspexit Iagetis
39쪽
opera, id est inspexit libros haruspicinae, et Iulgurales et Sacra Acherontica I. Serv. ad Aen. VIII 398. Cum re ita se habeant, secundum id quod supra de interpolatorum et compilatorum studiis dictum est, omnes loco Servianos, in quibus rustula Etruscae disciplinae apparent, redire veri simile est ad Cornelium Labeonem, quem ab Servio adhibitum atque nominatum vidimus, cum illos interpolatores alia vetustiora opera evolviSSeparum veri simile sit, potius eos libros huius theologi Romani, qui solus, cum cultu deorum antiquorum evanesceret, hi rebus remotis studeret, XScripSiSSe putandum St. Iam omnes illo loco Serviano colligamuS, qui coniuncti videntur esse cum iis, quos ad Cornelium Labeonem redire inter omnes constati apud Arnob. II 62 Labeo de hostiis animalibus loquitur, item apud Serv. ad Aen. ΙΙΙ168. Certo igitur anima
Sacrificat es Arnob. l. c. certorum animalium sanguine μanima humana deus fit. Quae sacrificia vocantur hostiae n1-
males et Servius de iis his locis loquitur ad Aen. II 119: videtur sane peritia iuris pontifiealis animalis hostiae mentionem 1ecisse, cum dicit animaque litandum Argolica nam et animam dixit, it litare verbo lontificali usus est. id est Sacrificiis deos placare. Quo ex contextu verborum nihil aliud intellegitur, nisi Servium distinguero inter hostias animales et alia. hostias. idem elucet ii Serv. ad Aen. ΙΙI231 , Suno
sciendum iterationem hanc fieri Secundum ritum Sacrorum num displicuisse prima ex prodigiis indicatur, sunt autem haec ni males hostiae, quae tantum immolantur et caro Sacerdotibus prolicit. Diversa hostiarum genera Serv. ad Aen. IV 56 docet: duo enim genera hOStiarum sunt: unum, in quo Voluntas dei per exta exquiritur unde Etrusco non immolare Ognoscitur nisi it ex visceribus voluntas deorum appareat halterum, in quo sola anima de Sacratur unde etiam ruSpices animales hostias appellant, sed de Xplorandu voluntato divina hic expressit dicendo rapirantia consulit Xta animalia vero hostia, speciem ostendit ubi Entellum facit Eryci
taurum mactantem dicens Quo cum loco ortasse coniun
Luci a sacra non licet accedere nisi solutis nodis, quae nos de trusca disciplina admonere . . Mulier l. c. II 181 censet, qui de hac re disserit δὶ Neque his contenti esse debemus, sed etiam discimus, cur hostiae animales iant, his locis: Serv. ad Aen. ΙΙΙ398: Sed sciendum secundum aruspicinae libros et Sacra Acheruntia, quae Tages composuisse dicitur ' fata decem annis quadam ratione disserri, sed hanc imminentium malorum dilations Etrusci libri primo loco a Jove dicunt posse impetrari post a satis unde et hic ait nec pater omnipotens nec fata vetabant. Quos omnes loco ex Cornelio Labeone fluxisse mihi probabile videtur; at num Serv. ad en VII 27 verba: se quamquam poSsit etiam ad illud reterri, quod dicunt quibusdam artibus posse hominum vitam ultra at protendi, ita tamen, ut solam habeant vitae imaginationem, videntur enim Omnia lacere nec faciunt' ad Cornelium Labeonem redeant dubitari poteSt, cum mutilata esse videantur. quidem nescio, quid sibi velint verba ita tamen . . . Accedit, quod dubium esse potest, num hic locus Etruscae disciplinae assignandus sit, cum vox artium forsitan ad magos illius temporis relerenda
sit. Denique de hostiis animalibus apud Serv. ad en V 483:ἡMeliorem aptiorem nam animalem hostiam dat verba iunt, quae X trusca disciplina sumpta esse . . Mulier l. c. H181 demonstrat. Namque in hostiis animalibus vita animalis, quod mactabatur, anima melior nominabatur. Quos omnes locos inter Se cohaerere cognoscimus, ut Servio opus hac omne reSeontinens in manibus luisse conicere liceat. Quod opus Cornelii Labeonis erati
Iam ii loci, quibus libri rituales et fulgurales et haruspicini apparent, mihi tractandi sunt. At commentatores haud ita subtiliter distinguere inter singula genera disciplinae memoria teneas, sed ea Etruscam disciplinam vel libros reconditos dicere satis habebant. 1. Serv. ad Aen. I 398 et II 64 de quibus locis intra dicam. Cornelium Labeonem agetis libros OSSe Scimus, haud iniis dubium est. quin haec verba Servii ad Aen. II:
Forsitan locuti resolutoria sacrificias ex Graeca lingua versa sit.' ad haec confer Arnob. II 62 69.
40쪽
littora iuris Etruriae, scriptum vocibus Tagae, eum, qui genus a periuris duceret, at extorrem et prolugum esse debere, Labeoni vindicanda sint, ex quibus Servium agetis scripta appellare truscam disciplinam elucet. Alter locuS, quem XLabeone haustum esse pro certo confirmaverim, St apud Serv.
ad Aen. VI 22: qui libri in templo Apollinis servabantur, nec ipsi tantum, sed et Marciorum et Begoes mymphae, quae artem
Scripserat fulguritarum apud Tuscos unde addidit modo tuas artes arcanaquo fata. Cum egon do Iulguratura scripsisse nuper audiverimus, certe ex silentio conclusionem facere Os- sumus Labeonem libros quoque Iulgurales ob oculos habuisse,
id quod supra ex Arnob. II 6 verbis concludere licebat. Sequentibus locis Servianis libri Etruscorum et Etruscae
disciplina commomorantur. Sed cum secundum compilatorum morem his locii alios auctores ac Labeonem Xcerpto SSeverisimile non sit, hic quoque eundem auctorem esse ac locis supra allatis censor licet. Primum protero locum Sero ad Aen. ΙΙΙ53T: . . , sed quia in libris Etruscis invenitur etiam equos bona auspicia dare, subiunxit spes est pacis uitque ex libris ritualibus Etruscorum sumptum esse SchmeISSeri. c. p. 17 sq. docet. Quibus cum verbis coniungimus adnotationem ad Buo. IV 43, ubi do miro colore animalium est: traditur
enim in libris Etruscorum, si hoc animal miro et insolito eoloro fuerit insectum, omnium rerum 1elicitatem imperatori portendi Tum ex libris ritualibus haec sumpta sunt, Seres ad Aen. IV 166 Prima et tellus satis perite loquitur: nam secundum Etruscam disciplinam nihil tam incongruum nubentibus, quam terrae motus vel caeli dicitur . Ium libri Etruscae disciplina reconditi significantur Serv. ad en II 649 itia sunt Iulianum gener . . . etc. hoc Scriptum In reconditis invenitur, quo de loco intra dicetur, ubi libro&1ulgurales tractabimus Quo nomine libros Iulgurales appellari iam Schmeisse l. c. p. 20 adn. 93 cognovit. Item libri recon-
sulebantur, sed in summo discrimine rerum. Cum in auguriis non observarentur nisi certae aves, in libris reconditis omnis avis augurium praebebat. Servii verba sunt haec: Multi tamen adserunt cycnos inter augurales aves non inveniri neque auguralium commentariis eorum nomen inlatum, sed in libris reconditis esse, OSSe quamlibet avem auspicium adtestari, maXime quia non poscatur. Hoc enim interest inter augurium et auspicium, quod augurium et petitur et certis avibus ostenditur, auspicium qualibet avi demonStratur et non petitur . . . etc. Ex verbis multi adserunt Servium hic libro usum esse videmus, in quo instituta Romanorum cum Etruscorum comparabantur. Quod hominem recentioris Saeculi Iecisse veri simileast, ut huc quoque re ad Cornelium Labeonem redueamur.
Cum in libris reconditis arasrvio adhibitis de uiguribus
quoque Verba facta Sse viderimus, et quoniam Arnob. II 69Τagete appellato de disciplina fulgurali admonebat, habemus, quod Cornelium Labeonem de hac quoque parte Etruscorum disciplinae disseruisse credamus, cum eam in summa auctoritate uisse Sciamus. 1. Senec. Natur quaeSt. ΙΙ34: quicquid exta, quicquid aves minabuntur, secundo fulmine abolebitur'. andem sententiam invenies apud Serv. ad Aen. ΙV161. At si quis do Cornelio Labeone Servi auctore dubitaverit, qui tandem ei hanc remotam doctrinam Etruscae disciplina tradidit Neminem nisi Plinium Secundum in Natur histor libri II g 137 14 aut Ssnecam in Natur quaest. II 31-49 de hisce rebus temporibus Caesarum
scripsisse scimus. Ubi hos tres auctore Servium, Plinium, Senecam dico, inter se comparaverimus, nihil aliud nisi omnes ex eodem lonte hausisse inveniemus. Neque alter ab altero pendet. Quis eorem Ions uerit, et Seneca l. c. et Plinius in auctorum indice alterius libri l. c. docent. Fuerunt Caecinae libri. At Servium eius libros ipsum inspexisse minime veri simile St,
immo haec ex eodem auctore e quo ceteram doctrinam Etruscorum hausit. descripsit. Qua in re Schmeisserum mecvin
i Schmeisser: Quaestionum de Etrusca disciplina particula p. 27.